Հովհաննես Գրիգորյան

[Raf]

,,Բոլորովին ուրիշ աշուն,,-1979թ
,,Անձրև մի տխուր առիթով,,-1982թ
,,Դանդաղ ժամեր,,-1986թ
,,Հրեշտակներ մանկության երկնքից,,-1992թ
,,Երկու ջրհեղեղի արանքում,,-1996թ
,,Կես ժամանակ,,-2002թ

Երկու մանկական ժողովածուներ`
,,Քո առաջին բառերը,,-1980թ
,,Ամենա,ամենա Սոնան,,-1987թ

Ինչ գիտեք Հովահաննես Գրիգորյանի պոեզիայի մասին, ծանոթ եք արդյոք նրա բանաստեղխություններին

[Raf]

ՆՈՐ ՏՈՂԻՑ

Ծնվել եմ առավոտյան շուտ,
Գյումրվա մի աղքատիկ առավոտ:
Ինձ հետ ծնված քույրս մահացել է մի քանի ժամ հետո,
երբ օոստոսի արևը վաղուց արդեն դուրս էր եկել
և անտարբեր նայում էր մեր մոլորված ընտանիքին,
որը մեկ խնդում և մեկ լալիս էր սրտակեղեք:
Հիմա մեր տանը ոչ ոք չի հիշում նրան,
Քրոջս, որին ի՜նչ էին տեսել, ընդամենը մի քանի ժամ՝
Ետպատերազմյան մի կիսաքաղց առավոտ...
...Միայն ես չեմ կարողանում նրան մոռանալ, և երբեմն
Վաղ առավոտեյան արթնանում եմ սրտիս ցավից,
և թաց աչքերով մթության մեջ պառկած
օր առ օր վերհիշում եմ այն ինն ամիսները,
որ միասին ապրել ենք
մեր կյանքի լավագույն շրջանում...

[Raf]

ՀԱՅԱՍՏԱՆ

Սա իմ երկիրն է – չափերով այնպիսին-
որ կարող եմ վերցնել հետս,
թե մի հեռու տեղ գնամ:
Փոքրիկ՝ ինչպես ծերացած մայր,
Փոքրիկ՝ ինչպէս նորածին զավակ
իսկ քարտեզի վրա
ընդամենը արցունքի մի կաթիլ...
Սա իմ երկիրն է – չափերով այնպիսին,
որ ազատորեն տեղավորել եմ սրտիս մեջ,
որ չկորցնեմ հանկարծ...


Հոգեհանգիստ

Դու այս դատողությունը կհամարես պարզունակ:
Թող այդպես լինի:
Վինսենթ Վան Գոգ

Ամեն անգամ ինչ-որ բան կորցնելիս ես հիշում եմ քեզ.
Ամենադժվարը քեզ կորցնելն էր-ես ոչինչ չէի հիշում,
Իսկ հիմա նույնիսկ թերթ կարդալիս ես ապահով եմ`
Ոչ ոք չի խոցի ինձ թիկունքից:

Այդ ե՞րբ էր`առաջին անգամ վառեցին գրքերը…
Կիսամերկ մարդիկ էին վազում փողոցներով,
Ցեխաջրի մեջ լողում էին վարդերը,
և ոսկեզօծ կառքեր էին սուրում
երջանկությունից խելագարված:

Ամեն անգամ ինչ-որ բան գտնելիս ես կորցնում եմ քեզ,
Ամենահեշտը քեղ գտնելն էր-ես ոչինչ չէի հիշում:
Դժվար է երջանկությունը պահել երկու ձեռքերով,
երբ աչքերիդ մեջ արցունքի կաթիլներ կան:

Իսկ անտառը կամաց-կամաց սափրվում է երկրի երեսից,
Կապիկներին մարդ դառնալուց զատ ուրիշ ոչինչ չի մնում.
Անխելք կենդանիներ,զգում եք ձեր անխոհեմ քայլը`
Դուք վեպերի հերոսներ կդառնաք,
Դուք վերարկուներ կհագնեք,
Ինտրիգներ կսարքեք,
Կիսիրահարվեք և կխորտակվեք վերջնականապես:
Ես երգում եմ այս երգը ամենավերջին անգամ:
Իսկ վաղը գուցե պատերազմ սկսվի.
Կապիկները վառվելով `թիթեռների թեթևությամբ
կթափեն ծառերից,
և կիսամերկ մարդիկ կվազեն փողոցներով:

Դժվար է երջանկությունը պահել երկու ձեռքերով,
երբ աչքերիդ մեջ արցունքի կաթիլներ կան:

[StrangeLittleGirl]

Հըմ... Իմ համեստ կարծիքով բավական թույլ է: Շատ ավելի թույլ, քան այս բաժնում ներկայացված այլ ստեղծագործողներ: Ու ընդհանրապես, չեմ հասկանում. ժամանակակից հայ արձակագիրներ չկա՞ն: Էս բաժնում որ թեման նայում եմ, բոլորը լավ թե վատ չափածո են գրում: Այսինքն, ժամանակակից հայ գրականությանը սպառնում է նու՞յնը, ինչ դասականին. լեն ու բոլ որակյալ ու անորակ չափածո, որակյալ արձակի (գրեթե) բացակայություն:

[Sona_Yar]

ՀԱՅԱՍՏԱՆ

Սա իմ երկիրն է – չափերով այնպիսին-
որ կարող եմ վերցնել հետս,
թե մի հեռու տեղ գնամ:
Փոքրիկ՝ ինչպես ծերացած մայր,
Փոքրիկ՝ ինչպէս նորածին զավակ
իսկ քարտեզի վրա
ընդամենը արցունքի մի կաթիլ...
Սա իմ երկիրն է – չափերով այնպիսին,
որ ազատորեն տեղավորել եմ սրտիս մեջ,
որ չկորցնեմ հանկարծ...


Այս բանաստեղծությունը լեհերեն թարգմանությամբ(Անժեյ Շիմանսկի) իմ ձեռքն է ընկել տարիներ առաջ: Հեղինակն անծանոթ էր, բայց շատ հավանեցի, համենայն դեպս՝ լեհերենով շատ գեղեցիկ է հնչում: Մի քանի անգամ օգտագործել ենք դպրոցի միջոցառումների ժամանակ: Կարծես Հայաստանի այցեքարտ լինի:
Համեմատում եմ հայերեն ու լեհերեն տարբերակները, տարբերություն համարյա չկա: Միայն լեհերենում այսպիսի տողեր կան՝քարտեզի վրա այնքան փոքր է իմ երկիրը, որ կարելի է համբույրով գրկել(փաթաթվել);
Եթե հետաքրքիր է՝ խնդրեմ թարգմանությունը:


Armenia

Oto mój kraj. Jest tak niewielki,
że gdy wyjeżdżam gdzieś daleko-
bez żadnego kłopotu mogę go zabrać se sobą.
Mój kraj jest malutki jak noworodek,
mój kraj jest tak maleńki jak matka- staruszka.
Na mapie
można go objąć pocałunkiem.
Oto mój kraj. Jest tak niewielki,
że z łatwością zmieściłem go w sercu.

[Raf]

Սիրտ

Հին բառեռի մեջ ամենաշատը դու կարող էիր խաբվել,
Դու, թեև այնպես
Խնամքով ու հոգատար թաքնված էիր մարմնի
Ամենախորքում, ամուր ու ճկուն ոսկորներով ցանկապատված:
Դու, ամենանուրբն ու զգայունը ու նաև
Անհրաժեշտն ու խաբվածը բոլորից:
Դու ցանկացել ես տեսնել,
և աչքերը փակել են աչքերդ,
դու ցանկացել ես գրկել,
և ձեռքերը բռնել են ձեռքերդ,
իսկ ձեռքերը կախվել են խաչված` դատապարտված
ստրուկների նման` հին Հռոմի ճանապարհին:
Դու ցանկացել ես լսել,
և ականջները խուլ են ձևացել,
դու ցանկացել ես վազել,իսկ ոտքերը
տարել են քեզ բոլորովին ուրիշ ճանապարհով…
Դու անվերջ ինչ-որ բաներ ես ցանկացել,
Բայց քեզ խաճախ խեղդել են ծխախոտի ծխի մեջ
և կամ թմրացրել գինով և օղիով դաղել:
Դու,անզոր ու անօգնական,
Ինչպես երեխա`բարուրի մեջ փաթաթված:

Վերջին խոսք

Կարծում եք հե՞շտ է ապրել
Երբ քաղաքը ուր ծնվել ես-չկա,
Իսկ դու շարունակում ես ապրել:
Կարծում եք հե՞շտ է հիշել,
Երբ մոռացումն է փրկություն-չկա,
Իսկ դու շարունակում ես հիշել:
Կարծու՞մ եք հեշտ է քնել.
Երբ ականջներդ լցված են ճիչերով,
Երբ աչքերդ արցունքով են լցված,
Երբ ուրախ պատկերները հիմա
Տեսնում ես միայն երազում-
Կարծու՞մ եք, հեշտ է արթնանալ…

[Raf]

Հովհաննես Գրիգորյանը անցյալ դարի 60-ական թվականների գրական շարժման ամենակակնառու ներկայացուցիչներից մեկն է: Նրա բանաստեղծությունները արձակ բանաստեղծության լավագույն նմուշներ են,բայց խնդիրը միայն արձակայնությունը չէ.Հովհաննես Գրիգորյանի պոեզիան հիմնված է մտային ամուր հենքի վրա, առօրեական բառապշար,առօրեկաան թեմանների քննարկում`սարկազմի ու լիրիզմի շատ նուրբ համակցումներով: Գրիգորյանը բանաստեղծական հերոսը պաթետիզմով ու կեղծ մեծությամբ խոսող ,,մեծ մարդը,, չէ,այլ մարդկային բոլոր թերություններով ընդգծված անհատը,այսպես կոչված ,,փոքր մարդ,,,ում խորթ չեն ասենք ձմերուկի հերթում կանգնած մտորումնները գործակատարի մասին,բայց միևնույն ժամանակ նրա հերոսը մտածում է կյանքի փիլիսոփայության մասին: Այսքան պրոզայիկ թեմայի մեջ համակցել այդպիսի խորը մտորումներ ու նաև ձգված պահել լիրիզմի նուրբ արտահայտված լարը,հավատացեք`քչերին է դա հաջողվում:Հովհաննես Գրիգորյանը հերթական անուն չէ մեր պոեզիայում,որ գալու է ու մոռացվի, այսպիսի մեծության բանաստեղծներ այսօր աշխարհում շատ հազվադեպ են հանդիպում:Ու ես չեմ չափազանցեցնում իմ գնահատականը: