Հայաստանի և Թուրքիայի միջև երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին արձանագրություն

[Տրիբուն]

Բայց եթե դրական ես համարում, է, համարի՛ր

Ապեր, ես չեմ ասել դրական: Ես ասել եմ նեյտրալ: Այսինքն ոչ մի վատ կամ լավ բան չեմ տեսնում դրա մեջ: Հետաքրքիր թռուցիկներ են: Նայել-կարդալն էլ զվարճալի է, էտքան բան: Տխմարությունն էլ, ապեր, չափազանցություն է: Ամեն ինչ չի, որ կյանքում պիտի հազար կողմից հաշվարկված լինի, հատկապես եթե խոսքը վերաբերվում է ինչ-որ թռուցիկների: Հիմա մարդիկ ինչ-որ բան կարող ա ուզում են ասել դրանով, որը ես ու դու չենք հասկանում: Կարդա թռուցիկների վերևի մեկնաբանություններս - մարդիկ բաղնիք չեն սիրում ու դրա մասին բոլորի հայտարարում են:

[Chuk]

Տխմարությունն էլ, ապեր, չափազանցություն է:

Տրիբուն ձյա, արի հասկանանք մի շատ պարզ ու հասարակ բան, որ եթե դու իմ էդ որակումը կարող ես չափազանցություն համարել, ապա ես էլ կարող եմ այդ թռուցիկները տխմարություն համարել Բայց առաջարկում եմ էս թռուցիկների վրա շատ չկենտրոնանալ

Իսկ կենտրոնանալուց ինձ առաջին հերթին հետաքրքրում է, թե արդյո՞ք դրանք գունավոր են տպված եղել, և եթե այո, ապա ի՞նչ գումարներով, որովհետև տպագրական ծախսերը ես հրաշալի գիտեմ ու գիտեմ, որ նորաստեղծ երիտասարդական կազմակերպությունների համար նման գումարների ձեռք բերումը այնքան էլ դյուրին գործ չի, եթե իհարկե չի լինում կոնկրետ աղբյուրից ֆինանսավորում: Անշուշտ ինքնաֆինանսավորում էլ կարող է լինել, բայց ինձ այսուհանդերձ այդ հարցը խիստ հետաքրքրում է: Թե չէ կոնկրետ երիտասարդներն ինչու չեն սիրում թուրքական բաղնիքը, ինձ մեղմ ասած չի հետաքրքրում, ուղղակի զարմացնում է հայ-թուրքական սահմանի բացմանը դեմ լինելը այդպիսի բաներով պայմանավորելը:

[dvgray]

կարելի էր մի քիչ ավելի շատ ուղեղները շարժել ու կիմայաին որ Հյուսային պողոտա չէր կրա լիներ, դա փոխարինված կլիներ Աթաթուրքի պուրակով, իսկ պռասպեկտը ՝ Աթաթուրքի պռասպեկտ

[Marduk]

«7օր»-ի խմբագրություն էր այցելել «Ազգային պահպանողական շարժում» հ/կ վանաձորյան գրասենյակի ղեկավար Մանվել Կոստանդյանը, ով քաղաքից չբացակայելու ստորագրությամբ բաց էր թողնվել ոստիկանությունից։

Մանվել Կոստանդյանը ոստիկանության Վանաձորի բաժանմունք է տարվել «հակաթուրքական արտահայտություններ անելու, ժողովրդի մեջ թշնամանք սերմանելու համար»։

-Առգրավվել են գրասենյակի բանալիները։ Կիրակի օրը լրագրողների ներկայությամբ մեզ հանձնեցին բանալիները, բայց անձնագրերն իրենց մոտ են,-«7օր»-ի թղթակցին հաղորդել է Մ. Կոստանդյանը՝ տեղեկացնելով, որ իր նկատմամբ որևէ հոդված չի առաջադրվել։

Մ. Կոստանդյանը պաշտպան է վարձել.

-Սահմանադրության 5-6 կետ է խախտվել։ ՀՀ գլխավոր դատախազին նամակ ենք հանձնել ծառայողական քննություն անցկացնելու և քրեական գործ հարուցելու համար,-ասել է Մանվել Կոստանդյանը,-այս ամենն անօրինական է արվել, որովհետև քրեական գործ չի հարուցվել։

Ձերբակալման պահին երիտասարդների մոտ եղել են Էնվեր և Թալեաթ փաշաների նկարներով թռուցիկներ, որոնց վրա գրված է եղել. «Այսօր տեղի կունենա Թալեաթ և Էնվեր փաշաների մահվան տարելիցը», իսկ ներքևում՝ «Թույլ չտանք, որ դա տեղի ունենա»։

Ոստիկանությունում Մանվել Կոստանդյանն ասել է, որ թուրքերի հանդեպ թշնամանքը դեռևս իր պապերից է եկել, իսկ ոստիկանության աշխատակիցներին ասել են, թե ժամանակները փոխվել են. «Դու ներկա գործընթացներին խանգարում ես»։

Մ. Կոստանդյանը պատմել է, որ իրեն թուղթ են տվել ստորագրելու, որ եթե թուրքի սպանություն լինի, ինքը պատասխանատու է լինելու դրա համար։ Կոստանդյանը չի ստորագրել այդ թղթի տակ։

Վանաձորի ոստիկանապետը հրաժարվել է պատասխանել կիրակի օրը ոստիկանության բաժանմունք այցելած լրագրողներին։ Վերջիններիս դուրս են հրավիրել բաժանմունքից՝ ասելով, թե այդ տեղն իրենց համար մամլո ակումբ չի։

7or.am

Կենացները թանկանում են
Փաստորեն էն գլխից արդեն մարդկանց ուզում են մեղավոր հանեն։ այն էլ սպանություն մեղադրանքով։

[ministr]

Կամ էլ էդ մարդկանց համար իմիջ են ստեղծում:

[Marduk]

Կամ էլ էդ մարդկանց համար իմիջ են ստեղծում:

Եթե այդպես է իմիջ ստեղծվում թող ՀՀ ամբողջ ղեկավարությունը ստորագրի որ եթե վաղը հայ կամ հայեր սպանվեն իրենց վարած քաղաքականության պատճառով ապա մեղքը իրենցը վրա։

Դե թող անեն հանուն իմիջի, ինչի՞ չեն անում։

[urartu]

անկեղծ ասած էս վերջի դեպքերից հետո Սեռժի մասին իմ կարծիքը բավականին փոխվեց դեպի լավ , բայց այսօր ես համոզվեցի, որ ապրում եմ ավազակապետությունում , ու դաժե արդեն ամչում եմ, որ ես երկրի քաղաքացի եմ, եսօր էտ միամսյակի կապակցությամբ 3 հատ ներքին զորքերի 3 ուազ ավտո եկան մեր քաղաքի կենտրոնական Սայաթ Նովա փողոց, իջան ավտոից մե քանիմ հատ եզեր, ու սկսեցին կամայականորեն մեքենաները կայնացնել, իբր թե զենք էին ստուգում, կայնացնելը մի քիչ մեղմ է ասած, մեքանան կայնացնում են, վարորդը իջնում է, մեքենայից, թեվերը օլօրում են, քցում կապոտի վրա ու զենք են ստուգում, հլը փորձի մի հատ ձեն հանես ան քեզ երկիր, ես զարմանում եմ Սեռժը, չի մտածում, որ էս քայլերով միայն ատելություն է առաջացնում, ով է տեսել երկրի զորքը, իր քաղաքացուն անմեղ տեղը կայնացնի, ու փողոցի մեջտեղը հավի պես թեվերը օլօրելով, զենք ստուգի, այ քեզի բան, չնայած ինչի եմ դժգոհում, քանի դեռ էս ազգի մեջ կա ստրկակական մտածելակերպ միշտ էլ սենց է լինելու

[murmushka]

ով է տեսել երկրի զորքը, իր քաղաքացուն անմեղ տեղը կայնացնի, ու փողոցի մեջտեղը հավի պես թեվերը օլօրելով, զենք ստուգի, այ քեզի բան

հա էլի, մի հատ ասեք ո՞վ է նման բան տեսել, երկրի զորքը կակ մինիմում կարա փողոցի մեջտեղը իր քաղաքացուն սպանի ու վերջ, այ քեզ բարձիթողի վիճակ
ու ընդհանրապես երիրի զորքը քաղաքում ինչ գործ ունի՞

[dvgray]

անկեղծ ասած էս վերջի դեպքերից հետո Սեռժի մասին իմ կարծիքը բավականին փոխվեց դեպի լավ , բայց այսօր ես համոզվեցի, որ ապրում եմ ավազակապետությունում , ու դաժե արդեն ամչում եմ, որ ես երկրի քաղաքացի եմ, եսօր էտ միամսյակի կապակցությամբ 3 հատ ներքին զորքերի 3 ուազ ավտո եկան մեր քաղաքի կենտրոնական Սայաթ Նովա փողոց, իջան ավտոից մե քանիմ հատ եզեր, ու սկսեցին կամայականորեն մեքենաները կայնացնել, իբր թե զենք էին ստուգում, կայնացնելը մի քիչ մեղմ է ասած, մեքանան կայնացնում են, վարորդը իջնում է, մեքենայից, թեվերը օլօրում են, քցում կապոտի վրա ու զենք են ստուգում, հլը փորձի մի հատ ձեն հանես ան քեզ երկիր, ես զարմանում եմ Սեռժը, չի մտածում, որ էս քայլերով միայն ատելություն է առաջացնում, ով է տեսել երկրի զորքը, իր քաղաքացուն անմեղ տեղը կայնացնի, ու փողոցի մեջտեղը հավի պես թեվերը օլօրելով, զենք ստուգի, այ քեզի բան, չնայած ինչի եմ դժգոհում, քանի դեռ էս ազգի մեջ կա ստրկակական մտածելակերպ միշտ էլ սենց է լինելու

սա դեռ նախերգանքի վերջին տակտերն են գնում հլա դեռ բուն օպեռան չի սկսել

ով է տեսել երկրի զորքը, իր քաղաքացուն անմեղ տեղը կայնացնի, ու փողոցի մեջտեղը հավի պես թեվերը օլօրելով, զենք ստուգի, այ քեզի բան, չնայած ինչի եմ դժգոհում, քանի դեռ էս ազգի մեջ կա ստրկակական մտածելակերպ միշտ էլ սենց է լինելու

լիքը մարդիկ են դա տեսել, բայց քո պես երկար ժամանակ իրանց աչքերին չէին հավատում, կամ էլ ասում էին, որ ճիշտ են անում… միչև ուղտը իրանց դռանն էլ չէր չոքում: ես խոսում եմ այսպես կոչված ստալինյան դարաշրջանի մասին: Մի նկատառում միայն ու մնացածը թողնում եմ քո հայացողությանը: Ստալինը ու Սերժը՝ երկուսն էլ եղել են սոսկալի լղոզ, սոսկալի վախկոտ ու սոսկալի դունդուկ անձնավորություններ:

[ministr]

Եթե այդպես է իմիջ ստեղծվում թող ՀՀ ամբողջ ղեկավարությունը ստորագրի որ եթե վաղը հայ կամ հայեր սպանվեն իրենց վարած քաղաքականության պատճառով ապա մեղքը իրենցը վրա։

Դե թող անեն հանուն իմիջի, ինչի՞ չեն անում։

ՀՀ ղեկավարությունը կարիք չունի հայտնի դառնալու, կադրի մեջ ընկնելու և այլն...

Իսկ էս "պրոյեկտը" նման է ՄԻԱԿ-ի "պրոյեկտին", նրանք էլ էին ինչ որ շատ կրեատիվ սիրուն նկարներ նկարել ու էլեկտրոնային փոստով տարածել: Օրինակ, մեկը գնում էր զինկոմիսարիատ, ու այնտեղ հարցնում էին, ուզում ես ծառայել, եթե չես ուզում կարող ես չծառայել ...

[Rammer]

ՉՈՒԺՈՅ ՊԱԽՄԵԼ

Հայաստանը շարունակում է ապրել «թռիչքներ երազում եւ հարթմնի» ռեժիմով:

Կարեւոր քաղաքական իրադարձությունները գալիս ու գնում են, ոչ այն է` բնական աղետների, ոչ այն է` Ջիվանու երգած «ձախորդ օրերու» նման: Ապրում ենք չբացատրված, չհասկացված իրականության մեջ, բզբզում ենք մակերեսը, իսկ պատմությունն անցնում է մեր կողքով: Եւ ամենազարմանալին այն է, որ չբացատրված իրադարձությունների այս շղթային, դեմքի լուրջ արտահայտությամբ, կողմ կամ դեմ ենք արտահայտվում: Բայց թե հատկապես ինչի՛ն ենք կողմ կամ դեմ` մենք էլ չգիտենք: Սա Հայաստանում կոչվում է քաղաքական դիրքորոշում` կողմ կամ դեմ լինել բնական տարերքի պես անկանխատեսելի հերթական մի իրադարձության, որը, հենց չբացատրված լինելու պատճառով, աղետի վերածվելու հատկություն ունի (եւ կարծես` չբացատրված տարերքին կարելի է կողմ կամ դեմ լինել): «Նայում է հայը աշխարհին, նայում է ու չի հասկանում». գրում էր Գ. Նժդեհը: Այս երկրում հոկտեմբերի 27 եղավ, մարտի 1 եղավ, ապրիլի 23 ու հոկտեմբերի 10 եղավ, ու միաժամանակ` բան չեղավ: Այդ բոլորը մեզ հետ չեղավ, որովհետեւ շարունակեցինք քնի մեջ մնալ ու խորը քնից մեր կողմն ու դեմն արտահայտել (եւ ինչի՞ պիտի լրջանայինք, եթե նույնիսկ 1915-ի Ցեղասպանությունը մեզանում մինչ այժմ չիմաստավորված, անհասկանալի իրողություն է մնում, որը մեզ չփոխեց): Մեզ հետ տեղի ունեցողը միայն անվերջ երազ է, ընդ որում` լուրջ կասկածանքներ կան առ այն, որ երազն էլ մերը չէ` ուրիշինն է (հայերեն ասած` չուժոյ պախմել):

Հայ-թուրքական հարաբերությունների «կարգավորումը» եկավ հասավ հերթական բնական արհավիրքի պես, եւ բոլորը շտապեցին դիրքավորվել, կողմնորոշում հայտնել: Կարծես` կարող է լինել հայ-թուրքական հարաբերություն ընդհանրապես` համատեքստից դուրս` ժամանակից ու տարածությունից կտրված: Ինչի՞ն ենք կողմ կամ դեմ` հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմա՞նը. Ե՞րբ` 12-րդ դարում Մարս մոլորակի վրա՞, 1918-ի հունիսի՞ն, թե՞ 2009-ի հոկտեմբերի կոնկրետ պայմաններում: Մի՞թե դիրքորոշումը կախված չէ կոնկրետ պայմաններից: Թե՞ քաղաքականությունը շփոթում ենք կրոնական անփոփոխ դրույթների հետ: Հասարակության առաջ կոնկրետ մարտահրավեր է ծառացել, բայց մեր «կողմ»-երը մոռացել են, թե հանուն ինչի՛ են իրենք կողմ, իսկ «դեմ»-երը` հանուն ինչի՛ են դեմ, եւ իներցիայով կրկնում են հազար տարվա սովորածը, յուրաքանչյուրն` ըստ իր նախօրոք նախապատրաստված դերի. ազատականը պետք է կողմ լինի, ազգայնականը` դեմ: Մոռացեք ձեր սովորած դերերը, ձեր կայացած-քարացած աշխարհայացքները, ձեր պապիս թվի «համոզմունքները», ձեր փիլիսոփայությունը, մի պատմեք ձեր կյանքերը: Դա ոչ մեկին պետք չէ: Տվեք նախ տեղի ունեցածի համոզիչ, անհակասական բացատրությունը:

չհասկացա, ապեր, անունդ Սե՞րժ էր, թե՞ սվերխսկարաստնոյ իստրեբիտել

Հիմա` ավելի առարկայական: Հայ-թուրքական ավելի քան մեկամյա գործընթացի նկատմամբ ցանկացած դիրքորոշում, իմ կարծիքով, անլուրջ պետք է համարվի, եթե այն նախ չի տալիս գործընթացի` դրա ակունքների, պատճառահետեւանքային կապերի, զարգացման եւ հնարավոր հետեւանքների համապարփակ, համոզիչ, ներքուստ հետեւողական ու տրամաբանական բացատրությունը` վերլուծական վարկածի բոլոր կանոններին համապատասխան (այսինքն` պետք է փաստարկված պատասխան տրվի երեւույթի հետ կապված բոլոր` առաջին հայացքից անբացատրելի տարրերին, տրվի գործընթացի ամբողջական ու անհակասական բացատրությունը, հերքվեն հնարավոր հակափաստարկները): Այս բացատրությունը տալուց հետո միայն որեւէ դիրքորոշում կարող է համարվել բառիս բուն իմաստով քաղաքական, վերլուծական եւ ուղղակի` բանական: Ավելի կոնկրետ: Բոլոր «դիրքավորվողները» պետք է պարտադիր պատասխանեն հետեւյալ հարցին. ինչպե՞ս ստացվեց, որ Սերժ Սարգսյանը, բոլորի համար անսպասելի, «նախաձեռնեց» հայ-թուրքական հաշտեցման գործընթացը: Սա հարցերի հարցն է, որի «պոչից կպնելով»` պետք է սկսվի ցանկացած վերլուծություն: Պետք է համոզիչ կերպով բացատրվի, թե ինչպիսի՛ ընդհանուր եւ մասնավոր գործոններ կարող էին ստիպել ոչընտրին` գնալ նման քայլի: Ողջ գործընթացը պետք է տեղադրվի իր կոնկրետ, ինչպես նաեւ ավելի լայն` միջազգային, ու նաեւ` պատմական համատեքստի մեջ: Նրանց, ովքեր ոչ մի զարմանալի բան չեն տեսնում Ս. Սարգսյանի «նախաձեռնության» մեջ, հիշեցնեմ մի քանի հանգամանք: Ս. Սարգսյանը իր նախորդ գործունեության շրջանում երբեք որեւէ կերպ` ո՛չ բացահայտ, ո՛չ էլ թեկուզ ակնարկով իմաց չի տվել, որ ինքը նման դիրքորոշումներ ունի հայ-թուրքական հարցի շուրջ: Նա այդ չի արել նաեւ իր նախընտրական քարոզարշավի շրջանում: Ավելին` քարոզարշավը կառուցել է իր հիմնական հակառակորդի «թուրքասիրության» մեղադրանքների վրա եւ եթե անկեղծ ձայներ է հավաքել, ապա շնորհիվ հենց «ազգայնականների» «լեւոնատյացության»: Բայց սա էլ դեռ ոչինչ: Ենթադրենք, որ Ս. Սարգսյանը խնամքով թաքցրել է իր հայացքներն, ավելին` շարունակ կեղծել է դրանք (ինչը մասամբ, թերեւս, հնարավոր է պատկերացնել եւ բացատրել, բայց միայն` մասամբ): Սակայն միեւնույն է, այդ դեպքում պետք է բացատրվի, թե ինչու է Ս. Սարգսյանը «նախաձեռնում» իր «բուռն գործունեությունը» այսպիսի շտապողականությամբ եւ ներքին այսպիսի աննպաստ պայմաններում: Հիշենք. հայ-թուրքական գործընթացը ոչընտրի կողմից սկզբնավորվեց 2008-ի հունիսի վերջին, երբ նա դեռ չէր բոլորել իր նախագահության կես տարին իսկ. ներքաղաքական շարունակվող անկայունության, ընդդիմության չմարող բողոքների պայմաններում, իշխանության ներսում սեփական դիրքերը դեռ վերջնականապես չամրապնդած եւ այլն: Նախաձեռնելով հայ-թուրքական գործընթացը` Ս. Սարգսյանն, իհարկե, որոշ չափով ամրապնդեց իր արտաքին դիրքերը, սակայն մեծ ռիսկի գնաց առանց այդ էլ խախուտ ներքին դիրքերի առումով: Բացի այդ, Ս. Սարգսյանը ոչ միայն «նախաձեռնեց», այլեւ գերարագ տեմպերով, կարելի է ասել` գլխակորույս նետվեց այս գործընթացի հորձանուտը, ինչը հանգեցրեց հայկական կողմի աննախադեպ զիջումների: Ենթադրենք` ի սկզբանե ուզում էր կարգավորել` ի՞նչ է, աշխարհի վե՞րջն էր, չէ՞ր կարելի այս բարդագույն գործընթացը ավելի զգույշ եւ դանդաղ տեմպով տանել առաջ: Արդ, ի՞նչը պետք է ստիպեր ոչընտրին` գնալ նման ռազմավարության որդեգրմանը: Ո՞րն է, վերջապես, այն իքս գործոնը, որը պետք է ամբողջացնի մեզ հետ տեղի ունեցողի բացատրությունը: Իմ համոզմամբ, բացարձակ անարդյունավետ զբաղմունք է` այս ամենը բացատրել զուտ սուբյեկտիվ գործոններով` Ս. Սարգսյանին վերագրվող իրական կամ անիրական հոգեբանական բարդույթներով եւ այլն: Այս ամենը, իհարկե, կա, բայց եթե սա է մեր հիմնական բացատրությունը, ապա մենք ոչնչով չենք տարբերվի այն անմեղսունակներից, որոնք 2008-ի շարժումը բացատրում էին մեկ քաղաքական գործչի «չար կամքով», «ատելությամբ» եւ բաբոյի այլ հեքիաթներով: Չեն կարող քաղաքական եւ հասարակական գործընթացները միայն սուբյեկտիվ գործոններով բացատրվել` սա հակապատմական, վիպական, ֆեոդալական մոտեցում է, որի դեմ ինչքան էլ պայքարեցին հայ լուսավորիչները` սկսած դեռ 5-րդ դարից, միեւնույն է, նախաքրիստոնեական շրջանից ժառանգած այդ ընկալումը գերակայող մնաց մեր ժողովրդի, այդ թվում` մտավորականության մոտ:

հայ-թուրքականը աչքիդ ա էրեւում, ցավդ տանեմ. էսի սարքում են մեր գլխին

Իհարկե, քաղաքական դաշտում ներկայացված ուժերի մի մասը մասնակի պատասխաններ տվել է այս հարցերին: Հատկապես ՀԱԿ-ը եւ «Ժառանգությունը» բազմիցս շեշտել են, որ ոչընտրի «նախաձեռնողականությունը» կապված է նրա լեգիտիմության պակասի, մարտի 1-ի դեպքերի, ներքին հենարան չունենալու հետ: Այս ամենը ճիշտ է, եւ այս ամենի մասին շատ անգամ գրել եմ նաեւ ես: Բայց սա ամբողջական բացատրություն չէ: Լեգիտիմության պակասը եւ հարակից հանգամանքները կարող են ստեղծել եւ անկասկած ստեղծել են ընդհանուր բարենպաստ ֆոն ազգային դավաճանության (իրերն իրենց անունով կոչենք)` գլխապտույտ առաջացնող դրամայի ծավալման համար, սակայն բարենպաստ ֆոնը դեռ քիչ է: Պետք է գտնվի նաեւ ավելի կոնկրետ դրդապատճառ, առիթ, որը կբացատրեր դեպքերի սրընթաց զարգացումը եւ դրա ուղղությունը: ՀԱԿ-ի եւ «Ժառանգության» դիրքորոշման մեջ հատկապես պակասում է փաստարկման այն մասը, ուր խոսքը գնում է Արեւմուտքի գործոնի մասին: Պարզ է, որ լեգիտիմության խնդիրը նախ Արեւմուտքի ձեռքին է ճնշման գործիք: Բայց ակնհայտ է նաեւ (եւ սա մանրամասն կապացուցեմ այս նյութի շարունակության մեջ` հաջորդ շաբաթ), որ հայ-թուրքական գործընթացում ամենաակտիվ կերպով ներգրավված է Ռուսաստանը: Ավելին ասեմ` կարծում եմ, հենց Ռուսաստանի դերն է առաջնային, սկզբնական, եւ մենք գործ ունենք, ոչ թե հայ-թուրքական, այլ ռուս-թուրքական կարգավորման գործընթացի հետ: Ինչ վերաբերում է Արեւմուտքին, ապա իրական ակտիվություն ցուցաբերում է ավելի շուտ ԱՄՆ-ը, իսկ եվրոպացիներն առանձնապես չեն էլ երեւում (ստատիստների դերում են): Բայց սրանք դետալներ են: Ամփոփեմ: Ինձ մոտ մեծ տարակուսանք է առաջացնում, որ որեւէ քաղաքական ուժ Հայաստանում չի բարձրաձայնում Ռուսաստանի նախաձեռնողական դերն այս խնդրում: Եթե ավելի կասկածամիտ լինեի, կենթադրեի նույնիսկ, որ այս լռությունը պատահական չէ: Բայց նույնիսկ պատահական լինելու դեպքում, պետք է հստակ խոստովանել, որ նման լռությունը` ա. թերի ու անարժեք է դարձնում իրականության բացատրությունը եւ համապատասխան քաղաքական դիրքորոշումը, իսկ քաղաքական պայքարը, համապատասխանաբար` անարդյունավետ եւ բուն նպատակին չխփող, բ. օբյեկտիվորեն մոլորեցնում է հասարակությանը, որի համար չի բացահայտվում ամբողջական ճշմարտությունը գործընթացի մասին:

Անհամբեր ընթերցողների ներողամտությունն եմ հայցում այն բանի համար, որ մինչ դեպքերի բուն վարկածիս անցնելը, ստիպված եղա այսքան երկար նախաբան անել: Սակայն, այլ կերպ վարվել ուղղակի անհնար էի համարում, որքան էլ դեպքերը արագ են զարգանում: Առանց այս նախաբանի` հետագա մտքերս կարող էին մինչեւ վերջ չհասկացվել:

ՀՐԱՆՏ ՏԷՐ-ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ
(շարունակելի)