Անասելիք

[Շինարար]

Երբ համալսարանում «Գրականության տեսություն. էինք անցնում, ասացի փորձեմ սոնետ գրել իր բոլոր կանոններով, փորձեցի, բովանդակության առումով սոնետի հետ ոչ մի կապ չուներ, դա եղավ իմ առաջին ոտանավորը, տեղադրում եմ այստեղ, ներողամիտ եղեք:

34. Աններդաշնակություն
(սոնետ)

Համակարգչային իրականության մեր դարում,
Որ տալիս է սպիդից մեռնողին ապրելու հույս
Եվ բ** պոռնիկին հինգ րոպեում դարձնում է կույս,
Ամեն մարդ Աստվա՜ծ է… իրեն երևակայում:

Տիեզերական նվաճումների այս դարում,
Երբ սաղմը դառնւմ է օրգանիզմ արգանդից դուրս,
Պահպանակների դարում էլ ի՞նչ հավատ, սեր, հույս,
Երբ գիտությունն է սեր ու հավատ… բռնաբարում:

Այս մոլագար դարում ահա սպասում է լուծման
Նման մի հարց. «Հնարավո՞ր է մարդու կողմից
Հասնել ընդհուպ մինչև վիրտուալ սիրո ստեղծման»:

Մի ուրիշ հարց պատասխան է ստացել վերջապես,
Թե սուրբ կույս Մարիամը մեր երկնային Տիրոջից
Առանց կենակցելու հղիացավ այդ ինչպես:

[Շինարար]

35. Երկբայություն

Հավատու՞մ եմ ես Աստծուն,
Որն այդքան մարդկանցից խլում է կյանքը,
Երբ բնությունը շնչում է հրաբխե իր շնչով.
Չէ՞ որ Աստված է ստեղծել այն:

Հավատու՞մ եմ ես Աստծուն,
Որ թողնում է` մեռնեն այդքան մարդիկ,
Երբ բաբախում է Երկրի երկրաշարժ զարկերակը.
Մի՞թե Աստված չի ստեղծել այն:

Կարո՞ղ եմ հավատալ Աստծուն,
Որ թողնում է անպատիժ այն այլասերված մանրէին,
Որ գործում է երեխայի արարման պահին,
Այն մանրէին, որ սպիդ է սերմանում,
Եւ դրանով է նա զվարճանում:

Հավատա՞լ Աստծուն,
Որ թողնում է մարդկանց սպանել… մարդկանց.
Այդ Նա՞ չէր, որ ստեղծեց նրանց:

Հավատում եմ, այո’, բայց ոչ երկրպագում:


2001 թ. ամառ

[Շինարար]

36. Հարցեր

Ի՞նչ է սերը,
Ինչպե՞ս է այն առաջանում,
Մարդկային օրգանիզմում տեղի ունեցող
Քիմիական ի՞նչ ռեակցիայի հետեւանքով:
Որտե՞ղ է այն առաջանում,
Մարդու՞ որ օրգանում`
Սրտու՞մ, թե՞ ուղեղում, շուրթերու՞մ, թե՞…
(Ների’ր ինձ, Աստվա’ծ)
Գուցե մեր սեռական օրգաններու՞մ:
Քանի՞ մարդկային օրգանիզմ է անհրաժեշտ
Դրա առաջացման համար`
Մե՞կ, թե՞ առնվազն երկու,
Եւ այդ դեպքում տարբե՞ր սեռերի,
Թե՞ էական չէ սեռային պատկանելությունը:

Ահա հարցեր,
Որ պահանջում են պատասխան,
Ահա հարցեր,
Որ չեն հասել դեռ լուծման…

2001 թ. ամառ

[Շինարար]

37. Մոլագարը

Բռնաբարում է տղաների՞ն…
Ո՞վ: Ինչպե՞ս: Եւս մի հարց` ինչու՞:
Պե՞տք է արդյոք դա նրան, այո՞.
Ինչի՞ն: Մի՞թե չի էլ ամաչում:

Հարցերի տարափ, եւ սրանցից
Ո՞րն է որից բխում, հետեւում,
Պատասխանել սկսել որի՞ց.
Հարցերի վերջը չի երեւում:

Բայց փաստը մնում է փաստ, որ մեկը
Բռնաբարում է տղաներին,
Այո’, կա մեկը կամ ինչ-որ բան,
Որը դնում է հետեւներին:

Եւ նրանց հետեւները` արդեն
Բռնաբարված, նաեւ լայնացած,
Կամաց-կամաց վարժվում են դրան,
Բռնաբարվում են կամաց-կամաց:

Այդ մոլագար բռնաբարողի,
Մարդկանց նաեւ պատվից զրկողի
Անունն է փող, պարզապես փող, փող`
Դրամ: Ես դրա հետ գցողի…

Այդ փող-դրամը մականուններ
Շատ ունի, հայտնի է, օրինակ,
Իր շրջապատում դոլար անվամբ,
Կոչում են այլ կերպ, այլ ժամանակ:

Եւ սա` այս փող-դրամը` դոլար
Մականվամբ, ամեն ճր շատ մարդկանց
Բռնաբարում է, եւ ոչ միայն
Կանանց, այլ նաեւ տղամարդկանց:

Ահա սա է հենց սարսափելին.
Ուստի կոչ եմ անում, տղանե’ր,
Պի’նդ բռնեցեք ձեր հետույքներից.
Լինում են նաեւ նման բաներ:

2001 թ. ամառ

[Ժունդիայի]

Շատ հաճելի բանաստեղցություններ են Վանաձորցի ջան, ասեմ որ բանաստեղծություններդ հեռավոր Բրազիլիայում ել կարդացվեց, կեցցես

Կեցցե նաև Ասողիկի ստեղցագործական խումբը.

Հարգանքներով Ռաֆայել Ղազարյան

[Շինարար]

Շատ հաճելի բանաստեղցություններ են Վանաձորցի ջան, ասեմ որ բանաստեղծություններդ հեռավոր Բրազիլիայում ել կարդացվեց, կեցցես

Կեցցե նաև Ասողիկի ստեղցագործական խումբը.

Հարգանքներով Ռաֆայել Ղազարյան

Շնորհակալություն, հարգելիս, ես միայն չհասկացա, թե ի՞նչ ասել է՝ Ասողիկի ստեղցագործական խումբ, շնորհակալություն դրական կարծիքի համար, և շնորհակալություն, որ հայրենասեր ես:

[Ժունդիայի]

Շնորհակալություն, հարգելիս, ես միայն չհասկացա, թե ի՞նչ ասել է՝ Ասողիկի ստեղցագործական խումբ, շնորհակալություն դրական կարծիքի համար, և շնորհակալություն, որ հայրենասեր ես:

ԴԲԱ ԼԱՎԸ ստորագրությամբ վանաձորցի մի աշխատանքային ընկեր ունեմ, որնել Ասողիկում աշխատում էր ու շատ լավ ել ստեղծագործող մարդ էր.

4 հանգամանք որն ինձ դրդեց քեզ քոմմենթ գրել

[Շինարար]

Հատված անավարտ պիեսից

Անո- Բարև, տիկին Արուսյակ:
Արուս -Բարև, Անո ջան: Ներս արի: Նստիր:
Անո -Օֆ, սարսափելի շոգ է:
Արուս -Վա՞տ է, ի՞նչ է: Մեր Կիրովականից շոգը կտրվել է, անձրև, անձրև, ինչքա՞ն կարելի է: Մի քիչ էլ թող մեզ արև հասնի էլի:
Անո -Տանը նստած լավ է, բայց դուրս գալ չի լինում:
Արուս -Դու էլ դուրս մի արի:
Անո -Է, դրա հետ տանը մնա՞լ է լինում:
Արուս -Դե հիմա եկել ես, նստիր, հովը կընկնի, կգնաս: Ես էլ մենակ եմ:
Անո -Չէ, մի րոպեով եմ եկել, գործեր ունեմ, պիտի գնամ, ուղղակի անցնում էի, ասացի` մի հատ մտնեմ, տեսնեմ` տիկին Արուսը ինչ է անում:
Արուս -Ի՞նչ պիտի անեմ, քարտ եմ առել, ուզում եմ` զանգեմ, տղայիս հետ խոսամ, բայց ես սրանց ձևերից բան չեմ հասկանում:
Անո -Տիկին Արուս ջան, հիմա շտապում եմ, բայց հետ դառնալիս կարող եմ նորից անցնել քեզ մոտ, կզանգենք:
Արուս -Չէ, ազիզ, Նանոյին ասել եմ, գալու է, կզանգենք, բայց դու էլի անպայման կգաս:
Անո -Դե, տեսնեմ: Նանոյից ի՞նչ կա:
Արուս -Ի՞նչ պիտի լինի, ամուսինը մի փչացածի մեկն է:
Անո -Ինքն էլ պակասը չի, ամուսինը հետը` սիրեկան է պահում:
Արուս -Ինչ որ է, իրենց դարդը մեզ չեն տվել:
Անո -Չէ, ինձ պես:
Արուս -Հա, քոնն էլ պիտանի չի:
Անո -Բայց ես սիրեկան չեմ պահում: (հառաչում է)
Արուս -Հիմա ի՞նչ ես ասում, մի հատ սուրճ չդնե՞մ:
Անո -Չէ, տիկին Արուս, ուղղակի այն դեղերը, որ խոստացել էի, բերել եմ:
Արուս -Ի՞նչ դեղեր:
Անո -Այն, որ ասում էի այն անգամ:
Արուս -Բայց ես չուզեցի:
Անո- Այս է, տիկին Արուսյակ ջան, այս դեղերը (հանում է պայուսակից):
Արուս- Այդ ի՞նչ դեղեր են:
Անո -Տաբլետոկ է:
Արուս -Մեղա քեզ, ի՞նչ տաբլետոկ:
Անո -Ընտիր դեղ է, ճնշումի դեմ, քեզ համար եմ բերել:
Արուս -Բայց ես ճնշում չունեմ:
Անո -Տարօրինակ է, քո տարիքի կինը պարզապես պարտավոր է ճնշում ունենալ, հատը 100 դրամ:
Արուս -Ես ճնշում չունեմ:
Անո -12 հատ է, թանկ չի, տես, թե ինչ էլ խոշոր են:
Արուս -Հա էլի, ախչի, ոնց որ ծիրանի կորիզ լինեն:
Անո -Գույնն էլ:
Արուս -Զզվելի գույն է:
Անո -Ինչու՞, ծիրանի կորիզի գույնը զզվելի՞ է, մեր հայկական ծիրանի:
Արուս -Որպես ծիրանի կորիզի գույն զզվելի չէ, բայց որպես այս դեղի գույն մի տեսակ չի նայվում:
Անո -Ընտիր դեղ է, հիմա վերցնու՞մ ես:
Արուս -Ինչի՞ս է պետք:
Անո -Ճնշումի համար է:
Արուս -Հա, բայց ես ճնշում չունեմ:
Անո -Հիմա չունես, վաղը կունենաս:
Արուս -Երբ կունենամ, այն ժամանակ էլ կառնեմ, թոշակառու կին եմ, գիտես` փողը թափա՞ծ է:
Անո -Քեզ ի՞նչ է եղել, որդիներդ…
Արուս -Որդիներիս ցավը տանեմ…
Անո -Հիմա վերցնու՞մ ես, թե չէ:
Արուս -Չէ, էլի, ախչի, վերցնեմ` ի՞նչ անեմ:
Անո -Ասում եմ, էլի, ճնշումի համար է:
Արուս -Դե, թող մնան, երբ պետք լինի…
Անո -Ուշ կլինի:
Արուս -Ինչի՞ց պետք է ուշ լինի:
Անո -Ժամկետը կանցնի:
Արուս -Մեղա, այդ դեղից այդ տասներկու հա՞տն է, էլ չի՞ արտադրվում:
Անո -Արտադրվելը արտադրվում է, բայց մեզ մոտ չկա:
Արուս -Բա քեզ որտեղի՞ց:
Անո -Ֆիլիպիններից:
Արուս -Ի՞նչ Ֆիլիպիններ:
Անո -Ֆիլիպինյան կղզիները չգիտե՞ս:
Արուս -Ո՞վ է բերել:
Անո -Ես, անձամբ, շատ էր, խմել եմ, այս 12 հատն է մնացել:
Արուս -Ախչի, ի՞նչ ես խոսում, ես քեզ այս տասը տարի է ճանաչում եմ, դու Կիրովականից դուրս չես եկել, ի՞նչ Ֆիլիպինյան կղզիներ:
Անո -Հա, ժամանակները ոնց փչացան: 15 տարի առաջ ենք գնացել, ամուսնուս հետ:
Արուս (թերահավատորեն) -Ամուսինդ քեզ Ֆիլիպիններ է տարել:
Անո -Դե այն ժամանակ այսպես չէր խմում, ավելի շուտ խմում էր, բայց լավ բաներ էլ ուներ:
Արուս -Ի՞նչ լավ բան պիտի ունենար, տեսնում եմ, էլի:
Անո -Փող:
Տիկին Արուսյակ, ինձ մի բաժակ ջուր տուր:
Տիկին Արուսը գնում է, խոհանոցից բաժակով ջուր բերում, Անոն ուզում է` դեղը խմի:
Արուս -Ախչի, այդ ի՞նչ ես անում:
Անո -Խմում եմ:
Արուս -Ի՞նչն ես խմում:
Անո -Տաբլետոկը:
Արուս -Դու ճնշում ունե՞ս:
Անո -Չէ, բայց հո չեմ թողնի` կորչի:
Արուս -Ախչի, ժամկետն անցած կլինի, կթունավորվես, կմեռնես:
Անո -Բան էլ չկա, շատ էր, լրիվ խմել եմ… (խմում է, դեմքը զզվանքով ծամածռում է) Թու, դառն է…
Արուս -15 տարվա դեղ է, ի՞նչ ես ուզում:
Անո -Փորձիր մի հատ:
Արուս -Լավ է, չեմ ուզում:
Անո -Հյուրասիրում եմ:
Արուս -Չէ, իմ դեղը ասպիրինն է:
Անո -Ինչի՞ համար ես խմում:
Արուս -Վայ, այնքան լավ դեղ է:
Անո -Հա, բայց դու կոնկրետ ինչի՞ դեմ ես խմում:
Արուս -Այդպես կոնկրետ չգիտեմ, բայց ինձ շատ է օգնում:

[Շինարար]

Մեջտեղում կրճատված հատված ավարտված պիեսից

Հայաստան -Պատմե՞մ:
Դատավոր -Այո, խնդրեմ:
Հայաստան -Որտեղի՞ց սկսեմ:
Դատավոր -Դե, չգիտեմ, Ձեր իմանալու բանն է, սկսեք երևի ամենասկզբից:
Հայաստան -Ես չեմ ուզում պատմել ամենասկզբից:
Դատավոր -Դե, մի տեղից սկսեք վերջապես:
Հայաստան -Իմ կյանքում սկիզբ ու վերջ չկա, յուրաքանչյուր կետ սկիզբ է, ու յուրաքանչյուր կետ նախորդի վերջն է: Կպատմեմ նրանից, թե ինչպես մենք կառուցեցինք մեր տունը: Եղավ այնպես, որ ահավոր ջրհեղեղը ամեն ինչ ավերեց, այստեղի բոլոր տները սրբեց տարավ: Իմ սկեսրայրը մի մեծ նավ էր սարքել, որի մեջ մենք պատսպարվեցինք՝ իմ սկեսրայրն ու սկեսուրը, իմ ամուսինը՝ իմ Հայկը, իմ տագրները, նրանց կանայք: Անձրևը քառասուն օր տևեց, իսկ երբ դադարեց, ամեն ինչ ծածկվել էր ջրով: Հետո ջուրը կամաց-կամաց սկսեց իջնել: Մենք ցամաքը ավելի շուտ տեսանք, քան այստեղի ջուրը ցամաքելը, որովհետև իմ սկեսրայրի սարքած նավը կանգնել էր այն երկգագաթ սարի բարձր գագաթին...
Դատավոր -Տիկին, Դուք Նոյի առասպե՞լն եք պատմում:
Հայաստան -Ի՞նչ առասպել, առասպելն ինչի՞ հետ ես:
Դատավոր -Առասպելը այն է, ինչը առաջ համարվել է ճշմարտություն, գիտելիք, գիտություն, հետո պարզվել է, որ ճշմարտությունը բոլորովին այլ է, դա դադարել է գիտելիք լինելուց, իր տեղը զիջել է նոր գիտելիքին, իսկ ինքը դարձել է առասպել, միֆ:
Հայաստան -Առասպելն այսինքը սու՞տ է:
Դատավոր -Դե չէ, սուտ չի, որովհետև մարդիկ, ովքեր այդպես են պնդել, կարծել են, թե դա այդպես է եղել, պարզապես այն չի համապատասխանել իրականությանը, մոլորություն է եղել:
Հայաստան -Չէ, ուրեմն սա Նոյի առասպելը չի, որովհետև այսպես իրականում եղել է, ու ես էլ քառասուն օր այդ նավի մեջ եմ եղել, ու հետո իմ սկեսրայրի ու սկեսրոջ, իմ ամուսնու, նրա եղբայրների ու նրանց կանանց հետ դուրս եմ եկել այն երկգագաթ սարի գագաթին, բայց կարող է և սա հենց այդ քո ասած առասպելը լինի, որ ասացիր` մոլորություն է, որովհետև նավից իջնելուց հետո մեր շուրջ բոլորը տեսանք սկզբում ջուր, հետո ամայի քար ու ժայռ, ու մոլորվել էինք, բա չէի՞նք մոլորվել, չգիտեինք՝ ինչ անենք, ու ո՞նց չմոլորվեինք:
Դատավոր -Այն ամենը, ինչ պատմում եք, գրված է Աստվածաշնչում:
Հայաստան -Ուրեմն քո ասելով՝ Աստվածաշնչում գրվածը սու՞տ է: Այս ամենը եղել է, ու ես էլ եմ այնտեղ եղել: Աստվածաշունչը Աստծու խոսքն է: Շատ հնարավոր է, որ իսկապես այն գրված լինի Աստվածաշնչում, բայց սա առասպել չի: Աստվածաշունչը առասպե՞լ է...
Դատավոր -Միգուցե սա ուրիշ պատմություն է, Ձեր սկեսրայրի անունը Նո՞յ է եղել:
Հայաստան -Նոյ չի եղել, բայց ինքը Նոյի պես արդար, բարի մարդ էր:
Դատավոր -Դե առասպել է, կարող է` ժամանակի ընթացքում որոշ բաներ էլ փոխված լինեն:
Հայաստան -Չէ որդիս, իմ սկեսրայրը մեռել է, բայց նրա հիշատակը հո չի՞ մեռել: Այդ մարդու անունը Նոյ չէր:
Դատավոր -Լավ տիկին, եկեք` ես իմ կարդացածից հարցեր տամ, տեսնենք Նոյի առասպելն է, թե չէ:
Հայաստան -Տվեք:
Դատավոր -Այ, ասացեք, Նոյը ի±նչ գիտեր, որ ջրհեղեղ է լինելու, ո±վ էր նրան ասել:
Հայաստան -Ի՞նչ Նոյ:
Դատավոր -Նոյը էլի, որ տապանը կառուցեց:
Հայաստան -Ի՞նչ տապան:
Դատավոր -Նոր Դուք էիք պատմում:
Հայաստան -Մեղա-մեղա, ես Նոյի անուն եմ տվե՞լ, տապան եմ ասե՞լ:
Դատավոր -Չասացի՞ք` սկեսրայրս մի մեծ նավ էր սարքել:
Հայաստան -Այո, սկեսրայրիս անունը, ասացի` Նոյ չէր, իսկ տապան մեռելների համար են սարքում, մենք չէինք պատրաստվում մեռնել, մենք ուզում էինք փրկվել:
Դատավոր -Ինչի՞ց էիք ուզում փրկվել:
Հայաստան -Ջրհեղեղից, ինչի՞ց:
Դատավոր -Այ, դե ասացեք, ի՞նչ գիտեիք, որ ջրհեղեղ է լինելու:
Հայաստան -Ոչ մի բան էլ չգիտեինք:
Դատավոր -Բա ինչու՞ կառուցեցիք այդ տապանը… ներողություն, այդ մեծ նավը:
...

Հայաստան -Չեմ հասկանում` ի՞նչ կա զարմանալի, որ մարդիկ ինչ-որ բան են կառուցում:
Դատավոր -Դե, հսկայական նավը ինչու՞ պիտի կառուցես հենց այնպես, ժամանակի և միջոցների անիմաստ վատնում է:
Հայաստան -Ինչու՞ էր հենց այդպես, անիմա՞ստ էր, որ ջրհեղեղը եղավ, այդքան մարդ կործանվեց, իսկ մենք փրկվեցինք:
Դատավոր -Այո, բայց միգուցե Ձեր սկեսրայրը ինչ-որ բան գիտեր:
Հայաստան -Ինչ պիտի իմանար, կամ ով գիտի…
Դատավոր -Գուցե Աստված նրան նախազգուշացրել էր ջրհեղեղի մասին:
Հայաստան -Մեծ տղա ես, ծիծաղելի բաներ ես ասում, ո՞վ է տեսել, որ Աստված մարդկանց հետ խոսա, բան ու գործ չունի… Բացի այդ, գիտե՞ս, ինձ թվում է Աստծո համար էլ անակնկալ էր այդ ջրհեղեղը, ինչ-որ մի բան նրա հաշիվներում սխալ էր եղել, այլապես նա կկանխեր:
Դատավոր -Հենց Աստծո որոշմամբ էլ եղավ ջրհեղեղը:
Հայաստան -Ինչի՞ց որոշեցիր:
Դատավոր -Աստվածաշնչում է գրված: Գրված է, որ մարդկանց մեղքերը այնքան էին շատացել, որ Աստված որոշեց բնաջնջել նրանց:
Հայաստան -Ուրեմն զարմանալի չէ, որ մարդիկ չեն հավատում Աստծուն, դա զրպարտություն է:
Դատավոր -Իսկ Դուք ինչի՞ց որոշեցիք:
Հայաստան -Որովհետև ինչպե՞ս կարող է Աստված բնաջնջել, Աստված միայն արարում է:
Դատավոր -Սոդոմ և Գոդոմ քաղաքներն է՞լ Աստված չի հրդեհել:
Հայաստան (խաչակնքում է) -Մեղա քեզ: Չէ էլի: Հրդեհել, բնաջնջել, իմ իմացած Աստվածը նման բաներ չի անում:
Դատավոր -Ինչևէ, Աստված երևի այս հարցում մեզ չօգնի: Եկեք ի վերջո հասկանանք, թե ինչու Ձեր սկեսրայրը կառուցեց այդ նավը:
Հայաստան -Իհարկե, Աստված չի իջնի ու օգնի մեզ, ինչպես և, իմ կարծիքով, այն ժամանակ չի իջել և օգնել իմ սկեսրայրին նավը կառուցելիս:
Իսկ թե ինչու իմ սկեսրայրը կառուցեց այդ նավը, արդյոք նա ինչ-որ բան գիտեր, զգում էր, ես չգիտեմ, իմ մտքով չի անցել հարցնել, պետք է իրեն հարցնեք, բայց դա էլ հնարավոր չէ… Աստված ողորմի, աշխատասեր, բարի, արդար մարդ էր: Մի բան հաստատ է. Աստված նրան ոչինչ չէր նախազգուշացրել, որովհետև դժվար թե մեկը գտնվի, որ կարողանա պարծենալ, թե Աստված իր հետ զրուցել է: Եթե այդպիսի բան լիներ, նա մինչև մահ այդ մասին կխոսեր, բայց նա նույնիսկ չի էլ ակնարկել:

[Շինարար]

Էսսե մեր մասին
(Ներեցեք վերնագրի անհամեստության համար)

Ուզում եմ այստեղ կիսվել ձեզ հետ իմ մտքերով հայ գրականության մեջ մեր մասին ասված ինձ համար երկու ամենաբնորոշ հատվածների շուրջ:

Ա

Պարույր Սևակի <<Քիչ ենք, բայց հայ ենք>> բանաստեղծությունից այս հատվածը ըստ իս ամենաբնորոշ խոսքերից են մեր գրականության մեջ, որ մեզ են բնութագրում՝

Պարզապես մենք մեր դարավոր կյանքում‚
Երբ եղել ենք շատ
Ու եղել կանգուն‚
Դարձյա՛լ չենք ճնշել մեկ ուրիշ ազգի‚
Ո՛չ ոք չի տուժել զարկից մեր բազկի։
Եթե գերել ենք՝
Լոկ մեր գրքերով.
Եթե տիրել ենք՝
Լոկ մեր ձիրքերով...

Ի՞նչ է պատկերված այս տողերում, եթե ոչ ժամանակակից եվրոարժեքները, մարդասիրական այն գաղափարները, որոնց ձգտում է հասնել ամբողջ աշխարհը, այն ամենը, որ անհրաժեշտ է՝ ունենա ցանկացած պետություն, որը ձգտում է մտնել Եվրոմիություն, և ի՞նչ… Պարզվում է, որ այդ ամենը մեզ բնորոշ է եղել մեր դարավոր կյանքի ընթացքում, այդ դեպքում մենք այսօր ինչի՞ ենք ձգտում… Իմ համեստ, միգուցե սխալ կարծիքով, հենց այստեղ է մեր խնդիրը, մենք ձգտում ենք գնալ դեպի այն, ինչը ենք, բայց չենք հասկանում, որ մենք արդեն ենք, և արդյունքում միայն հեռանում ենք մեզնից՝ իբր հասնելու համամարդկայինին, բայց քանի որ այդ համամարդկայինը հենց այն է, ինչ մենք արդեն էինք, ինքնաբերաբար ինքներս մեզնից հեռանալու այս ճանապարհից հեռանում ենք և համամարդկայինից: Չեմ սիրում բարդ մտքեր, բայց ավելի պարզ չկարողացա մտքերս պարզաբանել: Մնանք այնպիսին, ինչպիսին որ ենք իրականում, մնանք մեր ճշմարիտ եսում, այդ դեպքում միայն կկարողանանք տեղավորվել ժամանակակից արժեհամակարգում, որովհետև այդ ժամանակակիցը, այդ նորը, ավելի վեհը հայտնագործություն է մյուսների համար, իսկ մեզ համար միշտ եղել է միակ հնարավոր կենսակերպը, մենք այլ կերպ չենք էլ պատկերացրել, որ հնարավոր է, այդ պատճառով էլ չենք նկատել այդ միակ նորմալի, միակ հնարավորի առանձնահատուկ, բացառիկ լինելը: Հայեր, պետք է ձգտել եվրոպացիների հայտնաբերած հեծանիվին, ախր հիշեք, փոքր ժամանակ դուք բոլորդ էլ ունեցել եք հեծանիվ:
Եթե սա մենք չհասկանանք, կշարունակենք միայն և միայն հեռանալ նրանից, ինչին ձգտում է հասնել ողջ մարդկությունը, կհեռանանք մարդ լինելուց, ու այսօր ցավոք մենք այդ հեռացման ճանապարհին ենք:
Շնորհակալություն ուշադրության համար, հո գլուխներդ շատ չտարա՞:

[Շինարար]

Էսսե մեր մասին
(Ներեցեք վերնագրի անհամեստության համար)

Բ

…թեպետ մենք փոքր ածու ենք և թվով շատ սահմանափակ ու զորությամբ թույլ և շատ անգամ օտար թագավորությունների կողմից նվաճված, բայց և այնպես մեր երկրում էլ գրելու և հիշատակվելու արժանի շատ սխրագործություներ են կատարվել…

Պե՞տք է նշել, որ մեջբերումը Մովսես Խորենացու «Հայոց պատմությունից» է: Սիրում ենք հիանալ օտարներով և միշտ թերահավատորեն ենք վերաբերվում ինքներս մեզ: Շակիրան ավելի լավն է, քան մեր, օրինակ, Շուշան Եսայանը, Գաբրիել Մարկեսը ավելի հանճարեղ է, քան Հրանտ Մաթևոսյանը, սակայն երբ եվրոպական հեռուստաալիքը հինգ րոպեանոց ռեպորտաժ է նկարահանում հայ երգչուհու մասին, մենք սկսում ենք այլ կերպ վերաբերվել նրան, որովհետև նորին մեծություն Եվրոպան նրան հավանել է, երբ ամերիկացի գրողը գովեստով է արտահայտվում հայ գրողի մասին, մենք դրանից շոյված ենք մեզ զգում, բայց ինչու՞… Որտեղից է գալիս մեզ թերագնահատելու և ուրիշի կարծիքը մեր մասին այդպես կարևորելու մեր, ըստ իս ստրկական, հատկանիշը: Ինչու՞ չենք կարողանում մենք մեզ ճիշտ գնահատել, տարբերել մեր լավ և վատը՝ անկախ նրանից, թե օտարը ինչ կարծիք կունենա դրա մասին:
Ինչու՞ մեզ համար ինչ-որ Կոելյո ավելի կշիռ կարող է ունենալ, քան մերը…
Միշտ պետք է հիշել Խորենացու այս հանճարեղ ու պարզ բնորոշումը մեր մասին: Մենք այն ենք, ինչ կանք, գնահատենք մեզ, ոչինչ չավելացնենք, ոչինչ չհորինեք մեր մասին՝ ավելին երևալու համար և դրանով իսկ հայտնվելով ծիծաղելի վիճակում, և ոչինչ միևնույն ժամանակ չթերագնահատենք:

Հ. Գ.
Թեպետ մենք փոքր ածու ենք և թվով շատ սահմանափակ ու զորությամբ թույլ և շատ անգամ օտար թագավորությունների կողմից նվաճված, բայց և այնպես մեր երկրում էլ գրելու և հիշատակվելու արժանի շատ սխրագործություներ են կատարվել. պարզապես մենք մեր դարավոր կյանքում‚ երբ եղել ենք շատ ու եղել կանգուն‚ դարձյա՛լ չենք ճնշել մեկ ուրիշ ազգի‚ ո՛չ ոք չի տուժել զարկից մեր բազկի. եթե գերել ենք՝ լոկ մեր գրքերով. եթե տիրել ենք՝ լոկ մեր ձիրքերով...

[Yeghoyan]

Անո -Ընտիր դեղ է, ճնշումի դեմ, քեզ համար եմ բերել:
Արուս -Բայց ես ճնշում չունեմ:
Անո -Տարօրինակ է, քո տարիքի կինը պարզապես պարտավոր է ճնշում ունենալ, հատը 100 դրամ:

Արուս -Ախչի, այդ ի՞նչ ես անում:
Անո -Խմում եմ:
Արուս -Ի՞նչն ես խմում:
Անո -Տաբլետոկը:
Արուս -Դու ճնշում ունե՞ս:
Անո -Չէ, բայց հո չեմ թողնի` կորչի:
Արուս -Ախչի, ժամկետն անցած կլինի, կթունավորվես, կմեռնես:
Անո -Բան էլ չկա, շատ էր, լրիվ խմել եմ… (խմում է, դեմքը զզվանքով ծամածռում է) Թու, դառն է…
Արուս -15 տարվա դեղ է, ի՞նչ ես ուզում:
Անո -Փորձիր մի հատ:
Արուս -Լավ է, չեմ ուզում:
Անո -Հյուրասիրում եմ:

Վերջը համոզեց իսկական հայկական հարևաններ

Սա իրական պատմություն էր, թե՞ հորինված

շատ դուրս եկավ, շատ ապրես

[Շինարար]

Վերջը համոզեց իսկական հայկական հարևաններ

Սա իրական պատմություն էր, թե՞ հորինված

շատ դուրս եկավ, ապրես

Հորինված իրականություն է. պիեսը բոլորովին այլ բանի մասին է, կեսը գրել եմ, հիմա մի փոքր ստեղծագործական դադար է մոտս, չնայած մտքիս մեջ ամբողջությամբ այն կա, բայց երկխոսությունների հարցն է դժվար, պետք է այնպես անեմ, որ և ծիծաղելի լինի, և հիմնական բովանդակության հետ կապ ունենա, անկապ անեկդոտների շարան չլինի. մեկ էլ եթե ուշադիր եղար, բոլորովին էլ չհամոզեց

[Yeghoyan]

եթե ուշադիր եղար, բոլորովին էլ չհամոզեց

ահա չհամոզեց, ուղղակի ասեց էսօր չունես վաղը կունենաս, ճնշումն ինչա՞ որ քո տարիքի կինը չունի
ու երբ խմում էր -ախչի, այդ ինչ ես անում

չէ, իսկականից լավն էր, կսպասենք շարունակությանը, կամ պիեսին ամբողջությամբ


Հ.Գ. սիրում եմ ուրախ ու ճշմարտությանը մոտ երկխոսություններով ստեղծագործություններ

[Ուլուանա]

Դեռ մենակ էս մեկն եմ կարդացել։

Հատված անավարտ պիեսից

Էս ինչ լավն էր։ Շատ բնական էր ու լրիվ հայկական։