Ախ, իմ հայրենիք
Դու հազարամյա իմ ազգանունը,
Ես այնպես ապրել կարողանայի,
Որ ինձ ազգանուն բաշխելուդ համար
Դու երբևիցե անհարմար չզգաս:
Ապրելու կեսն էլ պատվով մեռնելն է
Ախ, երանի թե ես այնպես մեռնեմ,
Որ դու ինձ սգաս:
Այսօր Արցախի անկախության 19-րդ տարեդարձն է: Այս բանաստեղծությունը արտասանեցի տոնական համերգին և չգիտեմ ինչու որոշեցի մի փոքր հատված էլ տեղադրել այստեղ:
Սևակի ստեղծագործություններից այս մեկն է, որ ամեն կարդալուց սարսուռ եմ զգում, ու թվում է, թե իմ մասին է գրել
ՄԻ ՊԱՀ ԶՂՋՈւՄ ԵՄ
Ես օգնեցի բոլորին, ես ինձ միայն չօգնեցի,
Կորով տվի ամենքին, միայն ինքս հոգնեցի,
Խորհուրդներով իմ խելոք խելք հավաքած գնացին
Քանի՜-քանի՜սը կյանքում, ես էլի գիժ մնացի:
Ով հանդիպեց, ստացավ մի թաս գինի ինձանից,
Լոկ ես գինի չըմպեցի իմ սեփական հնձանից:
Վստահեցին ոմանք ինձ, հոգիս դարձավ գաղտնարան,
Վստահեցի շատերին, գաղտնիքս առան ու տարան:
Ինչ եմ եղել ողջ կյանքում` հարսանքավոր ու քավոր,
Մինչ ամենից ավելի ինձ էր օջախ հարկավոր:
Ու զղջում եմ ես մի պահ. սեր ու բարիք եմ ցրել,
Մինչդեռ պետք էր սեր հայցել, իսկ բարիքը վաճառել...
Նամակ
Նա՞ է գրում ինձ
Թե՞ ես եմ գրում իմ հարազատին՝
Ինքս էլ չգիտեմ.
"Արդյոք քեզ եր՞բ եմ, ե՞րբ եմ տեսնելու...
Ձմե՛ռ ու ամա՜ռ,
Աշո՛ւն ու գարո՜ւն...
Իսկ ո՞ւր է տարվա մե՛ր եղանակը,
Այն հինգերորդը..."
Նա՞ է գրում ինձ
Թե՞ ես եմ գրում իմ հարազատին՝
Ինքս ել չգիտեմ.
"Դու նկատե՞լ ես. ձմեռ ժամանակ
Անհնարին է անցնել անտառի այն ծանոթ տեղով,
Որով անցել ես ամռան օրերին,
Քանի որ ցրտից սաստիկ կուչ գալով
Ու ձյան բեռան տակ ճկվելով խղճուկ`
Ոստ ու ճյուղերը փակում են ճամփադ,
Իսկ մթնշաղին կամ աղջամուղջին`
Ճանկռում են դեմքդ,
Աչքիդ սպառնում:
Ես քայլում էի աղջամուղջի մեջ,
Ու քայլում էի նաև ... մտացիր:
Մտացի՞ր արդյոք, մտամփո՞փ արդյոք,-
Մի՞թե նույնը չէ:
Ու ես հասկացա,
Որ երբ հուզված ենք`
Մենք թաքցընում ենք մեր խեղճ ձեռքերը,
Երբ անվստահ ենք`
Մենք թաքցընում ենք մեր խեղճ ոտքերը.
Իսկ ե՞րբ են մարդիկ թաքցնում դեմքը
Գուցե ամոթի՞ց
(Ես չե՛մ ամաչում իմ սիրո համար)
Գուցե կարոտի՞ց
(Ես ուզում եմ քեզ տեսնել բա՛ց աչքով):
Գուցե ճանկըռտող ճյուղերի՞ց այս չար
Գուցե այս ցրտի՞ց որ ճկում է ինձ
Եվ ստիպում է կուչ գալ խեղճորեն
(Կուչ գալ եմ ուզում քո՛ թևերի տակ)" ...
Նա՞ է ավարտում, թե՞ ես նրա տեղը,-
Ինքս էլ չգիտեմ.
"Իմ այս հարցերին մի՛ պատասխանիր,
Բայց պատասխանիր լոկ իմ մե՛կ հարցին:
Գարունը անցավ` ես քեզ չտեսա,
Ամառը անցավ` ես քեզ չտեսա,
Աշունը անցավ` չտեսա ես քեզ,
Ձմեռն էլ կանցնի` չեմ տեսնի ես քեզ...
Իսկ ո՞ւր ե տարվա մե՛ր եղանակը,
Այն հինգերորդը ... մի՞թե չի գալու" ...
11/1963, Երևան
Մեր դպրոցում մի աղջիկ կար ՝ Սիլվան, ամեն անգամ գրական երեկոների ժամանակ Նամակն էր կարդում, ու ես հեչ չէի սիրում դա, որովհետև էնքա՜ն էր «ճլում», երկարաձգում, ու նույնիսկ ինքս կարդալիս Սիլվայի ձայնն էի լսում: Դպոցն ավատելուց ահագին ժամանակ ա անցել, ու հենց նոր կարդալիս առանց Սիլվայի ներկայության կարդացի ու զգացի, որ լավն ա:
Պարույր Սևակ
ՍԻՐՈՒՄ ԵՄ ՍԻՐԵԼ
Քիչ է պատահում, որ ինքս ինձնից
Փոքր ինչ գոհ լինեմ:
Դժգոհ եմ հաճախ,
Ուրեմն` մարդ եմ ու դեռ ապրում եմ:
Բայց ես սիրում եմ ինքըս ինձ սիրել:
Իսկ սիրում եմ ինձ, երբ սիրում են ինձ:
Ես ինձ այդ պահին այնպես եմ ժպտում,
Ինչպես ժպտում են այն կոր գերանին,
Որ գետի վրա դարձել է կամուրջ,
Եվ այն մանուկին, որ ոտաբոբիկ
Մտել է առուն և-թաց վարտիքով-
Կավ է դուրս հանում,
Որ նավակ շինի:
E-la Via (17.10.2010)
ՍևակLionne_en_Chasse-ի խոսքերից
Եվ ինձ լսելով`
Կարող են ասել.
"Գժվե՞լ է, ի՜նչ է":
Իսկ ես էլ կասեմ.
"Այո', գժվե՜լ եմ,
Ինչո՞ւ չգժվել":
Իսկ գժվելով չե՞ն սիրում և ատում:
Իսկ գժվելուց չէ՞ փայտը ճարճատում:
Առանց գժվելու` չկա շահած մարտ:
Առանց գժվելու` չեն ծնի նոր մարդ:
Մինչև չգժվի` ջուրը չի եռա,
Կեղև չի պատռի հատիկը նռան:
Ծառե՞րն են փթթում`
Գժվա՜ծ են անշուշտ:
Երկիրն է պտտում`
Գժված է անշուշտ...
Սերմերը մինչև կարգին չգժվեն`
Բերք չե'ն դառնալու:
Թաթերը մինչև կարգին չգժվեն`
Ձեռք չեն դառնալու:
Բառերն էլ մինչև կարգին չգժվեն`
Ե'րգ չեն դառնալու...
Ա՜խ, ուր էր թե ես միշտ գի'ժ լինեի...
«Գժվել»
...
_Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Մթնած երկնքի մեջ, իրիկնացող օդում,
Ինչ-որ անտես ձեռքով ինչ-որ անտես բան են զոդում:
Ջրգողությամբ հիվանդ սև ամպերը
Ապաքինվում կրկին ու լալիս են ուրախ,
Եվ անձրևը հիմա թթխմորվում,
Ուռչում-ուռճանում է պղպըջոցով:
(Թող խմորվի նաև երջանկությունը մեր
Ու դառնա հաց օրվա, ձրի նպա՜ստ՝
Իրար փնտրողների,
Բայց չգտնողների,
Միջահատված-զատված խեղճ սիրազույգերի
Ու սիրազուրկերի ափի վրա):
_Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
...
21.02.64
Այս հատվածը շատ եմ սիրում
Սիրտս կոտրվեց սափորի նման,
Սիրտս կոտրվե՜ց:
Այդ ո՞վ է կտցում փայտփորի նման,-
Ծառս կտրվե՜ց:
Օրերս անցնում են թափորի նման,-
Քո մահվան ծեսը, անխի՜ղճ, այս ինչքան
Երկա՜ր կատարվեց...
Շատ եմ սիրում այս ստեղծագործությունները,
Երաժշտությունը բավական է կյանքի համար՝ բայց մի ամբողջ կյանքը բավական չէ երաժշտության համար:
Սերգեյ Ռախմանինով
ՆանՍ (14.10.2010)
Սա էլ իմ կողմից:
Ձեր դռան զանգի առաջ
Ես կոճակն եմ սեղմում.
-«Բո՜րբ»,- զնգում է զանգը,
Իսկ սենյակիդ ներսում արձագանքում՝ «բոսո՜ր»։
Սպասում եմ։ Մի պահ։
Մի պա՞հ։ Թե՞ ողջ մի կյանք,
Որ նման չէ, ավա՜ղ, հոսող ջրի կյանքին։
Սպասում եմ և՝ «մո՜ւթ»-
Ձայնը ետ է դառնում
Եվ չակերտի նման ինձ իր մեջ է առնում։
Դու չե՞ս վերադարձել։
Սուտ է ուրեմն, այո՞,
Թե կա մի վեցերորդ ինչ-որ զգայարան։
Սուտ է ուրեմն, այո՞, մանկությունից ծանոթ
«Սիրտս վկայում է» այն խոսքը, որ գուցե
Մարդկայինն է բոլոր խոսքերի մեջ մարդկանց...
Ու կոճակն եմ սեղմում՝ կոկորդի՛ պես,
Եվ այդ խեղճ կոկորդը խռխռում է խռպոտ։
«Գո՜րշ»,- սողում է ձայնը՝ հորանջի՛ պես՝ դանդա՜ղ։
Սպասում եմ։ Մի պա՞հ։ Թե՞ բովանդակ մի կյանք,
Որ խաչվում է քո տան սանդուղքների գլխին,
Խաչվում՝ պաշտամունքի չարժանացած։
Սպասում եմ և՝ «սև՜»,
Ձայնը գույնի փոխված՝
Կրկին ետ է դառնում
Եվ ինձ առնում
Իր սև շրջագծում մահազդային...
Դու տա՜ նը չես։ Պա՛րզ է։ Դու չե՜ս վերադարձել.
Որբ ես թողել և՛ ինձ,
Ե՛վ մի ամբողջ քաղաք,
Եվ հերքել ես մի բան, որ հաստատել է պետք.
Ա՛յն, որ կա վեցերո՜րդ զգայարան,
Եվ որ մարդկանց «սիրտը վկայում է» իրո՛ք։
Ու կոճակն եմ սեղմում.
«Սե՜ր»,- ճչում է զանգը,
Իսկ սենյակիդ ներսում արձագանքում՝ «կարո՜տ»...
Սպասե՞լ եմ։ Որքա՞ն...
...Ու երբ վերջին անգամ
Բթամատս նորից կոճակին եմ դնում՝
«Բո՜րբ»,- հնչում է անվերջ, ղողանջում է կրկին,
Եվ այդ «բորբ»-ի հուժկու արձագանքը («բոսո՜ր»)
Արդեն լուսաբացի կիսաքնում
«Բարի լույս» է հնչում բոլո՜ր կանանց համար,
Որոնց ես չեմ սիրում, որովհետև
Քեզ եմ սիրում նույնիսկ ա՛յն ժամանակ,
Երբ որ իմ դեմ դուռըդ բաց չի լինում։
Հայաստան
Իմ քաղցրանուն,
Իմ բարձրանուն,
Իմ տառապած,
Իմ փառապանծ:
Հների մեջ`դու ալեհեր,
Նորերի մեջ`նոր ու ջահել.
Դու`խաղողի խչմարված վազ,
Վշտերըդ`ջուր,ինքըդ`ավազ.
Դու`բարդենի սաղարթաշատ,
Առուն ի վար փռված փշատ.
Դու` կիսավեր ամրոց ու բերդ,
Մագաղաթյա մատյանի թերթ.
Դու`Զվարթնոց-ավեր տաճար,
Կոմիտասյան Ծիրանի ծառ.
Դու`ջրաղաց խորունկ ձորում,
Դու`հորովել անուշ ծորուն,
Փայլ գութանի արծաթ խոփի,
Դու`նետ,նիզակ,մկունդ կոպիտ,
Դու հայրենի ծխանի ծուխ,
Դու`անգիր վեպ,դու` Սասնա ծուռ...
Իմ փառապանծ,
Իմ տառապած,
Իմ բարձրանուն,
Իմ քաղցրանուն:
Դու`մրգերի շտեմարան,
Ոսկեվազյան գինու մառան.
Դու`թավշե դեղձ,դու`փրփուր հաց,
Արտաշատյան խաղող սևաչ,
Դու`Սևանի վառվող կոհակ,
Երևանի սյուն ու խոյակ.
Դու`հանգրվան,կանչող փարոս,
Դու`հայկական գերբ ու դրոշ.
Խոսուն վկա կոտորածի
Ու վճիտ աչք ցամաք լացի.
Արդարության ահեղ ատյան,
Սրի պատյան,
Սիրո մատյան-
Միշտ հին ու նոր իմ Հայաստան:
Մոր ձեռքերը
Այս ձեռքերը` մո՜ր ձեռքերը,
Հինավուրց ու նո՜ր ձեռքերը...
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Պսակվելիս ո՜նց են պարել այս ձեռքերը`
Ի՜նչ նազանքով ,
Երազանքո՜վ՜:
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Լույսը մինչև լույս չեն մարել այս ձեռքերը,
Առաջնեկն է երբ որ ծնվել,
Նրա արդար կաթով սնվել:
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Զրկանք կրել, հոգս են տարել այս ձեռքերը
Ծով լռությա՜մբ,
Համբերությա՜մբ,
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Երկինք պարզված սյուն են դառել այս ձեռքերը,
Որ չփլվի իր տան սյունը`
Որդին կռվից դառնա տունը:
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Մինչև տատի ձեռք են դառել այս ձեռքերը,
Այս ձեռքերը` ուժը հատած,
Բայց թոռան հետ նոր ուժ գտած...
Քար են շրջել, սար են շարժել այս ձեռքերը...
Ինչե՜ր, ինչե՜ր, ինչեր չարժեն այս ձեռքերը`
Նուրբ ձեռքերը,
Սո՜ւրբ ձեռքերը:
...Եկեք այսօր մենք համբուրենք որդիաբար
Մեզ աշխարհում ծնաց, սնած,
Մեզ աշխարհում շահած, պահած,
Մեզնից երբեք չկշտացած,
Փոշի սրբող, լվացք անող,
Անվերջ դատող, անվերջ բանող
ա'յս ձեռքերը`
Տհող որ ճաքած ու կոշտացած,
Բայց մեզ համար մետաքսի պես
խա՜ս ձեռքերը...
Վերջին խմբագրող՝ Շինարար: 14.10.2010, 14:56: Պատճառ: տեխնիկական
Երաժշտությունը բավական է կյանքի համար՝ բայց մի ամբողջ կյանքը բավական չէ երաժշտության համար:
Սերգեյ Ռախմանինով
Միաչքանին
Մի աչքով եմ նայում կյանքին:
(Երկրորդ աչքս ապակուց է):
Եւ մի հատիկ իմ այս աչքով
Շատ եմ տեսնում,
Իսկ երկրորդով՝ ավելի շատ,
Որովհետեւ
Առողջ աչքով ես տեսնում եմ,
Իսկ կույր աչքով ... միշտ երազում...
Միոտանին
Մի ոտ չունեմ,
Ուտի եւ ձեր երկուսի տեղ
Երեքն ունեմ:
Երկու ոտով,
Ինչ դուք չունեք եւ հեշտ կոչում եք «հենակներ»,
Ես մայթերն եմ կետադրում,
Որ մարդկային կյանքի վեպը դյուրին կարդա
Մայթագրեր ընթերցելու ընդունակը,
Իսկ երրորդով,
Որի համար ինձ կոչում են միոտանի,
Երրորդով էլ տնտեսում եմ տան ծախսերըս՝
Ձեր զույգի տեղ միշտ կենտ կոշիկ պատվիրելով:
Չե՞ք նախանձում:
Երաժշտությունը բավական է կյանքի համար՝ բայց մի ամբողջ կյանքը բավական չէ երաժշտության համար:
Սերգեյ Ռախմանինով
Եթե մեռնե՜լ...
Թո՛ղ որ մեռնեմ
հուր-կայծակից՝
Միանգամի՛ց,
մի վայրկյանո՛ւմ,
հանկարծակի՛,
Այնքա՜ ն արդար,
խղճիս ձայնին մի՛շտ ունկընդիր,
Որ՝ համաձայն բիբլիական հին լեգենդին՝
Հանգիստ անցնեմ և ասեղի նեղլիկ ծակից...
Եթե մեռնե՜լ...
Թող սպանվե՛մ,
թող կործանվե՛մ
Այնպես ապրած և բան արած,
Որ նորածին մանուկների տեսքով նորից
վերածնվեմ՝
Իմ անունո՛վ կնքեն նրանց...
Եթե գամվել՝
փարոսի՜ պես,
Արնաքամվել՝
հերոսի՜ պես,
Ու քրքրվել՝
դրոշի՜ պես...
Եթե մեռնե՜լ...
Բայց առայժմ ապրե՛լ է պետք:
ՀՊԱՆՑԻԿՈՒԹՅՈՒՆ
Երբ վերջալույսն է մխրճվում ամպերի մեջ` սանրի նման,
Ու հոտոտող բարակ քամին , շնիկի պես, կանգ է առնում
Ամեն թփի, ծառի, գուղձի և ամեն մի մարդու առաջ.
Ու երբ ցուրտը երիտասարդ ցույց է տալիս իր ուժն արդեն`
Ստիպելով շապիկ կոճկել ու մրմնջալ խոսքեր դժգոհ.
Ու երբ մթան թավշի վրա օրվա հաչոցն է խլանում,
Իսկ հատ ու կենտ լույսերն ասես դառնում են հին զարդանկար,-
Միամի՜տ եմ դառնում նորից,
Հավատում եմ արդարությա՛ն,
Ու թվում է, թե ես պիտի իմ... բնական մահով մեռնեմ...
Անտիգոնե (27.11.2010), Արևհատիկ (27.11.2010), Դատարկություն (27.11.2010), Նիկեա (05.05.2014)
Եթե ուզում ես հասկանալ դու ինձ`
Ներս մտիր անտառ ու ականջ արա:
Որքան ձայներ կան` բոլորը տարբեր:
Եվ բազմահազար ձայնատերերից
Նույնիսկ գեթ մեկին բնավ չի տանջում
Ինչպես ձայնելը-
Նրանք կարող են լոկ այսպես ձայնել,
Եվ ոչ այլապես...
Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)
Ձեր իրավունքները բաժնում
Մեջբերել
Էջանիշներ