Ռուզաննա Պետրոսյան. տպվածն ու անտիպը…

[Արևածագ]

Իրիկվա անձրև...

Անծանոթ տաքսու մուգ դիմապակուն,
Լուսարձակների լույսերը կարմիր
Աշնան անձրևի պաղ կաթիլներում
Փշրած աստղերի ցոլքեր են մանրիկ:

Ծանոթ մեղեդու ալիքը թավշե,
Երգչուհու ձայնը մորմոքով լեցուն,
Թափանցիկ, անգո, ոնց սիրո հուշը,
Հոգնած մտքերիս թմբիր են լցնում:

Ճամփեզրի դատարկ կանգառի կողքին,
Լամպերի չռված աչքերի առաջ
Տագնապոտ նիրհով ննջում է թխկին
Ու իր նիրհի մեջ օրորվում կամաց:

Տաքսին տաքուկ է, բույրերն են օտար:
Թրթուրանման շարքը փողոցի
Լույսերով հատ-հատ քաշվում է դանդաղ
Խաչմերուկների խճճված թելից:

Թախծոտ մեղեդու ալիքը խռով
Կամաց հոսում է նվագարկիչից.
Սփոփանք եմ ուզում, ու այդ պատճառով
Անգամ մեղեդին հույս է տալիս ինձ,

Թե ճամփաների ժապավենները,
Խցանումները աշնան քաղաքի,
Ինչքան էլ երկար, անհույս ծավալվեն,
Սրանից ավել մեզ չեն բաժանի:

Որ կիզակետում մեր երազների,
Հանդիպումների հրաշքում անբառ,
Փակուղիներից հեռու մի ճամփի
Կգտնենք իրար, կփրկենք իրար...

Մութն իր անատամ, անհագ բերանում
Շարասյունների պոչը կծամի,
Բայց երկրագնդի ոչ մի խցանում
Եղածից ավել մեզ չի՛ բաժանի:

Վետվետ լույսերը լուսարձակների
Անծանոթ տաքսու մուգ դիմապակուն
Կաթիլում բեկվող ցոլքերով կարմիր
Երազանքներիս մորմոք են մաղում:

[Meme]

Արևաձագ ջան, ապրեք, նենց հոգուցս էր, թեյը կողքիս կարդում եմ, մի տեսակ ուրիշ շունչա ձեր ստեղծագործություններում, լրիվ համընկավ տրամադրությանս ու աշնան հետ
Ապրեք

[Արէա]

Ցանկացած բանաստեղծություն կարդալիս ման եմ գալիս էն մեխը, որի շուրջը պետք է կառուցված լինի բանաստեղծությունը, ակումբում տեղադրվող ստեղծագործությունների զգալի մասում դա հիմնականում չեմ գտնում, ու բացի հետաքրքիր դասավորված բառերից ու լավ ընտրված հանգերից այլ գնահատական չեմ կարողանում տալ: Ձեր մոտ արդեն որերորդ անգամ գտնում եմ էդ առանցքը, որը միանգամից փոխում է մինչ այդ տողը եղած տրամադրվածությունը.

Բայց երկրագնդի ոչ մի խցանում
Եղածից ավել մեզ չի՛ բաժանի:


Շատ տխուր ու լավն է, շնորհակալություն:

[Արևածագ]

Ցանկացած բանաստեղծություն կարդալիս ման եմ գալիս էն մեխը, որի շուրջը պետք է կառուցված լինի բանաստեղծությունը, ակումբում տեղադրվող ստեղծագործությունների զգալի մասում դա հիմնականում չեմ գտնում, ու բացի հետաքրքիր դասավորված բառերից ու լավ ընտրված հանգերից այլ գնահատական չեմ կարողանում տալ: Ձեր մոտ արդեն որերորդ անգամ գտնում եմ էդ առանցքը, որը միանգամից փոխում է մինչ այդ տողը եղած տրամադրվածությունը.

Բայց երկրագնդի ոչ մի խցանում
Եղածից ավել մեզ չի՛ բաժանի:


Շատ տխուր ու լավն է, շնորհակալություն:

Սիրելի Արէա, ես էլ ճիշտ քեզ նման յուրաքանչյուր գրական տեքստում միջուկ եմ փնտրում: Առանց դրա պատկերներն ու ճշգրիտ հանգերը ավազե պատերի նման փլվում են:
Գնահատում եմ ՏԵՍՆԵԼՈՒ կարողությունդ:

[Արէա]

Էս վերջինը Ցոյի երգերն ա հիշեցնում

[Արևածագ]

Այնքան էլ ծանոթ չեմ Ցոյի ստեղծագործությանը, բայց գրածիցդ հետո հատուկ ուշադրություն կդարձնեմ:

[Արէա]

Այնքան էլ ծանոթ չեմ Ցոյի ստեղծագործությանը, բայց գրածիցդ հետո հատուկ ուշադրություն կդարձնեմ:

Ցոյին ա հատուկ ընդհանուր ստեղծագործությունը կառուցել մի հենակետային մտքի, բառի, նախադասության վրա, օրինակ.

Дождь идет с утра,
Будет, был и есть.
И карман мой пуст,
На часах шесть.
Папирос нет,
И огня нет,
И в окне знакомом
Не горит свет.

Время есть, а денег нет,
И в гости некуда пойти.

И куда-то все
Подевались вдруг.
Я попал в какой-то
Не такой круг.
Я хочу пить,
Я хочу есть,
Я хочу просто
Где-нибудь сесть.

Փորձենք հանել ընդգծածս տողը, էլի կունենանք բավականին հաջող բանաստեղծություն, որում կան թե հանգեր, թե պատկերներ, թե գեղեցիկ կազմություն, բայց մի տեսակ անորոշ է հիմնական պատճառը էդ հոգեվիճակի: Բայց, ընդամենի մի քանի բառ և բոլոր առավելություններին կավելանա նաև ամենակարևորը` պատճառը, որը սակայն առաջին հայացքից կարող է բոլորովին էլ հիմնական մտքի տպավորություն չթողնել, այլ այնպես իմիջիայլոց ասված նախադասության, սակայն միայն առաջին հայացքից, իրականում հենց դրա վրա է հիմնված մնացած ստեղծագործությունը:

Նույն զգացողությունն ունեցա Ձեր բանաստեղծությունը կարդալիս:

[Արևածագ]

Գեղեցկուհի Լուսին...
Աստղերը բոլոր ուզում են շուրթիցդ համբույրներ քաղել,
որ ծնունդ տան նոր համաստեղությունների.
Քանի չես անցել, քանի չես քնել, քանի դեռ ուշ չի...
Հեզիկ շիկնանքով լույսդ թող հոսի
Ու գգվանք դառնա իմ պարանոցին:
Շողքերդ փութով
Թող ինձ ազատեն
պարտականության
ու համր ցավի
ոլորաններից:

Ինքնամաքրման ու ինքնանվիրման
Նեղ արահետով ինձ քո գիրկը տար:
Թույլ տուր թույլ լինել.

Ես շա՜տ եմ հոգնել...

2011

[Արևածագ]

«Ճամփեքը բոլոր Հռոմ են տանում»:

Իմ ճամփաներն էլ ,
Եթե գեթ մի օր,
Անվերջանալի թելից կծկված`
Գլորվեն, կանգնեն
Ոտքերիդ առաջ,

Մեն մի համբույրով
Կփոխանցեմ քեզ
Գլխիս շողացող աստղերի ոսկին,
Պրկված նազանքը բարդենիների,
Կտուրին թառած աղավնիների
Իրար գգվելը
Ու ձեռնափայտի
Գլխիկին կռթնած,
Կամ՝ երերալով քայլերը փոխող
Սմքած ծերունու
Ապրելու հույսը.

Բոլոր բանկերի
Գանձարանների բանալիները
Ծանր խրձերով՝
Մի համբույրի մեջ.
Ու բոլոր կանանց,
Ում որ սիրել ես,
Կամ պիտի սիրես սրանից հետո՝

Հրավառ սիրո,
Հնազանդ սիրո,
Կաթոգին սիրո,
Ամոթխած սիրո,
Արգելված սիրո
Բոլոր լիցքերը՝ մեն մի համբույրով
Քեզ կփոխանցեմ...

. . .
Անդուլ եռանդով քշում է քամին
Ձյան փաթիլները մայթի վրայով
Ու կուտակում է սալաքարերի
Նախշուն ճեղքերում:
Պարզկա օրվա
Զնգուն օդի մեջ
Դատավճռի պես
Հնչում է քունքիս,

-Որ իմ կուտակած
Այսքան անհաշիվ
Անփուտ գանձերի
Շտեմարանից
Մի համբույր տալու
Հնարը չկա՜...

Ու սնանկ ենք մենք:

[Արևածագ]

Oրոր

Ձյուն, հոգատար մոր պես ինձ օրոր ասա, օրո՜ր-օրո՜ր,
Քո ցուրտ գրկի մեջ իսպառ կցնդեն թույները բոլոր:

Վիհերը արնոտ թաթերն են պարզել թռիչքիս համար,
Անտարբերության մրուրը պարպած՝ կընկնեմ ճանապարհ:

Առատվան ձյունը մայրական գիրկ է ու քրոջ արցունք,
Թող մաղի բախտիս ու սիրտս գգվի թևերով փափուկ:

Քունքերում պայթող նյարդային հևքը զարկերակների
Անձայն կհանգչի՝ թրթիռը տված ձյան պաղ ափերին:

Թեթև սավանով ծածկիր ինձ, ծածկի՛ր վերջին արարում,
Մեռած հույսերս կթաղվեն մահվան անգույն ծրարում:

Ձյուն, հոգատար մոր պես ինձ օրոր ասա, օրո՜ր-օրո՜ր,
Քո ցուրտ գրկի մեջ իսպառ կցնդեն թույները բոլոր:

2011

[Արևածագ]

Երգ չինական պոեզիայի մոտիվներով

Լուսայգի քամին բազեի նման
Ծերուկ անտառի թավ սաղարթներից
Գլուխը պոկած՝ թևածեց, կորավ:
Վաղուց չեմ տեսել սրտիս տիրոջը:
Օրերն անցնում են իրար հետևից,
Գուցե սիրածս մոռացել է ինձ:

Հաստաբուն կաղնին սարի գագաթին
Զրույց է կապել տիեզերքի հետ՝
Անտեղյակ կյանքի բարուց ու չարից:
Ես էլ չեմ տեսել սրտիս տիրոջը:
Օրերն անցնում են իրար հետևից,
Երևի արդեն մոռացել է ինձ:

Մուգ մանուշակը՝ գլուխը ցողոտ
Քամու ցրտաշունչ շուրթերից պահած,
Լուռ թաքնվել է մութ ծմակուտում:
Ճշմարտությունից չեմ կարող պահվել:
Օրերն անցնում են իրար հետևից,
Իսկ իմ սիրածը մոռացել է ինձ:

[Արևածագ]

Հաշտություն

Ծովի խորքում ավազի մի հատիկից
Փոխակերպման անհողանյութ հրաշքում,
Անշունչ գոյը վերածվում է մարգարտի
Խեցու կարծր, խորհրդավոր փեղկերում:

Ավազները՝ արցունքներով լվացած,
Տարիների քամիները չեն ցրել,
Կուտակել են ժլատությամբ վախվորած,
Մարդկանց փխրուն հոգիներին պահ տվել:

Ինչ եղել է, հոգու խեցում անթափանց
Թող ավազից վերածնվի մարգարտի,
Ներենք իրար, թող զրույցը սրտաբաց
Անցած ցավի ոչ մի փշուր չխախտի:

Երբ հույզերի մրրիկները կմարեն,
Ժամը կգա, հանդիպումի մի ափում,
Այն խոսքերը, որ տարիքն է կուտակել
Կնկարվեն թե՛ իմ, թե՛ քո հայացքում:

Խոհեմությունն աչուկներով միամիտ
Մարած սիրո կորած հետքն է որոնում,
Բայց մենք խմենք հուշի գինին մարգարիտ՝
Թողած ցավի ավազները անցյալում:

2011
Ռ.Պ.

[Արևածագ]

Ազատության պատրանք

Որոշեցի երգերիցս մեկին ազատ թողնել,
որ դուրս գա տնից
ու փողոցներում ֆռֆռա իր քեֆին:
Բոմժերի հետ քնի
Կեղտոտ ներքնահարկերում,
միլիցեքն իրեն տեղի-անտեղի
քացու տակ գցեն,
կողքից անցնողերը դժկամությամբ
երեսները թեքեն,
որովհետև մարդիկ շրջվում են
ցանկացած ողորմելի բանից,
որ չի համընկնում
լավագույն կյանքի մասին իրենց
վարդագույն պատկերացումներին:

Չէ՞ որ իրենք շտապում են երջանիկ լինել.
Գրքերից ու դոկտորական տրակտատներից ծորում է
այն լպիրշ սուտը,
Որ մարդը պիտի երջանիկ լինի,

Իսկ իմ բարձիթողի երգը,
որ շատ հեռու է երջանիկ կոչվելու հովվերգությունից,
միայնության խղճուկ մարմնացումն է
նաև՝ լքվածության:
Մի երկու խիզախ միգուցե նրան ողորմություն տան:
Ու երգս կամ մի կտոր հաց կառնի կամ մի շիշ էժան գինի:
Երկրորդն ավելի հավանական է:

Նա գիշերը գուցե եկեղեցում ապաստան գտնի,
բայց գիշերները եկեղեցիների դռները փակ են:

Նույնիսկ մանյակն իմ երգին սպանելու
ոչ մի մոտիվացիա չունի.
Երբ կյանքդ քեզ պետք չի
Մանյակն առավել ևս քո անպետք կյանքի կարիքը չունի:

Ու թե նրան հաջողվի,
Ծեծվելուց ու քամարհվելուց հետո,
կեղտոտ ցնցոտիներով նորից իր տան ճամփան գտնել,
ես նորից կբացեմ դուռս
ու թույլ կտամ, որ նա իր կապտած դեմքով
ճղված շորերով ու բորոտ ոտքերով
գա ու բազմի

իմ շահած- պահած
փայլացրած, փայփայած
նրբակիրթ, նրբաթերթ ու
Գեղագիտական, քերականական ու տաղաչափական
բոլոր կանոններով
գրված երգերի կողքին:

Որն էլ անում եմ:

[Արևածագ]

Այնքան շատ էին մեր երկխոսության
Միջակետերը.
Իրենց անհասցե շարունակությամբ,
Իրենց միամիտ հարց-պատասխանով:
Միջակետերի շղթան՝ կոտորակ,
Սանձել է կամքս մութ ճոպաններով.
Մինչ ընդամենը վերջակետ է պետք:

Ես որոշել եմ:

Բայց մի վերջակետ դնելու համար
Դավաճան ձեռքս անզոր դողում է:

2012

[Արևածագ]

. . .
Չվերթները հետաձգվում են.
Մի հեռու երկրում՝ ձնաբուք, քամի,
Բայց այդ պատճառով սրտիս խորքերում
Կարոտի վրա կարոտ է դարսվում:
Ու ես չգիտեմ՝ վառոդի կույտն այդ
Ե՞րբ պիտի պայթի:
2012


. . .
Ես հավատում եմ, որ սայթաքելու պահին,
Ընկերներիցս գոնե մի երկու հոգի,
Եթե անգամ ինձ փրկության ձեռք չմեկնեն,
Չե՛ն խփի մեջքից ու հոգուս մեջ չե՜ն թքի:

2012