«Վաճառվում է» Հայաստանը

[voter]

Ես տենց բան եմ ասել? Չէ ասում եմ ասում եք, երկուսին էլ ասեք...

Հետաքրքիր է, քանի տենց ծանոթ ունեիր? Էն ժամանակվա Ջերմուկին նայի, ու էս ժամանակվա, Էլմոն էլ թող հաստատի... Հիմա էլ հույս կա... Հիմա ես որ ահագին մարդ եմ ճանաչում, որ վերաբնակեցման ծրագրով ասենք, ԼՂՀ-ում ա ապրում, փաստորեին էն ժամանակ էլ է գործել տենց ծրագիր?


Ամեն ինչ էդքան վատ չի, ոնց դու ես տեսնում... և հույսը կա և ապրելու միջոցներ... պարզապես, եռանդ է պետք ու աշխատանք,,... իսկ օլիգարխների հարցի լուծումը հեռու չի...

Ասում էս ջղայնանում ես, որ ասում ենք այսօրվա իշխանությունները քաքել են գործի մեջ իսկ նախկինների մասին բան չենք ասում։ Դրանից էլ հարցրի, որ ասեմ նախկինները ինչ քաքեր են կերել, դրանից այսօրվա վիճակը կփոխվի ու այսօրվա քաքեր ուտողների հարցը կփակվի՞

Հիմիկվա առօրյա վիճակի մասին է հիմա քննարկումը, ինչ է հիմա պետք անել, որ վիճակը փոխվի ու դրանից էլ նա ով իրեն հայտարարել է իշխանություն, թող բարի լինի պատասխանատվությունը կրի ու անի։ Նախկինները, հռոմի կայսրերը, նիբելունգները արդեն պատմություն են ու նրանից կախված ոչինչ չկա։

Իսկ եթե ներկաներից էլ բան կախված չի, այդ դեպքում իրանք ում պրիբորին են պետք՞

Ջերմուկի երգը արդեն 20 տարիա լսում եմ - կերակրենք Հայաստանը ջերմուկի ջրերով... Առանձին թեմա է։

Իսկ որ հիմա տենց վատ չի ոնց որ ներկայացնում եմ, երևում է նկատի ունես այն, որ սովետական ԽՆԱՄԻ ԾԱՆՈԹ ԲԱՐԵԿԱՄ համակարգով ապրողների համար հա էլ լավ ա։

ՈՒղղակի հարց, այդ «բաշարողը կարումա անումա» քանի հոգի է՞ - թեման սկսելուց ներկայացրել էի տվյալները դրանք քարը տրաքի 100 հազար հոգի են, դե ուրեմն իրանք էլ թո գնան ու բաշարեն Ազատագրված տարածքները բնակեցնեն, ես էլ մի օր լսեմ «տուն արի» ծրագրով առաջին ընտանիքը որ իր ունեցվածքը ծապել գնացել տեղափոպվելվորվել է Քարվաճառում Քոչարյանի ընտանիքն է....

Այիսնքն հայաստանում հա կա լավ բաշարող գոր անողներ, ովքեր են նույն սովետ ժամանակվա ցխավիկները, որ ԽԾԲ են ստեղծում հիմա դա կչիշա է կոչվում ու դա արդեն էնքան արժանիք է համարվում որ ուրիշ բանի կարիք չունես։

Ապե ծանոթ կարում ես գտնես կապրես Հայաստանում, չէ ուրեմ վարիանտ չի, նույնիսկ եթե նենց գործ անող ես, որ դրան Microsoft էլ կերազի։

Հայաստանին առանց կռիշի գործ անող հարկերը վճարող, միջազգային արժեք ստեղծողը պետք չի, այլ պետք է պապային, շեֆին նվիրված իրան մուծվողը, իսկ ինքը պապան քո գոյությունը կապահովվի, ինչ օրենք պետք ա կգտի որ դու լինես ու իրան մուծվես։ Փառք շեֆին որ նա կա։

[voter]

Ա1+ից մեզ երևում է կարդում են, մենք էլ իրանց ։-)

Ամեն դեպքում հետաքրքիր էր տեսնել, որ տ.Խառատյանի կարծիքը նույնն է - ժողովրդագրական(դեմոգրաֆիական) ճգնաժամը զգացվում է

«Ա1+»-ի կայքում ընթացող էլեկտրոնային հարցման արդյունքում, որին մասնակցել է ավելի քան 660 մարդ, մեղմ ասած, մտահոգիչ արդյունքներ են արձանագրվել է: Պարզվել է, որ հարցման մասնակիցների 50,7 տոկոսը ցանկանում է մշտական բնակություն հաստատել արտերկրում, իսկ 25, 7 տոկոսը ցանկանում է արտերկիր մեկնել ժամանակավոր բնակության համար: Հարցման մասնակիցների միայն 19, 1 տոկոսը չի ցանկանում հեռանալ երկրից, իսկ 4,4 տոկոսը դեռ կողմնորոշված չէ:


Երկրում շարունակաբար ընթացող արտագաղթի աճը ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանն առաջին հերթին կապում է երկրում արդարության դեֆիցիտի հետ. «Շատ մեծ քանակով մարդիկ արտագաղթում են, քանի որ գտնում են, որ ապրում են անարդար երկրում: Ընդ որում` նրանք գնում են անարդար երկիր, սակայն գտնում են, որ ավելի հեշտ է տանել օտար երկրի անարդարությունը, քան սեփականի, որտեղ նրանց սպասելիքներն ավելի մեծ են»: Նրա կարծիքով անադարության պատճառով գնում են հիմնականում այս կամ այն չափով կայացած մարդիկ:

Արտագաղթի տեմպերի աճման մասին Հրանուշ Խառատյանը դեռեւս ահազանգել է 2003 թ. հրատարակած իր ուսումնասիրություններում: Ըստ նրա` Հայաստանում արտագաղթի պիկերը արձանագրվել են հատկապես 2003թ. խորհրդարանի ընտրություններից հետո. «Այդ միգրացիան ոչ թե քաղաքական հայացքների եւ ակնկալիքների հետեւանքով էր: Պարտված պատգամավորների հետեւորդները, անկախ իրենց քաղաքական հայացքներից, իրենց Հայաստանում ռեալիզացնելու շանս չեն տեսնում»,- «Ա1+»-ի հետ զրույցում ասաց տիկին Խառատյանը: Նրա ուսումնասիրությունների ընթացքում բազմաթիվ քաղաքացիներ ասել են. «Օրինակ` մենակ մնացած ծեր կինը մեզ ասում է` տղաներս ուզում էին, որ այսինչը ընտրվեր, չընտրվեց` մնան ի՞նչ անեն»:

Արտագաղթին նպաստել է նաեւ սեփականաշնորհման գործընթացը:
Հրանուշ Խառատյանի ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ հողի սեփականաշնորհումը իրականում գյուղացուն հեռացրել է հողից, տնտեսական անառողջ մրցակցություն ստեղծել. «Հողերը մեծ կտորներով սեփականաշնորհել են ոչ թե գյուղացիներին, այլ շատ քիչ թվով մարդկանց, որոնք գյուղացիներին վարձելով չնչին գներով` փորձում են մշակել այդ հողերը: Խոշոր հողակտորների սեփականատերերն իրենց հնարավորություններով եւ ազդեցություններով փոքր հողակտոր ունեցող գյուղացուն իր մթերքը սպառելու շանս չեն թողնում»:
Հրանուշ Խառատյանի ուսումնասիրությունները նրան թույլ են տալիս ասել. «Գյուղական բնակավայրերում երիտասարդության 70-80 տոկոսը ուզում է գնալ Հայաստանից»:

Իսկ ընդհանրապես երկրից հիմնականում արտագաղթում են երիտասարդները, որոնք տիրապետում են լեզուների եւ հմտությունների: Օրինակ` գիտությունների թեկնածու` 34-ամյա Գ. Գրիգորյանը իր գիտական գործունեության համար ստանում է ընդամենը 20 հազար դրամ եւ այսօր Հայաստանից հեռանալու ուղիներ է փնտրում: «Այս պահին կա մի երեւույթ, որը նպաստում է արտագաղթին. Մի շարք երկրներ ներգաղթի ծրագրեր են իրականացնում իրենց ժողովրդագրական վիճակը շտկելու համար` օրինակ Կանադան, ԱՄՆ-ն եւ այլն: Ներգաղթի ծրագրերը լրացուցիչ մոտիվ են անարդարությունից փախչող եւ տնտեսական ակտիվություն փնտրող մարդկանց համար»,- ասաց տիկին Խառատյանը:

Իրավիճակի ամբողջ լրջությունն ընդգծելու համար` տիկին Խառատյանը ներկայացրեց նաեւ ՀՀ-ի վերաբերյալ ՄԱԿ-ի ուսումնասիրությունները. «2025թ. եւ 2050թ. ՀՀ-ին սպառնում է ակտիվ ծերացում` երկու պատճառով` ծնելիության նվազում եւ աշխատանքային տարիքի մարդկանց նվազում: Նույն պատկերը սպառնում է Վրաստանին, իսկ Ադրբեջանին եւ Թուրքիային սպասվում է ազգաբնակչության երիտասարդացում»:
Նույն ՄԱԿ-ի ուսումնասիրությունների համաձայն` 2050 թ. ՀՀ-ում յուրաքանչյուր թոշակառուի բաժին է ընկնում մեկ աշխատանքային տարիքի մարդ. «Սա շատ սպառնալի ցուցանիշ է, հատկապես, որ մեր կենսաթոշակային ֆոնդը ձեւավորվում է աշխատանքային տարիքի այս պահին վճարած գումարներով: Այսինքն, մենք գումար հետ չենք գցում` թոշակառուների համար: Այս տարվա աշխատողի գումարը հենց այս տարի էլ թոշակ է տրվում»:
Ամփոփելով իր տեսակետը` տիկին Խառատյանն ասաց. «Ցավոք, մեզ սպառնում է ժողովրդագրական ճգնաժամ, երկրում կենսունակության պակաս, որը բռնապետության ցավալի հեռանկար է»:

[voter]

Մի հատ էլ հոդված տեղերից լավ «վիճակի» Ջերմուկի, Ծախկաձորի մասին չի մնացած Հայաստանի մասին է

Շիրակի մարզի Մարալիկ գյուղի 78- ամյա բնակիչ Ալիս Ուռուտյանը 3 զավակ ունի, սակայն նրանցից որեւէ մեկն այսօր մոր կողքին չէ:

«78 տարեկան եմ, բայց մեն-մենակ, տխուր: Ո՞ւմ է պետք է իմ ապրելը: Երեխաներիցս 2-ը Ռուսաստանում են, 1-ն էլ Թուրքիայում, բայց էնտեղ էլ մի օրի չեն: Ի՞նչ են մտածում ես իշխանությունները, որ բոլորին գցել են դրսերը, օտարության մեջ»,- «Ա1+»-ին նեղսրտած պատմեց Ալիս Ուռուտյանը:

Արտագաղթած զավակները մորը չեն կարողանում ֆինանսապես աջակցել, ամսվա ընթացքում 1-2 անգամ զանգահարում են նրա առողջական վիճակի մասին տեղեկանալու համար: «Ինչո՞վ օգնեն, մեկը լինի իրենց օգնի: Հայաստանից գնացին, որովհետեւ չէին կարողանում պարտքերը փակել, իսկ էստեղ աշխատանք չունեին»:

78-ամյա միայնակ կինն իր ապրուստը հոգալու համար նույնիսկ սեփական փոքրիկ այգին չի կարողանում մշակել. «Գյուղը ոռոգման ջուր չունի: Օրվա մեջ 1-2 ժամ խմելու ջուր են տալիս, էն էլ հազիվ հավաքում եմ, դրանով այգի մշակել չի լինի: Թե անձրեւ գա խեղճ ծառերը կջրվեն, թե չէ` չորանում են: Ամբողջ օրը սպասում ենք, թե երբ ենք ստանալու էդ երկու կոպեկ թոշակը, որը պարտքերը տանք ու նորից պարտք անենք` ցամաք հաց առնելու համար: 23 հազար դրամ եմ ստանում, բայց 23 հազար էլ դարդ ունեմ»:

78-ամյա Ալիս Ուռուտյանի ճակատագիրը այնքան էլ չի տարբերվում իր տարեկից համագյուղացիներից: Ընդհանրապես` Մարալիկի մոտ 1500 բնակիչների շարքում միայնակ տարեցները մեծամասնություն են կազմում: Գյուղում մնացել են հիմնականում այն երիտասարդները, որոնք մեկնելու հնարավորություններ չունեն:

80- ամյա Ժենյա Ղազարյանը 7 երեխա ունի` 1 որդի եւ 6 աղջիկ: Միակ տղան իր ընտանիքի հետ մեկնել է Ռուսաստան:

Նրա 6 աղջիկներից Մալարիկում ապրում են 2-ը, որոնք երկուսն էլ բարձրագույն կրթություն ունեն. «Երկու աղջիկներս էլ աշխատանք չունեն, ոչ էլ դեռ թոշակ են ստանում: Ում դիմեցին ասեցին փող տվեք` աշխատանքի ընդունենք: Դե որ փող ունենան, էլ ինչի՞ պիտի աշխատանք փնտրեն: Աղջիկներիցս մեկի երեխաների հետ եմ ապրում: 8 շունչ ենք մի տան մեջ, ոչ մեկս էլ չենք աշխատում: Ես չեմ դուք եք, ասեք` ո՞նց ապրենք»:

Որդուն Ռուսաստան ուղարկելու համար ծախել են կովն ու մի քանի ոչխարները. «Եղածներս ծախեցինք, բայց էն էլ Ռուսաստանում էլ մի բան չի: Թոռներիցս մեկին էլ դպրոց չեն ընդունել, ասել են Ռուսաստանի քաղաքացի չես: Հիմա ոչ իմ տղուն կարանք օգնենք, ոչ էլ տղաս մեզ: Ո՞ւմ դիմեմ, չգիտեմ: Մարդու երես չենք տեսնում: Հենց ընտրություն է գալիս, գալիս են մի հատ երեւում, խաբում, գնում»:

[dvgray]

Մի հատ էլ հոդված տեղերից լավ «վիճակի» Ջերմուկի, Ծախկաձորի մասին չի մնացած Հայաստանի մասին է

իմիջայլոց իզուր ես մտածում, որ Ջերմուկում ու Ծաղկաձորում վիճակը ուրիշ է:

[Elmo]

Մի հատ էլ հոդված տեղերից լավ «վիճակի» Ջերմուկի, Ծախկաձորի մասին չի մնացած Հայաստանի մասին է

Ասեմ քեզ, որ Ջերմուկում էլ եսիմ ինչ փայլուն վիճակ չի: Ծնողներս Ջերմուկում են ապրում: Հա, բան չունեմ ասելու աշխատանք ունեն, բայց Երևանի հետ համեմատած կես եկամուտ ունեն:
Ծախսերն էլ բավականին շատ են: Ամեն ինչը ավելի թանկ ա, քան երևանում, որովհետև երկար ճանապարհ ա անցնում ու վերավաճառվում:
Բայց էլի լավ ա, որ գոնե ցանկացած Ջերմուկցի 1 կամ մի քանի տեղ աշխատում ու ապրում ա: Բայց ավելի վատ, քան Երևանում ու ավելի շատ, քան Երևանում:

[voter]

իմիջայլոց իզուր ես մտածում, որ Ջերմուկում ու Ծաղկաձորում վիճակը ուրիշ է:

Ասեմ քեզ, որ Ջերմուկում էլ եսիմ ինչ փայլուն վիճակ չի: Ծնողներս Ջերմուկում են ապրում: Հա, բան չունեմ ասելու աշխատանք ունեն, բայց Երևանի հետ համեմատած կես եկամուտ ունեն:
Ծախսերն էլ բավականին շատ են: Ամեն ինչը ավելի թանկ ա, քան երևանում, որովհետև երկար ճանապարհ ա անցնում ու վերավաճառվում:
Բայց էլի լավ ա, որ գոնե ցանկացած Ջերմուկցի 1 կամ մի քանի տեղ աշխատում ու ապրում ա: Բայց ավելի վատ, քան Երևանում ու ավելի շատ, քան Երևանում:

Ջերմուկի երգը չասեմ ով, բայց դաշնակցական ոտանավորներ արտասանողներ էին երգում, ես ցավոք շատ լավ գիտեմ ինչ է կատարվում, քանի որ մոտիկ մարդիկ ունեմ, որոնք քաղաքից փախնելով հուսալով, որ գնում են հանգիստ հեռու տեղ ապրեն, հայտնվել են քարե դարում, ասում են պանիրը ծիրանի հետ են փոխում, պամիդորը շորի, քանիո որ կանխիկ գումար տվող չկա, շուկա թողող չկա, մթերելու տեղ էլ չկա փող ասածը Երևանից դուրս ու բարեկամ չունեցող հայի համար ուտոպիայա դառել – ապրանքափոխանակության դար է սկսվել Հայաստանում, իսկ Երևանի «ընդիմադիր» ազգի համար մտածող տղեքը բեխաբար «Ջերմուկ զուլալ իմ աշխարհ մոծակներիդ մատաղ են երգում»...

Այս ամենը տխուր է, բայց ծիծաղելու բան էլ կա, այն որ ինչ որ մարդկանց թվում է, թե իրենք կարող են այդ վիճակը շտկել, բայց հայերի մենթալիտետը չի թողում ապե - ռազբիրատի ձգտող դուխով տղու նման, որ ամենից ուժեղն է գոռում «արա թողեք ինձ, թողեք տեսեք ինչ եմ անում, թողեք» բայց ով ա իրան բռնում, տենց էլ չես հասկանում կամ ավելի ճիշտ գոռում ա, որովհետև հույս ունի, որ թողող չի լինի։

Կարճ ասած իրանք էլ շատ լավ գիտեն ինչ է կատարվում, դրա համար էլ Հայաստանով մեկ Երևան եկող ճանապարհները հա փակում են, երբ միտինգ է լինում, մենթալիտետի վրա են բարդում, որ ասեն ԱՆՀՆԱՐԱ սրանից լավ վարիանտ չի սսկվեք... ՈՒ որ ոչ մեկ չկարողանա ցույց տալ, որ հնարավոր է ներառյալ ազգ.անվտանգույան ուժերը զբաղված են տնտեսական համակարգի կանտոլով, հենց մեկն ու մեկը մի բան է ստեղծում որ սկսում է աշխատել, գլխին տալիս ձեռից առնում են։

[Բիձա]

Ա
Հիմիկվա առօրյա վիճակի մասին է հիմա քննարկումը, ինչ է հիմա պետք անել, որ վիճակը փոխվի ու դրանից էլ նա ով իրեն հայտարարել է իշխանություն, թող բարի լինի պատասխանատվությունը կրի ու անի։ Նախկինները, հռոմի կայսրերը, նիբելունգները արդեն պատմություն են ու նրանից կախված ոչինչ չկա։


։

Առաջին հարցով , /ինչ է հիմա պետք անել, որ վիճակը փոխվի/ ամեն մեկս մի ասելիք կունենա և կարծում եմ, որ սա առանձին քննարկման կարևորագույն թեմա է և Վոտեր ջան ուրախ կլինեմ, եթե դու այն ներկայացնես քննարկման որպես առանձին թեմա:
Իսկ երկրորդ հարցի պատասսխանը վաղուց է հայտնի -Իշխանությունը երբեք էլ, ոչ մի երկրում էլ առանց հասարակության կողմից կզացվելու ոչ մի բան էլ չի անում: Ուղղակի տարբեր երկրներում այդ պրոցեսը տարբեր գործիքներով է կատարվում: մեզ մոտ դա երազանքներով է արվելու, կսպասենք կտեսնենք:
Իսկ առաջին թեմայով կասեմ հետևյալը: Մեզանում հասարակական գիտակցության մեջ համատեղվում են բազմաթիվ կեղծիքներ ու հակասական տեսակետներ, -մի ճշմարտություն և ակտիվ կամ պասսիվ սրիկայություն -մեր սրիկա բարեկամների հանդեպ /համար/, չեզոքություն մեզ իբր չհարվածող ցանկացած այկլանդակության հանդեպ, և ստրկամիտ հավատք, որ իշխանությունը հո թուրքից վատը չի կարող լինել: -«ուղղակի ամեն տեղ է վատ, մեր մոտ էլ է նույնը»
Ես թքած ունեմ թե որտեղ է վատ: Պետք է նայել թե որտեղ է լավ, ու լավի հետ համեմատվել ու ձգտել դրան: Թե չէ մի օր էլ մեռելների հետ մեզ կհամեմատենք ու կայֆից կմեռնենք: Հենց պլանկայի իջեցումն է մեզ կզացրել, հասցրել զերոյական մակարդակ:
Եթե համեմատվում ենք հարևանների հետ ապա համեմատվենք նաև մեր և նրանց տականքների որակներով: Ոչ մի տեղ մերոնց պես դեգեներատների չեք տեսնի կառավարական և բիզնես օլիմպում:

Ինչ պետք է անելը շատ ծավալուն է, և վիճելի, հուսով եմ, որ կխոսենք նոր բաժնում:
Դա է մեր վիճակի կարևորագույն հարցադրումը, եկեք խոսենք հենց այդ մասին: Եթե լուծում կա, ապա այս ֆորումում հավաքվածների թե գիտելիքները, թե հայրենասիրությունը և թե քաղաքացիական կեցվածքը բավարար են այն գտնելու, վեր հանելու և մատուցելու:
Հավաքական, չեզոք միտքը շատ ավելի հզոր է տարիներով մտասևեռված դոգմատիկ, առանձին ուղեղներից:

[voter]

Առաջին հարցով , /ինչ է հիմա պետք անել, որ վիճակը փոխվի/ ամեն մեկս մի ասելիք կունենա և կարծում եմ, որ սա առանձին քննարկման կարևորագույն թեմա է և Վոտեր ջան ուրախ կլինեմ, եթե դու այն ներկայացնես քննարկման որպես առանձին թեմա:
Իսկ երկրորդ հարցի պատասսխանը վաղուց է հայտնի -Իշխանությունը երբեք էլ, ոչ մի երկրում էլ առանց հասարակության կողմից կզացվելու ոչ մի բան էլ չի անում: Ուղղակի տարբեր երկրներում այդ պրոցեսը տարբեր գործիքներով է կատարվում: մեզ մոտ դա երազանքներով է արվելու, կսպասենք կտեսնենք:
Իսկ առաջին թեմայով կասեմ հետևյալը: Մեզանում հասարակական գիտակցության մեջ համատեղվում են բազմաթիվ կեղծիքներ ու հակասական տեսակետներ, -մի ճշմարտություն և ակտիվ կամ պասսիվ սրիկայություն -մեր սրիկա բարեկամների հանդեպ /համար/, չեզոքություն մեզ իբր չհարվածող ցանկացած այկլանդակության հանդեպ, և ստրկամիտ հավատք, որ իշխանությունը հո թուրքից վատը չի կարող լինել: -«ուղղակի ամեն տեղ է վատ, մեր մոտ էլ է նույնը»
Ես թքած ունեմ թե որտեղ է վատ: Պետք է նայել թե որտեղ է լավ, ու լավի հետ համեմատվել ու ձգտել դրան: Թե չէ մի օր էլ մեռելների հետ մեզ կհամեմատենք ու կայֆից կմեռնենք: Հենց պլանկայի իջեցումն է մեզ կզացրել, հասցրել զերոյական մակարդակ:
Եթե համեմատվում ենք հարևանների հետ ապա համեմատվենք նաև մեր և նրանց տականքների որակներով: Ոչ մի տեղ մերոնց պես դեգեներատների չեք տեսնի կառավարական և բիզնես օլիմպում:

Ինչ պետք է անելը շատ ծավալուն է, և վիճելի, հուսով եմ, որ կխոսենք նոր բաժնում:
Դա է մեր վիճակի կարևորագույն հարցադրումը, եկեք խոսենք հենց այդ մասին: Եթե լուծում կա, ապա այս ֆորումում հավաքվածների թե գիտելիքները, թե հայրենասիրությունը և թե քաղաքացիական կեցվածքը բավարար են այն գտնելու, վեր հանելու և մատուցելու:
Հավաքական, չեզոք միտքը շատ ավելի հզոր է տարիներով մտասևեռված դոգմատիկ, առանձին ուղեղներից:

Երևի դեռ չես նկատել իմ լուծման տարբերակը որն ամեն տեղ գովերգում եմ - Հայաստանը պառլամենտական պետության վերածելու http://www.akumb.am/showthread.php?p=960158&postcount=5

Հիմնական իմաստը նրանում է, որ չլինի ինչ որ մեկը որի գործողությունների հույսով բոլորը սպասեն, թե այ Սասնա Դավիթը կեծակին հանի սաղ հարցերը կլուծվի։ Անձի պաշտամունքից է պետք ազատել մարդկանց ԶՐԿԵԼՈՎ պապա, թագավոր, թաղի աֆտարիտետ ունենալուց կամ վատագույն դեպքում դրանք լինեն շատ ու ամեն բնագավառում առանձին անձինք, որ ոչ մեկ չկարծի, թե մի կետին սեղմելով կարելի է ամեն տեղ հարց լուծել։

Նման իրավիճակում, բոլորը կսկսեն հույսները դնել իրենց կամ գոնէ բազմաթիվ այլ անձերի համապմբությունների վրա, հետաքրքրությունների ակումբներ, կուսակցություններ, միություններ կստեղծեն իրենց նպատակին հասնելու համար և ոչ թե կձգտեն ինչ որ տեղ ինչ որ մեկի հետ լավ կապերի շնորհիվ ինչ որ կերակրատաշտակի իրար բրդելով հասնեն ու վայելեն։


Հավաքական մտքի ի համեմատ աձանձին ուղեղի արժեք լինելու գաղափարդ շարունակեմ հավաքակա պատասխանատվության միտքը ավելացնեմ - մեզ պակասում է այսօր այդ հավաքական պատասխանատվությունը նույն չեզոք անկախ անձերից կիրառվող պատասխանատվությունը։

Այսօրվա իրականությունում դարձվել է ԿՈՒՌՔ անձը ու խորասուզվել ենք անվերջ փնտրտուքների մեջ, էսի լավնա էնի վատնա, էսի քոռա էնի վոինա, մյուսը խաղամոլա։ Ամենաանարատ ղեկավարի ուտոպիստական փնտրտուքի մեջ է հայ ժողովուրդը, բայց մյուս կողմից գիտակցելով, որ դա անհընար է մոկն ու մեկին գտնում դնում է գլխին ու սկսում անվերջ քծնել հուսալով, որ դրանից նա գոնէ իրենց մասին կմտածի։

Ավելի կոնկրետ, ստորագրահավաք է պետք կազմակերպել ու սահմանադրության փոփոխություն պարտադել հանել Գլուխ 3 Հանրապետության Նախագահ հասկացողությունը, կամ հավասարեցնել այդ պաշտոնը Անգլիական թագուհու կարգավիճակին, որ առավելագույնը շախմատի կամ բաստկետբոլի մրցույթների ժամանակ այդ անձի կարիքը զգացվի և ոչ մի ուրիշ պետական գործունեության ժամանակ։

[Բիձա]

Երևի դեռ չես նկատել իմ լուծման տարբերակը որն ամեն տեղ գովերգում եմ - Հայաստանը պառլամենտական պետության վերածելու http://www.akumb.am/showthread.php?p=960158&postcount=5

Հիմնական իմաստը նրանում է, որ չլինի ինչ որ մեկը որի գործողությունների հույսով բոլորը սպասեն, թե այ Սասնա Դավիթը կեծակին հանի սաղ հարցերը կլուծվի։ Անձի պաշտամունքից է պետք ազատել մարդկանց ԶՐԿԵԼՈՎ պապա, թագավոր, թաղի աֆտարիտետ ունենալուց կամ վատագույն դեպքում դրանք լինեն շատ ու ամեն բնագավառում առանձին անձինք, որ ոչ մեկ չկարծի, թե մի կետին սեղմելով կարելի է ամեն տեղ հարց լուծել։

Նման իրավիճակում, բոլորը կսկսեն հույսները դնել իրենց կամ գոնէ բազմաթիվ այլ անձերի համապմբությունների վրա, հետաքրքրությունների ակումբներ, կուսակցություններ, միություններ կստեղծեն իրենց նպատակին հասնելու համար և ոչ թե կձգտեն ինչ որ տեղ ինչ որ մեկի հետ լավ կապերի շնորհիվ ինչ որ կերակրատաշտակի իրար բրդելով հասնեն ու վայելեն։


Հավաքական մտքի ի համեմատ աձանձին ուղեղի արժեք լինելու գաղափարդ շարունակեմ հավաքակա պատասխանատվության միտքը ավելացնեմ - մեզ պակասում է այսօր այդ հավաքական պատասխանատվությունը նույն չեզոք անկախ անձերից կիրառվող պատասխանատվությունը։

Այսօրվա իրականությունում դարձվել է ԿՈՒՌՔ անձը ու խորասուզվել ենք անվերջ փնտրտուքների մեջ, էսի լավնա էնի վատնա, էսի քոռա էնի վոինա, մյուսը խաղամոլա։ Ամենաանարատ ղեկավարի ուտոպիստական փնտրտուքի մեջ է հայ ժողովուրդը, բայց մյուս կողմից գիտակցելով, որ դա անհընար է մոկն ու մեկին գտնում դնում է գլխին ու սկսում անվերջ քծնել հուսալով, որ դրանից նա գոնէ իրենց մասին կմտածի։

Ավելի կոնկրետ, ստորագրահավաք է պետք կազմակերպել ու սահմանադրության փոփոխություն պարտադել հանել Գլուխ 3 Հանրապետության Նախագահ հասկացողությունը, կամ հավասարեցնել այդ պաշտոնը Անգլիական թագուհու կարգավիճակին, որ առավելագույնը շախմատի կամ բաստկետբոլի մրցույթների ժամանակ այդ անձի կարիքը զգացվի և ոչ մի ուրիշ պետական գործունեության ժամանակ։

Կարդացի ամբողջ "Պառլամենտական, թե՞ նախագահական հանրապետություն" բաժինը:
ուսանելի էր:
Հասկացա հետևյալը:
Այդ վեճը սկսվել էր 1989-90-ին, երբ դեռ ապագայի մասին ոչ մի բան էլ վերջնականապես հայտնի չէր: 1991-2008 անցած ճանապարհը մարդկանց մոտ որոշ պարզություն մտցրել է, թե կառավարման որ ձևը որքանով մեզ կսազղի, բայց հիմնական հարցը- թե ինչպես անել որ հայաստանում որևէ օրինական կառավարման ձև իրապես աշխատի- չի քննարկվել:
Ես այսպես եմ տեսնում, մենք հայերս նման ենք նորագույն մեքենաների տոնավաճառ այցելած անփող տուրիստի, որը մտնում, նստում է ցանկացած մեքենայի ղեկին, գնահատում է լավն ու վատը, բայց նույնիսկ իրեն հաշիվ չի տալիս, լավ, ասենք բոլորն էլ փորձեցի, որն եմ ունակ առնելու՞
Սա է իրավիճակը: ինչ պառլամենտական-նախագահականի մասին է խոսքը: Անփող, անսկզբունք կանգնած ենք ստրկատիրության մեջ:
Հարցը մեր աշխատած փողով սայլ- արաբա,-հետո կառք, հետո պոբեդա -ժիգուլի, հետո էլ վերջապես մերսեդես նստելով ժամանակակից աշխարհ հասնելն է: Մեզ ցանկացած կարավարման համակարգ էլ ձրի տան, մեկ է սել ենք սարքելու:
Խնդիրը ստրուկ-ճորտ հոգեբանությունից քաղաքացի հոգեբանության հասնելն է: Էդ անցումը / բարիքը/ ընդօրինակել -առնելով չի ստացվելու, :
Ինչպես մարդկային սաղմը իր զարգացման ընթացքում սկսելով 2 բջջից զարգանալով տարբեր պրիմիտիվ ստադիաներ անցնելով դառնում է մարդ, նույն ձևով էլ մենք պետք է տեսնենք, թե արդյոք ի վիճակի ենք վայրենու համառությունն ու բնազդները մի կողմ թողնելու և զարգանալու այն աստիճան, որ ընտրենք արդեն ոչ թե ֆիզիկական գոյության քարշ տալու դարավոր մեր ապրելաձը, այլ ժամանակակից կառավարման համակարգերը:
Բազմաթիվ ազգեր ապացուցեցին որ նայելով ընդունակ են հասկանալու և ընդօրինակելու եղած առաջավորը:
Հիմնական հարցն այն էր, թե մենք ինչու չենք կարողանում՞ : Այդ չկարողանալը ճակատագրական է, թե ելքեր կան:
Կյանքումս մի 10 անգամ հանգել եմ այն եզրակացության, որ ելքեր չկան, բայց մի գուցե սխալ եմ՞
Դուք ինչ կասեք՞, /առանց հեգնանքների, մեծամտության և միայն հարցի էական առումով-չոլեր չընկնենք/

[voter]

Կարդացի ամբողջ "Պառլամենտական, թե՞ նախագահական հանրապետություն" բաժինը:
ուսանելի էր:
Հասկացա հետևյալը:
Այդ վեճը սկսվել էր 1989-90-ին, երբ դեռ ապագայի մասին ոչ մի բան էլ վերջնականապես հայտնի չէր: 1991-2008 անցած ճանապարհը մարդկանց մոտ որոշ պարզություն մտցրել է, թե կառավարման որ ձևը որքանով մեզ կսազղի, բայց հիմնական հարցը- թե ինչպես անել որ հայաստանում որևէ օրինական կառավարման ձև իրապես աշխատի- չի քննարկվել:
Ես այսպես եմ տեսնում, մենք հայերս նման ենք նորագույն մեքենաների տոնավաճառ այցելած անփող տուրիստի, որը մտնում, նստում է ցանկացած մեքենայի ղեկին, գնահատում է լավն ու վատը, բայց նույնիսկ իրեն հաշիվ չի տալիս, լավ, ասենք բոլորն էլ փորձեցի, որն եմ ունակ առնելու՞
Սա է իրավիճակը: ինչ պառլամենտական-նախագահականի մասին է խոսքը: Անփող, անսկզբունք կանգնած ենք ստրկատիրության մեջ:
Հարցը մեր աշխատած փողով սայլ- արաբա,-հետո կառք, հետո պոբեդա -ժիգուլի, հետո էլ վերջապես մերսեդես նստելով ժամանակակից աշխարհ հասնելն է: Մեզ ցանկացած կարավարման համակարգ էլ ձրի տան, մեկ է սել ենք սարքելու:
Խնդիրը ստրուկ-ճորտ հոգեբանությունից քաղաքացի հոգեբանության հասնելն է: Էդ անցումը / բարիքը/ ընդօրինակել -առնելով չի ստացվելու, :
Ինչպես մարդկային սաղմը իր զարգացման ընթացքում սկսելով 2 բջջից զարգանալով տարբեր պրիմիտիվ ստադիաներ անցնելով դառնում է մարդ, նույն ձևով էլ մենք պետք է տեսնենք, թե արդյոք ի վիճակի ենք վայրենու համառությունն ու բնազդները մի կողմ թողնելու և զարգանալու այն աստիճան, որ ընտրենք արդեն ոչ թե ֆիզիկական գոյության քարշ տալու դարավոր մեր ապրելաձը, այլ ժամանակակից կառավարման համակարգերը:
Բազմաթիվ ազգեր ապացուցեցին որ նայելով ընդունակ են հասկանալու և ընդօրինակելու եղած առաջավորը:
Հիմնական հարցն այն էր, թե մենք ինչու չենք կարողանում՞ : Այդ չկարողանալը ճակատագրական է, թե ելքեր կան:
Կյանքումս մի 10 անգամ հանգել եմ այն եզրակացության, որ ելքեր չկան, բայց մի գուցե սխալ եմ՞
Դուք ինչ կասեք՞, /առանց հեգնանքների, մեծամտության և միայն հարցի էական առումով-չոլեր չընկնենք/

Համեմատությունդ մեքենաների տարբերակով ներկայացնեմ։

Այն որ դու կարծում ես մենք մի մեքենա պիտի ընտրենք դա նման է այսօրվա անձակենտրոն հոգեբանությանը ու դրանից հետևող նախագահական համակարգի միջոցով ղեկավարվելու ցանկությանը, մի մեքենայա լավ որ ման գանք ու փող ունենաք միանգամից սախ հարցերը կլուծվի կգնա, բայց հենց այդ անձնական հարցը լուծելու դժբախտությունից չես կարողանում ընտրություն կատարել։ Ես կասեի փող ունես, բայց կարծում ես, որ դրանից ավել երբեք էլ չես ունենալու ու մի անգամ կարաս առնես ու ՊՐԾ....

Հավաքական պատասխանատվություն ունենալու դեպքում, ընտրության դժբախտություն ՉԿԱ, քանի որ այնքան ընդհանուր/հավաքական պարտավորեցնող պարտավորություններ ու հանգամանքներ կան քո կյանքում - բնության պահպանություն, երկագնդի տաքացում, նավթի պաշարների խնայողաբար օգտագործում, քաղաքում երթեվեկելիս կայանման տեղերի սուղություն ևյլն, որոնք ընտրությունը դարձնում են հասարակ ՏԵՍՔԻ հարց, քանի որ այդ հավաքական պատասխանատվություն պահանջող հարցերը քեզ պարտադրում են անձնական կայֆերը մի կողմ դնել ու կատարել տրամաբանական բոլորի կամ գոնէ մեծամասնության համար ընդունելի ընտրություն։

Այդպիսին է պառլամենտական պետությունը, որտեղ չես կարող քո էշը բռթես, նույնիսկ եթե զորքը քո հետևում է, միլիցեքն էլ ձեր բակում է, առանց բոլոր կողմերի հետաքրքրությունների հաշվի առնելու ու մեծամասնություն ապահովվելու ոչինչ էլ չես անի։

[Բիձա]

Այն որ դու կարծում ես մենք մի մեքենա պիտի ընտրենք դա նման է այսօրվա անձակենտրոն հոգեբանությանը ու դրանից հետևող նախագահական համակարգի միջոցով ղեկավարվելու ցանկությանը, մի մեքենայա լավ որ ման գանք ու փող ունենաք միանգամից սախ հարցերը կլուծվի կգնա, բայց հենց այդ անձնական հարցը լուծելու դժբախտությունից չես կարողանում ընտրություն կատարել։ Ես կասեի փող ունես, բայց կարծում ես, որ դրանից ավել երբեք էլ չես ունենալու ու մի անգամ կարաս առնես ու ՊՐԾ....

Վոտեր, էն տպավորությունն է, որ գրածս չես կարդացել:

[Գաղթական]

Կարդացի ամբողջ "Պառլամենտական, թե՞ նախագահական հանրապետություն" բաժինը:
ուսանելի էր:
Հասկացա հետևյալը:
Այդ վեճը սկսվել էր 1989-90-ին, երբ դեռ ապագայի մասին ոչ մի բան էլ վերջնականապես հայտնի չէր: 1991-2008 անցած ճանապարհը մարդկանց մոտ որոշ պարզություն մտցրել է, թե կառավարման որ ձևը որքանով մեզ կսազղի, բայց հիմնական հարցը- թե ինչպես անել որ հայաստանում որևէ օրինական կառավարման ձև իրապես աշխատի- չի քննարկվել:
Ես այսպես եմ տեսնում, մենք հայերս նման ենք նորագույն մեքենաների տոնավաճառ այցելած անփող տուրիստի, որը մտնում, նստում է ցանկացած մեքենայի ղեկին, գնահատում է լավն ու վատը, բայց նույնիսկ իրեն հաշիվ չի տալիս, լավ, ասենք բոլորն էլ փորձեցի, որն եմ ունակ առնելու՞
Սա է իրավիճակը: ինչ պառլամենտական-նախագահականի մասին է խոսքը: Անփող, անսկզբունք կանգնած ենք ստրկատիրության մեջ:
Հարցը մեր աշխատած փողով սայլ- արաբա,-հետո կառք, հետո պոբեդա -ժիգուլի, հետո էլ վերջապես մերսեդես նստելով ժամանակակից աշխարհ հասնելն է: Մեզ ցանկացած կարավարման համակարգ էլ ձրի տան, մեկ է սել ենք սարքելու:
Խնդիրը ստրուկ-ճորտ հոգեբանությունից քաղաքացի հոգեբանության հասնելն է: Էդ անցումը / բարիքը/ ընդօրինակել -առնելով չի ստացվելու, :
Ինչպես մարդկային սաղմը իր զարգացման ընթացքում սկսելով 2 բջջից զարգանալով տարբեր պրիմիտիվ ստադիաներ անցնելով դառնում է մարդ, նույն ձևով էլ մենք պետք է տեսնենք, թե արդյոք ի վիճակի ենք վայրենու համառությունն ու բնազդները մի կողմ թողնելու և զարգանալու այն աստիճան, որ ընտրենք արդեն ոչ թե ֆիզիկական գոյության քարշ տալու դարավոր մեր ապրելաձը, այլ ժամանակակից կառավարման համակարգերը:
Բազմաթիվ ազգեր ապացուցեցին որ նայելով ընդունակ են հասկանալու և ընդօրինակելու եղած առաջավորը:
Հիմնական հարցն այն էր, թե մենք ինչու չենք կարողանում՞ : Այդ չկարողանալը ճակատագրական է, թե ելքեր կան:
Կյանքումս մի 10 անգամ հանգել եմ այն եզրակացության, որ ելքեր չկան, բայց մի գուցե սխալ եմ՞
Դուք ինչ կասեք՞, /առանց հեգնանքների, մեծամտության և միայն հարցի էական առումով-չոլեր չընկնենք/

Բիձա ջան շատ կարևոր թեմա ես առաջ քաշում հարգելիս, բայց ես էլ քո այն կարծիքին եմ, որ դա այն թեման չէ, որ արժանի է խառնվելու մեկ այլ թեմայի, այլ՝ իրավունք ունի գոնե առանձին քննարկվելու..
խնդրում եմ մի առանձին թեմա բացիր, և, ինչպես դու ասացիր, շատերը շատ ասելիքներ կարող է ունենան..

[Գաղթական]

Հետխորհրդային բոլոր երկրների վիճակն էլ Հայաստանից լավ չի:
Ես ոչ մեկի մեղքը ուրիշին չեմ բարդում: Ուղղակի դու չես հասկանում, որ խնդիրը իշխանավորի մեջ չի, որ եթե էսօր քեզ էլ դնեն էս երկրի ղեկավար մեկ ա, դրանից բան չի փոխվելու, քանի որ նման մտածելակերպը ոչ թե սոցիալական վիճակից ա առաջացել այլ ունի ավելի խորքային պատմական պատճառներ: Սա ազգային հոգեբանության մաս ա դառել: Մարդիկ դեռևս սովետը չքանդված, դեռևս երկիր չկառուցած, արդեն մասսաներով լքում էին էս երկիրը ու նույնիսկ էնպիսի մարդիկ, որոնք սոցիալապես լավ էլ կայուն էին, օրինակի համար` Մեսչյանի ու Արամ Ասատրյանի նման մարդիկ: Էնպես որ, եկեք բոլորս միաձայն ընդունենք, որ պրոբլեմը ոչ այնքան սոցիալական է, որքան հոգեբանական: Երբ որ սա ընդունեք, էն ժամանակ էլ միգուցե նաև լուծումներ կարենաք գտնել խնդրի:

Արիացի ջան, հարյուր տոկոս հետդ համաձայն եմ, որ Հայության պրոբլեմը հոգեբանական է..
բայց քո առաջ քաշած դրույթները ես այլ կերպ կձևակերպեի..

1. դարերով Հայը իր Հայազգի և/կամ Հայեցի իշխանավորն ու թագավորը չունենալով միշտ հալածվել ու ստորացվել է օտար իշխանի/«տիրոջ» կողմից.. բնական է, որ դարերի դառը փորձը Հայ ազգի մոտ որոշակի հասարակական վերաբերմունք է ձևավորել դեպի իշխանությունը/օրենքը.. ասենք՝ փողոցում կարող ես տեսնել մարդկանց, որոնք կանգնած հայհոյում են սեփական իշխանավորին ու պետությանը ու սա լրիվ նորմալ կարող է ընդունվել և դեռ մի բան էլ քաջալերվել ողջ փողոցի կողմից..
բայց կա նաև մյուս հոգեբանական պահը..
դարերով այդպիսի իշխանավոր ունենալուց Հայի մոտ հանկարծ էն տեսակետն է ձևավորվել, որ «իրան հարգող» իշխանավորը հենց էդպիսին էլ պետք է լինի.. հենց նույն մեծամտությամբ ու արհամարհանքով պետք է վերաբերվի սոցիալական աստիճանահարթակի վրա իրենից ավելի ցածր կանգնածների հետ ու հենց նույն գոռոզությամբ ու ինքնահավանությամբ պետք է օծված լինի..
և ես միայն կառավարության մասին չեմ խոսում..
ցանկացած Հայի մի քիչ «վլաստ» տուր ու նայիր, թե իրեն ինչպես կպահի..
պռիչոմ՝ էդ «վլաստը» լրիվ հարաբերական է.. նա կարող է ընդամենը ասենք մի խանութ ունենալ ու քիթը վեր տնկած ֆռֆռալ ու մունաթ գալ աշխատողների վրա, կամ ասենք բակում, իր տարիքայինների մեջ, առաջինը ավտոմեքենա ձեռք բերել..

2. մեր լեզուների վրա արդեն մազոլ է առաջացրել «Հայը աշխատասեր ժողովուրդ է» արտահայտությունը.. բայց, որ խորանում ես, էսօրվա միջին Հայաստանցին ահավոր ծույլ ու ալարկոտ մեկի է վերածվել.. ոչ մեկ ոչ մի բան չի ուզում անի.. առավել ևս՝ եթե այն իրեն չի բերի «խոշոր»՝ սեփական գնահատականով, շահ.. ուր մնաց, թե մարդիկ հանրօգուտ աշխատանքով սկսեն զբաղվել..
մեզնից քչերը կհամաձայնվեն օրինակ ջանքի ու եռանդի խոշոր ներդնում կատարել մի գործում, որից տասնապատիկ օգուտ կարելի է քաղել, ասենք՝ մի 5-10 տարի հետո.. մենք ուզում ենք ամեն ինչ ու նաղդ..
և այս հանգամանքն էլ կարելի է դիտարկել տարբեր օրինակներով..
ու հենց այս հանգամանքն էլ շարժառիթ է հանդիսացել շատ Հայերի մոտ՝ լքելու Հայաստանը..
այսինքն՝ «տո քեզ 1000 տարի պետքա մի բան անես Հայաստանի համար.. մեկա էսի երկիր չի դառնա..»՝ պռիչոմ էդ վերջի «երկիր չի դառնա»-ն ավելի շատ որպես մահանա է հանդիսանում՝ «ես»-ին սեփական աչքերում և այլոց մոտ մեծ-մեծ խոսելիս արդարացնելու համար.. ու հենց նույն հոգեբանությամբ էլ մենք պատրաստ չենք այսօր ջանք չխնայելու, որ Հայաստանին հասցնենք մրցունակ աստիճանի մեր ապագայի կամ ասենք մեր երեխաների ապագայի խաթեր համար..
ո՞ւմ մրգինա պետք որ.. ավելի հեշտ չի թողնել փախնել մի ուրիշ երկիր, ուր արդեն ամեն ինչ պատրաստած ու նախատեսված է ուրիշների կողմից, թինկ տալ Ձիվանին ու փիլիսոփայել, թե՝ «ախպեր Հայաստանը հարյուր տարի էլ մնա մեկա առաջ չի գնա.. եթե դաժե գնա էլ՝ մեր թոռներն էլ էտի չեն տենա..»

[Արիացի]

Արիացի ջան, հարյուր տոկոս հետդ համաձայն եմ, որ Հայության պրոբլեմը հոգեբանական է..
բայց քո առաջ քաշած դրույթները ես այլ կերպ կձևակերպեի..

1. դարերով Հայը իր Հայազգի և/կամ Հայեցի իշխանավորն ու թագավորը չունենալով միշտ հալածվել ու ստորացվել է օտար իշխանի/«տիրոջ» կողմից.. բնական է, որ դարերի դառը փորձը Հայ ազգի մոտ որոշակի հասարակական վերաբերմունք է ձևավորել դեպի իշխանությունը/օրենքը.. ասենք՝ փողոցում կարող ես տեսնել մարդկանց, որոնք կանգնած հայհոյում են սեփական իշխանավորին ու պետությանը ու սա լրիվ նորմալ կարող է ընդունվել և դեռ մի բան էլ քաջալերվել ողջ փողոցի կողմից..
բայց կա նաև մյուս հոգեբանական պահը..
դարերով այդպիսի իշխանավոր ունենալուց Հայի մոտ հանկարծ էն տեսակետն է ձևավորվել, որ «իրան հարգող» իշխանավորը հենց էդպիսին էլ պետք է լինի.. հենց նույն մեծամտությամբ ու արհամարհանքով պետք է վերաբերվի սոցիալական աստիճանահարթակի վրա իրենից ավելի ցածր կանգնածների հետ ու հենց նույն գոռոզությամբ ու ինքնահավանությամբ պետք է օծված լինի..
և ես միայն կառավարության մասին չեմ խոսում..
ցանկացած Հայի մի քիչ «վլաստ» տուր ու նայիր, թե իրեն ինչպես կպահի..
պռիչոմ՝ էդ «վլաստը» լրիվ հարաբերական է.. նա կարող է ընդամենը ասենք մի խանութ ունենալ ու քիթը վեր տնկած ֆռֆռալ ու մունաթ գալ աշխատողների վրա, կամ ասենք բակում, իր տարիքայինների մեջ, առաջինը ավտոմեքենա ձեռք բերել..

2. մեր լեզուների վրա արդեն մազոլ է առաջացրել «Հայը աշխատասեր ժողովուրդ է» արտահայտությունը.. բայց, որ խորանում ես, էսօրվա միջին Հայաստանցին ահավոր ծույլ ու ալարկոտ մեկի է վերածվել.. ոչ մեկ ոչ մի բան չի ուզում անի.. առավել ևս՝ եթե այն իրեն չի բերի «խոշոր»՝ սեփական գնահատականով, շահ.. ուր մնաց, թե մարդիկ հանրօգուտ աշխատանքով սկսեն զբաղվել..
մեզնից քչերը կհամաձայնվեն օրինակ ջանքի ու եռանդի խոշոր ներդնում կատարել մի գործում, որից տասնապատիկ օգուտ կարելի է քաղել, ասենք՝ մի 5-10 տարի հետո.. մենք ուզում ենք ամեն ինչ ու նաղդ..
և այս հանգամանքն էլ կարելի է դիտարկել տարբեր օրինակներով..
ու հենց այս հանգամանքն էլ շարժառիթ է հանդիսացել շատ Հայերի մոտ՝ լքելու Հայաստանը..
այսինքն՝ «տո քեզ 1000 տարի պետքա մի բան անես Հայաստանի համար.. մեկա էսի երկիր չի դառնա..»՝ պռիչոմ էդ վերջի «երկիր չի դառնա»-ն ավելի շատ որպես մահանա է հանդիսանում՝ «ես»-ին սեփական աչքերում և այլոց մոտ մեծ-մեծ խոսելիս արդարացնելու համար.. ու հենց նույն հոգեբանությամբ էլ մենք պատրաստ չենք այսօր ջանք չխնայելու, որ Հայաստանին հասցնենք մրցունակ աստիճանի մեր ապագայի կամ ասենք մեր երեխաների ապագայի խաթեր համար..
ո՞ւմ մրգինա պետք որ.. ավելի հեշտ չի թողնել փախնել մի ուրիշ երկիր, ուր արդեն ամեն ինչ պատրաստած ու նախատեսված է ուրիշների կողմից, թինկ տալ Ձիվանին ու փիլիսոփայել, թե՝ «ախպեր Հայաստանը հարյուր տարի էլ մնա մեկա առաջ չի գնա.. եթե դաժե գնա էլ՝ մեր թոռներն էլ էտի չեն տենա..»

Գաղթական ջան, լրիվ նույնությամբ արտահայտեցիր իմ տեսակետը ու ես քո հետ լրիվ համաձայն եմ:
Մարդկանց համար արդարացում է դառել: <<Սա երկիր չի ու չի դառնա>> ասում են ու վեշերը հավաքում գնում արտասահման: Գնում են ուրիշի երկիրը երկիր դարձնելու: Մինչդեռ պետք է գիտակցել, որ ցանկացած երկիր էլ երկիր է դառնում իր քաղաքացիների շնորհիվ: Այդ մի քաղաքացին էլ ես եմ, բնական է, որ եթե ես լքեմ ու բոլորն էլ իմ նման մտածեն, ապա վերջ ի վերջո էս երկիրը կդատարկվի ու բնականաբար սա երկիր չի դառնա: Վերջ ի վերջո, որն ա մեր բոլորի նպատակը? Այն որ ունենանք հզոր երկիր, որտեղ մարդիկ ապրում են բարեկեցիկ ու ազատ: Հա, էսօր Հայաստանը հեռու ա այդպիսի երկիր կոչվելուց, բայց չէ որ դա տեղի ա ունենում աստիճանաբար: Մենք դարերով պետականություն չենք ունեցել ու հիմա ձեռք ենք բերել: Այլ ազգերը, որ հիմա դեմոկրատ ու բարեկեցիկ են ունեն պետականության մի երկար պատմություն ու հարյուրամյակների փնտրտուքների արդյունքում են եկել հասել նրան, որ դառնան բարեկեցիկ ու ազատ: Իսկ մենք ընդամենը 18 տարի է ինչ ունենք պետականություն և հաշվի առնելով հասարակության նախկին սովետական հոգեբանությունը, հաշվի առնելով, որ սովետի վերջին տարիներին կոռուպցիան ինչ աստիճանի էր հասել, բնական է որ հասարակությունը չէր կարող միանգամից դառնալ լավը ու ապրեր արդար ու ազատ: Չէ որ դա մի ամբողջ մասսա է ու մասսան փոխելը մի երկու իշխանավորի գործ չի: Ստեղ հարցը հասարակական է: Ճիշտ ասեցիր, ցանկացածին եթե իշխանություն տաս լրիվ կերպարանափոխվում է, 180 աստիճանով շրջվում է: Դրա համար էլ ով էլ գա իշխանության իրավիճակը դրանից չի փոխվի, ոչ դեպի վատ, ոչ դեպի լավ: Դրա համար պետք ա հասարակությունը փոխվի: Պետք ա մեր բոլորի կոլեկտիվ աշխատանքը այդ թվում նաև սփյուռքի: Սփյուռքը նույնպես պետք է աշխատանք տանի այս հարցում, որ ոչ թե հայաստանաբնակների հաշվին սփյուռքը մեծանա, այլ սփյուռքի հաշվին հայաստանաբնակների թիվը մեծանա: Դեռևս հակառակն է տեղի ունենում: Ստեղ կարևոր է նաև երիտասարդության դերը: Հենց երիտասարդությունը, որ ապրել ու մեծացել ա արդեն նոր հոգեբանությամբ, պետք ա ամեն ինչ անի, որ էդ արատավոր երևույթները դուրս գան մեր միջից: Ու էդ դեպքում, մենք մի սերունդ արդեն հետո կունենանք կայուն ու հարգանքի արժանի երկիր:

[voter]

Վոտեր, էն տպավորությունն է, որ գրածս չես կարդացել:

Կարդացել եմ, հասկացել եմ որ հուսահատված ես ու իմ գրածը հակադրվում է դրան, որ կարծում ես փող չունենք մենակ նայում ենք։

ՈՒնենք ու շատ ուղղակի վախենում ենք, որ քիչ է, որ ծախսեցինք էլ չենք ունենա, իսկ սերժանտաքրեածինները մեզ դրանում փորձում են նունիսկ համոզեն, ով ինչ որ բան արել է ժամանակին, հայրենիք պաշտպանել, գործ դրել, հեռուստատեսություն ստեղծել, թերթ հրապարակել, ազատ խոսել, գլխներին բամփում են ու պատկերավոր ճնշում որ հուսահատեցնեն։

Հուսահատ, են մարդիկ ու վախենում են, որ իրենք էլ նոր բան չեն կարա անեն դրանից էլ էկել հին փորձած ԼՏՊին ենք հանգել կամ պատմություն ենք մենակ հիշում առանց ներկա պոտենցիալը օգտագործելու, քանի որ նորը անփորձ է ու անհայտ ռիսկի պիտի դիմենք, դրանից էլ գերադասում ենք հինը, նույնիսկ եթե արդեն անօգուտ է, չի աշխատում։

Պետք է ծախսել, օգտվել սովորել և ոչ թե սպասել, պահել ամբողջ կյանքում հավաքել ու մի անգամ առնել տանել խփել պատին ու սամասուդ լինել։

Ես ինքս սկզբում զապ եմ քշել սովորել, հետո ժիգուլի, նիվա ևյլն վթարներ էլ, տուգանքներ էլ եմ ունեցել ու դրա համար հիմա ղեկին որ նստում եմ վստահ եմ քշում ու տեղ եմ հասնում, խազ մազ քցելուց չեմ դողում, ետին ընթացքով նեղ տեղեր մտնելուց չեմ վախենում ու մեկ մեկ էլ սպիդոմետրն որ 200 անցնում է շատը զոքանչս է պանիկա անում։

Չփորձել, չծախսես, չփոխել, չփորձարկել ու չհուսալ - հավետ ոչինչի էլ չես հասնի, այդպես էլ դա իրականություն կդառնա ու ոչինչի էլ իսկապես չես հասնի...