Հենրիկ Բաբաջանյան.Առակներ և քառյակներ

[Հենրիկ Բաբաջանյան]

***
Տեսել եմ ծնունդն օրվա,
Տեսել եմ մահը թշվառ,
Երկուսն էլ ջերմ գույներով,
Երկուսն էլ չքնաղ ու վառ:
Տեսել եմ մանկան նորածին,
Տեսել եմ ծերին մահամերձ՝
Երկուսն էլ անօգնական,
Երկուսն էլ անճար ու խեղճ:
Տեսել եմ ծնունդն օրվա,
Տեսել եմ մահը թշվառ...
Օ՜, երկունք, ծնունդ ու մահ,
Ինչքա՜ն եք նման իրար:

[Հենրիկ Բաբաջանյան]

Երկու տողով

***
Աղվեսին հոգ չէ՝ քըծնող, կեղծավոր,
Թե ո՞ր առյուծն է օծվում թագավոր:

***
Լավ է, որ քիչ իմանաս,
Գիտես՝ պիտի դիմանաս:

***
Զուր ես ձմերուկ խոստանում,
Երբ որ դդում է բոստանում:

***
Զինքդ պահիր մարտական,
Պարտվողն է միշտ պարտական:

***
Ո՞ւմ ես դու պետք, ոսկե ատամ,
Երբ ծամելու բան չկա՝ տամ:

***
Ինչքան էլ լեզուն կորցնի չափը,
Չի մեծացնի բռունցքի թափը:

[Հենրիկ Բաբաջանյան]

ՍԻՐՈ ԱՎԵՐԱԿ
ՍՈՆԵՏ

Մենք նվիրեցենք իրար մի ջերմ սեր...
Այդ սիրո մեջ կար անհուն մի աշխարհ,
Սերն, ավա՜ղ, փըլվեց, թողեց փշուրներ՝
Այն մեծ աշխարհից մի փոքրիկ նշխար:

Դարձան սրտներս խարխուլ ավերակ,
Կրքեր ու հույզեր խամրեցին այնտեղ,
Պաղեցին մեկից արյուն ու երակ,
Մնացինք անսեր, մոխրացած, անթեղ:

Չունենք սակայն ցանկության կաթիլ
Մխիթարանքի անշուք խոսքերի,
Լավ է անսփոփ, քան խոսքեր անթիվ:

Սերը պատրանք է ՝ խաբուսիկ, թերի...
Ամեն սիրո մեջ կա չքնաղ մի փուշ,
Ամեն բաժանման՝ նոր սեր, ցավ ու հուշ:

[Հենրիկ Բաբաջանյան]

***
Հարստության ճամփեն շեղ է,
Իմաստության ճամփեն՝ նեղ:
Ո՞ւր եք տանում ինձ, աստվածնե'ր,
Ճամփաներով այս ահեղ:

***
Ես անդընդում իմ խենթ վարքի,
Դու գագաթին քո կեղծ փառքի:
Ես գերին եմ իմ խենթության,
Դու՝ ստրուկը քո կեղծարքի:

[Հենրիկ Բաբաջանյան]

ՀՈՒՅՍ ԻՄ

Ինչպես մի ծեր դերասան՝
Կապված իր դեր ու բեմին,
Բազմել ես, Հու'յս, անսասան
Տանս՝ օջախիս շեմին:

Ո'չ մտնում ես տունս շեն՝
Ինչպես թախիծ մի, կամ՝ վիշտ,
Ո'չ լքում ես, տնաշե'ն,
Էությունն իմ այս ընդմիշտ:

Նման այրվող այն մոմին՝
Խավարի մեջ մեղմ ու լուռ,
Հու'յս, քո լույսով անմարմին
Տունս դարձրու մատուռ:

[Հենրիկ Բաբաջանյան]

Այս էպիգրամները՝ նվիրված հայ պոեզիայի խոշորագույն դեմքերին իմ կողմից, նման է մի քիչ խելագարության, քանի որ՝ կամ պիտի գրել բարձր մակարդակով, կամ՝ ընդհանրապես պիտի չգրել… Այս կյանքում նրանք ինձ չեն նախատի, մյուս կյանքում նրանց կարծիքը միայն ես կիմանամ…
ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑՈՒՆ

Հոգիդ մատուռ խնկահոտ,
Սիրտդ կանթեղ-մոմակալ,
Երգդ կսկիծ ու կարոտ՝
Աղոթքով լի, ողբախառ:
Գերեզմանդ սրբավայր,
Հիշատակդ մեծահարգ,
Ամեն տողդ կատարյալ,
Ամեն խոսքդ պատարագ...
Աստվածամեձ հեծություն,
Հայոց անհաս մեծություն:


ՍԱՅԱԹ ՆՈՎԱՅԻՆ
Սիրո հուրն է թրծում մարդուն - քեզ այրող հուրն ուրիշ է,
Ջուրն է կավը մեր շաղախում – ա՜խ, քո ջուրն ուրիշ է,
Երգիչներ են եկել բազում՝ լցրել աշխահրն սիրո տաղով,
Քո երգերի ծաղկանոցում, ա՜խ, սիրո բույրն ուրիշ է:


ԿՈՄԻՏԱՍԻՆ
Հայոց երգող լարի զարդ,
Հայոց փշոտ դարի վարդ,
Մի չար երկրի տված վիշտը
Ո՞նց տաներ մի բարի մարդ:


ՎԱՀԱՆ ՏԵՐՅԱՆԻՆ
Հայ քնարի թախծոտ օրն ես,
Նրա խորու՜նկ, անհուն ձորն ես,
Արագածն ես հեք վեհության,
Դու մեր հինն ես և միշտ նորն ես:

ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑԻՆ
Հոգիդ կանթեղ, սիրտդ ջահ -
Լույս են տալիս առանց շահ՝
Հավերժության խավարում
Անշիջելի՜... Չունեն մահ:



ՊԱՐՈՒՅՐ ՍԵՎԱԿԻՆ

Զանգ է հընչում... Ո՞վ է զանգում՝
Սուրբ ղողանջով ամեն հանգում:
Այդ զանգերն են «Անլռելի»
Սրտիս խորքից արձագանքում:

Թող ղողանջեն զի՜լ, զըրնգու՜ն,
Սիրտս դառնա «Զանգակատուն»:

[Հենրիկ Բաբաջանյան]

ԿՅԱՆՔԻ ԳԵՏԸ
Սոնետ

Ես իջնում եմ սարից գետի հոսանքն ի վար՝
Ջրերն արծաթ են սուրբ, կոհակներվ, վարար:
Կաթիլներն են ցայտում՝ կարծես խաղ է մանկան,
Ջինջ են ջրերը՝ պա՜րզ, բայց և խենթ են այնքա՜ն:

Ակունքներից այն սուրբ, ջրվեժներով այն վեհ
Հոսում է գետն ուրախ՝ թողած կիրճեր ու վիհ,
Եվ անտառներ դալար, կախարդական ու խիտ՝
Ուր ինձեր են վըխտում, հովազ, պախրա ու վիթ:

Կյա'նք, նման ես գետի ակունքներով բազում՝
Ուր երկնում ես ցավով, դեպի անդունդ վազում -
Մերթ իմաստուն մի այր, մերթ պատանի անմիտ:

Գիտե՞ս, այնտեղ ցածրում չար է աշխարն ու բիրտ,
Ու՞ր ես թռչում, ի'մ խենթ, այս սրբության գահից,
Այն անդորրում ճահճոտ չես տարբերվի մահից:

[Ֆոտոն]

...

ՎԱՀԱՆ ՏԵՐՅԱՆԻՆ
Հայ քնարի թախծոտ օրն ես,
Նրա խորու՜նկ, անհուն ձորն ես,
Արագածն ես հեք վեհության,
Դու մեր հինն ես և միշտ նորն ես:


...

Ներողություն: Ի՞նչ է նշանակում «հեք»:

...

***
Ու՞մ ձեռքին են զառերը այս մեր բախտախաղի.
Մեկի թասը անուշ է շատ, տասի՝ դառ ու աղի,
Մեկում գինի բալասանող, տասում թույն ու ճարակ,
Դու Աստվա՞ծ ես արդարադատ, թե՝ գինովցած սաղի՞:

***
Սեր կա՝ նման է կաթի-
Սերուցք ես՝ վեր ես հառնում,
Սեր կա նման է կարթի-
Տրփանքի կեր ես դառնում:

Որքանով տեղյակ եմ հայերենում դառ բառ չկա, երևի նկատի ունեք դառն:
Տռփանքն էլ «ռ»- ով է գրվում:


Լավ կլինի, գրելիս գոնե հայերեն ուղղադրության կանոններին հետևեք, թե չէ այսքան ընթերցող ճշտի տեղ է կարդում: Մյուս ընթերցողներն էլ այդ պատճառով չեն կարդում: