Համշեններ: Հայե՞ր, թե՞...

[Հակոբ Գեւորգյան]

...
Բերեմ մի քանի օրինակ իրենց բարբառից
բան-բոն տանձ-դոնձ
քամի-քոմի կամաց-գոմաց
առանց-ճրոնց բանալ-պոնուշ
բերան-բերոն տանջել-դոնջուշ
մարդ-մաշտ
արտ-այդ
հարս հայս
ցուրտ-ցույդ եվ այլն
...

ուրարտու–արարատ

Ես չեմ կարծում թե համշենացիներին, կամ որեւե այլ վայրում ապրող մարդկանց, ում լեզվում, կամ արտաքին դիմագծերում գոյություն ունի հայկական տարր, պետք է համարել Հայ. ես Ամերիկյան հնդիկ եմ տեսել, որն ասես Հայ լիներ. ու իրենց ցեղին էլ ասում էին «լակոտա». եւ եթե ես լինեյի աշխարհի մարդկանց հայություն շնորհող, ապա կասեյի որ իրենց ցեղը «լակոտենց» ցեղից է։

Իսկ ընդհանրապես այսպիսի հարցերում իմ դիրքորոշումն այն է, որ բոլոր ազգերը, ժողովուրդները, փախստականները, գնչուները եւ սուբյեկտները մարդիկ են. իմ եւ ձեր նման մարդ։

[Հակոբ Գեւորգյան]

Հետաքրքիր է, ինչու՞մն է տարբերությունը՝ համշեն կամ մահմեդական հայ: Միթե՞ այդքան տարբեր է էթնոս ասածը: Ես կարծում էի՝ նույնն է: Գուցե այն տարբերությամբ, որ համշեններն ավելի վաղ են փոխել հավատքը, քան դարի սկզբի փոխածները:


Սիրուն տղա է Լրիվ ՝հայ:

Տատ ջան, որ դու ես ասում, ուրեմն մի բան գիտես. իմ արյունը չկանչեց այս տղայի ու այն կապուտաչյա աղջկա հայությանը։

Գուցե Վազգենը ճի՞շտ է ասում. իրենք են հայերը եւ ոչ թե մենք։

[Lion]

Ըստ Լեոնիդաս Բյուզանդացու դարում, հայկական իշխաններ Համամ եվ Շապուհ Արծրունիները, Պոնտոսի լեղնաշխթայի բարձրադիր շրջաններում հիմնադրում են Դամփուր քաղաքը, որը հետագայում վերակոչվում է, եվ դառնում Համշեն:

Խոսքը կարծես թե Ղևոնդի մասին է

(Հայցում եմ մոդեռների ներողամտությունը` Ղևոնդի երկի հայերեն թվային տարբերակ գոյություն չունի)

...На другой год по прибытии Овбедлы, бедствия еще более усилились, и после того уже никто не был хозяином своего имущества; все брали в добычу. Многие добровольно покидали стада и табуны свои и укрывались в бегстве, не вынося более тяжкого бедствия, а неприятели брали и уводили их стада, и уносили имущества. Лишившись всего имущества, голые, босые, голодные, нуждающиеся в пище, хотя уже и поздно, они решили перейти в страну греческую. Число их, говорят, было до 12,000 мужей с женами и детьми. Предводителями их были Шапух, из рода Аматуни, Хамам, сын его и другие из вельмож армянских и их всадников. Немилосердые неприятели погнались за ними и настигли их на пределах Иверии, в области Ког; но были разбиты и обращены в 6егство; а сами они перешли реку Акампсис, которая, протекая по стране тайской на северо-запад через Егерию, впадает в Понт. По переходе их через реку, слух о них скоро дошел до императора Константина, который призвал их к себе, наградил почестями вельмож и их всадников; а остальной народ поселил в плодоносной и богатой стране...

[urartu]

Խոսքը կարծես թե Ղևոնդի մասին է

(Հայցում եմ մոդեռների ներողամտությունը` Ղևոնդի երկի հայերեն թվային տարբերակ գոյություն չունի)

...На другой год по прибытии Овбедлы, бедствия еще более усилились, и после того уже никто не был хозяином своего имущества; все брали в добычу. Многие добровольно покидали стада и табуны свои и укрывались в бегстве, не вынося более тяжкого бедствия, а неприятели брали и уводили их стада, и уносили имущества. Лишившись всего имущества, голые, босые, голодные, нуждающиеся в пище, хотя уже и поздно, они решили перейти в страну греческую. Число их, говорят, было до 12,000 мужей с женами и детьми. Предводителями их были Шапух, из рода Аматуни, Хамам, сын его и другие из вельмож армянских и их всадников. Немилосердые неприятели погнались за ними и настигли их на пределах Иверии, в области Ког; но были разбиты и обращены в 6егство; а сами они перешли реку Акампсис, которая, протекая по стране тайской на северо-запад через Егерию, впадает в Понт. По переходе их через реку, слух о них скоро дошел до императора Константина, который призвал их к себе, наградил почестями вельмож и их всадников; а остальной народ поселил в плодоносной и богатой стране...

Ղեվոնդ Ալիշանը սրա հետ կապ չունի , Լեոնտիուս Բյուզանդացին, ապրել է 6րդ դարում, իսկ Ալիշանը ապրել է 19րդ դարում, ու էտ փաստերը վերցրել է նրանից

[Lion]

Էհհ, այ ախպեր - ես լավ գիտեմ, ով է Ղևոնդ Ալիշանը, ով է պատմիչ Ղևոնդը և ով է Վարդանանց պատերազմին մասնակցած Ղևոնդը

Խոսքը հենց պատմիչ Ղևոնդի, այլ ոչ թե Ղևոնդ Ալիշանի կամ Վարդանանց Ղևոնդի մասին է: Ի դեպ - կարծես պատմիչ Ղևոնդը իրոք շփոթվել է Լեոնտիոս Բյուզանդացու հետ... Համենայն դեպս ուրախ կլինեի, եթե սխալվում եմ, ինձ ասեին, թե ով է Լեոնտիոս Բյուզանդացին և ինչ աշխատանք է գրել...

[Շինարար]

ուրարտու–արարատ

Ես չեմ կարծում թե համշենացիներին, կամ որեւե այլ վայրում ապրող մարդկանց, ում լեզվում, կամ արտաքին դիմագծերում գոյություն ունի հայկական տարր, պետք է համարել Հայ. ես Ամերիկյան հնդիկ եմ տեսել, որն ասես Հայ լիներ. ու իրենց ցեղին էլ ասում էին «լակոտա». եւ եթե ես լինեյի աշխարհի մարդկանց հայություն շնորհող, ապա կասեյի որ իրենց ցեղը «լակոտենց» ցեղից է։

Իսկ ընդհանրապես այսպիսի հարցերում իմ դիրքորոշումն այն է, որ բոլոր ազգերը, ժողովուրդները, փախստականները, գնչուները եւ սուբյեկտները մարդիկ են. իմ եւ ձեր նման մարդ։

Հակոբ ջան, խնդիրը այն է, որ սա այն դեպքն ա, երբ լեզվական նմանություններ պետք էլ չի փնտրել, որովհետև լեզուն նույնն է, համշենցիները հայեր են, ինչպես լոռեցիները կամ ղարաբաղցիները, ուղղակի մուսուլման են, չնայած կան նաև քրիստոնյան համշենցիներ: Արտաքին դիմագիծը ընդհանրապես կապ չունի, մենք չենք նմանացնում, չենք ասում հայերից են ծագել, սուտ տեսություններ առաջ չենք քաշում, համշենները հայերից չեն ծագել, իրենք հայ են:

[may]

Շատ հարցերի պատասխաններ տալիս է այս ֆիլմը.

http://video.google.com/videoplay?do...8149177114325#

[may]

Էրհան Էրսոյ. «ՀԱՄՇԵՆՑԻՆԵՐԸ ՔԻՉ ԵՆ ՀԱՃԱԽՈՒՄ ՄԶԿԻԹՆԵՐ»

[Chuk]

սիրուն մշո աղջկա տիպար, բայց հետաքրքիր է օրինա կ ջավախքում պապիս գյուղում, որը ձեվավորվել են Մուշից գաղթողները, բնակչության 80 տկոսը կապույտաչյա է, էն կողմի ժողովուրդը մի քիչ ուրիշ սորտիա

Չափազանց նման ա Մշո արմատներ ունեցող քույրիկիս (Պապիս հարազատ եղբոր թոռնիկին)

[Philosopher]

Օզչան Ալփերի "Սոնբահար"-ը դիտեք: Իմ երբևէ տեսած լավագույն ֆիլմերից մեկը: Դժվար է անպայման կապել համշենահայերի հետ, թեև հենց համշենահայերի կյանքն է, էդ ֆիլմը ավելի մի մեծ ու խորը լիցք ունի, բայց եթե ուզում եք, կապեք: Դիտեք ամենակարևորը:

[Տրիբուն]

Աահագին դժվար հարց է: Ընդհանուր առմամբ կողմ եմ այն մոտեցմանը, որ ազգային պատկանելությունը պետք է որոշել ինքնաիդենտիֆիկացիայով: Այսքին, ես հայ եմ, քանի որ ինքս ինձ հայ եմ համարում, անկախ այն բանից, թե ինչ լեզվով եմ խոսում, կամ ինչ կրոնի եմ դավանում: Բայց մյուս կողմից էլ ինքնության սահմանման որոշակի ընդունված մոտեցումներ կան, որոնք անտեսել հնարավոր չէ - լեզուն, մշակութային առանձնահատկությունների կրելը, պատմության ու դրա հետևանքների կրողները լինելն ու պատասխանատվության ստանձնելը, հայերի համար նույնիսկ Առաքելական եկեղեցու հետևորդ լինելը: Օրինակ, գիտե՞ք, որ Լիբանանի կաթոլիկ հայերն ու արաբները, եթե իրենց ազգություն են հարցնում, հիմնականում պատասխանում են "կաթոլիկ": Հետաքրքիր երևույթ է:

Իսկ եթե խնդրին մի քիչ ավելի գլոբալ նայենք, ապա ահագին ուրիշ հարցեր կարող են առաջ գալ: Օրինակ.
Խորվաթներ, սերբեր, թե՞ ...
Չերնոգորցիներ, սերբեր, թե՞ ....
Բոսնիացիներ, սերբեր, թե՞....
Բելոռուսներ, ռուսներ, թե՞.....
Աջարներ, վրացիներ, թե՞....
Եզդիներ, քրդեր, թե՞....
Ադրբեջանցիներ, թուրքերը, թե՞...

Ու սենց մի հատ շաաատ երկար շարք: Հիմա չեմ հիշում երբ ու որտեղ, մի անգամ մի հատ հետաքրքիր բան կարդացի, որ եթե հայերը թվաքանակով մեծ ժողովուրդ լինեին, ապա միայն հայերենի կենդանի բարբառների հիման վրա, ժամանակի ընթացքում մի քանի տարբեր ազգեր կարող էին ձևավորված լինել:

[Արիացի]

Համշենցիները ունեն հայկական ծագում: Ու քանի որ նրանց մեծ մասը իրենց հայ է համարում, ապա ընդհանուր առմամբ կարելի է նրանց կոչել հայեր: Բայց կան մի շարք համշենցիներ (հիմնականում թուրքաբնակ), որ ոչ միայն իրենց հայ չեն համարում, այլ նաև վիրավորվում են, երբ իրենց հայ են անվանում: Մյուս կողմից էլ, համշենցիների մշակույթի մեջ պարզ արտահայտվում են հայկական տարրեր, բարբառն էլ իր հերթին: Միակ խոչընդոտը կրոնն է:
Մի խոսքով էստեղ խնդիրը շատ բարդ է: Վերջերս այս հարցը ավելի ակտուալ ա դարձել: Կարծում եմ համշենցիների հետ որոշակի աշխատանքի դեպքում, նրանց մեջ կարելի է գերիշխող դարձնել հայկական տարրը ու բոլորի մոտ էլ հայկական իդենտիֆիկացիան ավելի հստակեցնել:
Մի խոսքով ստեղ լուրջ անելիքներ կան ու ճիշտ շարժվելու դեպքում, նրանց կարելի է հետ բերել ու դարձնել լիարժեք հայեր:
Ի դեպ, համշենցիների ֆորում կա, որտեղ կարելի է ավելի շատ ինֆորմացիա քաղել նրանց ապրելաձևի, մշակույթի, պատմության և մնացած հարցերի շուրջ` http://www.hamshen.org/forum/

[Lion]

Ու սենց մի հատ շաաատ երկար շարք: Հիմա չեմ հիշում երբ ու որտեղ, մի անգամ մի հատ հետաքրքիր բան կարդացի, որ եթե հայերը թվաքանակով մեծ ժողովուրդ լինեին, ապա միայն հայերենի կենդանի բարբառների հիման վրա, ժամանակի ընթացքում մի քանի տարբեր ազգեր կարող էին ձևավորված լինել:

Ի դեպ - ժամանակին այդ ամենը եղել է, երբ արիները (հայերը) կիսվել են... տարբեր ժողովուրդների...

[Ambrosine]

Եզդիներ, քրդեր, թե՞....
Ադրբեջանցիներ, թուրքերը, թե՞...

Եվրոպացիները չեն հետաքրքրել, չգիտեմ, բայց կարող եմ ասել, որ ՀՀ-ի եզդիները Հս Իրաքի քրդերի հետ կապ չունեն. գենետիկորեն է ապացուցվել: Իսկ թուրքերն ու ադրբեջանցիները ոչ իրար դավանակից են, ոչ էլ եղբայր: Սա կոչվում է պԱլիԾիկա :

[Դատարկություն]

Ինձ թվում է էստեղ էլի նույն խնդիրն է, պետք է նախ պարզել թե մարդիկ ինչ են ասում <հայ> ասելով, եթե էդ պարզեք արդեն հայ կամ ոչ հայ լինելու խնդիրը հեշտ կլուծվի: Եթե հայ ասելով հասկանում եք <քրիտոնյա Հայաստանում բնակվող անձ> ապա համշենահայը հայ չի էղնի, եթե հասկանում եք գենետիկորեն <հայ> ուրեմն հայեր են....