User Tag List

Էջ 1 7-ից 12345 ... ՎերջինըՎերջինը
Ցույց են տրվում 1 համարից մինչև 15 համարի արդյունքները՝ ընդհանուր 91 հատից

Թեմա: Հրանտ Մաթևոսյան

  1. #1
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Հրանտ Մաթևոսյան

    Ինձ համար տարօրինակ է, որ մինչև օրս Հրանտ Մաթևոսյանի մասին թեմա չկա այստեղ:
    Կարծում եմ՝ արժե առանձին տեղ հատկացնել մեր գրականության դեռևս վերջին հանճարին: Մի անգամ հանրային գրադարանում մագիստրոսական թեզիս պատրաստվելիս լսեցի մեկի կարծիքը Մաթևոսյանի մասին: Այդ մարդը դեռ երկու-երեք տարի առաջ հանրային գրադարանի ամենօրյա այցելուն էր, հիմա չգիտեմ, վաղուց չեմ եղել այնտեղ: Որքան հասկանում էի, նա պետհամալսարանի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի դասախոս էր, շատ էր խոսում, ընդ որում ամեն ինչից: Ամեն ինչ գիտեր, և ամեն ինչն իր իմացածն էր, չէիր կարողանում կենտրոնանալ, ես երևի մի հիսուն գիրք պատճենահանեցի, որովհետև երբ նա այնտեղ էր, խորանալ կարդացածի մեջ անհնար էր, և ընթերցասրահում լինում էի միայն այնքան ժամանակ, որ կարողանամ որոշել, թե պատվիրածս գրքերից որը և որ հատվածն է ինձ անհրաժեշտ պատճենահանել: Այս ընդարձակ նախաբանը գրեցի, որպեսզի պատկերացնեք, թե ով էր կարծիք հայտնողը: Ովքեր հաճախել են հանրային գրադարան, հիշեցին նրան, ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետն ավարտածները անշուշտ ճանաչեցին: Հիմա… դըդըդը…
    «Ասում են՝ Մաթևոսյանը, երբ կենդանի էր, այդ մասին չէինք խոսում, բայց մահից հետո պետք է ընդունենք, որ նա հանճար էր, ծիծաղելի է, այդ խղճուկ բառապաշարով՝ ընդամենը՝ երեք-չորս հազար բառ: Այ, Մնձուրին քսանինը հազար բառ է օգտագործում, Մաթևոսյանը ինքն էլ ընդունում էր Մնձուրու ազդեցությունը իր ստեղծագործության վրա»: Նա կարծեմ նույնիսկ Հրանտ Մաթևոսյանին մեղադրեց Մնձուրուց բանագողության մեջ: Ապա խոսեց Թումանյանի, իր բառերով՝ լոռեցի գյուղացու խղճուկ երկու հազար հինգ հարյուր բառից բաղկացած բառապաշարից:
    Չգիտեմ՝ դա իր կարծիքն էր, Մնձուրի չեմ կարդացել, Մաթևոսյան պաշտում եմ: Արդյոք կապ ունի բառապաշարը մտքի հետ, արդյոք հանճարի ևս մի ապացույց չէ քիչ բառերով հսկայական ասելիք արտահայտելը: Ես այս միջադեպը պատմեցի որպես իմին հակառակ կարծիքի գոյության ապացույց: Այսինքը, կարող է բանավեճ լինել, բանավիճելու տեղ կա: Սակայն ցանկանում եմ, որ այստեղ խոսվի Մաթևոսյանի ստեղծագործության բոլոր ասպեկտների մասին, միգուցե առավել դուր եկած հատվածները մեջբերվեն, ինքս կխնդրեի մոդերատորներին «Մեջբերումներ» թեմայում իմ բերած հատվածները տեղափոխել այստեղ: Ասենք ամեն ինչ, պաշտենք ու ատենք մեր Հրանտին:
    Վերջին խմբագրող՝ Շինարար: 09.09.2009, 02:45:

  2. Գրառմանը 13 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Dragon (10.09.2009), My World My Space (07.02.2010), snow (16.09.2009), Sunny Stream (31.10.2009), Tig (21.10.2009), _Հրաչ_ (18.09.2009), Ամպ (26.10.2010), Արիացի (09.09.2009), Դատարկություն (24.01.2010), ԿԳԴ (09.09.2009), Հայկօ (09.09.2009), Մարկիզ (10.09.2009), Մեմի (11.02.2011)

  3. #2
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Մաթևոսյանի մասին wikipedia-ում` http://hy.wikipedia.org/wiki/Հրանտ_Մաթևոսյան, ընդամենը`այսքանը:
    Վերջին խմբագրող՝ Շինարար: 09.09.2009, 14:06:

  4. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    snow (09.09.2009), _Հրաչ_ (18.09.2009)

  5. #3
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Հրանտ Մաթևոսյան
    «Մեծամոր»
    ………………………………………………………………………
    Թուխ ու ջղային մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հիքսոս էր կոչում, հյուսիսից Ասորիք ու Փյունիկիայով Նեղոսի հովիտ մտավ և փարավոնների տասնյոթերորդ հարստությունը մեկ բախմամբ կործանեց ոչ այն պատճառով, որ տասնյոթերորդ հարսռության վերջին գահակալները հզորություն չունեին, այլ շնորհիվ այն բանի, որ նվաճողները հատում ու խոցում էին պողպատե թրերով և նրանց մարտակառքերի անիվները շուրջանակված էին երկաթով, և նրանց նժույգներն ինչպես էլ սուրային՝ նրանց մարտակառքի անիվները փուլ չէին գալիս, քանի որ շուրջանակված էին երկաթով: Հյուսիսի իրենց լեռներից նրանք իջան ձիերի երախակալները կիպ բռնած, դանդաղ, ձիերին զսպելով, մտան ասորական հարթավայր, միանգամից սլացան ու երկաթով փշրեցին բրոնզե բանակներն ու կուռքերը Ասորիքից մինչև եթովպիա: Դարձան փարավոն ու քուրմ, սովորեցին կրակի մոգությամբ քարից դուրս քաշել երկաթե թուրը ընդդեմ լիբիական փուխր բրոնզի, աստղակապերը զատել երկնքի աստղային խառնափնթորությունից և ապա իրենք հալվեցին, հատան շոգ երկրի բարի ալարկոտության ու կանանց տաք թախիծի մեջ:

    Շարունակելի

  6. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    _Հրաչ_ (18.09.2009)

  7. #4
    Պատվավոր անդամ Մարկիզ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    18.05.2008
    Գրառումներ
    2,675
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Թեմայի վերնագիրը շատ գեղեցիկ ես ընտրել:

  8. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Dragon (10.09.2009), Շինարար (10.09.2009)

  9. #5
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Տեսնում եմ դեռ ոչ ոք այստեղ ասելիք չունի, ցավալի է… Շարունակեմ «Մեծամորից» մեջբերվող հատվածը:

    Հը՞… Հյուսիսից Ասորիք-Փյունիկիա-Եգիպտոս: Հետո չքացան: (Եվ ջրերը երկրի վրա գնալով նվազում էին: Եվ տապանը նստեց Արարատ լեռան վրա): Արարատյան հովտում երկրորդ հազարամյակի հնոցներ են բացվել: Եգիպտերենում չկար յ կիսահնչյունը. եգիպտացիները եթե գրելու լինեին Հայք՝ պիտի գրեին Հաիք: Եգիպտոս-Եղըպտոս-Ղըպտոս-ղըպտ: Հ ի ք ս ո ս: Հիքսոս-հիք-հէք-հայք-հայ: Մայր-մէր, հայր-հէր, ձայն-ձէն… Օֆ, ձենդ կտրիր և մի ասա թե մեր հայոց Տիգրան թագավորը մեծ զորավար էր:
    Հերն անիծած, բայց Արարատը միշտ գտնվել է Արարատյան հովտում, իսկ հովիտն ասորիքից հյուսիս է. հեթիթներն էլ հյուսիս էին, բայց այդ առեղծվածային հիքսոները կռվել են նաև հեթիթների դեմ:

    Շարունակելի

  10. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    _Հրաչ_ (18.09.2009)

  11. #6
    Պատվավոր անդամ Մեղապարտ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    23.07.2008
    Գրառումներ
    1,291
    Բլոգի գրառումներ
    15
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Մեջբերում Վանաձորցի Տղա-ի խոսքերից Նայել գրառումը
    Տեսնում եմ դեռ ոչ ոք այստեղ ասելիք չունի, ցավալի է…
    Ասելիք բնականաբար կա ,սակայն երբ նման մեծության մասին մարդ պետք է բան ասի պետք է հասկան թե ում հետ գորղծ ունի:Առհասարակ շատ դժվար է ցանկացած մեծության մասին լրացուցիչ բան ասելը:Տեսակետ հայտնել նրա ստեղծագոր ծությունների մասին ջուր ծեծոցի է :
    Լավ կլինի որ ըստ քո հայեցողության բերես հատվածներ որպեսզի մենք ևս մեկ անգամ ըմբոշխնենք մեծ հայի կատարած աշխատանքը:
    Եթե գլուխ չունես, չի էլ ցավի

  12. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    Շինարար (11.09.2009)

  13. #7
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    «Մեծամոր»

    Թուխ ու ջղային մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հիքսոս էր կոչում, հյուսիսի Արարատ երկրում զինվեց Մեծամորի պողպատե սրով, մարտակառքի անվաճաղերը հղկեց Արեգունու կենու ծառից, որ մետաղի կարծրություն ունի… Ցորնաթուխ ու եռանդուն մարդկանց մի ցեղ, որ երկաթը քարից զատում էր ֆոսֆորի մոգությամբ, իսկ ֆոսֆորը գտել էրոչխարի ու տավարի ոսկորի մեջ և առհասարակ ոսկորի մեջ՝ լինի տավարի թե մարդու…
    Թուխ ու ջղային մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հայ ու իր երկիրը Հայք էր կոչում, հեթիթներին ոտնատակ տալով հյուսիսից իջավ Ասորիք, սուրաց ու փշրեց երկաթով բրոնզե բանակներն ու…
    Թուխ ու ջղային մարդկանց երկու ցեղ, որ իրենց հայ ու հույն էին կոչում, զինվեցին սաղավարտով, նիզակով, թրով, զրահավորվեցին իրենք ու զրահապատեցին իրենց նժույգը, միացան, դարձան հայ-հույն միակուռ ասպետ, և մարաթոնից զրնգոցով եկավ ասպետը… Արևելքից գալիս էր արտ ու արոտ տրորելով Ակչա-կոյունլու ոչխարի հոտը… Զրնգոցով գնաց ասպետը, խփեց ու ու խրվեց Ակչա-կոյունլու հոտի մեջ և տառապեց ու ելնել չկարեցավ բրդի փափուկ նեղվածքից, և նրա զրահը բրդի մեջ չէր զրնգում… Եվ հովիվը մահակը թափահարեց ու քշեց նրան էլ հոտի մեջ մինչև Մարաթոն ու Հերկուլեսյան սյուներ: Եվ նա մոռացել էր, որ ինքն ասպետ էր և Ակչա-կոյունլու հոտի մեջ մայում էր:

    Շարունակելի

  14. Գրառմանը 3 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Loki (11.09.2009), _Հրաչ_ (18.09.2009), Հայկօ (11.09.2009)

  15. #8
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    «Մեծամոր»

    Քո բոլոր ճակատամարտերն այլևս տանուլ են տրված: Քո երկրից հաղթանակ տարած ոչ մի զորավար չի մեծարվել հաղթակամարով: Ոչնչացվել են կռվողների քո փոքրիկ խմբերը լեռներում ու կիրճերում: Դու ոչ մի հաղթանակ չունես: Քո պարզած սպիտակ դրոշները թշնամու մեջ չեն խաղացել սրտառուչ հարգանք և հաշտության քո բանագնացները խեղդվել են թաց հռհռոցի մեջ: Քո երկիր մտել են ոչ թե փաղանգների կուռ սպառնալիքով կորզելու հավասարի քո դաշինքը կամ գնելու քո մեծահոգի չեզոքությունը, այլ թափթփված խուժանի խմբերով են եկել՝ կնիկ, ճարմանդ, կարպետ, ձի խլելու, արտ հրդեհելու: Պատառոտվել են նոր գնդեր գումարելու քո ծրագրերը: Բարձախեղդ է արվել որևէ ելք փնտրելու քո մտմտուքը: Ուրկից որ գուցե հանեիր զրույցի հրեղեն թուրը՝ ճզմել են քո գանգի այդ մասը: Դու ջախջախված բանակի միավոր ես: դու պիտի այն անես, ինչ անում են պարտված բանակները: Պարտված բանակները հաղթողների համար կանգնեցում են իրենց պարտության հուշասյունը:
    Եռանդուն մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հիքսոս էր կոչում, հյուսիսի Արարատ երկրում պողպատը… -Ոչ, մի պարծեցիր:
    Ազնիվ Դիլբասին փնտրում է 1915-ին անհետ կորած իր Համազասպ հորը, Արուսյակ մորը, երկու միլիոն եղբայրներին ու… -Մի նվնվա:
    Մեկ-երկու տարի չանցած թանգարաններ կդառնան Մեծամորը, Հառիճը, Շենգավիթը, Սևանի ջրերից ազատված տարածությունները և, ամենայն հավանականությամբ, ազատվելիք տարածությունները նույնպես: Չէ՞ որ օտարները մեր հանրապետությունը կոչում են թանգարան բաց երկնքի տակ: -Մի հեգնիր:
    -Լավ:

  16. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Loki (11.09.2009), _Հրաչ_ (18.09.2009)

  17. #9
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Այստեղ ես «Մեծամորից» բերված հատվածը ամբողջական տեսքով եմ դնում, որպեսզի ավելի հստակ լինի միտքը:

    Հրանտ Մաթևոսյան
    «Մեծամոր»
    ………………………………………………………………………
    Թուխ ու ջղային մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հիքսոս էր կոչում, հյուսիսից Ասորիք ու Փյունիկիայով Նեղոսի հովիտ մտավ և փարավոնների տասնյոթերորդ հարստությունը մեկ բախմամբ կործանեց ոչ այն պատճառով, որ տասնյոթերորդ հարստության վերջին գահակալները հզորություն չունեին, այլ շնորհիվ այն բանի, որ նվաճողները հատում ու խոցում էին պողպատե թրերով և նրանց մարտակառքերի անիվները շուրջանակված էին երկաթով, և նրանց նժույգներն ինչպես էլ սուրային՝ նրանց մարտակառքի անիվները փուլ չէին գալիս, քանի որ շուրջանակված էին երկաթով: Հյուսիսի իրենց լեռներից նրանք իջան ձիերի երախակալները կիպ բռնած, դանդաղ, ձիերին զսպելով, մտան ասորական հարթավայր, միանգամից սլացան ու երկաթով փշրեցին բրոնզե բանակներն ու կուռքերը Ասորիքից մինչև եթովպիա: Դարձան փարավոն ու քուրմ, սովորեցին կրակի մոգությամբ քարից դուրս քաշել երկաթե թուրը ընդդեմ լիբիական փուխր բրոնզի, աստղակապերը զատել երկնքի աստղային խառնափնթորությունից և ապա իրենք հալվեցին, հատան շոգ երկրի բարի ալարկոտության ու կանանց տաք թախիծի մեջ:
    Հը՞… Հյուսիսից Ասորիք-Փյունիկիա-Եգիպտոս: Հետո չքացան: (Եվ ջրերը երկրի վրա գնալով նվազում էին: Եվ տապանը նստեց Արարատ լեռան վրա): Արարատյան հովտում երկրորդ հազարամյակի հնոցներ են բացվել: Եգիպտերենում չկար յ կիսահնչյունը. եգիպտացիները եթե գրելու լինեին Հայք՝ պիտի գրեին Հաիք: Եգիպտոս-Եղըպտոս-Ղըպտոս-ղըպտ: Հ ի ք ս ո ս: Հիքսոս-հիք-հէք-հայք-հայ: Մայր-մէր, հայր-հէր, ձայն-ձէն… Օֆ, ձենդ կտրիր և մի ասա թե մեր հայոց Տիգրան թագավորը մեծ զորավար էր:
    Հերն անիծած, բայց Արարատը միշտ գտնվել է Արարատյան հովտում, իսկ հովիտն ասորիքից հյուսիս է. հեթիթներն էլ հյուսիս էին, բայց այդ առեղծվածային հիքսոները կռվել են նաև հեթիթների դեմ:
    Թուխ ու ջղային մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հիքսոս էր կոչում, հյուսիսի Արարատ երկրում զինվեց Մեծամորի պողպատե սրով, մարտակառքի անվաճաղերը հղկեց Արեգունու կենու ծառից, որ մետաղի կարծրություն ունի… Ցորնաթուխ ու եռանդուն մարդկանց մի ցեղ, որ երկաթը քարից զատում էր ֆոսֆորի մոգությամբ, իսկ ֆոսֆորը գտել էր ոչխարի ու տավարի ոսկորի մեջ և առհասարակ ոսկորի մեջ՝ լինի տավարի թե մարդու…
    Թուխ ու ջղային մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հայ ու իր երկիրը Հայք էր կոչում, հեթիթներին ոտնատակ տալով հյուսիսից իջավ Ասորիք, սուրաց ու փշրեց երկաթով բրոնզե բանակներն ու…
    Թուխ ու ջղային մարդկանց երկու ցեղ, որ իրենց հայ ու հույն էին կոչում, զինվեցին սաղավարտով, նիզակով, թրով, զրահավորվեցին իրենք ու զրահապատեցին իրենց նժույգը, միացան, դարձան հայ-հույն միակուռ ասպետ, և մարաթոնից զրնգոցով եկավ ասպետը… Արևելքից գալիս էր արտ ու արոտ տրորելով Ակչա-կոյունլու ոչխարի հոտը… Զրնգոցով գնաց ասպետը, խփեց ու ու խրվեց Ակչա-կոյունլու հոտի մեջ և տառապեց ու ելնել չկարեցավ բրդի փափուկ նեղվածքից, և նրա զրահը բրդի մեջ չէր զրնգում… Եվ հովիվը մահակը թափահարեց ու քշեց նրան էլ հոտի մեջ մինչև Մարաթոն ու Հերկուլեսյան սյուներ: Եվ նա մոռացել էր, որ ինքն ասպետ էր և Ակչա-կոյունլու հոտի մեջ մայում էր:
    Քո բոլոր ճակատամարտերն այլևս տանուլ են տրված: Քո երկրից հաղթանակ տարած ոչ մի զորավար չի մեծարվել հաղթակամարով: Ոչնչացվել են կռվողների քո փոքրիկ խմբերը լեռներում ու կիրճերում: Դու ոչ մի հաղթանակ չունես: Քո պարզած սպիտակ դրոշները թշնամու մեջ չեն խաղացել սրտառուչ հարգանք և հաշտության քո բանագնացները խեղդվել են թաց հռհռոցի մեջ: Քո երկիր մտել են ոչ թե փաղանգների կուռ սպառնալիքով կորզելու հավասարի քո դաշինքը կամ գնելու քո մեծահոգի չեզոքությունը, այլ թափթփված խուժանի խմբերով են եկել՝ կնիկ, ճարմանդ, կարպետ, ձի խլելու, արտ հրդեհելու: Պատառոտվել են նոր գնդեր գումարելու քո ծրագրերը: Բարձախեղդ է արվել որևէ ելք փնտրելու քո մտմտուքը: Ուրկից որ գուցե հանեիր զրույցի հրեղեն թուրը՝ ճզմել են քո գանգի այդ մասը: Դու ջախջախված բանակի միավոր ես: դու պիտի այն անես, ինչ անում են պարտված բանակները: Պարտված բանակները հաղթողների համար կանգնեցում են իրենց պարտության հուշասյունը:
    Եռանդուն մարդկանց մի ցեղ, որ իրեն հիքսոս էր կոչում, հյուսիսի Արարատ երկրում պողպատը… -Ոչ, մի պարծեցիր:
    Ազնիվ Դիլբասին փնտրում է 1915-ին անհետ կորած իր Համազասպ հորը, Արուսյակ մորը, երկու միլիոն եղբայրներին ու… -Մի նվնվա:
    Մեկ-երկու տարի չանցած թանգարաններ կդառնան Մեծամորը, Հառիճը, Շենգավիթը, Սևանի ջրերից ազատված տարածությունները և, ամենայն հավանականությամբ, ազատվելիք տարածությունները նույնպես: Չէ՞ որ օտարները մեր հանրապետությունը կոչում են թանգարան բաց երկնքի տակ: -Մի հեգնիր:
    -Լավ:
    …………………………………………………………………………………………………………………
    Վերջին խմբագրող՝ Շինարար: 11.09.2009, 16:13:

  18. Գրառմանը 3 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    _Հրաչ_ (18.09.2009), Ամպ (26.10.2010), Հայկօ (11.09.2009)

  19. #10
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    ԿԱՆԱՉ ԴԱՇՏԸ

    Կայծակը չոր ճայթյունով բախվեց ժայռին, մի կողմ շպրտվեց և թաղվեց կանաչ գետնի մեջ։ Ժայռը կարծր էր, կայծակը հազիվ թե կարողացավ գորշ այդ ժայռից պոկել քարի մի երկու փշուր։ Ժայռի տակ կանաչ գետինը այդ հովտում ճայթող բոլոր կայծակների գերեզմանոցն էր. գարունների և ամառների բոլոր կայծակները թաղվում էին ժայռի տակ, և մոտիկ կաղնին միշտ, ամեն ճայթյունի, վախից սրսփում և, իր մտքում, կաղնիորեն շնորհակալ էր լինում ժայռին այն բանի համար, որ նա՝ ժայռը, հովիտ նետվող բոլոր կայծակները ձգում թաղում է իր տակ և կաղնուն փրկում խանձվելուց։
    Քիչ առաջ, երբ կայծակը պտտվում էր հովտի և բլուրների վրա և մտածում էր ճայթել ու դեռ. չէր ճայթել, քուռակի մայրը մեղմ խրխինջով կանչեց քուռակին. քուռակի մայրը գիտեր, որ կայծակը ճայթելու է, ճայթյունը վախեցնելու է քուռակին, իսկ քուռակը կարծեց մայրն իրեն կանչում է կուրծք տալու և ականջ դրեց ինքն իրեն, ականջները շարժեց և ուկնդրել սկսեց ինքը իրեն, թե ինքն արդյո՛ք ուզում է կուրծք ուտել, և այնքան էլ չէր ուզում ուտել, ուզում էր խոտերից ու ծաղիկներից հոտ քաշել և մեկիկ–մեկիկ ճանաչել խոտերը, և հենց այդ ժամանակ ճայթեց կայծակը։ Քուռակը խրտնեց ու վազեց դեպի մայրը, բայց շատ էր վախեցել, մորը չէր տեսնում, ուրիշ կողմ էր փախչում։ Մայրն ուզեց գնալ դեպի քուռակը, բայց վզի պարանը խանգարեց։ Եվ մայրը քուռակին խրխինջով կանչեց իր մոտ։
    Քուռակը մեկ ամսվա քուռակ էր, միամսյա նրա կյանքում դա առաջին կայծակն էր։ Նա պատսպարվեց մոր լանջի1 տակ։ Մոր լանջի տակից, ականջները սրած, քուռակը մի քիչ լսեց անձրևի թմբկահարումը կաղնու տերևներին, մի քիչ նայեց ժայռին, մասրենու թփին, կաղնուն, աչքերը թարթեց և մոռացավ, որ ինքը վախեցել է կայծակի ճայթյունից, կարծեց ինքը մոր մոտ էր եկել կուրծք ուտելու։ Գանգուր սև պոչիկը թափահարելով՝ քուռակը մտավ մոր փորի տակ։ Պառավ ձին ոտքը ետ դրեց և թուլացրեց կաթի երակները, որպեսզի իր քուռակը ազատ ծծի և կուշտ ծծի։
    Դա աստղազարդ քուռակ էր, այսինքն՝ ծածկված էր եղյամի հատիկների նման աստղիկներով։ Ոտքերը բարակ ու երկար էին։ ետևի աջ ոտքի սրունքը սպիտակ էր։ Ինքը կարծես եղյամոտ էր, ետևի աջ ոտքը՝ ձյունոտ։ Վիզը բարակ ու երկար էր։ Գլուխը փոքր էր, ճակատին կլորիկ սպիտակ կար, աստղածաղկի նման։ Այդ հովտի առվից ջուր խմելու էին գալիս եղնիկներ, ուլեր ու գառներ, նաև՝ այդ ձին, որ շատ քուռակներ էր ունեցել, բայց այս քուռակը այս կանաչ դաշտի ամենագեղեցիկ արարածն էր։ Բաշը և պոչը սև էին։ Մենք չգիտեինք, թե ինչպիսին են քուռակի աչքերը, որովհետև նա խրանում էր, և մենք չէինք կարողանում մոտենալ նրան, բայց ասենք, որ այդ քուռակի աչքերը շատ գեղեցիկ աչքեր էին, քանի որ ձիերի աչքերը գեղեցիկ են լինում, շրջապատն արտացոլվում է ձիերի աչքերում։ Քուռակի աչքերում հիմա արտացոլվում էին կաղնին, ծաղիկները, մասրենին, իր կարմիր մայրը և ամբողջ կանաչ հովիտը։
    Նա մի քիչ հիմարիկ էր, բայց հիմարիկ էր փոքրության պատճառով։ Անձրևի կաթիլը գլորվեց մտավ նրա ոտքերի արանքը, և նա խրտնեց ու փախավ մոր մոտից։ Մայրը նրան ետ չկանչեց. անձրևը դադարել էր, կայծակ այլևս չէր ճայթելու, և հիմա արև էր։
    Արևի մեջ կանաչ դաշտը փայլում էր։ Թացության ու առատ լույսի մեջ փայլում էր նաև այդ հովտի միակ կաղնին, և մասրենու թո՛ւփն էր փայլում, և ձիու թաց մե՛ջքը, և առո՛ւն, որ սկսվում էր մոխրագույն ժայռից և գալիս ու գնում էր կանաչ հովտով։ Առվից կայծակի հոտ էր գալիս, և քուռակը մի քիչ խրտնեց։ Մասրենուց նույնպես կայծակի հոտ էր գալիս. քուռակը մի երկու ցատկ խրտնեց, կանգ առավ, նայեց մասրենուն և տոտիկ–տոտիկ գնաց՝ նորից հոտոտելու։
    Ձին ճանաչում էր այդ հովտի բոլոր բույրերն ու հոտերը։ Նա գիտեր բոլոր հովիտների ու բլուրների բույրերը, բայց այս հովտի բույրերն ավելի լավ գիտեր, քանի որ ձիուն այս հովտում հաճախ էին կապում արածելու։ Կայծակի հոտն անցողիկ էր, արևի տակ, ցողի հետ հիմա պիտի ցնդեր։ Ուրցի բույրը նույնպես այս հովտի բույրը չէր, ուրցի բույրը քամին էր նետել բլուրներից հովիտ։ Զին արածում էր և ոչխարի թաց բրդի հոտ էր զգում։ Ձին մտածում էր, որ բլուրների մյուս Երեսին ոչխարներ են արածում, ուրեմն նաև գամփռ շներ կան։
    “Բլուրների մյուս երեսին ոչխարներ են արածում, հովտի թաց խոտը համեղ է, առվի ջուրը համեղ է,— մտածում էր պառավ ձին,— արևը ջերմացնում է, և քուռակը խրտնում ու մեծանում է հովտի ջերմ բարության մեջ”։
    Ձին բարձրացրեց գլուխը. կաղնին կանգնած էր հանգիստ, ժայռը կեցած էր մի տեսակ քնածի պես, քուռակը մասրենուց հոտ էր քաշում։ Արևը ջերմացնում էր, և խոտը համեղ էր, հարկավոր էր արածել։ Ձին գլուխը կախեց արածելու, մի երկու բերան խոտ պոկեց, բայց անհանգստացնող ինչ-որ բան կար, և ձին գլուխը բարձրացրեց։
    Կանաչ հովտի մեջ անշարժ կանգնած, գլուխը բարձր՝ կարմիր պառավ ձին երկար նայեց հովտին և երկար ուկնդրեց լռությունը։ Ամեն ինչ առաջվա պես էր, կաղնին կեցած էր հանդարտ, ժայռը նիրհում էր, քուռակը թռչկոտում էր մասրենու մոտ։ եվ կարծես թե կարելի էր արածել, բայց կարմիր ձին մռութը չիջեցրեց մինչև գետին, գլուխը կտրուկ վեր նետեց և սպասեց ականջները սրած՝ որսալու համար հովտի բոլոր թաքուն ձայները։ Եվ սպասեց ռունգները լայնացրած՝ զգալու հովտի օտար հոտերը։ Թիթեռները շրշում էին, բզեզները երգում էին, առուն խոխոջում էր, վիզը ձգած՝ քուռակը պտտվում էր թիթեռի ետևից մասրենու շուրջը, բայց պառավ կարմիր ձին ուզում էր լսել ոչ այդ ձայները և ուզում էր տեսնել ոչ այդ պատկերները։ Հովտում, համենայն դեպս, վտանգ կար։ Օդում այդ վտանգից ձայն չկար, հովտում այդ վտանգը չէր երևում, քամու մեջ այդ վտանգի հոտը չկար, բայց ձին չէր կարողանում արածել։
    Պառավ կարմիր ձին սկսեց զայրանալ։ Կարմիր պառավ ձին զայրանում էր այն բանի համար, որ հովտում թշնամի կար, բայց այդ թշնամին չէր զգացվում, չէր լսվում և չէր երևում։
    Կանաչ հովտում կանգնած՝ նայում ու լռությունն ուկնդրում էին մոխրագույն ժայռը, փարթամ կաղնին, կարմիր պառավ ձին և մասրենու թուփը։ Եվ ժայռի համար կանաչ հովտում չկար ոչ մի վտանգ, որովհետև կայծակ այսօր այլևս չէր լինելու։ Կաղնին նայում էր, և կաղնու համար ամեն ինչ լավ էր, որովհետև կայծակ չէր լինելու և ջերմ արև էր։ Մասրենու համար նույնպես լավ էր, որովհետև քուռակի դունչը չէր հասնում նրա կատարի մի երկու ծաղկին։ Իսկ պառավ կարմիր ձին լարված սպասումից քրտնեց։
    Հովիտը դավաճանում էր ձիուն. հովտում թշնամի կար, բայց հովիտը չէր մատնում թշնամու ձայնը և թշնամու հոտը։ Կարմիր պառավ ձին սիրտ չէր անում գնալ դեպի քուռակը. վախենում էր իր ոտնաձայների մեջ կորցնի թշնամու թաքուն ձայները։ Կարմիր պառավ ձին սիրտ չէր անում շնչել. վախենում էր թոքերի աղմուկի մեջ կորցնի թշնամու թաքուն շնչառությունը։ Կարմիր պառավ ձին աչքերը չէր թարթում. վախենում էր, որ իր աչքաթարթի հետ թշնամին տեղից տեղ կցատկի, և ինքը չի հասցնի նկատել նրա ցատկը։
    Կանաչ հովտի մեջ այդպես անշարժ կանգնած էին ժայռը, կաղնին, մասրենին, ձին։ Ժայռը նիրհում էր։ Կաղնու կաղինները ապահով զրահների մեջ լցվում էին հյութով, և կաղնու համար ամեն ինչ լավ էր։ Մասրենին իր ծաղկաբաժակները բացել էր արեգակի դեմ և արև էր խմում, իսկ կարմիր պառավ ձին զայրութից դողում էր։ Երբեք, ոչ մի անգամ հովիտը ձիուն այդպես չէր դավաճանել։ Գուցե կայծակի՞ հոտն էր ձիու ռունգներին խանգարում զգալ այն հոտը, որ ուներ թշնամին, որը մոտերքում էր, մոտիկ մի տեղ էր և հոտ էր տալիս, բայց նրա հոտը թաքնվում էր կայծակի խանձահոտի տակ։
    Քուռակը նայում էր մի բանի և ապա նայում էր մորը։ Դարձյալ նայում էր նույն բանին, ապա նայում էր մորը։ Այդ բանը մայրը չէր տեսնում, մոր մոտից այդ բանը չէր երևում։ Քուռակը նայում էր այդ բանին, ապա գլուխը թեքում էր մոր կողմը։ Մայրը կանգնած էր գլուխը բարձր, և մոր աչքերը վառվում էին։
    Քուռակը վիզը ձգեց, դնչիկը պարզեց և գնաց դեպի այդ բանը, և այդ պահին մայրը զգաց գայլի զզվելի հոտը։ Մայրը խրխինջ արձակեց ու նետվեց դեպի քուռակը և տեսավ, թե գետնից ինչքան սահուն ու Երկար ցատկով զատվեց գայլը։
    Բլուրների մյուս երեսին լսվեց ձիու ջղային կարճ վրինջը։ Բլուրների մյուս երեսին, ոչխարների մոտ, գամփռ շները մի վայրկյան սրվեցին, մի քիչ սպասեցին ուրիշ ձայների և հանգստացան։
    Կարմիր ձին նետվեց դեպի քուռակը, թափով նետվեց դեպի գայլն ու քուռակը, բայց տապալվեց։ Նա պառավ ձի էր, ուրիշ անգամներ էլ ընկել էր, բայց ոչ մի անգամ այդպես անսպասելի չէր տապալվել։ Տապալվեց ու ելավ միանգամից։ Նրան տապալել էին հուժկու թափն ու պարանը։ Պարանը նրան խեղդում էր, պարանը նրան չէր թողնում թռչել իր փոքրիկի մոտ։
    Քուռակը փախչում էր մասրենուց դենը հեռու մի տեղ, քուռակն ուզում էր դեպի մայրը գալ, երկար շրջան տալով՝ քուռակը ձգտում էր դեպի մայրը, բայց գայլն ամեն անգամ կտրում էր նրա ճանապարհը և նրան հեռացնում ու դարձյալ հեռացնում էր։ Իսկ պարանը խեղդում էր մորը։ Եվ քուռակը ցատկեց գայլի վրայով դեպի մայրը, բայց գայլը տակից բռնեց նրա ետևի ոտքը, և քուռակն ընկավ։ Քուռակը ճչաց ու վեր ցատկեց։
    Բլուրների մյուս երեսին լըսվեց քուռակի սուր ծղրտոցը, և գամփռ շները սրվեցին, և գամփռ շների մեջ սրվեց սեվադունչ Թոփուշ շունը։
    Քուռակը ճչաց ու վեր ցատկեց, և այդ ժամանակ մայրը ծառս եղավ և ամբողջ ծանրությամբ ու կատաղությամբ ձգվեց դեպի գայլն ու քուռակը, և պարանը կտրվեց ու մտրակվեց մոր ոտքերին։ Մայրը գնաց ամբողջ թափով, ամբողջ ուժով, ամբողջ կատաղությամբ ու ամբողջ սիրով։ Նա շատ արագընթաց զամբիկ էր, բայց իր կյանքում երբեք այդպես թռիչքի պես չէր սլացել։
    Բլուրների մյուս երեսին լըսվում էր նրա սմբակների խուլ դոփյունը։ Հետո բլուրների մյուս երեսին հովտի ոչ մի ձայն չէր լսվում, և գամփռ շներն ու փոքրիկ հովիվը խտղտվեցին։
    Գայլը քուռակին թողեց ու ազատվեց տրորվելուց։ Ձին հարձակվում էր, և գայլը մի քիչ փախավ։ Զին դարձյալ գալիս էր, և գայլը մի քիչ էլ ետ քաշվեց։ Դունչը գետնին հպած՝ ձին գալիս էր, դանդաղ, սպառնալի՝ ձին գալիս էր, գայլը ճապաղվեց գետնին և ահա-ահա կարող էր ցատկել ու կախվել ձիու ռունգներից և ձին շուռ եկավ։
    Ձին շուռ եկավ, և գայլը ցատկեց ու կանգնեց ձիու դեմ։ Քուռակը լանջի տակ՝ ձին դարձյալ շուռ եկավ, և նրա հետ պտտվեց նաև գայլը։ Գայլը անընդհատ պտտվեց, և ձին անընդհատ շուռ եկավ։ Երկու կարճ ցատկով գայլը հայտնվեց ձիու դնչի տակ, բայց ձին դարձյալ հասցրեց շրջվել ու աքացի շպրտել։ Մի երկար ցատկով գայլը հայտնվեց ձիու դնչի տակ, և ձին չհասցրեց լրիվ շրջվել, գայլը կարողացավ քերծել ձիու ռունգները, և ձին կարողացավ նրան տրորել առջևի ոտքով։ Գայլը ետ քաշվեց, բայց չփախավ, նստեց ու նայեց ձիուն, և ձին էլ նայեց գայլին։
    Եվ գայլը հասկացավ, որ ձին իր քուռակին պաշտպանելու է մինչև վերջ, և ձին հասկացավ, որ գայլը չի հեռանալու։ Ձին քրտնել էր, բայց գայլը նույնպես հոգնել էր։ Գայլը նետվեց միանգամից։ Դրանից հետո գայլն անընդհատ ցատկեց դեպի ձիու ռունգները, և ձին անընդհատ շրջվեց ու քուռակին անընդհատ պահեց լանջի տակ։
    Արդեն Երեկո էր, նրանց շարժումները դանդաղել էին, ձիու շուրջը գայլը պտտվում էր դանդաղ, գրեթե քարշ էր գալիս, գրեթե սողում էր, և ձին իր տեղում պտտվում էր դանդաղ, դժվար, երբեմն սայթաքելով և գրեթե ընկնելով։ Նրանց աչքերը մթնել էին, և նրանք միմյանց հազիվ էին տեսնում։ Հոգնածությունից նրանք խլացել էին։
    Փոքրիկ հովիվը դուրս եկավ բլուրների գլուխ և նայեց մայրամուտին։ Մայրամուտը կարմիր էր, մայրամուտի տակ գեղեցիկ էր հովտի միակ կաղնին... բայց այն, ինչ տեսավ փոքրիկ հովիվը, այնքան տգեղ էր, որ փոքրիկ հովիվը չէր կարողանում խոսել. գայլը կախվել էր կարմիր ձիու ռունգներից, և կարմիր պառավ ձին արդեն–արդեն խոնարհվում էր։
    — Այ տղա, հե՜յ,— կանչեցին դիմացի բլուրներից,— էն գելն էն ձիուն խեղդում է, այ տղա, հե՜յ... շներն ո՞ւր են, հե՜յ...
    Փոքրիկ հովիվը բերանը բացեց ծղրտալու, բայց չկարողացավ ձայն հանել։ Փոքրիկ հովիվը միայն ձեռքերը թափահարեց։ Գամփռ շները սրվեցին ու նայեցին։ Գամփռ շները տեսան ու թռան... Թոփուշը, Բոբը, Սևոն, Բողարը, Չալակը, Չամբարը։ Սևադունչ Թո փուշը վարպետ շուն էր, լուռ գնում ու բռնում էր, նա առջևից հիմա էլ լուռ էր վազում, իսկ Բողարը ջահել շուն էր, գայլերից դեռ մի քիչ վախենում էր, այդ պատճառով էլ հաչում էր դեռ հեռվից, որպեսզի գայլերը փախչեն, և ինքը այդպիսով նրանց հետ չկռվի։ Բողարը հիմա գնում էր հաչելով։ Բողարը շատ արագավազ էր, նա հիմա Թոփուշից Երբեմն առաջ էր անցնում, բայց չէր համարձակվում պոկվել խմբից ու գնալ մենակ, կանգնում էր և հաչելով սպասում Թոփուշին, վազում էր Թոփուշի կողքից, սակայն դարձյալ դանդաղում։
    Շարունակելի

  20. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Chuk (18.09.2009), Yeghoyan (03.11.2009), _Հրաչ_ (18.09.2009), Հայկօ (18.09.2009), Ֆոտոն (31.10.2009)

  21. #11
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Կանաչ դաշտը

    Շարունակություն


    Երթ ձին ահա-ահա պիտի ծնկեր, գայլը հեռվում, կարծես երազում, շների հաչոց լսեց։ Գայլը չուզեց հավատալ, թե շները հաչելով իր վրա են գալիս. բախտը հո չէր կարող լինել այնքան անողոք, որ իր մեկ լրիվ օրվա չարչարանքն անտեղի անցներ, և ինքը իր երեք ձագի մոտ դառնար քաղցած ու դատարկ։
    Երբ իր մեջ այլևս ուժ չկար, և ռունգն երի ցավերը բթանում էին, և աչքերը բոլորովին մթնել էին, և ականջները լիովին խլացել էին, մայր ձին հեռու-հեռվում շների հաչոց լսեց և հավատաց, որ շները հաչում են իր քուռակի համար և իր համար. բախտը հո չէր կարող լինել այնքան դաժան, որ նրա քուռակն ապրեր ընդամենը մի հունիս։ Պառավ ձին գիտեր, որ ինքը կարող է համբերել մի քիչ էլ, դեռ մի քիչ էլ, մինչև շների հասնելը ինքը պարտավոր է համբերել։ Բայց ի՜նչ ծանր է շնչելը, ի՜նչ ծանր բեռ է դարձել այս կյանքը։
    Շների հաչոցը պայթեց գայլի հենց ականջների մեջ, բայց գայլը դարձյալ չէր հավատում, որ այդպիսի տանջալից հաջողությունից հետո այդպիսի ձախորդություն կպատահի։ Ձագերը տանը քաղցած, իր պտուկները դատարկ... Վիզը ծակծկեցին, ականջը ծակծկեցին, և գայլը բաց թողեց ձիու ռունգները։ Թաթը բռնել էին։ Թաթն ազատելու ուժ չկար։ Գայլն ուզում էր քնե՜լ, քնել։ Կռվելու ուժ չկար, գայլն ուզում մեռնել, հանգստանալ։ Գայլը ճապաղվեց և բուկը սեղմեց գետնին, որպեսզի շները բուկը չբռնեն։ Շները քրքրում էին նրա մեջքը, վիզը, քաշքշում էին ականջներից, իսկ բուկը պաշտպանում և հանգստանում էր շների կույտի տակ։
    Գայլը մի թաթ կծեց, և շներից մեկը վնգստոցով մի կողմ ցատկեց։ Գայլը կանգնեց, և շները, շրջապատած, սպասեցին։ Շների մեջ կանգնած՝ գայլը նայեց շներին, և նրանք շատ էին, և դժվար էր, անչափ դժվար էր, անհնար էր ազատվել նրանցից ու քարշ գալ դեպի տուն, ուր սպասում էին ձագերը։ Ժանիքները բաց՝ գայլը նայեց շներին, շները նայեցին գայլին, մի պահ այդպես նայեցին միմյանց, և գայլը չգիտեր ինչ է անելու։ Եվ շներից մեկը փշաքաղվեց, ցատկեց ու լանջով խփեց, շպրտեց գայլին։ Գայլը հազիվ կարողացավ չնկնել և հասկացավ, որ ամենավտանգավորը դունչը սև այդ շունն է։
    — Այ տղա, հե՜յ... էդ ով ես, հե՜յ... հասիր էն շներին օգնիր՝ թող խեղդեն, հե՛յ... — կանչեցին դիմացի բլուրներից։
    Ձին հազիվ էր կանգնած մնում։ Ձիու գլուխը ծանրանում ու խոնարհվում էր։ Ձին զգում էր , որ քուռակը ծծում է, և հազիվ կարողանում էր ուրախանալ քուռակի ծծելուց։ Ձիու գլուխը հակվեց, ծալվեցին նաև առջևի ոտքերը, իսկ քուռակը դեռ ծծում էր։ Ձին փուլ Եկավ։ Քուռակը հիմա կանգնած էր ձիու մոտ և սպասում էր մոր ելնելուն, սակայն մայրը չէր ելնում։ Քուռակը դնչիկով խփեց մոր փորին, սակայն մայրը չկանգնեց, չշարժվեց։ Քուռակը նստեց մոր փորի մոտ, և ետևի ոտքը սաստիկ ցավեց, և սկսեց ծծել։ Եվ մայրը դեռ կաթ էր տալիս, դեռ վարար, վարար կաթ էր տալիս, վերջին անգամ կաթ էր տալիս իր այլևս որբ քուռակին, իր կյանքում ունեցած ամենագեղեցիկ քուռակին, որն աստղազարդ էր, սև բաշն ու պոչը՝ գանգուր, սրունքը՝ սպիտակ և ճակատին՝ աստղածաղիկ, որը մի քիչ հիմարիկ էր, բայց հիմարիկ էր փոքրության պատճառով։
    Գայլը, համենայն դեպս, կարողացավ փախչել։ Եթե փախչել չկարողանար, նրա ձագերը որբ կմնային և, բոլորովին անօգ էին, կկոտորվեին, և գայլը կարողացավ փախչել։ Դա փախուստ չէր, դա նահանջ էր քայլ աո քայլ, ցատկ առ ցատկ, մի քանի ցատկ առ. մի քանի ցատկ. մի քանի ցատկից հետո, երբ շները հասնում ու քիչ էր մնում բռնեին, գայլը շուռ էր գալիս, փշաքաղվում ու ժանիքները բացում, և շները կանգ էին առնում, և գայլը դարձյալ մի երկու ցատկ հեռանում էր։
    Սևադունչ հսկա գամփռը այդպես էլ չկարողացավ կծել ու վախեցնել նրան, բայց սևադունչ գամփռը գայլին հիմա չէր հետապնդում, որովհետև գայլի վզից մի փունջ մազ էր մտել նրա բերանը, և սևադունչը հիմա ետ էր ընկել և որձկալով ու փռշտալով՝ զզվանքով մաքրում էր բերանը։ Սևադունչը չէր հետապնդում, իսկ մյուս շները վտանգավոր չէին, որովհետև վարպետ չէին։
    Շները կորցրին գայլին, ապա կորցրին նաև հետքերը, բայց երկար ժամանակ պտտվում, վազում, խառնվում ու ոռնում էին կանաչ հովտի մեջ, ուր հիմա մթնել էր ժայռը, հանգիստ կանգնած էր կաղնին, իր մի երկու ծաղկաբաժակը ցող հավաքելու էր պարզել մասրենին, և ուր ընկած էր կարմիր պառավ ձիու մարմինը։ Քուռակը կանգնած էր մոր մոտ և մի քիչ անհանգստանում էր, կարծես թե արդեն հասկանում էր պատահածը։
    Մայրամուտի տակ ամբողջ հովիտը լուսավոր կանաչ էր, և սև էր, շատ մուգ սև պառավ կարմիր ձիու շուրջը։ Պառավ ձիու կարմիր մարմինն ընկած էր այդ սև շրջանակի մեջ։ Այդ սև շրջանակը ձիու և գայլի կռվի տեղն էր, այդ սևը ձիու տրորածն էր։ Այդ սև, տրորված, քանդված, շատ տրորված գետնին նայելով կարելի էր հասկանալ, թե ինչքան երկար ժամանակ էր պտտվել պառավ ձին գայլի հետ ինքն իր շուրջը։
    Սև այդ շրջանակը այդպես սև մնաց մի երեք տարի, մի երեք տարի այդտեղ խոտ չէր ծլում, և մեր հին լավ ձիու սպիտակ կմախքն ընկած էր այդ սև շրջանի մեջ։ Հետո կանաչը հաղթեց. կանաչը ծլեց այդ սև շրջանի մեջ, կմախքի արանքներից ծաղիկներ ծաղկեցին, խոտեր ելան, փարթամացան, և կանաչ հովիտը հիմա լիովին կանաչ է։
    Երթ բլուրների գլխից նայում ես, կանաչ հովիտը լիովին կանաչ է, կաղնին վեհորեն կեցած է կանաչ հովտում, ժայռը նիրհելով ուկնդրում է ամպերի շրշյունը, մասրենին իր հինգ հատ ծաղկաբաժակը պահել է արևի տակ, և կանաչ դաշտում կապած արածում է աստղազարդ մի ձի՝ ետևի աջ ոտքի սրունքը սպիտակ, ոտքերը երկար, վիզը երկար, բաշն ու պոչը արևախանձ ու թուխ, ճակատին՝ սպիտակ աստղածաղիկ։ Երբ քայլ է դնում, ետևի աջ ոտքը մի քիչ ձգվում է, ջղային դողի պես, հին սպիի պատճառով։
    Աստղածաղիկ ճակատով ձին բարձրացնում է գեղեցիկ գլուխը, և նրա աչքերի մեջ արտացոլվում են ժայռը, կաղնին, ծաղկած, մասրենին, կանաչ հովիտը և կապույտ երկնքի սպիտակ ամպերը։
    — Վերջացա՞վ։
    — Վերջացավ։ — Ոչ։
    — Ինչո՞ւ ոչ։
    — Ձի մայրիկը թող չմեռնի։
    — Ես չեմ կարող ասել, թե մայր ձին չմեռավ, որովհետև մայր ձին մեռավ։ Երբ փոքրիկ հովիվը վազելով իջավ բլուրների գլխից, մայր ձին մեռած էր, քուռակը տխուր կանգնած էր մոր կողքին։ Երբ այն հովիվը, որ կանչում էր՝ “Այ տղա, հե՜յ”, այդ հովիվը Երբ իջավ դիմացի բլուրներից, մայր ձին արդեն լրիվ սառած էր, և ծեր հովիվն ու փոքրիկ հովիվը մի քիչ նստեցին պառավ կարմիր ձիու կողքին և մտածեցին, թե ինչպես են պահելու քուռակին։
    — Հետո, ինչպե՞ս պահեցին։
    — Մի ուրիշ ձիու կաթով։
    — Ոչ, մայրը թող չմեռնի։
    — Ես չեմ կարող ասել, թե մայրը չմեռավ, որովհետև ամբողջ ամառն այդ որբ քուռակին ես կերակրում էի ուրիշ ձիերի կաթով։
    — Ասե՞մ թող ինչ լինի։
    — Ասա։
    — Բլուրների մյուս երեսի հովիվը թող բլուրների գլխին լինի և գայլին շուտ նկատի։
    — Հովիվը բլուրների մյուս երեսին էր և գայլին նկատեց այն ժամանակ, երբ դուրս եկավ բլուրների գլուխ։
    — Ձին ինչու մեռավ։
    — Երբ նստած էին պառավ կարմիր ձիու մարմնի մոտ, ծեր հովիվը փոքրիկ հովվին ասաց, որ ձիու սիրտը պայթել է քուռակի համար վախենալուց և զզվանքից ու կատաղությունից։
    — Քայլի՛ց էր զզվել։
    — Այո, գայլից։
    — Շները գայլին թող խեղդեն։
    — Ես չեմ կարող ասել, թե շները գայլին խեղդեցին, որովհետև մեր սևանդունչ շունը գայլի մազ էր կուլ տվել և քիչ էր մնում ինքը սատկի։
    — Փոքրիկ հովիվը դու՞ էիր։
    — Ես էի, ձին մեր ձին էր, քուռակը մեր ձիու քուռակն էր։
    — Հիմա քուռակը մեծացել է, կապա՞ծ է կանաչ հովտում։
    — Իր կարմիր մայրիկին հիշում է։
    — Գուցե հիշում է իր կարմիր մայրիկին, որովհետև ձիերը հիշում Են։
    — Դե նորից պատմիր։
    — Կայծակը չոր ճայթյունով բախվեց որձաքարե ժայռին, մի կողմ շպրտվեց ու թաղվեց կանաչ գեւոնի մեջ։ Մոխրագույն ժայռը կարծր էր, կայծակը հազիվ թե կարողացավ որձաքարե այդ ժայռից պոկել քարի մի երկու փշուր։ Միայն թե մի քիչ վախեցավ կաղնին, որովհետև կայծակները խփում ու խանձում են կաղնիները, և շատ վախեցավ երկարոտն աստղազարդ փոքրիկ մտրուկը. քուռակին “մտրուկ” են ասում... այնպես վախեցավ, որ փախչում էր իբր մոր մոտ, բայց մորը չէր տեսնում և փախչում էր ուրիշ կողմ։ Եվ կարմիր պառավ ձին մեղմ խրխինջով հայտնեց նրան իր տեղը...

  22. Գրառմանը 7 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Chuk (18.09.2009), matlev (06.10.2009), Smokie (06.11.2010), Yeghoyan (03.11.2009), _Հրաչ_ (18.09.2009), Հայկօ (18.09.2009), Ֆոտոն (31.10.2009)

  23. #12
    Ուշադիր
    Chuk-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    17.03.2006
    Հասցե
    Երևան
    Տարիք
    40
    Գրառումներ
    25,245
    Բլոգի գրառումներ
    31
    Mentioned
    82 Post(s)
    Tagged
    1 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    «Կանաչ դաշտի» համար գժվում եմ

    Քայլ առ քայլ՝ դարից դար

    Խենթ եմ

  24. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    Շինարար (19.09.2009)

  25. #13
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    Այստեղ տեղադրում եմ տարբեր բաժիններում Մաթևոսյանից արված իմ մեջբերումները:
    Մեջբերում Վանաձորցի-ի խոսքերից Նայել գրառումը
    Հրանտ Մաթևոսյան «Մեսրոպ»
    -Հայերին Լեոն է հնարել: Մինչև Լեոն, սուտ է, հայեր չեն եղել: Էն է Լեոյի ժամանակներն էր, էլի, սարի պես մարդուն տվին աչքիս դեմ շուռ տվին՝ մի ձեն հանող չեղավ: Հայ կա՞ր, որ հայի համար ձեն հանող լիներ- կաթ, ոչխար, ես ինչ իմանամ ուրիշ ինչ: Մերանը Լեոն գցեց: Մածունը ոնց են սարքում, կաթի մեջ մերան են գցում՝ դառնում է մածուն, Լեոն հայերին էդպես է հնարել: Հովհաննես Թումանյանի «Շունն ու կատուն»- ոչ կատուն է արհեստավոր եղել, ոչ էլ շունը՝ անգլխարկ, գլխարկը շան ինչի՞ն է պետք, այտա, Հովհաննես Թումանյանը նստել ու երեխեքի համար հնարել է, կարդում են: Էն է մյուս սեղանին էլ Լեոն է նստել ու մեր հայերիս պատմությունը հնարել: Զարմայր նահապետ, չէ՞ մի- զահրումար նահապետ:

    -Գայլ Վահան: Եկան՝ ջարդեց, եկան՝ ջարդեց՝ նորից եկան: Եկածին ջարդեց՝ հաշվեցին, հաշվեցին- Պարսկաստանը սրբել էր, էլ Պարսկաստանում մարդ չէր մնացել: Աշխարհում հիմա էլ Պարսկաստան չկա, հայոց մեր գելը սրբել է: Գայլ Վահան, չէ՜ մի, քաջ Նազար:

    -Թուրքերը եկա՜ն,- ասում էր ձիապանը:- Չկային, է, չկային: Քսան թվին ստեղծվեցին: Սերգեյ Միրոնովիչ Կիրով,- ասում էր ձիապանը:- Երեսուն տարում ոնց ժողովուրդ դարձան: Սոցիալիզմի մերը չմեռնի, ապա մի ասա սոցիալի՜զմ: Սրանց սոցիալիզմն ստեղծեց, չկային, է, չկային, ստեղծեց, քշեց Արթինի աղբյուր՝ եղբայրաբար ջուր խմեք: Լույս դառնաս, Արթին, դու էլ որ չէիր եղել՝ սրանց ոչխարը որտե՞ղ էր ջրվելու: Ես ասում եմ բողոք գրենք Մոսկվա՝ մեր հանդերը մեզ տան, հը՞:
    Մեջբերում Վանաձորցի-ի խոսքերից Նայել գրառումը
    Հրանտ Մաթևոսյան «Մեծամոր»

    Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ
    Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ Հ Ձ Ղ
    Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ
    Ռ Ս Վ Տ Ր Ց Ւ Փ Ք

    -Ապա, ապա,- սպասեց Վռամշապուհը:
    -Էս է: -Մնացածը: -Լրի՛վ է: -Լրի՞վ: -Էս է: -Է՜, ուրեմն չկարողացար: -Կարողացա: Եղածն էս է: -Էս ի՞նչ է: -Ա: Արարատ:
    -Է՜, չեղավ, չեղավ: Արարատը բա էսպե՞ս կլինի: Հապա գրիր Արարատ:
    -ԱՐԱՐԱՏ:
    -Է՜,- խռովեց Վռամշապուհը,- մարդ աստծու, աստծու տարին քեզ ենք սպասում՝ վարդապետը գիր է գտնում, գիր է գտնում, գտածդ ու՞ր է: Հապա գրիր ծիրան:
    -ԾԻՐԱՆ:
    -Ով գիտի, գուցե էդ է: Սա ո՞վ է:
    -Ճ-ն է, չե՞ս ճանաչում:
    -Նման է, ինքն է:- Վռամշապուհը փառ-փառ ծիծաղեց Փ տառի վրա.- Էս Փ չի՞:
    -ԵՒ ՍԿՍԱՆ ՍՈՐՍՈՐԵԼ ԳՆԱԼ Ի ԲԱՆԱԿԷՆ ՀԱՅՈՑ« ԹՈՂԻՆ ԶԻՒՐԵԱՆՑ ԱՐՔԱՅՆ ԱՐՇԱԿ…
    -Ի՞նչ գրեցիր:
    -Նախարարները լքեցին իրենց Արշակ արքային և երես դարձրին մեր հայ ժողովրդից:
    -Հիմա լրի՞վ է,- ասաց Վռամշապուհը:
    -Լրիվ: Ամբողջը:
    -Ապա մի գրիր քո անունը:
    -ՄԵՍՐՈՊ ՎԱՐԴԱՊԵՏ ՄԱՇՏՈՑ:
    -Լավ գիր է,- տխրեց Վռամշապուհը,- գեղեցիկ, էսպես ինքն իր համար: Ոչ ոքի ոչինչ չի հրամայում: Մեզանից ուրիշի ոչ մի պարտադրանք չի տանում: Ինքն իր համար կա ներամփոփ, խոհուն և իր խորին եզրահանգումն ինքն իր մեջ մեռցնող: Սա Հայոց գիրն է և միայն Հայոց գիրն է: Մեր մասին ու մեզ համար ճիշտ գիր է:
    Մեջբերում Վանաձորցի-ի խոսքերից Նայել գրառումը
    «Հուշ ու քրիստոս Տիրանը հոգու պարզ հատակներում գտել էր աշխարհի մեղքերի իր բաժինը և շոգ խավարի մեջ բոբիկ ոտներով փնտրում էր Խորվիրապը՝ և նրա խանձված ճակատին ձիերի դոփյուն դիպավ. ուրեմն դեռ ապրողներ կային, տեղից տեղ ձի էին վարում:
    _Դու Տիրա՞նը չես,_ ասացին:
    _Տիրանն եմ:
    _Այո,_ ասացին նրանք:
    _Ինչի՞ համար:
    _Ոչինչ, մեզ համար լավ տուն ու տեղ ես թողել՝ դրա համար:
    _Դուք ո՞վ եք,_ ասաց:
    _Քո թոռները:
    _Բա ու՞ր եք, ձեն չեք հանում:
    _Դժոխքում ենք: Կիլիկիա ենք, ուր ենք:
    _Դե, ինչ որ կարողացել եմ, այ որդիք, էն եմ արել:
    _Ի՞նչ ես կարողացել:
    _Դուք կարողացեք, ես ուզում եմ դուք կարողանաք:
    _Կարողանալու տե՞ղ ես թողել, որ կարողանանք:»
    Վերջին հատվածը «Մեծամոր»-ից է:

  26. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    Yeghoyan (03.11.2009)

  27. #14
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    «Մեծամոր»-ից

    Մաշտոց վարդապետի գալստյան ճանապարհը հատելով, տառապանոք դնելով շղթայակապ բոբիկ ոտների ամեն քայլը, էս լու՜յս աշխարհի դեմ աչքերը ածխակոթով բրած, ձեռնաշղթաների ծանրությունից կուզ՝ Ատպատականի ձիավո՜ր սատրապ Վարազ-Շապուհի առջև դեպի Ներսեհ Սասանի ողորմածությունն ու զայրույթն էր գնում Հայոց արքա _ Հայո՜ց արքա _ Տիրան թագավորը,
    քանի որ «այն ժամանակ Տիրան թագավորը մի ձի ուներ. ձին մուգ շագանակի ու պուտպուտուրիկ էր», որ ուզեց ունենալ Պարսից Ատրպատականի բդեշխ Վարազ-Շապուհը, բայց Հայոց Տիրանը որոնեց ու գտավ նույն տեսքի ու նույն նշանի պուտպուտուրիկ մի ուրիշ ձի և հրովարտակով բդեշխին ընծայեց՝ որպես թե այդ էր նրա ցանկացածը: Այո: Ինքը, ճշմարիտ, հենց այդ նժույգն էր ուզել, և Վարազ-Շապուհը շատ ուրախացավ, և շնորհակալ էր մեծապես, և Տիրանի համար որս, խնջույք ու պատիվ սարքեց, հիացավ նրա նետի սլացքով և շղթա սարքեց նրա ձեռուոտին, կրակով բրեց նրա աչքերն ու քշեց դեպի Ներսեհ Սասանի կարմիր կոշիկները: Բակտրիայից Պաղեստին և Եմենից Կոլք երկրների առաջին տերը Տիրանին ետ Վաղարշապատ նետեց,_ Դե գնա մտածի՛ր աշխարհի բանը,_ ի խրատ արարատյան Արշակ ու ապագա կառավարիչների, հանուն իր Սասան որդիների ու ծոռների տիրակալական դժվար գործի:
    «Նրա գերեվարության ու կուրացման մասին վկայությունները, մեծ մասամբ, վիպական-ստեղծագործական պատմվածքներ են և չեն կարող հավաստի ու պատմական համարվել»,_ բայց այդ պատմվածքները չեն ասում թե՝ Պարսից Ներսեհը պուտպուտուրիկ մի ձի ուներ, որի վրա բոլորը զարմանում էին, և այդ ձին ուզեցավ ունենալ Հայոց Տիրանը, Ներսեհ Սասանը չուզեցավ տալ և վախեցավ չտալ, այլ գտավ դրա նման մի ուրիշ ձի…, և ապա Հայոց Տիրանը քմծիծաղ տվավ ու խլեց ժլատ Սասանի ձին էլ, աչքերի լույսն էլ, թագն էլ, երկիրն էլ…

    Շարունակելի

  28. #15
    Պատվավոր անդամ

    Գրանցման ամսաթիվ
    05.09.2009
    Հասցե
    Ժամի թաղ
    Գրառումներ
    7,824
    Mentioned
    12 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Մենք ենք, մեր Հրանտը

    «Մեծամոր»-ից

    Շարունակություն

    Հետո, երեխաների ու կանանց ձայները մթի մեջ մարել էին, երևի բարձրացել էին Ապարանի հովանոցները՝ շոգերն այնտեղ անցընելու, փշատենու բույրը փակում էր ռունգները, երևի դեռ կային ու երկինքներում մի տեղ լողում էին Մեծ Մասըսի սառույցները,_ և կույր Տիրանը ականջ էր պահել Արարատյան հովտի լռությանը: Դժբախտություններից, անվերջ դժբախտություններից խելքները շաղած այս հայերը որդու դեմ դա՞վ շշնջացին, ե՞լք փնտրեցին որդուց թաքուն, թե՞ հեռվում թաքուն բաներ էին զրուցում գահից ու երկրի գործերից հեռու մշակ մարդիկ: Մի կարճ ծղրտոց եկավ_ որևէ մերկ թիկունք դաշու՛յն խրվեց,_ և շունչը պահեց դարանակալ լռությունը: Ոչ, պատանիներն էին, լոքոյի ցուլ էին ափ նետել:
    Ի՞նչ էր հարկավոր՝ որպեսզի չլիներ այնպես, ինչպես եղավ: Նախճավանի խորշակ փչում. կխփի-կխարկի արտ ու արոտ, խորշակի ետևից սև ամպերով կգա մորեխը: Իսկ եթե ճիշտը Սասանի Ներսեհն է, քանի որ կա անդրկասպյան մեծ վտանգը և դրա դեմ այսրկասպյան մեր ընդհանուր տանը միակամություն է պե՞տք: Իսկ եթե միակամությունը վերջանա մեր խոսքի և իրավունքի և կարմիր կոշիկի և պուտպուտուրիկ ձիու կորստով և դատարկ անձի պահպանմա՞մբ: Իմ նժույգը հեծնի Վարազ-Շապուհը, քանի որ ձին լավ ձի է, ես վատն եմ ու անարժան իմ տակն այդպիսի նժույգ քաշելու: Որպեսզի՜… որպեսզի չլիներ այնպես, ինչպես եղավ, հարկավոր էր ահա թե ինչ. հարկավոր էր, որ գելն ուտեր պուտպուտուրիկ այդ ձիուն: Եթե անդրկասպյան սարսափը պիտի գա ու կախվի մեր… մեր ինչի՞ վրա. թագավոր լինելու մեր իրավունքի վրա. եթե մենք հիմա թագավոր ենք՝ ինչո՞վ ենք թագավոր: Թող գան ու սրբելով անցնեն մինչև Բյուզանդիոն ու Աթենք ու Հռոմ. եթե մենք չենք լինելու մենք՝ այդ չգոյությունը թող գա որպես թույն ոսկե բաժակի մեջ կամ ջորու պոչից կապելու ձևով, մեզ համար մեկ է:
    _Արշա՜կ…
    Երանի նրանց, ովքեր արել են մի բան ու մեռել. երանի նրանց, ովքեր մեռել են ոչինչ էլ չարած. երանի նրանց, ովքեր մեռած են արդեն ոտքի վրա: Եթե պատահի, որ Արշակը պուտպուտուրիկ մի ձի ունենա, այդ ձին խլել ուզենա Ատրպատականի սատրապը՝ թող Արշակը նվիրի: Ձիու եղածն ինչ է՝ թող տա, կորցնի աչքից: Եվ վերջապես Արշակը սեփական գլուխ ունի ուսերին, թող դատի այնպես, ինչպես կամենում է ինքը: Փորձով՝ հովիվները գայլերի դեմ կրակ են վառում և տալիս հովվացու իրենց որդիներին: Այսդժվար կյանքում համրիր թե ովքեր են դարան պահել, ովքեր որտեղ են ժանիքավորվում, Հայոց թագավոր լինելու ծանր գործի համար փորձ հավաքիր, հղկիր և որպես ադամանդ ափիդ մեջ՝ պարզիր որդուդ._ Առ, Արշակ:_ Դե կույր-կույր ապրիր հազար տարի և խարխափելով ճանաչիր անապատի պես ոտի տակից փախչող այս երկիրը, կարո՞ղ ես:

    Շարունակելի

Էջ 1 7-ից 12345 ... ՎերջինըՎերջինը

Թեմայի մասին

Այս թեման նայող անդամներ

Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)

Համանման թեմաներ

  1. Ուզում եմ Մաթևոսյան թարգմանեմ
    Հեղինակ՝ Շինարար, բաժին` Թարգմանություններ
    Գրառումներ: 11
    Վերջինը: 20.07.2018, 09:18
  2. Ակումբի հյուրը. հարցազրույց Հրանտ Տէր-Աբրահամեանի հետ
    Հեղինակ՝ Chuk, բաժին` Հարցազրույցներ
    Գրառումներ: 73
    Վերջինը: 15.10.2015, 19:49
  3. Հրանտ Մաթևոսյանի «Նանա իշխանուհու կամուրջը» վիպակը
    Հեղինակ՝ Այբ, բաժին` Գրականություն
    Գրառումներ: 0
    Վերջինը: 16.11.2013, 11:47
  4. Սպանվել է Հրանտ Դինքը…
    Հեղինակ՝ Ծով, բաժին` Քաղաքականություն
    Գրառումներ: 52
    Վերջինը: 27.04.2008, 06:07
  5. Ցերեկույթ ի հիշատակ Հրանտ Դինքի
    Հեղինակ՝ Amaru, բաժին` Հայտարարություններ
    Գրառումներ: 1
    Վերջինը: 18.01.2008, 03:05

Էջանիշներ

Էջանիշներ

Ձեր իրավունքները բաժնում

  • Դուք չեք կարող նոր թեմաներ ստեղծել
  • Դուք չեք կարող պատասխանել
  • Դուք չեք կարող կցորդներ տեղադրել
  • Դուք չեք կարող խմբագրել ձեր գրառումները
  •