Մարդը՝ որպես կուռք

[Jarre]

Այսօր ամբողջ աշխարհով մեկ համատարած երևույթ է էմոցիաներից դրդված մարդկանց փառաբանելը։

Բոլոր դարերում էլ մարդիկ աստվածացրել են անվանի երաժիշտների, սպորտի աստղերի, քաղաքական և կրոնական առաջնորդների և այլոց։

Իհարկե թվարկածս մարդիկ արժանի են պատվի, հարգանքի և հիացմունքի։ Բայց այստեղ կքննարկենք էմոցիոնալ կապնվածության՝ կախվածության մասին, որը դրդում է անհատին, որ նա աստվածացնի և կուռք դարձնի մի մարդու, ում անգամ չի էլ տեսել և չի ճանաչում։

Որո՞նք են այս երևույթի հոգեբանական պատճառները։

Կա՞ն արդյոք վտանգներ։

Տալի՞ս է արդյոք նման «նվիրվածությունը», որևէ օգուտ մեր երկրպագության օբյեկտին։

Մի խոսքով եկեք քննարկենք ամեն բան, ինչ առնչվում է այս հարցին։

[Jarre]

Կարծում եմ, որ իդեալ ունենալու մեջ ոչ մի սխալ բան չկա։

Սիրելի մարդուն հարգելը, պատվելը և դրական բաներում ընդօրինակելը միայն ողջունելի է։

Սակայն սիրած երաժշտին, դերասանին, գիտնականին, քաղաքական/կրոնական առաջնորդին.... կուռքի վերածելը բոլորովին այլ բան է։

Որո՞նք են այս երևույթի հոգեբանական պատճառները։

Այս պահին կարող եմ նշել երկու պատճառ՝

1. Թերարժեքության զգացում
   Երբ մարդն ունի թերարժեքության զգացում, շատ դեպքերում իր կուռքի մեջ նա տեսնում է ինքն իրեն, և նրան մեծարելով, նա իրականում մեծարում է իր իսկ անձը։
   
2. Հոգևոր, հոգեկան և զգացական հասունության պակաս/կյանքում չհաստատված լինելը
   Տարբեր պատճառներով նման հասունություն ձեռք չբերած և իրենց կայացած անհատ չհամարող մարդիկ, սովորաբար դժվարանում են սիրել «հասարակ» մարդկանց։ Նրանք «փնտրում են» մեկին, ում սիրում են շատերը։ Գտնելով այդպիսի մարդու տարվում են նրանով և երբեմն նույնիսկ անմնացորդ նվիրվում։ Նրանք կարիք ունեն մտքում ունենալու մեկին, որը կլինի նրանց իդեալը և առաջնորդը։

Կա՞ն արդյոք վտանգներ։

Եթե մարդ ունի կուռք, ապա սովորաբար նա աշխատում է ըդնօրինակել նրա շարժուձևը, հագուկապը, խոսելաձևը, սովորությունները և կենսակերպը։ Ուստի մեծմասամբ կա մեծ վտանգ սեփական կյանքի որակը գցելու մեջ։

Տալի՞ս է արդյոք նման «նվիրվածությունը», որևէ օգուտ մեր երկրպագության օբյեկտին։

Երբ 10 տարեկան էի, ունեցել եմ ընդամենը 1 րոպե երկարությամբ զրույց հայ կինոյի լեգենդներից մեկի հետ։ Այդ կարճ զրույցի ընթացքում նա ասաց մի նախադասություն, որը հետո դրդեց ինձ տարիների ընթացքում վերևում բարձրացված հարցը տալ տարբեր հանրաճանաչ մարդկանց։

Մեր հայտնի դերասանին, որը հորս ընկերն էր հարցրեցի. «Ինչո՞ւ եք այդքան տխուր»։ Նա էլ պատասխանեց. «Է՜, բալիկ ջան», ասաց նա, ապա հեգնական ժպիտով շարունակեց. «Այդքան սիրող կա, բայց սեր չկա.... Դու չես հասկանա»։ Ես էլ ասեցի, «գիտե՞ք մեր հաևանները, մամաս, տատիկս, ես, ընկերներս... ում ճանաչում եմ, բոլորը ձեզ սիրում են»։ Իսկ նա ասաց. «Իրանք ինձ չեն սիրում, իրանք իրանց են սիրում»։ Ընդամենը այսքան տևեց մեր զրույցը, հետո հայրս վերադարձավ, ու բնականաբար նրանք շարունակեցին իրենց զրույցը։ Մինչև այսօր մտածում եմ այդ խոսքերի իմաստի մասին՝ «Իրանք ինձ չեն սիրում, իրանք իրանց են սիրում»։

Ես հասկացել եմ, որ մեծամասամբ երկրպագուի սերը իրականում էգոիզմի արտահայտում է, և կուռքը այդ էգոիզմի զոհն է։

Օրինակ. երբ ես ուզում եմ հանդիպել իմ կուռքի հետ, ո՞նց եք կարծում պատճառն այն է, որ ես շա՜տ սիրում եմ իրեն և ուզում եմ իրեն մի բան տալ, հոգ տանել իր համար, թե՞ ստանալու համար եմ հանդիպում իրեն։ Սովորաբար նման հանդիպումների ժամանակ վերցնում են ստորագրություն, նկարվում.... բայց ի՞նչ է դա տալիս նրան։ Արդյո՞ք ես նրա համար էի գնացել ու հանդիպել, թե՞ իմ ցանկությունը բավարարելու համար։

Այստեղից հետևություն. մի բան ստանալու համար մեկին սիրելը շա՜տ հեռու է ճշմարիտ սիրուց։ Ուստի կարծում եմ, որ նման «երկրպագությունը» և «սերը» նրանց ոչ միայն ոչինչ չի տալիս, այլ նույնիսկ խանգարում է նրանց։

[Yevuk]

Իմ կարծիքով մարդը իր կուռքի մեջ տեսնում է իր կատարելագործված տարբերակը ու փորձում ամեն կերպ նմանվել իրեն…
Իմ մանկությունը այնպես է անցել, որ ես չեմ ունեցել կուռքեր, բայց իմ շատ ընկերուհիները և ծանոթները անցել են այդ շրջանով…
Ինչն է հետաքրքիր, որ այդ երևույթը հիմնականում դրսևորվում է փոքր և դեռահաս տարիքում, իսկ պաշտամունքի առարկաները հիմանականում լինում են իրենցից մի քիչ մեծ տարիքի երգիչ-երգչուհիները կամ դերասանները…
Կարծում եմ այդ երևույթը շատ վատ հետևանքներ չի կարող ունենալ, բայց այդ ժամանակ մարդը կորցնում է իր «ես»-ը, այն կարող է նաև շարունակվել հետագայում, թերևս մենակ դա…
Իսկ օգուտը կարծում եմ, երբ մարդը սկսում է երազել, իսկ երազելը շատ լավ բան է և ինչքան էլ մարդիկ դեմ են դրան, այն շատ մեծ հաճույք և բավականություն է պատճառում մարդուն իր կամքից անկախ…

[ministr]

Ամեն ինչի չափազանցումը վտանգավոր է: Մի ֆիլմ կար "Ֆանատ", որը լիովին պատասխանում է բարձրացված հարցերին:
Ջեքսոնի մահվանից հետո քանի քանիսն ինքնասպանություն գործեցին: Այսինքն հասել էին պաշտամունքի մի մակարդակի, որ կորցրել էին սեփական եսը:

[Ֆոտոն]

Ժառ, ամեն ինչ ասել ես, սպառիչ բացատրել ես: Համամիտ եմ ու շնորհակալ:

[Շինարար]

Ես ողջ դպրոցական հասակում կուռք եմ ունեցել, երգիչ՝ Վ. Լեոնտևը, խելագարվում էի նրա երգերը լսելով, այսօր ինձ համար հաճելի ա որպես երգիչ, որ եղել է իմ պատանեկության կուռքը, ու շատ հետաքրքիր ա անցել այդ բոլոր տարիները դպրոցական կամ վաղ ուսանողական, որովհետև եթե իմ ընկերները բողոքում էին, որ փող չկա, լոկշ ա, ես կարող էի գալ տուն, միացնել մագնիտաֆոնը, կասետներով էի լսում, փողս սիդիի չէր հերիքում, բացի այդ նվագարկիչ էլ չունեի, միացնում էի մագնիտաֆոնը, արդեն ուսանող ժամանակ մի բաժակ նեսկոֆե էի դնում, պապիրոսը կպցնում ու վայելում, կյանքը ինձ համար շատ հետաքրքիր էր թեկուզ միայն այդքանով, էլ չեմ ասում՝ ընկերներիս ու աղջիկների հետ մեր կոտրած սրտերն էինք ողբում ողջ գիշեր Լեոնտևի «Եթե դու գնաս» երգի տակ, երգը ես էի նրանց պարտադրում, ու տառապու՜մ էինք, ի՜նչ քաղցր տարիներ էին: Կուռք ունենալը վատ բան չի:

[Enigmatic]

Ես 8րդ դասարանում խելքս թրցրել էի մի երգչուհու համար, ամաչում եմ ասեմ ում, իրա խմբի պլակատները առնում-առնում էի կպցնում էի պատերին իմ սենյակի, հավաքում էի, կտրտում էի տարբեր տեղերից իրա նկարները, երկար մազերս կարճ կտրեցի, հետո իրանի նման մազերիս հետևի մասը բիզբիզներ էի անումսաղ օրը իրանց երգերն էի լսում ահավոր բարձր, մի խոսքով հետո կամաց -կամաց անցավ, հիմա հիշում եմ ծիծաղս գալիս ա Ինձ թվում ա մանավանդ թինեյջեռները միշտ էլ ունենում են իրենց կուռքը, էտ տարիքային ա: Ինքը ռուս երգչուհի ա, էն ժամանակ իրանք սկանդալային ամենա պոպուլյար խումբն էին:

[Չամիչ]

Այս պահին կարող եմ նշել երկու պատճառ՝

1. Թերարժեքության զգացում
Երբ մարդն ունի թերարժեքության զգացում, շատ դեպքերում իր կուռքի մեջ նա տեսնում է ինքն իրեն, և նրան մեծարելով, նա իրականում մեծարում է իր իսկ անձը։
2. Հոգևոր, հոգեկան և զգացական հասունության պակաս/կյանքում չհաստատված լինելը
Տարբեր պատճառներով նման հասունություն ձեռք չբերած և իրենց կայացած անհատ չհամարող մարդիկ, սովորաբար դժվարանում են սիրել «հասարակ» մարդկանց։ Նրանք «փնտրում են» մեկին, ում սիրում են շատերը։ Գտնելով այդպիսի մարդու տարվում են նրանով և երբեմն նույնիսկ անմնացորդ նվիրվում։ Նրանք կարիք ունեն մտքում ունենալու մեկին, որը կլինի նրանց իդեալը և առաջնորդը։

Ճիշտն ասած այնքան էլ համամիտ չեմ նշածդ պատճառների հետ,սա իմ սուբյեկտիվ կարծիքն է:
Ըստ իս, թերարժեքությունը այստեղ ոչ մի կապ չունի:
Ես երկրպագում եմ իմ կուռքին, որովհետեվ նրա արվեստը, նրա անձը, նրա ելույթները ինձ անասելի դրական էմոցիոնալ լիցք են պարգեևվում: Անգամ հասուն, ինքնաբավ, կայացած մարդիկ նույնպես կարող են կուռք ունենալ:
Ինչպես Լարիսա Դոլինան նշեց, նա հանդիսանում է Մայքլ Ջեքսոնի մեծ երկրպագուն և նրա մահը համարում է մեծ կորուստ համաշխարհային շոու ինդուստիրիայի համար:

Նրանք կարիք ունեն մտքում ունենալու մեկին, որը կլինի նրանց իդեալը և առաջնորդը։

Եվ սա միանգամայն նորմալ է: Բնական է երբ մարդը հասունացման տարիներին իր համար ուսուցիչ է ընտրում: Բայց, ամեն ինչ պետք է լինի չափի մեջ:Շատ երաժիշտներ փորձելով ամեն ինչում նմանվել իրենց կուռքին կորցնում են սեփական անհատականությունը: Նրանք բառացիորան սկսում են նմանակել իրենց կուռքին, նմանացնում են կատարողական մաներան, ձայնային տեմբրը, շարժ ու ձեվը, նման դեպքումսովորաբար շատ տխուր պատկեր է ստեղծվում:
Օրինակ մեր երգարվեստում շատ -շատ են էնպիսիք, ովքեր փորձում են կրկնօրինակել Ռուբեն Մաթեվոսյանին:
Ոգեշնչման աղբյուր պետք է ունենալ, բայց ցանկացած դեպքում պետք է հիշել, որ յուրաքանչյուր մարդ հետաքրքիր է հենց իր անկրկնելիությամբ:

[Լուսաբեր]

Իմ կուռքը իմ սիրելինա

Երգիչ, դերասան, սպորտսմեն, գիտնական և այլն, որպես կուռք չեմ ունեցել

[Ֆոտոն]

Կարծում եմ՝ պետք չի կուռք ունենալ: Մարդ միայն իր ուժերի վրա պիտի հիմնված լինի, միմիայն: Կուռք ունենալիս էլ պետք է զգույշ լինել՝ ինքնակորույս, անմնացորդ չտրվելու, կամ գոնե այդ ամենը գիտակցելու համար:
Որովհետև կուռքի կորուստը մեծ հոգեկան հետևանքներ է ունենում, որոնց դիմակայելու համար մարդ ինքն իրեն պիտի սիրի: Կորուստը բառացի պետք չի հասկանալ:
Կցկտուր բացատրեցի: Բայց ավելի լավ գրված է Լազարևի «Դիագնոստիկա կարմի» հատորներում:

[Շինարար]

Կարծում եմ՝ պետք չի կուռք ունենալ: Մարդ միայն իր ուժերի վրա պիտի հիմնված լինի, միմիայն: Կուռք ունենալիս էլ պետք է զգույշ լինել՝ ինքնակորույս, անմնացորդ չտրվելու, կամ գոնե այդ ամենը գիտակցելու համար:
Որովհետև կուռքի կորուստը մեծ հոգեկան հետևանքներ է ունենում, որոնց դիմակայելու համար մարդ ինքն իրեն պիտի սիրի: Կորուստը բառացի պետք չի հասկանալ:
Կցկտուր բացատրեցի: Բայց ավելի լավ գրված է Լազարևի «Դիագնոստիկա կարմի» հատորներում:

Միանշանակ կուռք ունենալը չպետք է հասնի ինքնամոռացության, ինքնամոռացությունը կործանարար է: Սակայն անհնար է երիտասարդական հասակում կուռք չունենալը, երիտասրդները, ավելի ճիշտ պատանիները սիրում են ամեն ինչ անել չափազանց, իսկ շատը եթե լավ է, ապա չափազանցը արդեն որոշակի բացասական երանգավորում ունի, սակայն հիմնականում տարիքի հետ ամեն ինչ հարթվում է, այստեղ մեծ աշխատանք ունեն ծնողները, որպեսզի ուշադիր լինեն, որ իրենց երեխայի համար կուռք չդառնա խայտառակ մեկը, և նման դեպքերում կարողանան ծնողաբար «դարձի» բերել նրան: Դե, ո՞վ է ասել, որ հեշտ է կյանքը:

[Rammstein]

Օրինակ` իմ կուռքերից մեկը (եթե կարելի է այդպես անվանել) այն խումբն է, ում անունով ես գրանցված եմ Ակումբում : Բայց դա չի նշանակում, որ ես իրանց աստվածացնում եմ: Ես շատ դեպքերում կարամ իրանց քննադատեմ: Նրանց շատ բաների հետ կարող է չհամաձայնեմ, չընդունեմ: Նրանք բոլորն էլ մարդիկ են եւ ունեն որոշակի թերություներ, այդ իսկ պատճառով ոչ մի մարդու չի կարելի աստվածացնել, քանի որ «Աստված» հասկացությունը վերաբերում է կատարյալներին ու անթերիներին:
Իսկ ով որ աստվածացնում է ինչ-որ մարդու, նրան ես միայն կարամ խղճալ, որովհետեւ նա սխալ արժեքային համակարգում է գտնվում: Նման դեպքերը բնորոշող մի շատ լավ բառ կա` պատրանք:

[Հարդ]

Նորմալ սերն ինչ որ երաժշտի նկատմամբ ես չեմ համարում հիվանդություն: Օրինակ Վանաձորցու օրինակը: Ինքն ասում ա, որ Լեոնտևն իր կուռքն էր, բայց իրականում դա էդպես չի: Ես էլ շատ եմ սիրում շատ երաժիշտների, նաև իմ ստորագրության երաժիշտներին, բայց կա չափ, որից չի կարելի անցնել: Համ էլ մարդ ավելի լավ ա կուռք ունենալուց առաջ մտածի կուռք լինել: Եթե չստացվի, թող փորձի կուռք ունենալ

[Ֆոտոն]

Համ էլ մարդ ավելի լավ ա կուռք ունենալուց առաջ մտածի կուռք լինել: Եթե չստացվի, թող փորձի կուռք ունենալ

Արդեն մոտս ստացվում է:
Հիանալի միտք է:

[Տատ]

Կա՞ն արդյոք վտանգներ։

Տալի՞ս է արդյոք նման «նվիրվածությունը», որևէ օգուտ մեր երկրպագության օբյեկտին։

Վտանգն ու վնասը ակնահյտ են, հենց իր (կուռքի) համար: Նա կորցնում է ահագին մարդկային չափանիշ, ինքն էլ կարող է վատագույն դեպքում հավատալ իր «գեր» դերին:
Մի շատ ակտուալ օրինակ.
Չգիտեմ, հասել է՞ ականջներիդ Ռոման Պոլանսկիի հետ կապված սկանդալը:
Ցյուրիխի միջազգային կինոփառատոնը կազմակերպել էր նրա գործերի ռետրոսպեկտիվ, նախատեսելով նրան պարգև տալ: Նա հրավիրվում է, Ֆրանսիաից ժամանում և Զյուրիխի օդանավակայանում ձերբակալվում: Շուխուր, վայնասուն, արվեստագետները քֆրտում են Շվեյցարիաին, պլակատներ FREE POLANSKI և այլն:
Պարզվում է, որ 32 տարի առաջ Պոլանսկին ԱՄՆում մի 13 տարեկան աղջկա սեռական չարաշահել է, նրան բռնել են, մինչև դատը մի շարք հոդվածներ արդեն կամաց-կամաց վրայից հանել (օրինակ՝ բռնաբարություն): բաց են թողել զալոգով, մինչև դատը: Ու այդտեղ պարզվել է, որ դատավորը (և աղջկա ծնողները) չի պատրաստվում նրան տալ հուսալի պայմանական տարիները, այլ լուրջ է վերաբերվում հանցանքին:
Պոլանսկին փախնում է, լքում է ԱՄՆ և ամբողջ 32 տարի քիթը չի մտցնում այնտեղ:

Բայց չէ՞ որ նա տաղանդավոր ռեժիսյոր է, նույնիսկ Օսկար է ստացել «Դաշնակահարը» ֆիլմի համար...Նրան բաց գրկով ընդունում է Եվրոպան, ապրում և աշխատում է Ֆրանսիայում, իսկ Շվեյցարիայում (մեծահարուստ Գշտադ վայրում) շալե ունի և բարիդրացիական հարևանություն:

Այս տարի Շվեյցարիան մի շարք հարցերում «կզցվեց» ԱՄՆի կողմից, ֆինանսական և քաղաքական, իր բանկերի կերած ք--ի պատճառով: Վերջը հազիվ, կիսածնկի եկանք ու մի կերպ կոմպրոմիսսներով բարիշեցինք: Ու մի ամիս չանցած, ԱՄՆ հայցում է ուղարկում Ցյուրիխի ոստիկանությանը, որ իրենց հայտնի է Պոլանսկու հրավերն ու ժամանելը (ամբողջ աշխարհով ռեկլամ էր արվում, աստղ է, չէ՞) և նրանք պահանջում են իրենց երկրում արդարադատությունից թաքնվող մարդուն հանձնել իրենց: Մերոնք էլ բռնում են: Դեռ չեն հանձնել, բանտում նստած է:

Շվ. իհարկե մեղավոր է, բայց այն առումով, որ շուտ պիտի բռներ ու հանձներ, իմանալով Պոլանսկու մեղքը, ինչպես ուրիշ ոճրագործների հետ է վարվում, ոչ թե տներ ծախեր :

Բայց ինձ բոլորից շատ զարմցանում ու խղճահարում է միջազգային արվեստի գործիչների հիստերիան: Լավ, նա տաղանդ է, լավ, նա փայլուն է, լավ նա Հոլոկոստից է փրկվել, բայց հո երեխաի դեմ ոճիր է կատարել (ինքը երբեք չի էլ ժխտել, նույնիսկ հարցազրույցներ է տվել կիսաժպտալով ՝ այդ մասին): Նայում եմ դրանց ազնիվ զայրությամբ տարափող դեմքերին, FREE POLANSKI, մտածում՝ իրենց մեկ է՞, ինչն է հիմքում...

Կուռքը դա է: Ամենաներողություն է առաջացնում աններելի դեպքերում: Իսկ ինքը հիմա 70 տարեկանում պիտի մուծի գինը (ես իմ ոնց ա ապրել այսքան տարի այդ բեռով): Կուռք չլիներ, ժամանակին կնստեր, իր համար էլ լավ կլիներ: