Survi՞ver, թե՞ քաղաքացի
ՀՅԴ խորհրդարանական խմբակցության ղեկավար Վահան Հովհաննիսյանի՝ մեր թերթին տված հարցազրույցում կա մի ճիշտ պնդում եւ մի սխալ: Ճիշտն այն է, որ եթե հայաստանյան հեռուստաընկերությունները հրահանգ չունեն թաքցնելու, թե ինչպես են Սփյուռքում ընդունում ՀՀ նախագահին, եւ դա անում են սեփական նախաձեռնությամբ, ապա դա արդեն արմատավորված վախ է, ինքնագրաքննություն, որն ավելի սարսափելի է, քան որեւէ արտաքին ճնշմանը տեղի տալը: Սխալն էլ այն է, որ, ըստ պարոն Հովհաննիսյանի, նախագահի համար միանգամայն անսպասելի էր Սփյուռքի նման վերաբերմունքը՝ հայ-թուրքական արձանագրությունների հանդեպ: Կարծում եմ՝ հասկանալու համար, որ սփյուռքահայերի մեծամասնության մոտեցումը հենց այդպիսին կլինի, հարկավոր չեն ոչ դեսպանների, ոչ սփյուռքի նախարարության, ոչ էլ, առավել եւս, լրտեսների զեկույցներ: Անհրաժեշտ են ընդամենը Սփյուռքի ձեւավորման եւ կենսագործունեության մասին դպրոցական մակարդակի գիտելիքներ, որոնք թե՛ նախագահը եւ թե՛ նրան ուղեկցողներն ունեն: Հետեւաբար, վստահ եմ, որ հայաստանյան պատվիրակության անդամները հանկարծակիի չեն եկել սփյուռքահայերի նման պահվածքից. հայրենի հողից կտրված մարդիկ կա՛մ պահպանում են իրենց ինքնությունը՝ երազելով այդ հողի մասին, կա՛մ էլ կորցնում են այդ ինքնությունը՝ ամբողջությամբ ձուլվելով իրենց երկրի մշակույթի մեջ: Օտար ափերում ապրող մեր հայրենակիցների համար «թուրք» բառը ոչ թե սոսկ էթնոսի անուն է, այլ հայհոյանք, բռնության, նենգության եւ վայրագության խորհրդանիշ: Եթե այդպես չլինի, սփյուռքահայը կդադարի այդպիսին լինելուց եւ կդառնա սովորական ֆրանսիացի, ամերիկացի եւ լիբանանցի՝ հայկական արմատներով: Դա ոչ լավ է, ոչ էլ վատ: Դա իրողություն է, որի հետ պետք է հաշվի նստել:
Ուրիշ հարց՝ արժե՞ արդյոք մազապուրծի (surviver-ի) այս հոգեբանությունը դնել պետական քաղաքականության հիմքում: Ինձ թվում է, դա քոչարյանական տասնամյակի ամենախոշոր սխալներից մեկն էր: Ավելին, այն մարդիկ, ովքեր այսօր հասկանում են, որ նման հոգեբանությամբ ապրելը սխալ է, չպիտի խորացնեն ժողովրդի բարդույթները՝ քաղաքական դիվիդենդներ շահելու համար: Ասելով՝ «արձանագրությունները ստորագրելուց հետո թուրքերը կլցվեն Հայաստան եւ բոլորին կկոտորեն»` դուք գուցե ձեռք կբերեք հերոս-հայրենասերի իմիջ, բայց էապես կթուլացնեք ձեր քաղաքացիների կամքը: Սփյուռքահայերն իրավունք ունեն կորցնելու իրականության զգացողությունը, մենք՝ ոչ, որովհետեւ մեր եղբայրներն ու քույրերը հայրենիքի մասին են երազում աշխատանքից ազատ ժամերին, եւ դա իրենց վրա հավելյալ պարտականություններ չի դնում: Իսկ մենք այդ, լավ թե վատ, հայրենիքում ապրում ենք ու պարտավոր ենք ապահովել մեր երեխաների բարեկեցությունն ու անվտանգությունը:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Էջանիշներ