Հայ ժողովրդի առաջնորդները

[Lion]

Այս թեմայում ես ժամանակագրական հերթականությամբ կազմված ցուցակով կներկայացնեմ Հայ ժողովրդի առաջնորդներին, մարդկանց, ովքեր այս կամ այն ժամանակաշրջանում առաջնորդել են Հայ ժողովրդին կամ նրա մի մասին, գլխավորել կամ ղեկավարել են Հայկական պետությունները կամ պետական միավորները:

Եթե հետաքրքրող հարցեր կլինեն, խնդրեմ, առանց քաշվելու տվեք. ես կփորձեմ պատասխանել դրանց:

[Lion]

1. Արատտա

(Քրմեր, որոնք սկզբում իշխում էին ժառանգաբար, իսկ հետո սկսեցին ընտրվել)
(Հայկազունիներ, ժառանգաբար)
(Տիտղոս - Մեծ Քուրմ)
(Մայրաքաղաք - մինչ մ.թ.ա. 11.08.2492՝ Մեծամոր, մինչ մ.թ.ա. 1980՝ Հայկաշեն, մինչ մ.թ.ա. 1561՝ Արմավիր)

1. Էնսուխքեշդանա քուրմ (մ.թ.ա. մոտ 2610-2560)
2. Դումուզի քուրմ (մ.թ.ա. մոտ 2560 - ուղ. 2492)
3. Հայկ Նահապետ (մ.թ.ա. 2492-2411)
4. Անանուններ քուրմ (մ.թ.ա. մոտ 2411-2270)
5. Ռիշիադադ քուրմ (մ.թ.ա. մոտ 2270-2233)
6. Թախիշաթալ քուրմ (մ.թ.ա. մոտ 2233-2232)
7. Մադակ-Անի քուրմ (մ.թ.ա. մոտ 2232-2205)
8. Էրիդապիզիր քուրմ (մ.թ.ա. մոտ 2205 - ուղ. 2199)
9. Իմտա քուրմ (մ.թ.ա. 2199-2196)
10. Ինկեշուշ քուրմ (մ.թ.ա. 2196-2190)
11. Սարլագաբ քուրմ (մ.թ.ա. 2190-2184)
12. Շուլմե քուրմ (մ.թ.ա. 2184-2178)
13. Էլուլումեշ քուրմ (մ.թ.ա. 2178-2172)
14. Ինիմագաբեշ քուրմ (մ.թ.ա. 2172-2167)
15. Իգեշաուշ քուրմ (մ.թ.ա. 2167-2161)
16. Իարլագաբ քուրմ (մ.թ.ա. 2161-2146)
17. Իբատ քուրմ (մ.թ.ա. 2146-2143)
18. Իարլանգաբ քուրմ (մ.թ.ա. 2143-2140)
19. Կուրում քուրմ (մ.թ.ա. 2140-2139)
20. Խաբիլկին քուրմ (մ.թ.ա. 2139-2136)
21. Լաերաբում քուրմ (մ.թ.ա. 2136-2134)
22. Արարում քուրմ (մ.թ.ա. 2134-2132)
23. Խաբլում քուրմ (մ.թ.ա. 2132-2129)
24. Պուզուր-որդի քուրմ (մ.թ.ա. 2129-2122)
25. Իարլագանդա քուրմ (մ.թ.ա. 2122-2115)
26. Սիում քուրմ (մ.թ.ա. 2115-2109)
27. Տիգրան Հայկի տոհմից (մ.թ.ա. 2109-2108)
28. Ապիլաշա քուրմ (մ.թ.ա. 2108-2026)
29. Արմենակ Տիգրանի որդի (մ.թ.ա. 2026-1980)
30. Արամայիս որդի (մ.թ.ա. 1980-1940)
31. Ամասիա որդի (մ.թ.ա. 1940-1908)
32. Գեղամ որդի (մ.թ.ա. 1908-1858)
33. Հարմա որդի (մ.թ.ա. 1858-1827)
34. Արամ I Միավորիչ որդի (մ.թ.ա. 1827-1769)
35. Արա I Գեղեցիկ որդի (մ.թ.ա. 1769-1743)
36. Արա II Կարդոս որդի (մ.թ.ա. 1743-1725)
37. Անուշավան Սոսանվեր որդի (մ.թ.ա. 1725-1662)
38. Պարետ որդի (մ.թ.ա. 1662-1612)

[dvgray]

ես ունեմ մի ինձ հետաքրքիրող հարց:
էս մարդկանց անունները ու իրանց իշխած տարեթվերը որտեղի՞ց գիտես/գիտեն:

[Lion]

Հետաքրքիր հարց է...

Ոչ Հայկազունիների իշելու թվականները հայտնի են շումերա-աքքադական սեպագրերից, իսկ Հայկազունիներինը՝ Մովսես Խորենացու հայտնած տվյալներից, որոնք վերլուծել և օրացույցային-ժամանակագրական կարգով շարադրել են Միքայել Չամչյանը և Ղևոնդ Ալիշանը:

[Մեղապարտ]

Ապրես ,բավականին հետաքրքիր թեմա է և քննարկելու շատ բան կա :
Հիմա աժաջինը իմ կարծիքը ժամանակագրության հետ համաձայն չեմ ,սա ելակետային այն համաձայնություն է:
Երկրորդը առաջին քրմապետը Ուբարտուտուն էր ըստ Շումերների:

[Lion]

Ուբարտուտուի մասին որ աղբյուրն է հայտնում...

[Մեղապարտ]

Ուբարտուտուի մասին որ աղբյուրն է հայտնում...

Նախաջերհեղեղյան վերջին կառավարիչն էր նրա մասին մի քանի աղբյուրներ կան թագավորական ցուցակ, «Էնլիլ Էնկի»,«Զիհուսուդրա» ավանդապատումներ:

[Lion]

1.1. Եգիպտոսի Հայկազուտներ

(սկզբում փաստացի, իսկ հետագայում ձևականորեն ենթարկվում էին Արատտային)
(տիտղոս - կառավարիչ, արքա)
(մայրաքաղաք - 1726-1567 - Ավարիս)

(փակագծերում տրվում է այս անունների "միջազգային-ընդունված" ձևը)
1. Սասուն (Սեսու) (մ.թ.ա. 1725-1707)
2. Հակուբ-հայր (Իակուբհեր) (մ.թ.ա. 1707-1699)
3. Օհանե Հիանալի (Իանե Հիանա) որդի (մ.թ.ա. 1699 - մոտ 1650)
4. Հակոբ I (Ապոպի I) (մ.թ.ա. մոտ 1650-1610)
5. Հակոբ II (Ապոպի II) (մ.թ.ա. մոտ 1610-1600)
6. Կիռնակ (Կեռտա, Կիռտա) (մ.թ.ա. մոտ 1600-1561)

1.2 Հնդկաստանի Հայոմարտներ

(սկզբում փաստացի, իսկ հետագայում ձևականորեն ենթարկվում էին Արատտային)
(տիտղոս - կառավարիչ, արքա)
(մայրաքաղաք - Բահլ)

(փակագծերում տրվում է այս անունների "միջազգային-ընդունված" ձևը)
1. Հայկ Իմարտ (Հայոմարտ, Հայա մարտ/դա) (մոտ 1700-1670)
2. Հայկ-որդի (Խաոսինգխա, Հաոսինգխա) որդի (մոտ 1670-1630)
3. Թահմաուրպա որդի (մոտ 1630-1600)
4. Անի (Աինա) որդի (մոտ 1600-1580)
5. Աժդահա (Աժդահակա) եղբայր (մոտ 1580-1570)
6. Տիրան-Տարոն (Տրաետաոնա) Աժդահայի որդի (մոտ 1570-1540)
7. Մանուչար (Մանուճեհր) (մոտ 1540-1510)
8. Նազար (Նավզար) (մոտ 1510-1480)
9. Զավան (Զավ) (մոտ 1480-1450)
10. Հերշասպ (մոտ 1450-1420)

[Մեղապարտ]

Այս պահին մեկ հարց նույնպես առաջացավ,
Դումուզի քուրմ կամ կառավարիչ :
Նա զոհվել էր և բնականաբար Հայկից հետո չէր կարող կառավարել:
Առաջարկում եմ քննարկել այս երեք հարցահարույց կետերը և նոր անցնենլ առաջ:

[Lion]

Սա առանձին ու մեծ թեմա է - եկ այստեղ շարունակենք...

http://www.akumb.am/showthread.php?t=25789&page=47

[Մեղապարտ]

Բայց քննարկվող նյութ այս բաժնի հետ է կապված:

[dvgray]

Նախաջերհեղեղյան վերջին կառավարիչն էր նրա մասին մի քանի աղբյուրներ կան թագավորական ցուցակ, «Էնլիլ Էնկի»,«Զիհուսուդրա» ավանդապատումներ:

հետո՞
ուրեմն ավանդապատումը քո համար պատմական հիմք ա՞:
ուրեմն Սասուցի Դավիթը իրական մարդ ա եղել հա՞ : իսկ իրա ձին էլ իրական ձի
…
էտ Նոյի կամ ավելի ուշ եղած-չեղածի մասին ոնց՞ եք տեղեկություն իմանում: Ախր մեր նորագույն պատմությունից մենք շատ քիչ բան գիտենք: նայեք՞ : հեսա Սերոժը մի գլուխ գիտնական ա հավաքելու, որ տենան, թուրքերն են մեզ ցեղասպանել՞ թե մենք իրանց

[dvgray]

Այս պահին մեկ հարց նույնպես առաջացավ,
Դումուզի քուրմ կամ կառավարիչ :
Նա զոհվել էր և բնականաբար Հայկից հետո չէր կարող կառավարել:
Առաջարկում եմ քննարկել այս երեք հարցահարույց կետերը և նոր անցնենլ առաջ:

ոնց՞ ա զոհվել: ինչ՞ ա եղել: ավարիա՞, հրդեհ՞, երկրաշարժ՞:
միգուցե անե՞րն ա դանակահարել

[Ambrosine]

Անանուններ քուրմ

սա՞ ինչ էր

անունները այնքան էլ հայկական չեն, եթե անուն են

[Մեղապարտ]

հետո՞
ուրեմն ավանդապատումը քո համար պատմական հիմք ա՞:
ուրեմն Սասուցի Դավիթը իրական մարդ ա եղել հա՞ : իսկ իրա ձին էլ իրական ձի
…
էտ Նոյի կամ ավելի ուշ եղած-չեղածի մասին ոնց՞ եք տեղեկություն իմանում: Ախր մեր նորագույն պատմությունից մենք շատ քիչ բան գիտենք: նայեք՞ : հեսա Սերոժը մի գլուխ գիտնական ա հավաքելու, որ տենան, թուրքերն են մեզ ցեղասպանել՞ թե մենք իրանց

Ինձ զարմացնում ես, ավադապատումը այն ճշմարտությունն է որով ապրում և գոյատեվում է էթնոսը:Ամեն էթնոսի համր իր ավանդապատումների հերոսը իրակն է:
Ինչպես իրական է հրեաների համար Մովսեսը և Աբրահամը ,քրիստոնեաների համար Հիսուսը,իրանցիների համար Ռոստամ Զալը :