Հայկական թաղում

[Մեղապարտ]

Հայկական մեռելապաշտության ևս մեկ աբսուրդ երևույթ.
մահացածի հետ դագաղի մեջ բջջային հեռախոս են դնում,...............

Մարու ծնունդը և մահը բոլոր ժամանակներում և բոլոր վայրերում ուղեկցում են դավանանքի ներկայացուցիչները :Մենք հայերս որպես բարձր ունակությունների տեր մարդիկ և «ավելի խելոք» քան մարդ երևույթը ընդհանրապես ,պնդաճակատին հատուկ համառությամբ փորձում ենք հաստատել որ տգիտությունը բարձր նվաճում է, որ ծննդի հարսանիքի և մահվան խորհուրդը ողջ աշխարհը սխալ է հասկանում ,արարիչը նույն պես :Այդ պատճառով հարցը ճիշտ լուծողը քավորն է մեկ ել որևէ մեկը որին «սաղ» հարգում են «ինքը» կասի թե «ոնց պտի ըլնի»:
«Պտի լավ հաց տանք թե չէ խայտառակ կլնենք,մինիստրությունից ,մարդիկ են գալու, Մոսկվայից գոջու ախպերությունն ա գալու, Բաթումից կլոնն ա գալու, հա են Մարետենցը կանչեք գան ըստե ,դագաղի մոտ կիքը մարդ կա ,հերիք են».........................
Տեր հայրին հարցրեք «մուղամով» ինչ պտի տանք:

[Adam]

Surpr!Se ջան, բա դրա շարունակությունը չե՞ս լսել, ասում են էդ մեռնողի փեսան վերջին պահին բջջայինը դագաղից հանում՝ գրպանն է գցում: Մի քանի օր հետո մեռնողի տղան՝ ով դրած է լինում հեռախոսը, ասում է մի հատ հլա զանգեմ, հետաքրքիր է գետնի տակ բռմու՞մ է, թե՝ ոչ: Զանգում է, փեսան պատասխանում է…էդ տղային էլ ինֆարկտ է խփում:

չէի լսել:
Մդա...

[ihusik]

Հայկական մեռելապաշտության ևս մեկ աբսուրդ երևույթ.
մահացածի հետ դագաղի մեջ բջջային հեռախոս են դնում, որ թաղելուց հետո տնից մայրը, հարազատները զանգեն ու լաց լինեն... ու հույս ունենալով, որ կարողա տռուբկեն վերցնի...
Այս պատմությունը լսել եմ 2 տարի առաջ, մի ծանոթ մարդկանցից:
Սրանից ավելի աբսուրդ պատմություն էլ երբևէ լսեմ, էլ չեմ զարմանա...

Surpr!Se ջան, բա դրա շարունակությունը չե՞ս լսել, ասում են էդ մեռնողի փեսան վերջին պահին բջջայինը դագաղից հանում՝ գրպանն է գցում: Մի քանի օր հետո մեռնողի տղան՝ ով դրած է լինում հեռախոսը, ասում է մի հատ հլա զանգեմ, հետաքրքիր է գետնի տակ բռմու՞մ է, թե՝ ոչ: Զանգում է, փեսան պատասխանում է…էդ տղային էլ ինֆարկտ է խփում:

լսեք, լու՞րջ եք այս ամենն ասում, թե՞ ուղղակի կատակա լավ չի էլի որ հայերով ենք առաջինը ծառերից իջել էնքան բան ենք տեսել էլ բան չկա տենալու հիմա աբսուրդների ենք հասնում չեմ զարմանա որ նոր մոդա հելնի հայերի մոտ որ մահացածի լռիվ փողերն ու ոսկեղենն էլ հետն դնեն ու իրեն վերջի վիպուսկի յեշկաի մեջ դնեն չորս սենյականոց տան բանալիներն էլ երկաթե սեյֆի դռնով տան լռիվ բանալիներն էլ հետն դնեն ու էդպես թաղում անեն, այ էդ կիմանաս որ շատ էին սիրում նրան ով հիմա ոչ մի կապ չունի էդ մարմնի հետ... մարդ չգիտի խնդա թե լաց լինի...

[Mitre]

Եվս մի կուրյոզ՝ գերեզմանաքարին նկարված է հեռախոսով մարդ, տակը գրված է
-Այժմ դու իսկապես անհասանելի ես .

[Մեղապարտ]

Մազոխիստի չափ հայ ազգի մես մասը խելագարվում է «ճաշակով և բարձր մակարդա կով » թաղում անելու համար

[Lady-In-Red]

մի բան ասեմ, ես մարդ եմ ճանաչում, ով ամեն անգամ թաղում տեսնելիս ասում էր.
- Հլը տեսեք էս ինչ ճոխ թաղումա, հլը բա ծաղկեպսակները, բաաաա դագաղըը ու այդպես շարունակ,ու նա ապրում էր չքավոր կյանքով,իսկ նրա մահից հետո կազմակերպեցին "իր երազած" արարողությունը , դաժան է ու անիմաստ , երբ մարդու մահից հետո են սկսում ժառանգները մեծ ծախսեր անել, էտ մարդու կենդանի լինելու ժամանակ նույն գումարը կծախսեին, թող արժանապատիվ կյանքով ապրեր, ոչ թե հետո սկսեին գերեզմանատունը ճոխացնել, որ ծանոթ տեսնողները ասեն. "ինչ լավ ժառանգներ է ունեցել այս մարդը" , ու մի բանից եմ ես զարմացել, որ գավառում հերիք չէ դին պահում են 2-3 օր, հետո ճոխ սեղան են սարքում, խմորեղեններ են դնում սեղանին ու կերուխում են անում, կեսից մոռանում են, թե ինչի են եկել, նույնիսկ խաշ են ուտում , ու գերեզմանոցում առևտուր են կազմակերպում սոսկալի բան է, իրոք շատ բաներ պիտի վերացվի, մարդ ապրում է միայն կենդանության ժամանակ, իսկ մնացածը շինծու արարողությունների շարք է,

[Adam]

լսեք, լու՞րջ եք այս ամենն ասում, թե՞ ուղղակի կատակա լավ չի էլի որ հայերով ենք առաջինը ծառերից իջել էնքան բան ենք տեսել էլ բան չկա տենալու հիմա աբսուրդների ենք հասնում չեմ զարմանա որ նոր մոդա հելնի հայերի մոտ որ մահացածի լռիվ փողերն ու ոսկեղենն էլ հետն դնեն ու իրեն վերջի վիպուսկի յեշկաի մեջ դնեն չորս սենյականոց տան բանալիներն էլ երկաթե սեյֆի դռնով տան լռիվ բանալիներն էլ հետն դնեն ու էդպես թաղում անեն, այ էդ կիմանաս որ շատ էին սիրում նրան ով հիմա ոչ մի կապ չունի էդ մարմնի հետ... մարդ չգիտի խնդա թե լաց լինի...

իմ գրածը իրոք ճիշտ է: Ես էլ էի ամենասկզբում զարմացել և չէի հավատում... բայց արի ու տես, որ կա տենց բան:

Ավելացվել է 1 րոպե անց

Եվս մի կուրյոզ՝ գերեզմանաքարին նկարված է հեռախոսով մարդ, տակը գրված է
-Այժմ դու իսկապես անհասանելի ես .

էէէ... էսի իսկականից աբսուրդա
հաստատա՞ դա:

[nune']

Մի հարց՝ դուք համոզված եք, որ մեռելապաշտությունը միայն հայկական բնույթա կրում…ես անձամբ մեռելներին, թաղումներին և էդ կարգի բաների չեմ պաշտում..իրականում կրեմատորիաների կողմնակիցն էլ եմ..բա չէ թողնենք գերեզմանները գան հասնեն մեր տներին..պետք չի ոչինչ ցավագին ընդունել ու պաշտել..մահը անդառնալի կորուստներա պատճառում...ինչքան ուզում ես քեզ կոտորի..չես վերադարձնի..

[Մեղապարտ]

Մի հտաքրքիր իրական դեպք պատմեմ
80 ականներին Քոչարյան ազգանունով մի շատ հայտնի կոլտնտեսության նախագահ կար,նրա մահից հետո կոլտնտեսության կառավարումը անցավ հաջորդ Քոչարյանին:
Գյուղացիները հարգում էին Քոչարներին(նրանց այդպես էին կոչում) :
Քոչարյանին ինչպես կարքն է բարձ մակարդակի գերեզման պատրաստեցին ,մի խոսքով....
Որպես կանոն ավագ Քոչարներից մեկը խնամում էր գերեզմանը ,նրա գերեզմանաքարը մեծեր էր և ծածկված էր կանաչով որի պատճառով հնարավոր չեր նկատել այնտեղ մարդ կա թե ոչ:
Գյուղի ճանապարհներից մեկը անցնում էր Քոչարյանի գերեզմանաքարի մոտով,այդ ճանապարհով մի գյուղացի ամեն օր գնում և վերադառնում էր տուն ,ամեն անգամ իր նախկին նախագահին սրտանց բարևում էր :Մի օր Քոչարյանի գերեզմանը խնամելու էր եկել հաջոր կոլտնտեսության նախագահ ՝Քոչարյանը:Այս մեր գյուղացի հոգնած և բեզարած ձիով տուն է վերադառնում ,հանում է գերեզմանին և դանդաղեցնելով ձիուն ասում է ,բարև Քոչարյան ջան , գերեզմանից մեկը պատասխանում է աստծո բարին:
Խեղճ մարդը մի քանի ամիս հետո մահացավ վախից, ոտքերը թուլացել էին չեր կարողամում քայլել:
Իսկ բարև տվողը հաջորդ Քոչարյանն էր, որ եկել էր խնամելու գերեզմանը..............

[Jarre]

Կներեք որ այս տխուր թեմային եմ անրադառնում
Իսկ ո՞նց եք վերաբերվում դիակը տուն բերելու սովորությանը։
Ավելի լավ է տո՞ւն բերել դիակը, թե թաղման արարողության սրահում դնել և մարդիկ գան ցավակցեն։

Ես ինքս կատեգորիկ, ահավոր շատ դեմ եմ տուն բերելուն։ Բայց սա իմ անձնական կարծիքն է, և ես գիտակցում եմ որ այս հարցը շատերի համար սրբության շարքին պատկանող հարցերից է, դրա համար էլ անձնական հարց է։

[ministr]

Մարդու ճնշվածությանը ու սգին զոռով ավելանում են հազար ու մի չխմազ գործեր, որոնք տեղով պրոբլեմ եմ: Ու ուզած չուզած զբաղվում են էդ գործերով

[Elmo]

Մի խոսքով ինչ կարծիքի եք հայկական մեռելապաշտության մասին? Ինչքանով է ճիշտ մահացածի մարմինը երեք օր տեղադրել տան մեջ, ինչքանով է ճիշտ, երբ մահացածի մարմինը սենյակի մեջտեղը դրած` խոհանոցից գալիս է խաշլամայի հոտը? Ինչքանով է ճիշտ, որ կանայք նստում են դիակի կողքը ու իրենց մի կերպ ստիպելով լաց են լինում? Կամ թաղումից հետո մարդիկ գալիս են տուն ուտել խմելու.... Էլ չշարունակեմ....

Սեփական կյանքից մի դրվագ: Կընդունվի թե չէ, թող ամեն մարդ ինքն իր համար որոշի:
Պապս մահացավ, հանգամանքների բերումով չկարողացա գնայի թաղմանը, իսկ տատուս մահանալուց բանակում էի(մենակ գալուց ինձ հայտնեցին, 1 տարի անց): Հիմա էդ մարդկանց ես մահացած չեմ տեսել, ու երկուսին էլ կենադնի եմ հիշում: Էնքան անսովոր ա իրանց մահվան մասին լսելը, ոնց որ կենդանի մարդուն ասեն մահացած:
Ում համար իրանք մահացած են, իմ համար կենդանի են, պարզապես երկար ժամանակ չեմ տեսել: Իմ ենթագիտակցության մեջ իրանք միշտ կենդանի կմանա, մենակ նրա շնորհիվ, որ դիակը չեմ տեսել:
Էդքանից հետո մոտս հարց ա առաջանում «արդյո՞ք պետք ա որ մարդն իր հարազատի դիակը տեսնի, են էլ մի քանի օր շարունակ»

[Second Chance]

Մի 10-15 տարի առաջվա թաղումները այս կարգի չէին Հայաստանում: Միայն սեղանին խաշլամա էին դնում օղի ու ջերմուկ /մթոմ դրան մի շատ համաձայն էինք/: Իսկ հիմա կարգին տոնական սեղան է թաղման սեղանը:

Մազոխիստի չափ հայ ազգի մես մասը խելագարվում է «ճաշակով և բարձր մակարդա կով » թաղում անելու համար

իսկապես որ այս կարգի է հասել: Ես ուղակի չեմ հասկանում էս երևույթը ու նյարդայնանում եմ, որ չեմ կարողանում մարդկանց բացատրել, որ դրանով իրենք չեն օգնում ոչ իրենց՝ ոչ էլ մահացողին: Ոնց որ լրիվ ձեռառնոցի լինի՝ իսկական աբսուրդ- խմորեղենով իշխան ձկով:
Ամենավատն այն է, որ հայերին ուղակի հնարավոր չէ գոհացնել, խեղճ մարդիկ վախենում են «վատ» սեղան քցեն, որ հետևներից չխոսեն չասեն «չէին էլ ամաչում, բա դրանք նամուս ունեն»: Էս կարգի արտահայտությունները երեևի բոլորդ էլ լսել էք:
Մանավանդ անընդունելի է, երբ մահացողը երիտասարդ մեկն է, ու էտ մարդիկ իրանց սուգը թողած պետքա ընկնեն էտ բամբասկոտների բերանը փակելու համար տեղը տեղին պատրաստությւոն տեսնեն: Ընդհանրապես ես դեմ եմ սեղան գցելուն, թող գան թաղեն հելնեն գնան, էդքան սրտացավ են, թող ուրեմն սգավորներին նեղություն չտան:

Իսկ ինչ վերաբերվում է դիակին տանը պահելուն, ապա լրիվ համաձայն եմ Jarre ի հետ: Նախ դա հակահիգենիկ է, երկրոդն էլ անընդհատ վատ ասոցացիաներ է առաջացնում, երբ նայում ես այդ սեղանին, որը օգտագործվել է հանգուցյալի դագաղատակ ու դու դրա վրա հաց ես ուտում... Էլ չասեմ որ հայերի մոտ խասյաթ կա հանգուցյալին «լպստելու»- նման բաները ընդհանրապես պետք է արգելել մանավանդ, երբ խոսքը գնում է մի քանի օր առաջ մահացածի մասին:
Չգիտեմ ուրիշ տեղ կա, որ այս աստիճան առիթներ լինեն մարդու թաղումը նշելու- էլ . ինքնահող , յոթ, էլ քառասունք էլ տարի ու ամեն շաբաթ պատրաստություն, գերեզմանոց, մարդիկ տարիով չեն կարողանում թաղման ծախսի տակից դուրս գալ: Ընհանրապես կուզենայի, որ այս երևույթները օրենքով արգելվեին:

[Rhayader]

Ամեն ինչ գալիս է հայկական մի քանի սովորություններից: Առաջինը՝ շատակերության հակումն է: Հայաստանում ցանկացած նշանակալի իրադարձության ամենանշանակալի կողմը ճաշկերույթն է: Օրինակներ բերեմ՝
ծնունդ - ճաշկերույթ
հարսանիք - ճաշկերույթ
Նոր Տարի - ճաշկերույթ
Զատիկ - ճաշկերույթ
թաղում, ինքնահող, յոթ, քառասունք - բոլորը ճաշկերույթ, այն էլ այնքան ծավալուն, որ շատերը դրանք համատեղում են, որովհետև ի վիճակի չեն առանձին անել:
Նույնիսկ տոները տարբերվում են հիմնականում ըստ իրենց յուրահատուկ ծաշատեսակի. ծնունդին՝ տորթ (հակահեմոռոյային մոմերով), տրնդեզին՝ փոխին(դ/ձ), զատիկին՝ ձու (զատիկին զուգարանները վտանգավոր են՝ կարելի է ծծմբաջրածնային թունավորում ստանալ) և այլն:

Իսկ մեռելին սեղանին դնելը նույնիսկ հայկական ավանդույթ չի: Այն առավել հատուկ է մոնղոլաթաթարական մշակույթին:
Ցանկացած դեպքում, ես դեմ եմ նաև ավանդապաշտությանը:

[comet]

Ի դեպ Վրաստանում դիակը յոթ օր են տանը պահում, փոքր երեխաներին էլ հենց դիակի մոտ են մկրտում.....

Հետն էլ հատուկ կանանց են վարձում, որ լաց լինեն ու ավելի ծաղկեցնեն տպավորությունները