Հայը, ինչպես եւ նորմալ որեւէ այլ ժողովուրդ, չի կարող թշնամի ունենալ: Թշնամին թուլացնելու, հիվանդացնելու համար ստեղծված իռացիոնալ դրույթ է: Ժողովուրդների եւ դրանով ազգերի գոյության պայքարի ձևերը հաճախ են ընդունում բարբարոսական բնույթ. հաղթում են, գոյատևման իրավունք են ստանում պայքարի մեջ առավել կենսունակները: Ըստ այդմ թուրքերը եւ բոլոր ժողովուրդները մեզ և միմյանց համար ոչ թե թշնամի, այլ մրցակիցներ են: Նույնիսկ պայքարի և հաղթանակի տրամաբանությունը չի հանդուրժում թշնամի կամ բարեկամ կատեգորիաները. նման ձևակերպումներն արդարացվում են միայն սեփական շահին ծառայեցնելու դիրքերից ժամանակի փոքր կտրվածքում (պատերազմների ընթացքում և այլն): Չկա թշնամի կա մրցակից, չկա բարեկամ կա դաշնակից: Եվ սրանցից ոչ մեկը հավիտենական լինել չի կարող: Պատմության ընթացքում բազմիցս թշնամու կարգավիճակում հանդես եկած պարսիկներն այսօր մեր բարեկամն են, հույները, ասորիները ևս, իսկ մեր թշնամիներից շատերը`խեթեր, մարեր, քուշաններ եւ այլն, այսօր չկան, և մենք նրանց չենք ատում: Կնշանակի պատմության ընթացքը սերը կամ ատելությունը չեն առաջնորդում, այլ շահը: Շահում են նրանք, ովքեր լուրջ չեն ընդունում եւ ընդամենը խաղարկում են այդ բաժանումները, ովքեր ժամանակին եւ ճիշտ են կատարում մրցակցային եւ դաշնակցային վերադասավորումները: 1915-ը պատմության դաժան, միեւնույն ժամանակ օրինաչափ ապտակն էր իմունոհամակարգի խեղում ապրող հայությանը, իսկ խեղումը հասուն քաղաքական համակարգային մտքի եւ կազմակերպված հասարակության բացակայությունն էր: Պետություն ունեցող որեւէ ժողովուրդ առ այսօր ցեղասպանության չի ենթարկվել. ցեղասպանություն իրականացվում է բացառապես պետություն չունեցող ժողովուրդների հանդեպ: Պետություն ունեցող ժողովուրդները վատթարագույն դեպքում պատերազմում են միմյանց դեմ, իսկ պետություն չունեցող ժողովուրդների համար պատերազմն էլ է շռայլություն համարվում` նրանց պարզապես ցեղասպանում են (սպիտակ թե կարմիր` էական չէ): Մեծ եղեռնը մեր ազգային ողբերգությունն է, և չի կարելի թույլ տալ, որ այն մանրադրամ դառնա ուրիշների առևտուրներում:
Մ.Հ.
Մեջբերել
Էջանիշներ