Քրեաօլիգարխիկ Հայաստան

[Chuk]

Լինելով մոդերատր փորցում էս վիրավորել՞:

Չէ, ոչ մի դեպքում, ընդամենը ԶՍՊԵԼ:

[Բիձա]

Միամիտ ա, չոբան չի: Էդ կոչերը պատկերավոր նկարագրության համար եմ գրել: Ժողվուրդը թողնում ա, որ իրան խաբեն ու խաբում են, ժողովուրդը ողջունում ա իրանից քցած փողերով իրանց յանիմ բարեգարծություն անողներին ու անում են, ժողովրդի հիշողությունը կարճ ա, դրա համար էլ երեկվա հանցագործ Լևոնը, որին սաղ քֆրտում ու անիծում էին, էսօր կարողացավ ժողովրդի մեծ զանգվածի հավակնությունը վայելել:

Երևի կարևորագույն թեման է:
Եկեք վերադառնանք բուն նյութին ու փորձենք հասկանալ օլիգարխիկ Հայաստանի ձևավորման ու շարունակման պատճառներին, սկզբունքներին:
Հասկանանք, թե ինչն էր պատճառը, որ ժողովուրդը մի փոր հացով իր վաուչերը, հիմա էլ ձայնն է շարունակում ծախել: Որ թալանածից փշրանքներ ետ տալով բարերարներ են հռչակվել մարդիկ, որոնք նորմալ տրամանության պայմաններումն պետք է բանտում կամ գետնի տակ փտեին:
Ասելիքս մի քանի էջի է, բայց կփորձեմ կարճ լինել:
Նախ չգված և գրված օրենքների ու նրանց հարաբերության մասին:
Հայտնի է, որ չգրված օրնեքները գերակա են գրվածների համեմատ, և հնարավոր չէ դեկլարատիվ գրված օրենքներով հաղթահարել չգրվածները: Ամեն հասարակություն շարժվում է իրենում հաստատված կարգ ու կանոնի համաձայն: Մեր -հայերիս համար, պատմականորեն բնութագրական է եղել հանուն ֆիզիկական գոյության ուրիշին ենթարկվելը ու զիջելը: Շեղվելով ասեմ, որ Գենոցիդն էլ հենց դրա արդյունքն էր:
Հիմա արդեն թե ներքին և թե արտաքին ուժի հանդեպ զիջողականությունը դարձել է մեր հիմնական չգրված օրենքը: Գործում է միայն ներքին զոռբայությունը: Օրենք իմանալով հնարավոր չէ գաիշնիկի կամ քաղաքականորեն քրեաօլիգարխի, դոդլֆիկի դեմ պայքարել, որովհետև իրենք գործում են ոչ թե գրված, այլ չգրված օրենքների ուժով:
Մի հաց փորով վաուչեր ու ձայն ծախելն ու դոդլֆիկի թալանն ու ռոբի մարդակերությունը նույն մեդալի տարբեր կողմերն են: Մենք մի փոր հացի համար ծախվելով ենք ծնել թե մեկին և թե մյուսին: Մեր մենթալիտետի մասին պնդումները չնայած ոչ-ճիշտ բերանից դուրս եկած, բայց ճշմարիտ խոսքեր են:
Ինչ է հնարավոր անել տեսականորեն՞: Շատ քիչ, բայց գոնե հասկանալ պետք է:
Դեմոկրատիան, կամ նույնիսկ "թուրքությունը կամ վրացիությունը" նույնպես չգրված օրենքների վրա են հիմնված:
Դեմոկրատիան ոչ թե հիմնարար հայրերը ստեղծեցին, այլ ազգային, հասարակական ներքին պահանջմունքներին համեմատ թղթի վրա գրվեցին արդեն եղած կանոնները, որպեսզի մարդիկ ավելորդ չթփրտան: Դեմոկրատական հիմնական սկզբունքները- կյանքի, ազատության, երջանկության, բարեկեցության հասնելու, բոլորի իրավահավասարության հարցերը կային այդ հասարակությունների մեջ որպես չգրված պահանջ և այդ հիմքի վրա ամրագրվեցին որպես համաձայնություն-գրված օրենք:
Մեզանում այն չկա ու չի եղել երբևէ: Վերջին ընդունված սահամանադրությունների որ կետն է մեր հասարակության համար չգրված օրենք եղել, որ այսօր մեզանից ոմանք զարմացած են դրանց ֆիկցիա լինելու վրա՞: Դոդլֆիկռոբը օդից չհայտնվեցին, մենք ենք իրենց պռախոդ տվել:
Մեզանում մի բան սկզբունքորեն փոխելու համար մենթալիտետ պետք է փոխվի: Կարգազանցին վրեժի ուժով սատկացնելը, վնասելը, պատժելը պետք է դառնա հասարակայնորեն դրվատելի, որպեսզի նոր, պատիժ ձևավորող չգրված օրենքների դաշտ ստեղծվի հասարակության ներսում: Իսկ հետո, արդեն դրա ուժով գրված դեկլարատիվները կյանքի ուժ կստանան:
Այդ առումով նախ և առաջ պետք է վերաբերմունք փոխվի հանդեպ հանցագործը, անկախ նրա մասին եղած լոլոներից: Զորօրինակ պետք է համարժեք հասարակական կարծիքի ուժ ստանա այն փաստը, որ ընտրական զեղծարարներն ու դրանով այս երկի հասարակական ստանդարտները այլանդակողները օրենքից դուրս են և պետք է սատկացվեն այլ ոչ թե հերոսացվեն: Օրինակ եվրոպական մենթալիտետը Հոլոքոստը ժխտելն իսկ հանցագործություն է համարում: Իսկ մեզանում բոլոր կալիբրներում հենց դա է արվում- նույնիսկ ընդիմադիր մտածելակերպում հանդուրժելի են ամեն քայլի հանդիպող այլանդակությունները:
Շատերին թվում է, թե կա 2 ճանապարհ:
1- Հասարակությունը դառնում է քաղաքացի և իր իրավունքների հետևողական պաշտպանությամբ ստիպում է օլիգարխային նահանջել և շարժվել օրենքներով:
2- Համաժողովրդական բողոքի ալիքով ընդիմությունը վերցնում է իշխանությունը և հաստատում նոր սկզբունքներ:
Իմ կարծիքով 2-ն էլ անհնար են:
Միակ ճանապարհն այն է, որ կարգազանցին մութով, պադյեզդում սատկացնելը հարգվի որպես գործելաոճ: Եթե մի քանիսը վերացան, մյուսներն էլ կզգուշանան, ու հոգեբանական առնետավազք կսկսվի ափաշքյարա թալանից օրինական թալանի ասպարեզը, որը կոչվում է կապիտալիզմ: Որպես արդյունք, հասարակության մնացած անդամներն էլ կսկսեն հարգել այդ սկզբունքները: Ավելի շատ մարդ ոչ թե դատարանով, այլ կիրպիչով կսկսսի պաշտպանել իր իրավունքները ու նոր հասարակական մենթալիտետ կձևավորվի- Իրարից վախենալու ուժով, դիմացինի իրավունքներ հարգելու մենթալիտետը: Սա է օրինակ ամերիկյան ժողովրդավարության հիմնաքարը- այսպես կոչված "երկրուրդ փոփոխությունը", որը զենքով ինքնապաշտանվելու և իր իրավունքները հարգել ստիպելու իրավունք է վերապահում հասարակության բոլոր անդամներին: Մեզանում մինչև հիմա դիմացինին վախեցնելը, / գիշերով - ատրճանակը կամ կիրպիչը/ օգտագործել է միայն կրիմինալը: Հասարակությունը չի ընկալում դրա անհրաժեշտությունը և գամված է "վույ- քարի մեջ արյուն կա" աբսուրդին: Դրա համար էլ այս թալանը վերջ չի ունենալու:
Շատերը Լեվոնի հետևից գնացին այն հույսով, որ նա կկուտակի մեծ բազմություն և այդ բազմությունը ֆիզիկական ուժով կգրավի իշխանությունը և կպատժի օլիգարխիային:
Պարզվեց, որ ընդիմության հույսը ներքին առնետավազքերն են ու նման մուղամները:
Մուղամների գործով եղած իշխանությունը շատ ավելի մասնագետ է, քան ընդիմությունը կարող էր լիներ: Դոդլֆիկը նաղդը թողած պետք է խոստացածի հույսով փոխեր իր դաշտը՞:
Մի անգամ գրել եմ- կրկնվեմ: Իմ միակ հույսը դա նոր աճող, իր իրավունքները ատամներով, ֆիզիկապես, այլ ոչ թե քաղաքականապես պաշտպանող ու մուռ հանող երիտասարդության առաջ գալն է: Իրար կծեծեն, կուտեն-կծնվի նորը, եթե մենք գենետիկորեն դեռ ընդունակ ենք դրան:
Իսկ օլիգարխիան էլ ներկա մտածողության պայմաններում ամենաբնականն է, դրա համար էլ այն կա ու կլինի:

[My World My Space]

Հայաստանում բոլորը հավասար են. աղքատները օրենքի առաջ, հարուստները` վրա.....

[Վիշապ]

…
Հայտնի է, որ չգրված օրնեքները գերակա են գրվածների համեմատ, և հնարավոր չէ դեկլարատիվ գրված օրենքներով հաղթահարել չգրվածները: Ամեն հասարակություն շարժվում է իրենում հաստատված կարգ ու կանոնի համաձայն: Մեր -հայերիս համար, պատմականորեն բնութագրական է եղել հանուն ֆիզիկական գոյության ուրիշին ենթարկվելը ու զիջելը: Շեղվելով ասեմ, որ Գենոցիդն էլ հենց դրա արդյունքն էր:

Պետության ու իշխանությունների դերը զրոյացնում ես Բիձ… Հասարակությանը առաջնորդները կարող են կազմակերպել և ուղղորդել… Գենոցիդը անտերության մթնոլորտի, կազմակերպվածության և ուղղորդվածության բացակայության, ըդվզելու կամ թեկուզ կազմակերպված փախուստի մեջ միավորված չլինելու արդյունք էր, իսկ դու դա վերագրում ես չգրված զիջելու ու ենթարկվելու օրենքին… այդպիսի օրենք լինել չի կարող։

Հիմա արդեն թե ներքին և թե արտաքին ուժի հանդեպ զիջողականությունը դարձել է մեր հիմնական չգրված օրենքը: Գործում է միայն ներքին զոռբայությունը: Օրենք իմանալով հնարավոր չէ գաիշնիկի կամ քաղաքականորեն քրեաօլիգարխի, դոդլֆիկի դեմ պայքարել, որովհետև իրենք գործում են ոչ թե գրված, այլ չգրված օրենքների ուժով:

Իմ կարծիքով սխալ է։ Հենց օրենք չիմանալով հնարավոր չէ պայքարել, օրենք իմանալով շատ լավ էլ հնարավոր է, և դեռ ավելին՝ արդյունավետ է։ Ամենասովորական օրինակ բերեմ՝ ինձ կանգնեցնում է պետավտոտեսուչը դեղին լույսի տակ խաչմերուկ մտնելու համար։ Եթե ես չիմանամ, որ ըստ երթևեկության կանոնների եթե վարորդը չի հասնում արգելակել արգելող լույսի միացման ժամանակ, ապա պարտավոր է շարունակել երթևեկությունը, որ կանաչ լույսը ըստ կանոնակարգի պետք է չորս անգամ թարթեր, որ կանաչից դեղին և դեղինից կարմիր փոխանջատումների ժամանակահատվածները ստանդարտացված են, որ խաչմերուկում լուսացույցները ըստ ստանդարտի պետք է վարորդների համար տեսանելի լինեն առնվազն մինչև կանգ գիծը, ապա հարիֆ հարիֆ մուծելու եմ տուգանքը, կամ պետավտոտեսուչի հետ ապօրինի գործարք եմ ունենալու, նրան տալու եմ ավելի քիչ գումար, քան նախատեսված տուգանքի չափն է, իսկ նա ինձ չի տալու չեկ, և գումարը գրպանելու է։ Իսկ ի՞նչ եմ անում ես։ Պետավոտեսուչի բացատրում եմ իմ իրավուքները, նրա չհասկանալու դեպքում ստիպում եմ արձանագրել հանգամանքները, կամ ես ինքս ցանկություն եմ հայտնում արձանագրել նրա ակտի նշումների համար նախատեսված տեղում, և պետավտոտեսուչը գրեթե միշտ խուսափում է դատարանում ինձ հետ քյալլա տալու և հավանական պարտվելու հեռանկարից ու ինձ բարի ճանապարհ է մաղթում (ապրի ինքը)։ Նույն կերպ ինձ կանգնենցում է արագություն գերազանցելու համար (որը ես իսկապես գերազանցել եմ), ես իջնում ու ջղայնացած ասում եմ, որ թքած ունեմ երթևեկության կարգի վրա, քանի որ տվյալ փողոցը ամբողջությամբ ծածկված է խայտառակ փոսերից, ու ես ստիպված արագ եմ քշում, որ դրանց վրայով թռնեմ, հակառակ դեպքում ամեն Աստծու օր պիտի անվադողեր ու անվահեծեր վերանորոգեմ, ամեն շաբաթ էլ «խադավոյ», մեղադրում եմ պատավոտեսուչին իր պարտականությունները չկատարելու՝ վթարային իրավիճակ ստեղծող փոսերի մասին համապատասխան մարմիններին չտեղեկացնելու, վարորդներին չզգուշացնելու, առանց լուսային ու ձայնային ազդանշանի երթևեկության կանոնները խախտելու մեջ, ճիշտ է ահագին նյարդայնանում եմ, բայց ոչ մի տուգանք չեմ մուծում, որովհետև պետությունը ունի իմ նկատմամբ փոխադարձ պարտավորություններ, որոնք չի կատարում։ Ու պետավոտեսուչը ինձ ծեծի չի ենթարկում, բերման չի ենթարկում, սուս փուս փաստաթղթերս տալիս է ինձ ու իմ նման շառից ազատվում՝ ավելի հարիֆ վարորդներ կանգնեցնելու ակնկալիքով։ Օրենքի իմացությունով չպայքարեցի՞ Բիձ…
Մեր օրենքները թույլատրում են իրավունքները պաշտպանել բոլոր համարժեք եղանակներով, իսկ եթե դու վստահ ես, որ քո իրավուքները խախտվում են, և վստահ ես որ այլ կերպ չեն էլ պաշտպանվելու, ապա մեր օրենքը թույլատրում է նաև բռնությամբ պաշտպանել սեփական իրավունքը։

Միակ ճանապարհն այն է, որ կարգազանցին մութով, պադյեզդում սատկացնելը հարգվի որպես գործելաոճ:

Մի քիչ այլ կերպ գուցե… ամեն դեպքում եթե իշխանությունների ներկայացուցեիչները տոտալ ապօրինություններ ու բռնություններ են իրականացնում, ապա պետք է համարժեք եղանակներով պաշտպանվել։ Ընտրատեղամաս խուժած անկարգություններ անող, լցոնող, սրան նրան հրմշտող կենդանիներին իհարկե պետք է տեղում սատկացնել, իսկ եթե կողքի ոստիկանները չեն միջամտում, կամ նրանց կողմ են անցնում, ապա նրանց ևս անել… Ամեն դեպքում անկախ համազգեստից ու գալստուկի գույնից եթե մեկը քո իրավունքների վրայով անցնում է, ապա նրա վրայով անցնելու իրավունք մեր օրենքը մեզ տալիս է։ Մեր օրենքը բոլորին թույլ է տալիս ինքնուրույն պաշտպանել իր իրավունքները ու ոչ թե միայն զանգել ոստիկանություն՝։ ինչպես ոմանք միամտորեն կարծում են։ Մեր ժողովդրի խնդիրների մեծ մասը գալիս են օրենք չիմանալուց։

[Բիձա]

Պետության ու իշխանությունների դերը զրոյացնում ես Բիձ… Հասարակությանը առաջնորդները կարող են կազմակերպել և ուղղորդել… Գենոցիդը անտերության մթնոլորտի, կազմակերպվածության և ուղղորդվածության բացակայության, ըդվզելու կամ թեկուզ կազմակերպված փախուստի մեջ միավորված չլինելու արդյունք էր, իսկ դու դա վերագրում ես չգրված զիջելու ու ենթարկվելու օրենքին… այդպիսի օրենք լինել չի կարող։


Իմ կարծիքով սխալ է։ Հենց օրենք չիմանալով հնարավոր չէ պայքարել, օրենք իմանալով շատ լավ էլ հնարավոր է, և դեռ ավելին՝ արդյունավետ է։ Ամենասովորական օրինակ բերեմ՝ ինձ կանգնեցնում է պետավտոտեսուչը դեղին լույսի տակ խաչմերուկ մտնելու համար։ Եթե ես չիմանամ, որ ըստ երթևեկության կանոնների եթե վարորդը չի հասնում արգելակել արգելող լույսի միացման ժամանակ, ապա պարտավոր է շարունակել երթևեկությունը, որ կանաչ լույսը ըստ կանոնակարգի պետք է չորս անգամ թարթեր, որ կանաչից դեղին և դեղինից կարմիր փոխանջատումների ժամանակահատվածները ստանդարտացված են, որ խաչմերուկում լուսացույցները ըստ ստանդարտի պետք է վարորդների համար տեսանելի լինեն առնվազն մինչև կանգ գիծը, ապա հարիֆ հարիֆ մուծելու եմ տուգանքը, կամ պետավտոտեսուչի հետ ապօրինի գործարք եմ ունենալու, նրան տալու եմ ավելի քիչ գումար, քան նախատեսված տուգանքի չափն է, իսկ նա ինձ չի տալու չեկ, և գումարը գրպանելու է։ Իսկ ի՞նչ եմ անում ես։ Պետավոտեսուչի բացատրում եմ իմ իրավուքները, նրա չհասկանալու դեպքում ստիպում եմ արձանագրել հանգամանքները, կամ ես ինքս ցանկություն եմ հայտնում արձանագրել նրա ակտի նշումների համար նախատեսված տեղում, և պետավտոտեսուչը գրեթե միշտ խուսափում է դատարանում ինձ հետ քյալլա տալու և հավանական պարտվելու հեռանկարից ու ինձ բարի ճանապարհ է մաղթում (ապրի ինքը)։ Նույն կերպ ինձ կանգնենցում է արագություն գերազանցելու համար (որը ես իսկապես գերազանցել եմ), ես իջնում ու ջղայնացած ասում եմ, որ թքած ունեմ երթևեկության կարգի վրա, քանի որ տվյալ փողոցը ամբողջությամբ ծածկված է խայտառակ փոսերից, ու ես ստիպված արագ եմ քշում, որ դրանց վրայով թռնեմ, հակառակ դեպքում ամեն Աստծու օր պիտի անվադողեր ու անվահեծեր վերանորոգեմ, ամեն շաբաթ էլ «խադավոյ», մեղադրում եմ պատավոտեսուչին իր պարտականությունները չկատարելու՝ վթարային իրավիճակ ստեղծող փոսերի մասին համապատասխան մարմիններին չտեղեկացնելու, վարորդներին չզգուշացնելու, առանց լուսային ու ձայնային ազդանշանի երթևեկության կանոնները խախտելու մեջ, ճիշտ է ահագին նյարդայնանում եմ, բայց ոչ մի տուգանք չեմ մուծում, որովհետև պետությունը ունի իմ նկատմամբ փոխադարձ պարտավորություններ, որոնք չի կատարում։ Ու պետավոտեսուչը ինձ ծեծի չի ենթարկում, բերման չի ենթարկում, սուս փուս փաստաթղթերս տալիս է ինձ ու իմ նման շառից ազատվում՝ ավելի հարիֆ վարորդներ կանգնեցնելու ակնկալիքով։ Օրենքի իմացությունով չպայքարեցի՞ Բիձ…
Մեր օրենքները թույլատրում են իրավունքները պաշտպանել բոլոր համարժեք եղանակներով, իսկ եթե դու վստահ ես, որ քո իրավուքները խախտվում են, և վստահ ես որ այլ կերպ չեն էլ պաշտպանվելու, ապա մեր օրենքը թույլատրում է նաև բռնությամբ պաշտպանել սեփական իրավունքը։

Մի քիչ այլ կերպ գուցե… ամեն դեպքում եթե իշխանությունների ներկայացուցեիչները տոտալ ապօրինություններ ու բռնություններ են իրականացնում, ապա պետք է համարժեք եղանակներով պաշտպանվել։ Ընտրատեղամաս խուժած անկարգություններ անող, լցոնող, սրան նրան հրմշտող կենդանիներին իհարկե պետք է տեղում սատկացնել, իսկ եթե կողքի ոստիկանները չեն միջամտում, կամ նրանց կողմ են անցնում, ապա նրանց ևս անել… Ամեն դեպքում անկախ համազգեստից ու գալստուկի գույնից եթե մեկը քո իրավունքների վրայով անցնում է, ապա նրա վրայով անցնելու իրավունք մեր օրենքը մեզ տալիս է։ Մեր օրենքը բոլորին թույլ է տալիս ինքնուրույն պաշտպանել իր իրավունքները ու ոչ թե միայն զանգել ոստիկանություն՝։ ինչպես ոմանք միամտորեն կարծում են։ Մեր ժողովդրի խնդիրների մեծ մասը գալիս են օրենք չիմանալուց։

1- Իշխանությունը ժողովրդի հայելին է: Հենց մեր մենթալիտետն է ծնել ու շարունակում է կյանք տալ այս քրեաօլիգարխիկ իշխանությունը: Հայի առաջնորդն էլ է տիպիկ հայ իր մինուս- պլյուսով: Էդ առաջնորդն էլ հայի հիմնական բնութագրականները, մենթալիտետային էլեմենտները պետք է ունենա, այլապես նրան չեն սարքի առաջնորդ /ինքն էլ չի կարող դառնալ, որովհետև կմերժվի մարդկանց ճնշող մեծամասնության կողմից/: Դրա համար էլ տարբեր ազգեր ու երկրներ իրենց բնութագրական նկարագիրն ու առաջնորդներն ունեն: Չի կարող Հայաստանում Տատչեր, Հիտլեր, Գարիբալդի, Գանդի, կամ Աբդուլ Համիդ լինել: Նրանք իրենց ժողովուրդների մտածելակերպի կրողներն են: Վեր են բարձրացել ու արել են այն ինչ իրենցից սպասվել Է: Կարող է Հիտլերը հայտնվեց ու մի օրում գերմանացաիներին սարքեց ֆաշիստ՞: Եթե էդպես էր, թող հայերն էլ 2000 տարվա մեջ մի Հիտլեր, կամ Աբդուլ Համիդ ծնեին: Մենթալիտետը առաջնային է անհատի, առաջնորդի դերի համեմատ: Իհարկե խելոք լիդերները նկատելով ժողովրդի թույլ կողմերը կարող են փորձել մենթալիտետ շեղել, /Նժդեհ/, բայց դա շատ ավելի ծանր գործ է, քան ինչ որ բանի պատրաստ ժողովրդի միջոցով կոնկրետ մի գործ անելը:
Սովետից հետո, մանավանդ ղարաբաղյան հաղթությունից հետո, մեզանից պահանջվում էր եղած սովետական մենթալիտետի լավագույն կողմերը պահպանել ու վատը մերժելով ռեֆորմացնել հայկական հին պարտվողական, աթարաբույր- քռչոտական մենթալիետետը: Բայց մեր են ժամանակվա լիդերը գիտես թե ինչն արեց ու ինչը չարեց: /չեմ մանրանում, քանի որ հավես չունեմ Չուկի հետ գզվռտվելու/
2- Գալով օրենքի գերբնական ուժի քննարկմանը, ասեմ, որ նույնիսկ քո նկարագրած գաիշնիկի հետ հարաբերություններում օրենք ասածը բացակայում է: Դու նրա հետ հարաբերվում էս ոչ թե օրենքի դաշտում, այլ որպես Վիշապ, որպես կոնկրետ անհատ, որը պատրաստ է իր իրավունքները պաշտպանել մի այլ անհատի հետ պայքարում: Գաիշնիկն էլ նկատելով քո անձնապես, այլ ոչ թե օրենքի դաշտում կռվելու տրամադրվածությունը, յան է տալիս ոչ թե օրենքը հարգելով, այլ քեզ է զիջում հենց իմ ասած սխեմայով: Այսինքն դու գաիշնիկին ցույց ես տալիս որ պատրաստի "կիրպիչ" հագցնող ես: Կարևոր չի, թե տվյալ դեպքում կոնկրետ կիրպիչի կիրառումը հիմարություն է: /5000 դրամի համար մարդ սպանել պետք չի, բայց տեսականորեն դու նույն բանն ես անում:/ Ինքն էլ հո ապուշ չի, շառից հեռու, թեզ բաց է թողնում, որովհետև ինքը ոչ թե օրենքի պաշտպանն է, այլ իր գրպանի շահերի պաշտպանը: Քո հետ հարաբերվելիս զիջեց, մի ուրիշի հետ հարաբերությունում կհաղթի:
Եթե օրենք հետապնդել-կիրառելը առահասարակ հնարավոր է, ապա էն կոֆեի ներկրողները ոնց է, արդեն քանի տարի է բանտում են՞: Մարդիկ փող էլ ունեին, կապեր էլ: Դե թող օրենքի ուժովը գիշերը տանը քնեին: Ուր է Հացպանյանը՞- օրենք չգիտի՞: Իր պաշտպաններն էլ օրենք չգիտեն՞:
Եթե օրենք կիրառել է հնարավոր, ապա փորձիր օրենքի ուժով քո իրավունքները պաշտպանել ընտրական պրոցեսում, այսինքն այն պահին, երբ իրենց իշխանություն դառնալու, լինելու հարցն է կանգնած: "Հերոս" խելագարի կամքով ընտրությունը Հայաստանում վեր է ածվել աբսուրդի ու հիմա արդեն գյուլլելու տրադիցիայի: Անձնական համարձակության, համառության շնորհիվ օրենքի կիրառման վրա հույս դնելը, դա սահմանադրական պայքարի մի մասնավոր, չաշխատող տարբերակ է, որից պետք է նախապես խուսափել, ժամանակ չկորցնելու ու հետագայում նորից չհիասթափվելու համար:
Փաստեմ, որ գաիշնիկի օրինակը հենց գործնականում ցույց է տալիս իմ մոտեցման արդյունավետությունը: Հետևաբար շնորհակալ եմ տեսակետս պաշտպանելու համար:

[Askalaf]

Վազգ ջան, կարճ ու կոնկրետ. ես միամիտ չեմ:
Հետևություն. վերլուծությունդ անկապություն էր

Մենակ միամիտ մարդը կարա կարծի թե ինքը միամիտ չի...

[Chuk]

Մենակ միամիտ մարդը կարա կարծի թե ինքը միամիտ չի...

Հարված գոտկատեղից ներքև... բայց իրականում ես տվյալ դեպքում ես-ով խոսելուց խոսում էի բազում մարդկանց մասին, ովքեր ի տարբերություն այս թեմաներում քննարկողներից շատերի իսկապես լուրջ ու գաղափարական մարդիկ են ու այդ գծով գնում են: Ես ինձ չեմ ուզում այդ մարդկանց շարքում դնել, բայց այնուամենայնիվ

[Վիշապ]

1- Իշխանությունը ժողովրդի հայելին է: Հենց մեր մենթալիտետն է ծնել ու շարունակում է կյանք տալ այս քրեաօլիգարխիկ իշխանությունը: Հայի առաջնորդն էլ է տիպիկ հայ իր մինուս- պլյուսով: Էդ առաջնորդն էլ հայի հիմնական բնութագրականները, մենթալիտետային էլեմենտները պետք է ունենա, այլապես նրան չեն սարքի առաջնորդ /ինքն էլ չի կարող դառնալ, որովհետև կմերժվի մարդկանց ճնշող մեծամասնության կողմից/:

Բիձ, մարդկանց ճնշող մեծամասնությունը իներտ զանգված է, որ կողմից իմպուլս տաս, էն կողմ էլ կգնան: Պարզապես պահպանողական ԿԳԲ-ական մտածելակերպ ունեցող մարդիկ են իմպուլս տվողները մինչև հիմա եղել, իսկ դու կարծում ես, թե ժողովուրդը այդպես է ցանկացել… իմա՝ ժողովուրդը ցանկացել է հեզ լինել, ոչխար լինել ու ընտրել է գայլի Կամ ժողովուրդը կոմպլեքսավորված է, դրա համար ընտրում է կոմպլեքսավորվածի… կամ մենք ընտրում ենք մեր նմանին… էդպես չի Բիձ, մեզ համար բոլոր ընտրությունները անկախ մեզնից են եղել, մենք այ դրան ենք սովոր, ուստի մենք նաև սովոր ենք ամեն ինչի մեղավոր հանել ճակատագրին, բախտին, սովորույթներին, ավանդույթներին, մենթալիտետին, միայն թե չխոստովանենք, որ մենք թուլամորթ ժողովուրդ ենք: Բայց չէ, բիձ, մենք էդքան թուլամորթ չենք, ուղղակի ապակողմնորոշված ենք: Այ օրինակ դու հիմա ինձ ապակողմնորոշում ես ասելով մենթալիտետ, ֆլան ֆստան… ինձ դա չի հետաքրքրում, ինձ համար կա իրավունք, ու կան օրենքից ու առհասարակ կյանքից չհասկացող քյառթուներ, որոնց քթի ծայրը իրենց համար աշխարհի ծայրն է և վերջ: Դա մենթալիտետ չի, դա դատարկություն է, դեբիլության սինդրոմ, Բիձ ջան դեբիլության անունը արի մենթալիտետ չդնենք, եթե մենթալիտետի հիմքը ոչխարային բնազդն է, կամ բոլորին հոշոտելու բնազդը, ապա դրա անունը հենց բնազդ է որ կա, մենթալիտե՞տը որըս էր:

2- Գալով օրենքի գերբնական ուժի քննարկմանը, ասեմ, որ նույնիսկ քո նկարագրած գաիշնիկի հետ հարաբերություններում օրենք ասածը բացակայում է: Դու նրա հետ հարաբերվում էս ոչ թե օրենքի դաշտում, այլ որպես Վիշապ, որպես կոնկրետ անհատ, որը պատրաստ է իր իրավունքները պաշտպանել մի այլ անհատի հետ պայքարում: Գաիշնիկն էլ նկատելով քո անձնապես, այլ ոչ թե օրենքի դաշտում կռվելու տրամադրվածությունը, յան է տալիս ոչ թե օրենքը հարգելով, այլ քեզ է զիջում հենց իմ ասած սխեմայով: Այսինքն դու գաիշնիկին ցույց ես տալիս որ պատրաստի "կիրպիչ" հագցնող ես: Կարևոր չի, թե տվյալ դեպքում կոնկրետ կիրպիչի կիրառումը հիմարություն է: /5000 դրամի համար մարդ սպանել պետք չի, բայց տեսականորեն դու նույն բանն ես անում:/ Ինքն էլ հո ապուշ չի, շառից հեռու, թեզ բաց է թողնում, որովհետև ինքը ոչ թե օրենքի պաշտպանն է, այլ իր գրպանի շահերի պաշտպանը: Քո հետ հարաբերվելիս զիջեց, մի ուրիշի հետ հարաբերությունում կհաղթի:
Եթե օրենք հետապնդել-կիրառելը առահասարակ հնարավոր է, ապա էն կոֆեի ներկրողները ոնց է, արդեն քանի տարի է բանտում են՞: Մարդիկ փող էլ ունեին, կապեր էլ: Դե թող օրենքի ուժովը գիշերը տանը քնեին: Ուր է Հացպանյանը՞- օրենք չգիտի՞: Իր պաշտպաններն էլ օրենք չգիտեն՞:
Եթե օրենք կիրառել է հնարավոր, ապա փորձիր օրենքի ուժով քո իրավունքները պաշտպանել ընտրական պրոցեսում, այսինքն այն պահին, երբ իրենց իշխանություն դառնալու, լինելու հարցն է կանգնած: "Հերոս" խելագարի կամքով ընտրությունը Հայաստանում վեր է ածվել աբսուրդի ու հիմա արդեն գյուլլելու տրադիցիայի: Անձնական համարձակության, համառության շնորհիվ օրենքի կիրառման վրա հույս դնելը, դա սահմանադրական պայքարի մի մասնավոր, չաշխատող տարբերակ է, որից պետք է նախապես խուսափել, ժամանակ չկորցնելու ու հետագայում նորից չհիասթափվելու համար:
Փաստեմ, որ գաիշնիկի օրինակը հենց գործնականում ցույց է տալիս իմ մոտեցման արդյունավետությունը: Հետևաբար շնորհակալ եմ տեսակետս պաշտպանելու համար:

Բիձ եթե օրենքը չլիներ, ես ի՞նչ ձևով էի զորբայությունս անելու: Գայիչնիկը ինձ որ կանգնացնում է, մատնացույց է անում օրենքով հաստատված երթևեկության կարգը, ես էլ իմ իրավուքները նույն հարթության մեջ պաշտպանում եմ: Ինչի՞ մասին է խոսքը… Իսկ եթե քո ասածի պես ես ոստիկանին մութ պադյեզդում քացու տակ գցեի, ապա ինձ ոստիկանը լիարժեք իրավունք կունենար գնդակահարելու, ու ճիշտ էլ կաներ, որովհետև մութ պադյեզդում քացու տակ գցելը ոչ թե իրավունքները համարժեք եղանակով պաշտպանել է, այլ աբիժնիկություն: Օրենքի ուժով այս ժողովուրդը կարող էր իր ընտրական իրավունքները պաշտպանել, դեռ ընտրություններն էլ չեղյալ հայտարարել, ուղղակի համապատասխան քաղաքական ուժը ժողովրդի այդ իրավունքը չիրացրեց որովհետև քո ասած մենթալիտետը խանգարում էր

[Բիձա]

Բիձ, մարդկանց ճնշող մեծամասնությունը իներտ զանգված է, որ կողմից իմպուլս տաս, էն կողմ էլ կգնան: Պարզապես պահպանողական ԿԳԲ-ական մտածելակերպ ունեցող մարդիկ են իմպուլս տվողները մինչև հիմա եղել, իսկ դու կարծում ես, թե ժողովուրդը այդպես է ցանկացել… իմա՝ ժողովուրդը ցանկացել է հեզ լինել, ոչխար լինել ու ընտրել է գայլի Կամ ժողովուրդը կոմպլեքսավորված է, դրա համար ընտրում է կոմպլեքսավորվածի… կամ մենք ընտրում ենք մեր նմանին… էդպես չի Բիձ, մեզ համար բոլոր ընտրությունները անկախ մեզնից են եղել, մենք այ դրան ենք սովոր, ուստի մենք նաև սովոր ենք ամեն ինչի մեղավոր հանել ճակատագրին, բախտին, սովորույթներին, ավանդույթներին, մենթալիտետին, միայն թե չխոստովանենք, որ մենք թուլամորթ ժողովուրդ ենք: Բայց չէ, բիձ, մենք էդքան թուլամորթ չենք, ուղղակի ապակողմնորոշված ենք: Այ օրինակ դու հիմա ինձ ապակողմնորոշում ես ասելով մենթալիտետ, ֆլան ֆստան… ինձ դա չի հետաքրքրում, ինձ համար կա իրավունք, ու կան օրենքից ու առհասարակ կյանքից չհասկացող քյառթուներ, որոնց քթի ծայրը իրենց համար աշխարհի ծայրն է և վերջ: Դա մենթալիտետ չի, դա դատարկություն է, դեբիլության սինդրոմ, Բիձ ջան դեբիլության անունը արի մենթալիտետ չդնենք, եթե մենթալիտետի հիմքը ոչխարային բնազդն է, կամ բոլորին հոշոտելու բնազդը, ապա դրա անունը հենց բնազդ է որ կա, մենթալիտե՞տը որըս էր:


Բիձ եթե օրենքը չլիներ, ես ի՞նչ ձևով էի զորբայությունս անելու: Գայիչնիկը ինձ որ կանգնացնում է, մատնացույց է անում օրենքով հաստատված երթևեկության կարգը, ես էլ իմ իրավուքները նույն հարթության մեջ պաշտպանում եմ: Ինչի՞ մասին է խոսքը… Իսկ եթե քո ասածի պես ես ոստիկանին մութ պադյեզդում քացու տակ գցեի, ապա ինձ ոստիկանը լիարժեք իրավունք կունենար գնդակահարելու, ու ճիշտ էլ կաներ, որովհետև մութ պադյեզդում քացու տակ գցելը ոչ թե իրավունքները համարժեք եղանակով պաշտպանել է, այլ աբիժնիկություն: Օրենքի ուժով այս ժողովուրդը կարող էր իր ընտրական իրավունքները պաշտպանել, դեռ ընտրություններն էլ չեղյալ հայտարարել, ուղղակի համապատասխան քաղաքական ուժը ժողովրդի այդ իրավունքը չիրացրեց որովհետև քո ասած մենթալիտետը խանգարում էր

1-Քո ասելով ստացվում է, որ մարդկությունը դեռ կենդանականից վեր չի բարձրացել և զուտ բնազդներով է շարժվում: Այդ մոտեցման տրամաբանությունը կբերի նրան, որ պետք է ընդունենք, որ նույնիսկ տարբեր ազգեր էլ չկան: Իսկ եթե կան էլ, ապա դրանց տարբերությունը բնազդային է այլ ոչ գիտակցված:
2-Ինչ ասել է աբիժնիկություն՞: Եթե արդար պայքարում ես պարտվել ու հետո մուռ ես հանում - դա աննորմալ է, դա իսկապես աբիժնիկություն է: Բայց եթե հաղթողը ԲՏ-ությամբ է հաղթել ու դու պադեզդում կիրպիչով ես մուռը հանում, դա աբիժնիկություն չի- նորմալ մուռ հանոցի է, - նորմալ հարաբերություն: Երկիրն ու օրենքները քեզ չեն պաշտպանում, ստիպված դու քո ձեռքով ես քո մուռը հանում: Ինչ սխալ բան կա սրանում՞: Սա բազիսային իրավունք է:
Օրենքը հասարակության մեջ հարաբերությունների կարգավորման մեխանիզմ է: Եթե այն չի գործում, ապա փոխարենը մի այլ նման բան պետք է անպայման գործի: Եթե չգործեց, ստացվում է այն, ինչ այժմ կա Հայաստանում- անտերություն, բեսպրեդել ու կրիմինալի իշխանություն: Այսինքն օրենքները ոտնահարողների իշխանություն: Թղթի կտորի վրա գրած թե սահմանադրություն, թե օրենք, թե քվեարկության արդյունք անիմաստ են դառնում այդ պայմաններում:
Էդ քրեաօլիգարխիկները մի 20 տարի առաջ թաք ու բիր էին, հիմա դառան սոցիալական շերտ: Սովետը թե որպես համակարգ, և թե որպես հասարակություն չէր հանդուրժում նման բեսպրեդել ու կրիմինալի գերակայությունը հասարակության հանդեպ: Դրա համար էլ միայն մի քանիսն էին հրապարակի վրա ու բավարարվում էին գողական ֆռռալով: Հիմա սովետը չկա, հրապարակը զուտ ազգայինինն է: Ուզում ես բնազդ կոչի, բայց էդ բնազդայինը էս 20 տարվա մեջ ծնեց 5-10 տոկոս հաստավիզերի, ու իսկապես բնազդներով առաջնորդվողների, որոնք էլ դարձել են պետության հիմք ու հենարան: Դրանց դեմ իրենց հասկացած լեզվով պայքարելը աբիժնիկություն է՞:
Ցանկացած երկրում էլ օրենքն ունի իր ազդեցության շառավիղը հասարակության մեջ: Հայաստանում երևի 15-20 տոկոսը բացարձակ դուրս է օրենքից, մնացածներն էլ, /եթե քաղաքականապես ընդիմադիր չես/, կաշառքով է օրենքից վեր: Մեզանում օրենք ասածը 100 տոկոսով է ձեռառնոցի:
Եթե հասարակության 99 տոկոսը թքած ունի օրենքի վրա, մի 100, նույնիսկ 1000 քաղաքացու կարգապահությունը ինչ կարող է փոխել՞: Ժողովրդի կեսն էլ դառնա օրինապահ, հարց չի լուծվելու, որովհետև կրիմինալը դրանով չի պատժվելու և շարունակելու է իր անելիքը:
Իսկ եթե մի 2 կրիմինալի գլուխ ծակվեց հասարակ մարդկանց մուռ հանելու հետևանքով, համոզված եղիր, այդ զոռբա խաղացող ԲՏ-եքի 99 տոկոսը վաղը իրենց կնանիքի փեշերի տակ է մտնելու ու էնտեղ է մնալու մինչև լավ ժամանակներ:
Իսկ գաիշնիկն էլ շատ լավ գիտի, որ դու օրենք չես խախտել, բայց կանգնեցնում է: Նա խաղում է երկրում ընդունված խաղի կանոններով: Ձկնորսն էլ իր կարթով հո բոլոր ձկներին չի բռնում: Բռնում է նրանց, որոնք ավելի միամիտ են: Դու քո կարթից խուսափելը օրենքի կիրառմամբ ես բացատրում, իսկ ես այն համարում եմ միջանձնային հարաբերությունների նորմալ արդյունք-հետևանք:

[Askalaf]

ՀԱՏՈՒԿ ՋՈԿԱՏԱՅԻՆՆԵՐԻ ԹՈՂԱԾ ՀԵՏՔԵՐԸ

.

Երեկ, ժամը 16:00-ի սահմաններում, ՀՀ ոստիկանության Էրեբունու բաժին բերման է ենթարկվել եւ կեսգիշերն անց էլ ազատ չէր արձակվել ՀՀ ԱԺ նախկին պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանի ընտանիքին պատկանող «Սիլ» կոնցեռնի համասեփականատեր, «Հայէկոնոմբանկի» խորհրդի նախագահ Սարիբեկ Սուքիասյանը: Բերման ենթարկելու «օպերացիան» իրականացրել են ոստիկանության հատուկ ջոկատայինները՝ ավելի քան մեկ տասնյակ մարդ: Նրանք գրոհով ներխուժել են կոնցեռնի կենտրոնական գրասենյակ՝ ջարդելով մուտքի եւ գրասենյակի ներսի դռները՝ այն դեպքում, երբ նրանց որեւէ մեկը չէր էլ փորձել դիմադրություն ցույց տալ:

Աղբյուր՝ aravot.am

Առանց մեկնաբանության

[Kuk]

Վայրենի են արա, դռան վրա զանգ կա, դուռ ծեծել կա…

[Norton]

Խի թաթար-մոնղոլները գիտեն զանգն ի՞նչ բանա?

[Տրիբուն]

Խի թաթար-մոնղոլները գիտեն զանգն ի՞նչ բանա?

Չէ, բայց նույնիսկ թաթար մոնղոլները որևէ քաղաք գրավելուց առաջ, դեսպան էին ուղարկում ու առաջարկում էին ընդունել խանի իշխանությունը ու հարկ վճարել: Հարձակվում ու ավիրում էի հիմնահատակ քաղաքը միայն եթե պաշարվածները հրաժարվում էին ընդունել պայմանները:

[dvgray]

Չէ, բայց նույնիսկ թաթար մոնղոլները որևէ քաղաք գրավելուց առաջ, դեսպան էին ուղարկում ու առաջարկում էին ընդունել խանի իշխանությունը ու հարկ վճարել: Հարձակվում ու ավիրում էի հիմնահատակ քաղաքը միայն եթե պաշարվածները հրաժարվում էին ընդունել պայմանները:

կարծում եմ հենց ըտենց էլ եղել է
իրանք ուղարկել են քսիվը, իսկ սրանք բռնել քսիվին տկլորացրել ու սպառնացել են սպանել, հետն էլ ով գիտի թե ինչեր են արել /ենթադրվում ա սեռական-ամուսնական դաշտում /
ՈՒ Մեծ Սերոժ խանը հրամայել ա.
-մտնել, ջնջխել, փշրել, … բերման ենթարկել
հիմա կոխել են խուցը ու իրանք են գռզոյենց փչացնում
լավ է, ախպար, լավ է… շակալները արյունոտ շակալ են ճարել ու սոված մոմենտ ա, բզկտելու են: պահ ա, որ խեղճ ու կրակ եղնիկները մի քիչ հանգիստ որոճան իրենց բաժին հասած խոտը, մինչև սրանք վերջացնեն իրանց խրախճանքը

[Բիձա]

Առանց մեկնաբանության

Կատու են ճղում:
Հատուկ են ըտենց անում, որ մնացածը վախից կուճուռեն ու համակերպվեն բեսպրեդելին:
Հարյուրավոր անգամներ նույն թատրոնը խաղացել են ու միշտ էլ մարդիկ շեշտը դրել են նրա վրա, թե սրանք գազան են:
Արդյունքում երբեք չենք մտածել, թե մի գուցե գազանության հետ մի փոքր էլ տակտիկա ու խելք է խառնված՞:
Հոկտեմբերի 27-ի Կուկի տեղադրած կադրերը նայելուց չգիտեմ ով ինչ նոր բան հասկացավ, բայց ես տեսա այսօրվա Հայաստանը: -Իր ցրտից կուչ եկած տկլոր սալդաթներով, ՑԿ-ի հայաթի դռան մոտ վխտող լակոտ -լուկուտի Հայաստանը: Խորհրդարան կոչվածի նախապես համարյա թե դատարկ դահլիճն ու իսկ հետո էլ աթոռների տակ մտածների Հայաստանը:
Էդ Հայաստանում իշխանությունը միայն վայրենի կարող է լինել ու դա էլ կա:
Ես հակասություններ չեմ տեսնում: