Պարույր Սևակ

[Լէգնա]

Գրեթե ամեն տեղ կա Սևակ:
Բայց այստեղ էլ
Պաշտում եմ Սևակին:

ՆԱՄԱԿԻ ՓՈԽԱՐԵՆ

Դու ինչ ես ուզո՞ւմ։
Դու շա~տ բան կուզես,
Բայց ես որտեղի՞ց քո ուզածը տամ։

Չե՛ս ուզում արև մի քառակուսի
Ու եռանկյունի մի լուսին, գիտե՛մ։

Դու ապառնիից մահու չափ հոգնել
Եվ ապառիկ ես րնդամենն ուզում
(Պատմություն կոչված անբերրությունի՞ց):
Իսկ ես քեզ ինչպե՞ս ապառիկն այդ տամ,
Երբ ի՛նքս եմ ուզում ապառիկ ուզել
(Իմ մեծահարուստ... համբերությունի~ց)։
Բայց դու մի՛ նայիր ինձ այդպես՝ ցաված.
Ես չեմ մերժում քեզ,
Ես նա եմ, հենց նա՛,
Ով մարդկանց մերժել չի~ կարողանում...

Տե՛ս, գունափոխված ծառերը բոլոր
Իրենց սաղարթի ձուլածո ոսկին
Առանց զնգոցի մանրում են անվերջ,
Վերածում էժան թղթադրամի՝
Գնելով իրենց հանգիստ քնելու իրավունքը թանկ:
Ես թոռն եմ աշնան ու կտակառուն,
Ու թույլ եմ տալիս, որ դու տեր դառնաս
Մի ամբո~ղջ խտիտ թղթադրամի.
Բարո՛վ վայելես։
Կտրուկ քարափով վերջացող լանջը
Իր հնադարյան խզարով քարե,
Տե՛ս,
Համառում Է կտրել երկնքի կապտաջիղ կողը։
Ու ես էլ ահա
Մեկնած մատների իմ աղեղնաձև-անմաշ սղոցով
Ջանում եմ կտրել մի պատառ աշուն.
Ա՛ռ, որ ձմռանը ցրտում չտխրես:

Քամին ավազից ու փխրուն հողից
Երեխայական լեռնապարեր Է սարքում անընդհատ
Եվ դժգոհելով՝ երեխայի պես,
Հենց տեղն ու տեղն Էլ սարքածն Է քանդում՝
Քանդածը կրկին վերաշինելու նո՛ր ախորժակով։
Լիազորված եմ ես քամու կողմից,
Ու եթե կուզես՝ մի վայրկյան հետո
Սարքեմ ու տամ քեզ մի ո~ղջ լեռնաշխարհ.
Քեզ համար ապրի~ր
Եվ շնորհակալ մի՛ լինիր բնավ,—
Դրանով դու ինձ կվիրավորե~ս:

Էլ ի՞նչ ես ուզում։

Իսկ թե հոգնել ես դու ապառնիից
Եվ ապառիկի հույս ունես դարձյալ,
Ոչի՛նչ չես շահի ինքդ դրանով,
Իսկ ես դրանից շա՜տ եմ վնասվում,
Քանի որ ցավով տեսնում եմ կրկին,
Որ մարդկանց առաջ զո~ւր Է բացվելս,
Դաշտի պես փռվել ու տարածվելս.
Դարձյա՛լ չեն տեսնում ու չեն ճանաչում,
Թաքստոցներ են փնտրում կանաչում...

Թե քեզ չես խղճում՝ ինձ խղճա գոնե
Ու խոսքիս վերջին նվոցը լսիր.
Երբ որ աստղերը
Արդեն հոգնում են անշարժությունից,
Վերևից իրենց նետում են ջուրը,
Որ բարի քամին ման ածի իրենց:
Դո՛ւ,
Որ հոգնել ես քեզ միշտ պատեպատ խփելուց,
Արի՛,
Ապրիր հոգուս մեջ,
Որ չունի պատեր, որոնց դու խփվես:
Ապրի՛ր հոգուս մեջ,
Ու ր չես դեգերի նաև մտովին,
Ուր դու կնստես ու կիշխե~ս անգամ`
Ա՛յն զարմանալի առատության հետ,
Որ այնտեղ տե~ր է, արքայից արքա՛:

Ի՛նքդ հասկացիր
Եվ ուրիշների՛ն դու լավ հասկացրու,
Որ ոչի~նչ – ոչի~նչ ձեզ տալ չեմ կարող.
Ես լոկ կարող եմ ձեզ սիրե~լ... այսքա՛ն:

[StrangeLittleGirl]

Սևակն իմ սիրած բանաստեղծն է

[Lionne_en_Chasse]

Նորօրյա աղոթք

Արդեն 10 տարի, 110 տարի, 1010 տարի
Ես վախենում եմ,
Շատ եմ վախենում,
Բյուրավոր ու բու'թ հավատացյալից,
Բյուրատեսք ու սու'տ հավատացյալից:
Եթե Աստված եք՝
Փչեցեք, նրանց բոլոր մոմերը,
Մարեցե'ք, նրանց ջահերն այլազան,
Որ եղիցե...լու՜յս:
Եվ ո'չ մի գավթում մի' ընդունեցեք
Նրանց մատաղը,
Որ իրենցը չէ, այլ գողացված է,
Մերժեցե'ք նրանց զո'հն էլ խոստացյալ,
Որ...զոհ չգնա ինքը հավատը՝
Մաքու՜ր-վսե՜մը,
Անկեղ՜ծ-անսու՜տը:
ՈՒ թե Աստված եք՝
Ամուր փակեցեք ձեր ականջնե'րն էլ
Նրանց սողոսկուն աղոթքի դիմաց՝
Անգի՜ր-ինքնահո՜ս-հաշվեկշռվա՜ծ աղոթքների,
Որով խաբում են ո'չ իրենց,
Այլ ձեզ
Եվ բավակա՜ն է-հասկացե՜ք ընդմիշտ,
Որ Աստծուն նույնիսկ հայհոյողները
Շա՜տ ավելի են գերադասելի,
Վանսզի նրանց բարկացրել է ինքը հավատը՝
Խոցվա՜ծ-արյունո՜տ,
Այրվո՜ղ-ապտակվա'ծ,
Ցավա՜ծ-ճչացո'ղ,
Մանուկ հավատը,
Որ հայր դառնալու համար է ծնվել:
ՈՒ, եթե Հայր եք՝
Մի' թողեք,
Որ սուտ հավատացյալներն սպանեն նրան:
-Ինչքան էլ ծանր է մանուկ թաղելը,
Մանուկ պահելը ծանր է ավելի...

****
Սերունդների հերթափոխություն

Ամեն սերունդ
Նախ և առաջ մտածում է լռության մեջ,
Իսկ երբ խոսել է սկսում՝
Բարկացնում է ավագներին,
Եվ բարկացնում անկեղծորե´ն,
Որովհետև...կրտսերը՝ մի՜շտ անհասկացող,
Իսկ ավագը...հասկացող է:
Ավա՜գ Աստված
Մի՞թե իրոք համանիշ են ու համազոր
Հասկացողն ու կասկածողը...
Ամեն սերունդ
Նախ և առաջ մահանում է կասկածելով:

[Lionne_en_Chasse]

Հայ գրականությունը ինձ համար սկսվում ու վերջանում է Սևակով :
Տեսնես երբևիցէ երկրորդ Սևակ կունենա՞նք մեր գրականությունում

Կան խայտառակ ժամանակներ,
Երբ մարդ եթե իր բերանին կապ չի դնում,
Ապա նրա ձեռք ու ոտքին
ՈՒրիշներն են դնում կապանք:
Մենք մեր լեզվի կապն ենք կտրել,
Որովհետև,Ճիշտ է, լեզուն չունի ոսկոր,
Բայց կարող է...ոսկոր ջարդել,
Նաև կապանք ձեռք ու ոտքի:
Մենք, որ մարդ ենք ծնվել մորից,
Ո'չ, չենք ուզում դառնալ ընձուղտ,
Որ, վիզներս չերկարացնենք
Դեռ չեղած ու չլինելիք
Բան տեսնելու հիմար հույսով:
Մենք չենք ուզում ընձուղտ դառնալ,
Որ մեր մաշկին անսուտ աստղեր չդաջոտեն
Մեզ դարձնելով մի սուտ երկինք:
Եվ չենք ուզում ընձուղտ դառնալ,
Որովհետև ընձուղտ կոչված այդ վիթխարին
Ո'չ մի անգամ ամբողջ կյանքում
Ձայն ու ծպտուն չի արձակել...

[Լէգնա]

Չէ,երբեք,Սևակը չի կրկնվի Ալ
Ա.րմ
Լ իոնե

[John]

Սևակի գործերից ամենաշատը հավանում եմ «Գժվել» բանաստեղծությունը։

[Tanamasi]

Սևակն իմ սիրած բանաստեղծն է

Ու երկու տարում դառե՞լ է չսիրածը։

[murmushka]

սա Սևակը չի գրել, Ֆելիքս Պետրոսյանը` նրա մտերիմ ընկերն է գրել Սևակի մահվանից հտո
ինձ վրա այն շատ մեծ տպավորություն թողեց

Ինձ ծափեր պետք չեն...
Արդեն այնքան եմ վարժվել ապտակին,
Որ թվում է, թե
ձեր այդ ափերից ծնված ծափերը
Կեղծավորաբար ինձ լռեցնելու ձայնահաբեր են,
լեզվակներ են
ու շքեղ դնչկալ:
Մինչդեռ ես` այսպես բռի, աներես,
Էլի խոսում եմ,
Խելառ առվի պես լեռնալանջն ի վար,
Սարալանջն ի վար,
Վարար ու վարար էլի հոսում եմ`
վերածված ծովի,
Որ դուք ամառվա հրին ու տապին
Գաք, արև խմեք իմ խճոտ ափին:
Ինձ ծափեր պետք չեն...
Այնպես եմ արդեն վարժվել դավերին,
Որ իմ ձեռքով քամած ու մաքրած
Մաճառով լեցուն գավերին անգամ
ահով եմ նայում`
չլինի` թույն է:
Բայց և խմում եմ միշտ առաջինը,
Որ եթե հանկարծ մեռնելու բան է`
լոկ ինքս մեռնեմ,
Ու նոր ասում եմ. «Վայելեք, մարդիկ,
սա անվնաս է...»:
Իմ ճանապարհը ոչ թե ոտքիս տակ,
Այլ (կներեք ինձ) ուղիղ վրաս է,
Գլխիս վրա է, հոգուս վրա է ու մի ափ սրտիս:
Եվ երբ խորդուբորդ պատնեշ է ելնում
իմ ճանապարհին,
Ես տրորում եմ գլուխս, հոգիս ու մի ափ սիրտս,
հարթում եմ ճամփան,
Որ իմ ետևից թե գալու լինեք`
Բան չպատահի ձեր գլխին, հոգուն ու մի ափ սրտին:
Իսկ դուք...
Անցնում եք` ինձ տրորելով,
Ձեր բախտի համար Աստծուն նայելուց
ծուռ պարանոցս
պարսավանքների պարանների մեջ
միշտ հոլովելով
Ու չեք էլ զգում, սատանան տանի,
Որ ես էլ ձեզ պես ունեմ երկու ոտք,
Անպոչ եմ, անպոզ, հյուսված եմ ջղից...
Ի՞նչ է, անպայման սպանվե՞մ պիտի,
Որ ձեր կրծքի մեջ խիղճը արթնանա...
Ծափեր չեմ ուզում...
Ու թե հիմա ձեզնից չամաչեմ,
Բուռս կպարզեմ ու կասեմ` մարդիկ,
մի քիչ սեր տվեք...
Չէ, ինձ համար չէ –
Փառք Երկնայինին, սիրուց այնքան եմ
կշտացել հիմա,
Որ բռուցքաչափ իմ սրտի վրա
Արարատի չափ մաղձ է կուտակվել
Այսպես սիրվելուց:
Ձեր տված սիրուց բաժին կհանեմ
մարդաբաններին,
Որ նրանք Նոյի` վաղուց քրքրված
Տապանը թողնեն
Հետաքրքրվեն Նորի տապանով,
Բազկաթոռներին կտամ ձեր սերը,
Որ միջանցքներում դրած հասարակ
ճկաթոռներին վերից չնայեն-
Ախր, երկուսն էլ նույն ծագումն ունեն`
փայտից են շինված...
Մի քիչ սեր կտամ մայթի ծառերին գարուն երազող
Ճնճղուկին անտուն,
Որն օրն ի բուն պարսատիկավոր տնատերերին
խնդրագրի նման դիմում է գրում
ու չի հասկացվում:
Սեր կբաժանեմ... բաժանվածներին,
Քանզի միաբանության մեր ամեն մի դաշինք
մի վառ օջախ է,
մի ամուր տանիք,
հոգեպարար երգ
Եվ աշխարհով մեկ սփռվածներին
Իր տունը կանչող սիրասուն մոր ձեռք:
Զարմանալի բան է – դուք բաժանվում եք`
ես եմ մղկտում,
Եվ ինձ թվում է` երկու կես եղած
ձեր երեխան եմ,
Որը կա և կամ նոր պիտի լինի:
Իսկ հիմա, իրոք, ինձ ծափեր պետք չեն...
Քանի դեռ ես կամ ու ձեր կողքին եմ`
Ինձ պահեք, մարդիկ, ոչ թե ծափերով,
Այլ ձեր մարդկային մոտեցմամբ մաքուր,
Ոչ թե իմ գլխին մրուր թափելով,
Այլև զգալու զգացմամբ թաքուն:
Ինձ մի բամբասեք` չարած մեղքերս
աշխարհին տալով,
Եթե շիրիմիս այցի եք գալու սգով ու լալով:
Ինձ պահեք այնպես, ինչպես պահում եք
սերը ձեր սրտում,
Որին չեք մորթում, չեք դավաճանում:
Թե չէ կյանքս ի՞նչ է –
Մազից կախ տված ինքնահոս գրիչ,
Որի ճակատին գրված է գուցե.
«Մահվան պատճառը մի ինքնաշարժի
Երկու սև ակ»
Եվ երբ սրբատաշ տապանաքարիս
Շշուկով կարդաք.
«Աստ հանգչի Սևակ» -
Զղջալը` անմիտ, լալը` անիմաստ
Եվ հարգանքն արդեն
Անարգանքի պես դառը կլինի:
Ծափե՞ր: Չեմ ուզում...

[Empty`Tears]

Չգիտեմ կա էստեղ թե ոչ, սակայն գրեմ լավ՞ (շատ-շատ եմ սիրում)

Նամակ

Նա՞ է գրում ինձ
Թե՞ ես եմ գրում իմ հարազատին՝
Ինքս էլ չգիտեմ.
"Արդյոք քեզ եր՞բ եմ, ե՞րբ եմ տեսնելու...
Ձմե՛ռ ու ամա՜ռ,
Աշո՛ւն ու գարո՜ւն...
Իսկ ո՞ւր է տարվա մե՛ր եղանակը,
Այն հինգերորդը..."

Նա՞ է գրում ինձ
Թե՞ ես եմ գրում իմ հարազատին՝
Ինքս ել չգիտեմ.
"Դու նկատե՞լ ես. ձմեռ ժամանակ
Անհնարին է անցնել անտառի այն ծանոթ տեղով,
Որով անցել ես ամռան օրերին,
Քանի որ ցրտից սաստիկ կուչ գալով
Ու ձյան բեռան տակ ճկվելով խղճուկ`
Ոստ ու ճյուղերը փակում են ճամպադ,
Իսկ մթնշաղին կամ աղջամուղջին`
Ճանկռում են դեմքդ,
Աչքիդ սպառնում:
Ես քայլում էի աղջամուղջի մեջ,
Ու քայլում էի նաև ... մտացիր:
Մտացի՞ր արդյոք, մտամփո՞փ արդյոք,-
Մի՞թե նույնը չէ:
Ու ես հասկացա,
Որ երբ հուզված ենք`
Մենք թաքցընում ենք մեր խեղճ ձեռքերը,
Երբ անվստահ ենք`
Մենք թաքցընում ենք մեր խեղճ ոտքերը.
Իսկ ե՞րբ են մարդիկ թաքցնում դեմքը
Գուցե ամոթի՞ց
(Ես չե՛մ ամաչում իմ սիրո համար)
Գուցե կարոտի՞ց
(Ես ուզում եմ քեզ տեսնել բա՛ց աչքով):
Գուցե ճանկըռտող ճյուղերի՞ց այս չար
Գուցե այս ցրտի՞ց որ ճկում է ինձ
Եվ ստիպում է կուչ գալ խեղճորեն
(Կուչ գալ եմ ուզում քո՛ թևերի տակ)" ...

Նա՞ է ավարտում, թե՞ ես նրա տեղը,-
Ինքս էլ չգիտեմ.
"Իմ այս հարցերին մի՛ պատասխանիր,
Բայց պատասխանիր լոկ իմ մե՛կ հարցին:

Գարունը անցավ` ես քեզ չտեսա,
Ամառը անցավ` ես քեզ չտեսա,
Աշունը անցավ` չտեսա ես քեզ,
Ձմեռն էլ կանցնի` չեմ տեսնի ես քեզ...

Իսկ ո՞ւր ե տարվա մե՛ր եղանակը,
Այն հինգերորդը ... մի՞թե չի գալու" ...

Կարոտում եմ քեզ, երբ ես հետ գալու՞…

[ihusik]

***
Ա՜խ քեզ ինչպե՞ս ասել, որ քեզ հիշում եմ դեռ,
Ինչպե՞ս չասել, որ դու դեռ թանկ ես ինձ համար,
Ինչպե՞ս մեզ բաժանող արգելակը քանդել,
Ինչպե՞ս չգալ քեզ մոտ, ինչի՞ համար:

Ինչպե՞ս չասել, որ` դու, միայն դո՜ւ չես թախծում,
ինչպե՞ս ասել, որ ես ծնվել եմ քեզ համար,
Ինչպե՞ս չասել , որ ես միշտ էլ քեզ եմ տենչում,
Սակայն ինչպե՞ս ասել, ինչի՞ համար:

Չէ՞ որ բաժանվեցինք կարծես մեր ցանկությամբ,
Եվ այսօրը պարզ էր և ինձ, և քեզ համար…
Հիմա ինչու՞ ցավել անցած երջանկությամբ,
Եվ չցավել՞, ինչու՞, ինչի՞ համար:

Ինչպե՞ս, ինչպե՞ս ասել` նորից արի, արի՜,
Ինչպե՞ս չասել, որ ես ապրում եմ քեզ համար:
Գեթ չխոստովանե՞լ ցավը մեր սրտերի,
Խոստոնովանե՞լ, ինչու՞, ինչի՞ համար…

Վերջերս սա կարդացի ու որոշեցի այստեղ էլ տեղադնեմ ու հուսով եմ շուտով մի պոեմ էլ Սևակից այստեղ կտեղադնեմ շատ ման եկա, որ գտնեմ կայքերից մեկում «Ուշացած իմ սեր» պոեմը, բայց չգտա՝ չնայած կրկնվում եմ, բայց ասեմ, որ հուսով եմ մեր սիրելի Ակումբն շուտով այդ հիասքանչ պոեմը կունենա, որն ի դեպ արդեն տեղադրածս «Անկեղծ ասած» պոեմի սկզբնական տարբերակն է

[Լեո]

Լսե՞լ եք «Մարդ էլ կա, մարդ էլ» բանաստեղծությունը Մհեր Մկրտչյանի արտասամամբ: Այնքան բնական և հուզական է նա արտասանում, որ լսելուց մարդու մարմնով սարսուռ է անցնում:
Բոլոր նրանց, ովքեր դեռ չեն լսել, խորհուրդ եմ տալիս լսել այստեղ:

[Ամմէ]

Սևակն իմ սիրած բանաստեղծն է

Բյուրակն միթե ՞ այս գրառումը դու ես արել , աչքերիս չեմ հավատում :: Հարկավոր է սթափվել , ելնեմ մաքուր օդ շնչելու :

[StrangeLittleGirl]

Բյուրակն միթե ՞ այս գրառումը դու ես արել , աչքերիս չեմ հավատում :: Հարկավոր է սթափվել , ելնեմ մաքուր օդ շնչելու :

ժող, ես ուշաթափվեցի ջուր բերեք

[Ամմէ]

ժող, ես ուշաթափվեցի ջուր բերեք

kampot ka, kampot kuzes?

[Sona_Yar]

Դո՛ւ, որ գալիս ես մեր մանուկների արդար պահանջով,
Իբրև պատասխան նրանց սրսըփուն ակնկալիքի.
Դո՛ւ, որ գալիս ես մրսկան արտերի դողդոջուն կանչով,
Իբրև պատասխան նրանց կարիքի.
Դո՛ւ, որ ոտներըդ խճողել ես դեռ անցյալի ցանցով,
Մինչդեռ ձեռքերըդ մեկնել ես արդեն կանչող գալիքին,-
Արի՜, Նո՛ր Տարի,
Գալուստըդ բարի՜։

Արի՜, Նո՛ր Տարի,
Բայց... այնպե՛ս արի,
Որ ատոմական այս ահեղ դարի
Գոռ ժամացույցը ինքն իրեն լարի
Մայրացած հարսի սրտատըրոփի համաչափությամբ,
Եվ նրա անտես սլաքները զույգ
Իրենց վիրավոր թևաթափությամբ
Ոչ թե մեզ կրկին
Քարանձավների անաչ խոռոչը մատնացույց անեն,
Այլ Տիեզերքի անկոխ դաշտերին
Մեր զույգ աչքերի հայացքը տանեն...

……………………………………………

Արի՜, Նո՛ր Տարի,
Գալուստդ բարի՜,
Եվ արթնացրո՛ւ քո թնդուն քայլով
Ուշ մնացածին,
Քնով տարվածին.
Տո՛ւր ապաքինում հոգով ցավածին,
Հիասթափվածին՝ նոր մի հիացում,
Սիրասթափվածին՝ մի նոր միացում.
Ձեռքից հավատը փախուստ տվածին,
Իբրև Նոր Տարվա բաղձալի նվեր,
Տո՛ւր նոր հավատի կապակուռ թևեր,
Մանկանը՝ մեծի մտքի լիացում,
Մեծին՝ մանուկի անարատություն,
Տափարակներին՝ Արարատություն,
Իսկ Երկրագնդին՝ մի առատություն,
Որ նրա վրա Քաղցը այսուհետ
Չունենա ո՛չ մի կայսրություն ու գահ,
Ու Սարսափն իրեն թագակիր չզգա.
Որ Ազատությունն իր բառե գունեղ շապիկը ճեղքած
Տրվի ճախրանքի,
Ու Մարդն ազատվի իր հին գերության նոր հաճախանքից,
Ու Մարդն այսուհետ ո՛չ մի տեղ երբեք չգունավորվի.
Եվ որ այլևըս ո՛չ մի ժողովուրդ,
Ո՛չ մի ազգ ու ցեղ
Պատմության քափից ու սև մրուրից չթունավորվի,
Դառնա լիազո՛ր, դառնա լիիրա՛վ,-
Ու մենք, վերջապե՜ս, հասկանա՛նք իրար։
Նաև հասկանա՛նք,
Որ մեր իսկ արյան գնդիկը մանըր
Այս Երկիր կոչված գնդից ավելի մեծ է ու ծանըր...