Քրիստոնեություն. Հայ Առաքելական եկեղեցի

[Չամիչ]

դե որ չունես հիմա ասա… պարզացնեմ հարցը որ լավ հասկանաս…

ի՞նչու Բախի համերգ չի կարելի կազմակերպել Հռիփսիմեում երբ որ որևէ եկեղեցական/կրոնական հարարողություն տեղի չի ունենում… ասենք երեկոյան ժամը իննին շաբաթվա մեջ…

ի՞նչն ա պատճառը…

Շատ պարզ պատճառով՝ եկեղեցին համերգասրահ չի:

[Չամիչ]

Քնի հարցերով զբաղվող մասնագետները ավելի շատ են հակվում այն տեսակետին, որ ննջարանը պիտի լինի միայն ննջարան, էնտեղ չպետք է լինի համակարգիչ, չպետք է լինի գրասեղան, այսինքն ննջարանը պիտի լինի հենց քնի համար նախատեսված անկյուն, որպեսզի քունը լինի լիարժեք եւ առողջ: Անգամ տան մեջ ամեն ինչ պիտի լինի համակարգված: Նույնն էլ եկեղեցին ա, եկեղեցին աղոթքի համար նախատեսված վայր ա, հայկական եկեղեցին՝ հայկական աղոթքի համար նախատեսված վայր ա, էսքանով ամեն ինչ ասված ա:

[dvgray]

Քնի հարցերով զբաղվող մասնագետները ավելի շատ են հակվում այն տեսակետին, որ ննջարանը պիտի լինի միայն ննջարան, էնտեղ չպետք է լինի համակարգիչ, չպետք է լինի գրասեղան, այսինքն ննջարանը պիտի լինի հենց քնի համար նախատեսված անկյուն, որպեսզի քունը լինի լիարժեք եւ առողջ: Անգամ տան մեջ ամեն ինչ պիտի լինի համակարգված: Նույնն էլ եկեղեցին ա, եկեղեցին աղոթքի համար նախատեսված վայր ա, հայկական եկեղեցին՝ հայկական աղոթքի համար նախատեսված վայր ա, էսքանով ամեն ինչ ասված ա:

հետո՞...
բա որ մարդը հարգիստ քնի, հանգիստ հավատա, հանգիստ աշխատի, հանգիստ ընտանիք ունենա, առանց վախենալու որ ինչ որ մի անննորմալի տղա երեխան ասի ես աղջիկ եմ, ու օրենքի ու պոլիսի պաշպանությանբ մտնի իրա աղջկա զուգարանը դպրոցում ... բա էտ մարդուն ոնց՞ են ստրկացնելու: "քաղաքակիրթ" աշխարհի մարդը պետք ա վախենա: պետք ա վախենա անգամ իրա շողքից: ինչին եվրոպայում արդեն հասել են, իսկ ամերիկայի մասին խոսալ անգամ ավելորդ ա, կատարյալ հռոմեական ստրկատիրություն:

դու չես նկատու՞մ "եկեղեցում ռոք համերգ տվողների" քարոզողները ովքեր են մարդիկ, ովքեր անշրջելիորեն ստրկացված են իրանց ամերիկաներում ու եվրոֆինանսական աշխատեղերում: ու իրանց մեջի ամբողջ բասցասական էներգիան ուղղում են մնացած բարոյապես նորմալ մարդկանց կյանքը իրանցինի պես, նույն ձևի դժոխք դարձնելուն..

մարդիկ այս տեսանկյունից մի քանի տեսակ են լինում: Սրանք են տեսակին են պատկանում, որ եթե իրանք ճահիճի մեջ են, ապա աշխատում են ինչքան կարան շատ մարդ քաշեն ճահիճի մեջ: Խեղվելուց ինչքան կարան շատ մարդ խեղդեն իրանց հետ

[Mephistopheles]

Շատ պարզ պատճառով՝ եկեղեցին համերգասրահ չի:

Իսկ ի՞նչ կլինի եթե ծառայի որպես համերգասրահ մի երկու ժամով… ակուստիկան լավն ա…

[Չամիչ]

Իսկ ի՞նչ կլինի եթե ծառայի որպես համերգասրահ մի երկու ժամով… ակուստիկան լավն ա…

Ուրիշ էլ ինչի՞ համար ես ուզում, որ ծառայի: Էտ նույնն ա, ոնց որ ասես՝ է ի՞նչ կա որ, զուգարանում, որ աղոթենք ի՞նչ պիտի լինի որ: Կամ զուգարանում եկեք կեր ու խում կազմակերպենք: Իհարկե համեմատությունը չափազանց կոպիտ ա, բայց հասանելի դարձնելու համար երբեմն պիտի դիմես նման կոպիտ համեմատությունների: Նորից եմ ասում, չի կարելի ամեն ինչ սարքել համբուրգեր, հատկապես մարդու ուղեղը:

[Mephistopheles]

Ուրիշ էլ ինչի՞ համար ես ուզում, որ ծառայի: Էտ նույնն ա, ոնց որ ասես՝ է ի՞նչ կա որ, զուգարանում, որ աղոթենք ի՞նչ պիտի լինի որ: Կամ զուգարանում եկեք կեր ու խում կազմակերպենք: Իհարկե համեմատությունը չափազանց կոպիտ ա, բայց հասանելի դարձնելու համար երբեմն պիտի դիմես նման կոպիտ համեմատությունների: Նորից եմ ասում, չի կարելի ամեն ինչ սարքել համբուրգեր, հատկապես մարդու ուղեղը:

Բայց Բախի գործերը համբուրգերներ չեն ոչ էլ Բախի համերգն ա կերուխում… դա շատ բարձր որակի արվեստ ա, հոգևոր, մշակույթ, ինտելլեկտուլ միջոցառում որը ոչ միայն համապատասխանում ա եկեղեցու բնույթին ու կոնստրուկցիայի նպատակին այլև զարդարում ու նաև տալիս ևս մեկ ինտելլեկտուալ չափողականություն… Բախի երաժշտությունը չի կարող անարգանք դիտվել ոչ եկեղեցուն ոչէլ եկեղեցու շինությանը…

Դա մարդկանց մոտ կստեղծի ավելի խորը հարգանք դեպի եկեղեցու գործունեությունն ու կուղղի մարդկանց դեպի եկեղեցի, հասկանալով որ եկեղեցին ունի շատ ավելի լայն ներվրավվածությաուն հասարակական ու մշակույթային կյանքում…

զուգարանի քո օրինակը ուղղակի ծաղր ա եկեղեցու հանդեպ…

[Չամիչ]

հետո՞...
բա որ մարդը հարգիստ քնի, հանգիստ հավատա, հանգիստ աշխատի, հանգիստ ընտանիք ունենա, առանց վախենալու որ ինչ որ մի անննորմալի տղա երեխան ասի ես աղջիկ եմ, ու օրենքի ու պոլիսի պաշպանությանբ մտնի իրա աղջկա զուգարանը դպրոցում ... բա էտ մարդուն ոնց՞ են ստրկացնելու: "քաղաքակիրթ" աշխարհի մարդը պետք ա վախենա: պետք ա վախենա անգամ իրա շողքից: ինչին եվրոպայում արդեն հասել են, իսկ ամերիկայի մասին խոսալ անգամ ավելորդ ա, կատարյալ հռոմեական ստրկատիրություն:

դու չես նկատու՞մ "եկեղեցում ռոք համերգ տվողների" քարոզողները ովքեր են մարդիկ, ովքեր անշրջելիորեն ստրկացված են իրանց ամերիկաներում ու եվրոֆինանսական աշխատեղերում: ու իրանց մեջի ամբողջ բասցասական էներգիան ուղղում են մնացած բարոյապես նորմալ մարդկանց կյանքը իրանցինի պես, նույն ձևի դժոխք դարձնելուն..

մարդիկ այս տեսանկյունից մի քանի տեսակ են լինում: Սրանք են տեսակին են պատկանում, որ եթե իրանք ճահիճի մեջ են, ապա աշխատում են ինչքան կարան շատ մարդ քաշեն ճահիճի մեջ: Խեղվելուց ինչքան կարան շատ մարդ խեղդեն իրանց հետ

Էս օր քանի որ կիրակի ա, հատուկ գնացել էի Սուրբ Զորավոր համոզվելու համար արդյո՞ք կիրակի օրերի՝ ամերիկացիների ժամերգությունը շարունակակն բնույթ ա կրում, թե՞, միգուցե, դա կապված էր ամառային արձակուրդների հետ: Ինչպես պարզվեց նորից էնտեղ էին: Մտա կողքի փոքր մատուռը, էն էլ երգեհոնի հնչյունները ու անգլերենով խմբային երգեցողությունը էնքան բարձր էր, որ մատուռում լսվում էր: Որոշեցի, որ պիտի խոսեմ տեր հոր հետ: Մոտեցա ու ասեցի, որ կուզեի խոսել նրա մասին ինչը որ էս պահին տեղի ա ունենում եկեղեցում: Ասեցի, որ սովոր եմ հայկական եկեղեցում լսել հայերեն լեզուն, սովոր եմ լսել հայկական հոգեւոր երաժշտություն, երբ գալիս եմ ու լսում եմ օտար մշակույթին պատկանող ժամերգություն նեղվում եմ, օտարանում եմ հայկական եկեղեցուց: Տեր հայրը ասեց՝ ես ձեզ հասկանում եմ, քանի որ մենակ դուք չէ, որ նեղվում եք, բողոքողները շատ են: Բացատրեց էն հանգամանքով, որ իրենք չեն կարող մերժել, քանի որ ամբողջ աշխարհով մեկ հայերը ունեն հայկական համայնքներ եւ օտարության մեջ ապրող հայերը շատ հաճախ նույն բանն են անում, կամ եկեղեցի են վարձակալում, կամ էլ շաբաթը մի անգամ հայերի համար պատարակ են կազմակերպում: Մի խոսքով, իրա ասելով ստիպված են էտ քայլին գնացել:

[Չամիչ]

Բայց Բախի գործերը համբուրգերներ չեն ոչ էլ Բախի համերգն ա կերուխում… դա շատ բարձր որակի արվեստ ա, հոգևոր, մշակույթ, ինտելլեկտուլ միջոցառում որը ոչ միայն համապատասխանում ա եկեղեցու բնույթին ու կոնստրուկցիայի նպատակին այլև զարդարում ու նաև տալիս ևս մեկ ինտելլեկտուալ չափողականություն… Բախի երաժշտությունը չի կարող անարգանք դիտվել ոչ եկեղեցուն ոչէլ եկեղեցու շինությանը…

Դա մարդկանց մոտ կստեղծի ավելի խորը հարգանք դեպի եկեղեցու գործունեությունն ու կուղղի մարդկանց դեպի եկեղեցի, հասկանալով որ եկեղեցին ունի շատ ավելի լայն ներվրավվածությաուն հասարակական ու մշակույթային կյանքում…

զուգարանի քո օրինակը ուղղակի ծաղր ա եկեղեցու հանդեպ…

Արդեն բացատրեցի, ցավոք գրառումս ջնջել են, քանի որ ռուսերենով էր, ամեն լեզու ունի իր հաճախականությունը, ալիքային իր տատանումները, բացի լեզվից, տարբեր ազգերի հոգեւոր երաժշտությունը նույնպես ունի տարբեր հաճախականություն, Բախի երաժշտությունը ունի այլ հաճախականություն: Երբ որ երկու տարբեր հաճախականություններ խառնվում են իրար առաջանում ա դիսոնանս: երբ ես մտում եմ հայկական եկեղեցի ես ընդունում եմ եւ հաղորդում եմ կոնկրետ այդ հաճախականության ալիքները: Եվ երբ էտ պահին էնտեղ հնչում ա այլ լեզվով աղոթք, այլ լեզվով երաժշտություն առաջանում ա ուժեղ աղավաղում, ռուսերեն իսկաժենիա:

[Mephistopheles]

Արդեն բացատրեցի, ցավոք գրառումս ջնջել են, քանի որ ռուսերենով էր, ամեն լեզու ունի իր հաճախականությունը, ալիքային իր տատանումները, բացի լեզվից, տարբեր ազգերի հոգեւոր երաժշտությունը նույնպես ունի տարբեր հաճախականություն, Բախի երաժշտությունը ունի այլ հաճախականություն: Երբ որ երկու տարբեր հաճախականություններ խառնվում են իրար առաջանում ա դիսոնանս: երբ ես մտում եմ հայկական եկեղեցի ես ընդունում եմ եւ հաղորդում եմ կոնկրետ այդ հաճախականության ալիքները: Եվ երբ էտ պահին էնտեղ հնչում ա այլ լեզվով աղոթք, այլ լեզվով երաժշտություն առաջանում ա ուժեղ աղավաղում, ռուսերեն իսկաժենիա:

սխալ ես բացատրում… նախ նայենք հաճախականության տեսանկյունից…

1. եթե դու Բախի երաժշտությունը սիրում ես, որը դու պնդում ես, ուրեմն այդ երաժշտության հաճախականությունը համընկնում ա քո "հաճախականության" ընկալման հետ որն էլ դարձնում ա Բախի երաժշտությունը քեզ համար հաճելի… այնպես որ քո ասած "հաճախականությունը" դատարկ արգումենտ ա… կամ էլ չես սիրում Բախի երաժշտությունը…

2. Բախի երաժշտությունը պատարագի հետ չի հնչելու դրա համար էլ հաճախականությունների խառնելը անհասկանալի արգումենտ ա, լավագույն դեպքում…

3. Հայկական ճարտարապետության ակուստիկ հաճախականությունը բացարձակապես կապ չունի "հոգևոր որևէ հաճախականությամ հետ" ... տենց բան գոյություն չունի… ակուստիկան ազգային բան չի ու աշխարհի բոլոր հաջողված ակուստիկ կառույցները նույն ակուստիկ պահանջներն են բավարարում…

իսկ եթե ամփոփեմ ապա եթե հաճախականությունները չեն բռնում ուրեմն դու Բախ պտի չսիրես… իսկ ռուսերենը քո մոտ դեսոնանս չի առաջացնու՞մ… հայերեն չի…

[Վիշապ]

Հայկական եկեղեցին երևի թե քյար ունի ամերկացիքի Բախ նվագելուց։ Բայց դե ժողովրդի բախտը դրանից ահագին բերել է, որովհետև Բախի փոխարեն կարող էր ուրիշ բան լինել ու մեր եկեղեցին էլի քյար ունենար։ Դե Բախն էլ պիտի որ խորթ թվա մեր քյառթ ու քաղքենի հասարակության համար, որ Թաթուլի «Ասա Աստված»—ը լիներ երևի բողոքները ավելի քիչ կլինեին։

[dvgray]

Արդեն բացատրեցի, ցավոք գրառումս ջնջել են, քանի որ ռուսերենով էր, ամեն լեզու ունի իր հաճախականությունը, ալիքային իր տատանումները, բացի լեզվից, տարբեր ազգերի հոգեւոր երաժշտությունը նույնպես ունի տարբեր հաճախականություն, Բախի երաժշտությունը ունի այլ հաճախականություն: Երբ որ երկու տարբեր հաճախականություններ խառնվում են իրար առաջանում ա դիսոնանս: երբ ես մտում եմ հայկական եկեղեցի ես ընդունում եմ եւ հաղորդում եմ կոնկրետ այդ հաճախականության ալիքները: Եվ երբ էտ պահին էնտեղ հնչում ա այլ լեզվով աղոթք, այլ լեզվով երաժշտություն առաջանում ա ուժեղ աղավաղում, ռուսերեն իսկաժենիա:

այ Չամիչ ջան, ինչի հետրից ես ընկել...
մեկ ա մեր եկեղցին էն գլխից հռոմիացիներին ռադ ա արել մեր հոգևոր կյանքից, ու հիմա էլ ռադ կանի, մի կասկածի, ու լավ ա որ հարցախեղդ ես անում տերտերին...

[Չամիչ]

Հայկական եկեղեցին երևի թե քյար ունի ամերկացիքի Բախ նվագելուց։ Բայց դե ժողովրդի բախտը դրանից ահագին բերել է, որովհետև Բախի փոխարեն կարող էր ուրիշ բան լինել ու մեր եկեղեցին էլի քյար ունենար։ Դե Բախն էլ պիտի որ խորթ թվա մեր քյառթ ու քաղքենի հասարակության համար, որ Թաթուլի «Ասա Աստված»—ը լիներ երևի բողոքները ավելի քիչ կլինեին։

Եղբայր Բախը դեռ չէր ծնվել երբ իմ ու քո նախնիները բարձրակարգ հոգեւոր երաժշտություն ունեին: Ի դեպ էս օր նաեւ էս հարցը բարձրացրեցի: Մեր հոգեւոր երաժշտությունը ոչնչով չի զիջում, բայց գերմանացիները բաշարել են իրենց հոգեւոր մշակույթը դարձնել համաշխարհային արժեք, իսկ մենք մոլեռանդորեն օտարապաշտությամբ տարված մերը էն կարգի մոռացության ենք մատնել, որ անգամ Տեր Ողորմյայի մի հատ նորմալ կատարում չես գտնի: Թուրքը որ թուրք ա, ոչ մի բան չի ստեղծել, ամբողջ պատմության ընթացքում զբաղված ա եղել ուրիշինը գողանալով , իրան համարում ա ընտրալ ազգ, բոլորից բարձր: Իսկ մենք բոլոր հիմքերը ունենք բարձր ինքնագնահատական ունենալու համար, բայց տառապում ենք սարսափելի թերարժեքության բարդույթով: Սարսափելին էն քյարթը չի, որ Թաթուլ ա լսում, ինքը ընդունում ա, որ քյարթ ա ու դա չի թաքցնում, չի փորձում առաջադեմ երեւալ, սարսափելին էն հայն ա, ով իրան քյարթինց բարձր ա համարում, բայց քյարթից ոչ մի բանով չի տարբերվում, տեղյակ չի թե ինքը ով ա ու ինչ մշակույթ ունի:

[Չամիչ]

այ Չամիչ ջան, ինչի հետրից ես ընկել...
մեկ ա մեր եկեղցին էն գլխից հռոմիացիներին ռադ ա արել մեր հոգևոր կյանքից, ու հիմա էլ ռադ կանի, մի կասկածի, ու լավ ա որ հարցախեղդ ես անում տերտերին...

Չի զգացվում, քաղաքում բազմաթիվ նորակառույց եկեղեցիներ կան կարող էին էտ եկեղեցիներից մեկը տրամադրել, Իսկ սուրբ Զորավոր եկեղեցին ժողովրդի կողմից շատ սիրված ա, իզուր չի, որ ես էլ գնում եմ հենց էտ եկեղեցին: Դա հին եկեղեցի ա ու պատահաբար կամ հատուկ ձեւով էնպիսի տեղում ա կառուցված, որտեղ զգացվում ա ուժեղ Աստվածային կամ տիեզերական էներգիայի ներհոսք: Բազմաթիվ եկեղեցիներում եմ եղել, բայց էտնպիսի ուժեղ էներգետիկա զգացվում է մեկ էլ Գեղարդի եկեղեցում, Էտ կարգի եկեղեցիները իրականում Հայաստանում շատ քիչ են ու հատկապես մեր հոգեւորականները սրբության պես պիտի պահպանեն, բայց երբ հենց մեր հոգեւորականներն են նման անփութորեն վարվում էլ օտարից ի՞նչ պահանջես:

[Mephistopheles]

Եղբայր Բախը դեռ չէր ծնվել երբ իմ ու քո նախնիները բարձրակարգ հոգեւոր երաժշտություն ունեին: Ի դեպ էս օր նաեւ էս հարցը բարձրացրեցի: Մեր հոգեւոր երաժշտությունը ոչնչով չի զիջում, բայց գերմանացիները բաշարել են իրենց հոգեւոր մշակույթը դարձնել համաշխարհային արժեք, իսկ մենք մոլեռանդորեն օտարապաշտությամբ տարված մերը էն կարգի մոռացության ենք մատնել, որ անգամ Տեր Ողորմյայի մի հատ նորմալ կատարում չես գտնի: Թուրքը որ թուրք ա, ոչ մի բան չի ստեղծել, ամբողջ պատմության ընթացքում զբաղված ա եղել ուրիշինը գողանալով , իրան համարում ա ընտրալ ազգ, բոլորից բարձր: Իսկ մենք բոլոր հիմքերը ունենք բարձր ինքնագնահատական ունենալու համար, բայց տառապում ենք սարսափելի թերարժեքության բարդույթով: Սարսափելին էն քյարթը չի, որ Թաթուլ ա լսում, ինքը ընդունում ա, որ քյարթ ա ու դա չի թաքցնում, չի փորձում առաջադեմ երեւալ, սարսափելին էն հայն ա, ով իրան քյարթինց բարձր ա համարում, բայց քյարթից ոչ մի բանով չի տարբերվում, տեղյակ չի թե ինքը ով ա ու ինչ մշակույթ ունի:

Բախի երաժշտություն լսելը օտարապաշտություն չի… իսկ քո ավատա՞րն ինչ ա… կարող ա՞ հայուհի ա կամ Մարիամ աստվածածինն ա… ոչ դա հենց էն մշակույթի ազդեցությունն ա որի դեմ դու քո հաշվով պայքարում ես… անցած ավատարն էլ, էս էլ… սեքսուալություն ա քարոզում…

հայատառ առաջին նախադասությունը, հենց սրա մասին ա "ճանաչել զիմաստություն և զխրատ, իմանալ զբանս հանճարո"… ստեղ օտար ազգերի մասին բան չի ասում… իմիջայլոց եթե խոսքն օտարի մասին ա ապա քրիստոնեությունն ամենաօտար բանն ա որ որդեգրել ենք ու կեղծ մոլագարի պես պաշտում ենք…

եթե ազնիվ ես քո հայկականության ու ազգայինի մեջ ապա հենց ստեղից սկսի…

Կարող ա՞ քո նկարն ա Չամիչ, իսկականից չգիտեմ…

[Չամիչ]

Բախի երաժշտություն լսելը օտարապաշտություն չի…

Իհարկե օտարապաշտություն չի, ես էլ եմ ամեն օր Բախ լսում եւ ինձ օտարապաշտ չեմ համարում, Ես երբեք ինձ օտարից ոչ բարձր եմ համարում, ոչ էլ ցածր, օտարապաշտություն էն ա, երբ չես էլ փորձում քոնը ճանաչել, երբ օտարինը ավելի բարձր ես համարում, ի սկզբանե տրամադրված էս, որ դու պարզապես ընդունակ չես լավ բան ստեղծելու, օտարապաշտությունը էն ա, երբ ասում ես քյար ա, թող մեր ժողովուրդը մի քիչ Բախ լսի զարգանա: Երբ ինքդ քեզ ստորացնում ես: