Ռուզաննա Պետրոսյան. տպվածն ու անտիպը…

[Արևածագ]

Թո՛ղ նայեմ քեզ,
Որ իմանամ զսպել իմ մեջ
Ոչինչ չասող բառերի չուն:
Խենթ եմ ես, երբ հայացքդ տաք
Փարվում է ինձ,
Երբ մատներիդ մի հպումից
Ձգողության և ո՛չ մի դաշտ
Սիրտս երկրին չի՜ շղթայում:
Ամառն անցավ, քո շուրթերից
Բարկ արևի համն է կաթում:
Իսկ ես կյանքում չե՛մ կշտացել
Ո՛չ արևից, ո՛չ քո սիրուց:
Զմուռս եմ ես ափերիդ մեջ,
Չպնդացած, հեղուկ զմուռս:
Դի՛ր քո սրտին զմուռսն այնպես,
Որ ես կնքել կարողանամ.
-Սիրում եմ քեզ:
Սիրում եմ քեզ:

1990

Չնայած Երվանդն ասել է «էդ սիրում եմ քեզը մի՛ գրի», բայց վաղեմի բանաստեղծությունների միջից եթե դրանք հանեմ, բանաստեղծությունները անհիմք տան նման կփլվեն: Չի ստացվում հանել:

[Արևածագ]

Մեր զրույցները
Սոսկ նմա՛ն էին
Անվտանգ խաղի:
Բայց այդ պատճառով
Նույնիսկ լաց եղավ
Նա՝ ում դատարկ,
Կավե հայացքում
Քանի՜ տարի է
Ցո՛ղ անգամ չկար:

[Արևածագ]

Հերթական անգամ քայլվածքով երեր
Դուրս բերի հոգիս տխրության ճահճից:
Ինձ հասնելիքն էլ չիմացա ուզել
Բախտի մարդաշատ, շքեղ խնջույքից:

Ստեղծածդ ամեն հյուլեի կյանքում
Թո՛ղ կամքդ լինի, Ամենատես Տեր,
Օգնի՜ր, Բարեգութ, որ խորթ ճամփեքում
Տվածդ խաչը հեզությամբ տանեմ:

2011

[Արևածագ]

Ճամփաբաժանի անորոշ կետում
Այնքան էլ հեշտ չի ճիշտ ուղուց շեղվել,
Երբ ճամփից առաջ, թե ու՞ր ես գնում,
Փնտրածդ ի՞նչ է, չէի՜ր որոշել:

Ընդհատված զրույց, փլված կամուրջ ես,
Չինական պարիսպ՝ հայացքիս առաջ.
Արձագանքներդ՝ շիթերով անտես,
Խարույկ են նետում իմ կամքը պաղած:

Կզսպեմ հոգուս հողմերը ցասման,
Հպարտության ճոխ դիմակ կհագնեմ՝
Հանկարծ տխրության ամպը չերևա,
Որ քամարհանքիս տունկը խնամեմ:

Գրո՛ղի ծոցը փակուղիները.
Կտրած մեղեդին, լռած զրույցը,
Ձանձրալի գիրքը, փլված կամուրջը...
Պիտի հավաքեմ, կիտեմ ամենը
Ու թեթև սրտով, առանց ափսոսանք
Շպրտեմ հեռու՝ գրողի ծո՛ցը:

[Արևածագ]

Կսավառնի հար օրերիս մուժում
Անունդ՝ արծիվ ՝ թևերը փռած,
Խոյանքով հատու, մով երկինքներում՝
Ձիգ հորիզոնին հայացքը նետած:

Գետեր հորդահոս ու դաշտեր անթիվ.
Անտառների մութ սոսափի ներքո
Արծվի սուր աչքը որսը կտեսնի,
Ու ցած կսուրա վայրի մոլուցքով:

Վաղուց գամել եմ ինքս ինձ ժայռին
Ինքնանվիման վարքով կանացի,
Ու շատ լավ գիտեմ, որ քաղցի պահին
Հենց նո՛ւյն արծիվը լյարդս կկտցի:

[Արևածագ]

Դու սուրբ ցնորք, ջահելության իմ առասպել,
Միայն ոսկի թելերից եմ ես քեզ հյուսել:

Բայց օրերի չուն անխաթար, անգույն ու սին,
Հոգուս թափեց ատելության դառը փոշին:

Ու կապտաջինջ եզրին նետած հայացքիս մեջ,
Հեռվում ցրվեց կարոտակեց սերս անշեջ:

Պիտի բացվի մի օր եդեմն հեքիաթային,
Լու՜յս կհագնի հազարափայլ իմ լուռ հոգին:

Ես, որ հոգով լո՛կ երկրային սերն եմ ընտրել,
Գեթ ա՛յն կյանքում երանություն պիտի գտնեմ:

1993

[Արևածագ]

Անքուն գիշերը հարցականներով բզկտում է իմ հիվանդ ուղեղը.
Ու՞մ ցամաք ափում, կամ կույր սրտի մեջ պիտի գտնվի փրկության դեղը:

Սատանաների արնոտ խնջույքի զոհասեղանին իմ սիրտն է այսօր.
Դժոխքի հազար կացինները բիրտ խփում են ուժգին կրծքիս արնածոր:

Ու վհուկները՝ վայրի քրքիջով, դիակիս կողքին շուրջպարի ելած,
Հաշվում են իրենց աղաղակներում կյանքումս բոլոր մեղքերը գործած:

Ձգվում է անվերջ անթիվ մեղքերիս ու սխալներիս շարանը երկար,
Միթե՞ ոչ մեկը չի աղոթելու իմ՝ բազմամեղիս փրկության համար:

Ու սխալներից, բազում մեղքերից հյուսվում է հանկարծ մի փշե պարան,
Կամքս հիպնոսած ճկուն օձի պես փաթաթվում ամուր իմ հոգու վրա:

Արնաքամ հոգիս թպրտում է թույլ օձի լպրծուն, թունավոր ծոցում,
Նա իր ատամով չեղածս կամքի վերջին կաթիլն է հաճույքով ծծում:

Արև, սուրբ Արև, քո առավոտի աչքերը մաքուր ե՞րբ պիտի բացվեն,
Գուցե հե՛նց այնժամ, զարթոնքի պահին ինձ էլ հաջողվի տենդից ազատվել:

1.04.11

[Malxas]

Անքուն գիշերը հարցականներով բզկտում է իմ հիվանդ ուղեղը.
Ու՞մ ցամաք ափում, կամ կույր սրտի մեջ պիտի գտնվի փրկության դեղը:

Սատանաների արնոտ խնջույքի զոհասեղանին իմ սիրտն է այսօր.
Դժոխքի հազար կացինները բիրտ խփում են ուժգին կրծքիս արնածոր:

Ու վհուկները՝ վայրի քրքիջով, դիակիս կողքին շուրջպարի ելած,
Հաշվում են իրենց աղաղակներում կյանքումս բոլոր մեղքերը գործած:

Ձգվում է անվերջ անթիվ մեղքերիս ու սխալներիս շարանը երկար,
Միթե՞ ոչ մեկը չի աղոթելու իմ՝ բազմամեղիս փրկության համար:

Ու սխալներից, բազում մեղքերից հյուսվում է հանկարծ մի փշե պարան,
Կամքս հիպնոսած ճկուն օձի պես փաթաթվում ամուր իմ հոգու վրա:

Արնաքամ հոգիս թպրտում է թույլ օձի լպրծուն, թունավոր ծոցում,
Նա իր ատամով չեղածս կամքի վերջին կաթիլն է հաճույքով ծծում:

Արև, սուրբ Արև, քո առավոտի աչքերը մաքուր ե՞րբ պիտի բացվեն,
Գուցե հե՛նց այնժամ, զարթոնքի պահին ինձ էլ հաջողվի տենդից ազատվել:

1.04.11

Թույլ չտվեց վարկանիշ տամ...
Այս անգամ կարծես Իսահակյանի ոճով ես գրել, երբ նա գրել է <Աբու Լալա Մահարին>: Իսկ քանի որ Իսահակյանն էլ արաբ բանաստեղծ Աբու Լալա Մահարիի ոճով է գրել իր այդ ստեղծագործությունը, ստացվում է որ դու էլ Աբու լալա Մահարիի ոճով ես գրել:
Իսկ հիմա ավելի լուրջ: Հզոր էր և տպավորիչ: Իմ կարծիքով այսպիսի ոճով գրվածքները ավելի շատ կսազեն երկար ու կոնկրետ սյուժե ունեցող ստեղծագործություններին:

[KiLa]

Ձգվում է անվերջ անթիվ մեղքերիս ու սխալներիս շարանը երկար,
Միթե՞ ոչ մեկը չի աղոթելու իմ՝ բազմամեղիս փրկության համար:


Արնաքամ հոգիս թպրտում է թույլ օձի լպրծուն, թունավոր ծոցում,
Նա իր ատամով չեղածս կամքի վերջին կաթիլն է հաճույքով ծծում:


1.04.11

Վերջերս ժամանակս չի բավարարում... բայց հենց առաջին պատեհ պահին խոստանում եմ աղոթել քո փրկության համար:
Ի՞նչ է պատահել Արևածագին, ինչու՞ հանկարծ ,,ամպեց՛՛ առավոտը...
Լավն էր Արևածագ ջան, շա՜տ դուր եկավ:

[Mark Pauler]

Նստած գրքի պես թերթերը ետից առաջ թերթում եմ ու կարդում "Տպվածն ու անտիպը":

Վերնաշապիկս չէի լվանում.
Օձիքին շրթներկիդ հետքն էր
Ու մաշկիդ բույրը:
Մայրս այսօր լվացք էր արել...
Կորցրի քեզ ընդմիշտ :

Հասա էս մեկին ու...
Արևածագ, իմ վաղեմի ապրած ու կորցրած մի զգացողության վերապրեցի:
Շատ տարիներ առաջ, ես էլ ունեի մի էդպիսի վերնաշապիկ ու չեի ուզում, որ մաման լվանա ...
Մեկ էլ ասեմ, որ դեռ մի մասն եմ կարդացել ու մեծ հաճույքով շարունակությունն եմ կարդում:

[Արևածագ]

Թույլ չտվեց վարկանիշ տամ...
Այս անգամ կարծես Իսահակյանի ոճով ես գրել, երբ նա գրել է <Աբու Լալա Մահարին>: Իսկ քանի որ Իսահակյանն էլ արաբ բանաստեղծ Աբու Լալա Մահարիի ոճով է գրել իր այդ ստեղծագործությունը, ստացվում է որ դու էլ Աբու լալա Մահարիի ոճով ես գրել:
Իսկ հիմա ավելի լուրջ: Հզոր էր և տպավորիչ: Իմ կարծիքով այսպիսի ոճով գրվածքները ավելի շատ կսազեն երկար ու կոնկրետ սյուժե ունեցող ստեղծագործություններին:

Մալխաս, շնորհակալ եմ կարծիքի համար: Զգացողություններն այնպիսին էին, որ կարճ տողերում չէր լինի տեղավորել, ինչպես և չգրելն էր անհնար: Կարծում եմ, բոլորի կյանքում էլ հազվադեպ, բայց նման պահեր լինում են:

KiLa,Mark Pauler, շնորհակա՜լ եմ, որ կարդում եք:

Մի փոքր ինքնագովազդ.

Վաղը «Ժամանակի միտքը» բանաստեղծություններիս շարքն է տպելու: Այնպես որ՝ կարդացե՛ք այդ թերթը:

[Արևածագ]

Օտարացման սարսափն անգո
Պարուրում է ինձ անընդհատ,
Ու գալիս է նրա հետքով
Քեզ կորցնելու միտքը վհատ:

Բախտ գուշակեց մեկն իմ ափում,
Աչքով տվեց մեզ մի անցորդ,
Իջնում է խոր մի լռություն
Ու մութ գիշեր մի տագնապոտ:

Իջնում է մութ մի լռություն.
Ու ես մոտիկ, կողքիդ պառկած,
Որոնում եմ ինչպես կույրը,
Դեպ քեզ բերող ճամփան կորած:

1991

[Արևածագ]

Զրուցի՛ր ինձ հետ
Անթարգմանելի հույզերի փնջով,
Կամ անհուսության
Քո ցուրտ ափերից:
Հեղձուկը՝ հիմա կոկորդս խրված,
Արդեն քանի՜ օր դռնապահ շան պես
Արգելում է, որ տկար ուղեղս
Ուրիշ միտք ծնի սրանից բացի.

Բոլոր սերերն էլ հանգչում են վերջում:

Ցավը, որ այսպես սեղմում է կուրծքս
Երկար չի՜ տևի.
Մի քանի ամի՜ս... կամ գուցե՝ տարի:
Մի ուրիշ ալիք այս տառապանքի հետքը կլվա,
Մի ուրիշ խոսքից
Շառաչուն սիրտս ափերից կելնի
Ու կուլ կտա ինձ՝
Արդեն քանի հետ խեղդված- փրկվածիս:

Անհնար է, որ
Իմ բարկ տրոփի լիցքերը անթիվ
Չհասնեն սրտիդ.
Չէ՞ որ ոչ մի բան
Անհետ չի կորչում:
Ինձ սիրտդ պետք չի՛.
Միայն մի՛ լռիր,
Միայն մի՜ լռիր:

Հպարտությունը մահացու մեղք է.

Տե՛ս, նույնիսկ իմ մեջ
Փշրել եմ բոլոր ապառաժները:
Մեղրամոմ եմ ես՝ հնազանդ ,անկամ,
Ու սպունգի պես պիտի ներծծեմ
Բոլոր խոսքերդ՝ թեկուզ և թունոտ,
Մռայլ, հեգնալից.
Միայն մի՛ լռիր,
Միայն մի՜ լռիր:

Ինչպես որ խոփն է առուներ գցում
Ձնհալից հետո գարնան դաշտի մեջ,
Այդպես էլ հիմա քո լռությունն է
Ակոսներ քաշում իմ սրտի վրա:

Բայց թե հողի մեջ սերմ են գցելու,
Որ արևի տակ ընձյուղ պիտի տա
Ու բերքով լցվի,
Սրտիս ակոսում արդեն ո՛չ մի հունտ,
Ո՛չ մի մանուշակ արդեն չի՜ բացվի:

Գոնե ասա ինձ, թե քո լռության
Գութանի ցավը,
Քո՛ տված ցավը
Ե՞րբ պիտի անցնի...

2001

[einnA]

Արևածագ շնորհակալ եմ էս բանաստեղծության համար:
չեմ կտրվում, աչքերս տողերիցդ չեն հեռանում

[erexa]

Վերնաշապիկս չէի լվանում.
Օձիքին շրթներկիդ հետքն էր
Ու մաշկիդ բույրը:
Մայրս այսօր լվացք էր արել...
Կորցրի քեզ ընդմիշտ :

Ինձ համար մի քիչ անհասկանալի է, կարծես գրողը այստեղ ո՛չ թե իգական սեռի ներկայացուցիչ է, այլ արական: Եթե դժվար չէ, կասեք թե՛ի՞նչու եք այդպես գրել: