Միջազգային անցուդարձ

[Վիշապ]

Պուծինն ու Լավրովը անում են մաքսիմալը՝ ստեղծված իրավիճակի մասին արևմուտքի հետ քաղաքական երկխոսություն սկսելու համար:

Գաղթական ջան, որտեղ ե՞ս տեսնում, որ Պուծինն ու Լավրովը երկխոսություն սկսելու համար ինչ-որ բան են անում։
Իրենք հակառակը դռները շրխկացրին ու պատասխանեցին դիվանագետների արտաքսումով, որը երևի ամենամեծ դեբիլությունն էր, որ տվյալ պարագայում կարելի էր անել։
Նույնիսկ եթե իսկապես Ռուսաստանը բացարձակ կապ չուներ Լոնդոնի թունավորման հետ, ապա եթե քեզ 29 երկրից նոտա է գալիս, ապա խնդիր ունես դու, ոչ թե այդ 29 երկրները։ Ու նման դեպքում դիվանագիություն ա պետք ունենալ, որ ինֆանտիլ տրամաբանությամբ «зеркальный ответ Росcии» չանել։ Բայց խոզից տուռնիկ, ռուսներից դիվանագիտություն։ Ու էլի եմ ասում՝ Պուծինին Ռուսաստանի մեկուսացումը դզում ա, իրեն պետք չի երկխոսել, ինքը երբեք չի երկխոսել։ Ինքը սիրում է մենախոսել։

[Գաղթական]

Գաղթական ջան, որտեղ ե՞ս տեսնում, որ Պուծինն ու Լավրովը երկխոսություն սկսելու համար ինչ-որ բան են անում։

Իրենց հայտարարություններից է դա երևում: Ինչպես նաև իրենք օգտագործված ագենտի էքսպերտիզա են պահանջում ու միշտ շեշտում են, որ իրենց գործողությունները ոչ այլ ինչ են քան պատասխան են:
Բացի սա՝ նաև արևմտյան մի շարք երկրների ղեկավարներ են հայտարարում, որ մենք սոլիդարություն ենք ցուցաբերում ՄԹ-ի հանդեպ՝ արտաքսելով մի քանի ռուս դիվանագետ, բայց անկախ ամեն ինչից մենք չենք ուզում բոլոր դռները փակել ՌԴ-ի հետ ու պատրաստ ենք երկխոսության:

Իրենք հակառակը դռները շրխկացրին ու պատասխանեցին դիվանագետների արտաքսումով, որը երևի ամենամեծ դեբիլությունն էր, որ տվյալ պարագայում կարելի էր անել։

Մի քիչ համաձայն չեմ, թե դեբիլություն էր:
Ըստ իս իրենք իրենց փորձում են անմեղ ուժեղի պես պահել, որին իրենից թույլերը անհիմն հարվածներ են հասցնում:

Ու էլի եմ ասում՝ Պուծինին Ռուսաստանի մեկուսացումը դզում ա, իրեն պետք չի երկխոսել, ինքը երբեք չի երկխոսել։ Ինքը սիրում է մենախոսել։

Դե Պուծինն իրեն համաշխարհային ձեռժավայի ցարա համարում, ինչն իրականում էնքան էլ հեռու չի իրականությունից:
Էստեղից էլ բխում է իր հաճախակի աչք ծայող պիժոնությունը:

[Ծլնգ]

Պուտինը վիզ ա դրել ֆուտբոլի չեմպիոնատում գոնե քարորդ եզրափակիչ հասնի (դե էս էսկալացիաների հետևանքով մի երկու թիմ չեն գա, մի երկու թիմ էլ իրենց ընկճված կզգան թշնամական ՌԴ-ում), իսկ դուք ընկել եք ցար-շմար, դեբիլ-հանճար։

Բայց էմ մեկը լրիվ շեդևր էր

Բայց էս սաղ մի կողմ:
Ինձ ավելի շատ հետաքրքրումա, թե արդյո՞ք մեր ԱԳՆ-ն կֆայմի կամ դուխը կհերիքի ԱՄՆ-ի ու եվրոպական Հայ Դատի գրասենյակների միջոցով (եթե ոչ ուղիղ ՀՀ դեսպանների մասնակցությամբ) առաջ քաշել պահանջ, որ ՌԴ-ն՝ ի թիվս այլ զիջումների, պարտավորվի այլևս զենք չվաճառել հակամարտող կողմերին:

ստեղ դու ասա մերոնք մի քիչ պլոճիկ ունենան, որ Ռուսաստանի սադրանքներին կարողանան դիմակայել... դե ջոգում ես էլի, ՀԱԴԿ-ի երկրների համախբված «սըկտիր եղեք»-ից հետո էդ էշերը չտնգեն ՀԱՊԿ-ի անդամներին ռուսներին աղբերական «առս քեզ» ֆորմատով պադդերժկա անելու։ Թե չէ հայերը ռուսների դեմ պահա՞նջ առաջ քաշեն ստեղ են ասել. խալադեց էլ չէ՝ սխտորով խաշ։

[Գաղթական]

Տնաշեն դու էլ ուր հասար )))))
Քո կարծիքով Նազարբաևնա՞ ՆԱՏՈ-ի դեմ զորք հանող, թե՞ Բածկոն:

Էլ չխոսանք, որ ՆԱՏՈ-ն ՌԴ-ի դեմ բացեիբաց առճակատման չի գնա:

[Ծլնգ]

Տնաշեն դու էլ ուր հասար )))))
Քո կարծիքով Նազարբաևնա՞ ՆԱՏՈ-ի դեմ զորք հանող, թե՞ Բածկոն:

Էլ չխոսանք, որ ՆԱՏՈ-ն ՌԴ-ի դեմ բացեիբաց առճակատման չի գնա:

Զորք հանելու մասին ո՞վ բան ասեց։ Այդ դիվանագետ ռադ անելը գրեթե չյոտկի ՆԱՏՈ-ի սահմաններով ա գնում, նենց որ ՆԱՏՈ-ն արդեն ռուսներին դիվանագիտական տնգել ա։ Ռուսների էշ խելքն էլ կարող ա բրթի նույն տիպի դիվանագիտական աջակցություն պահանջել ՀԱՊԿ-ի անդամներից, յանի որ տեսեք ես մենակ չեմ։

Ու ընդհանրապես, էս թունավորման բազարը ոչ թե ինչ-որ պեշկա Սկրիպալի ու դստրի դեմ մահափորձն ա, այլ քիմիական նյարդա-պարալիտիկ զենքի կիրառումը ՆԱՏՈ անդամ երկրում։ Ռուսաստանը այդ նովիչոկը վաբշե չպիտի ունենար, ու երկար տարիներ զռում էին, որ չունեն ոչ մի տենց բան, ու չի եղել վաբշե (նայի վերը իմ «կտո՞ էտոտ պատերպևշիյ...» մեկնաբանությունը)։ Իսկ ստեղ դու մի ասա ոչ միայն ունեն, հլը մի հատ էլ էն աստիճանի են հաբռգել, որ ՄԹ-ում գործի են դնում։ Ու հլը այս պատմության վերջին չենք հասել։ Կարծես ՄԹ-ն OPCW-ին արդեն նմուշներ ա հանձնել, ու Ապրիլի 4-ին պիտի OPCW-ի արտառոց հանդիպում լինի։ Ու եթե սենց շարունակվի, շատ հավանական ա, որ դիվանագիտական շիլափլավը (ՆԱՏՈ-ի ու ՌԴ-ի միջև) էլ ավելի խորանա։

[Գաղթական]

Զորք հանելու մասին ո՞վ բան ասեց։ Այդ դիվանագետ ռադ անելը գրեթե չյոտկի ՆԱՏՈ-ի սահմաններով ա գնում, նենց որ ՆԱՏՈ-ն արդեն ռուսներին դիվանագիտական տնգել ա։ Ռուսների էշ խելքն էլ կարող ա բրթի նույն տիպի դիվանագիտական աջակցություն պահանջել ՀԱՊԿ-ի անդամներից, յանի որ տեսեք ես մենակ չեմ։

Ու ընդհանրապես, էս թունավորման բազարը ոչ թե ինչ-որ պեշկա Սկրիպալի ու դստրի դեմ մահափորձն ա, այլ քիմիական նյարդա-պարալիտիկ զենքի կիրառումը ՆԱՏՈ անդամ երկրում։ Ռուսաստանը այդ նովիչոկը վաբշե չպիտի ունենար, ու երկար տարիներ զռում էին, որ չունեն ոչ մի տենց բան, ու չի եղել վաբշե (նայի վերը իմ «կտո՞ էտոտ պատերպևշիյ...» մեկնաբանությունը)։ Իսկ ստեղ դու մի ասա ոչ միայն ունեն, հլը մի հատ էլ էն աստիճանի են հաբռգել, որ ՄԹ-ում գործի են դնում։ Ու հլը այս պատմության վերջին չենք հասել։ Կարծես ՄԹ-ն OPCW-ին արդեն նմուշներ ա հանձնել, ու Ապրիլի 4-ին պիտի OPCW-ի արտառոց հանդիպում լինի։ Ու եթե սենց շարունակվի, շատ հավանական ա, որ դիվանագիտական շիլափլավը (ՆԱՏՈ-ի ու ՌԴ-ի միջև) էլ ավելի խորանա։

Ճիշտ ես, կա տենց վտանգ:
Մտածելու տեղիք տվեցիր..

[Վիշապ]

Հետաքրքիր հոդվածներ «Նավիչոկի» ու դրա հեղինակների մասին.


«Новичок» уже убивал -Публикуем материалы громкого уголовного дела, доказывающие российское происхождение супероружия
Что такое "Новичок"? Версии трех разработчиков

[Արշակ]

Արշակ ջան, ոչ մի նեղանալ-մեղանալ էլ չկար, ուղղակի մեկը քո հետ հավես չունեմ cute-մյութ մակարդակի զրույցների, որովհետև իրար մի քիչ չսազող հումորի զգացումներ ունենք, ու ավելի շուտ քան ուշ անհարմար ուղղությամբ ա զրույցը գնալու։

Մնացածի շուրջ․․․ օքեյ, քաղաքական կողմը կողքի դնենք։ Հիմա քո «ֆորմուլան ունեն»-ի շուրջ․․․ քեզ արդեն մի անգամ ակնարկեցի, որ ֆորմուլա ունենալը հերիք չի, անտերը տորթ չի, թե չէ ամեն մեկը իր բաղնիքում կեփեր։ Զենքի մակարդակի քիմիական նյութերի արտադրության տեխնոլոգիաները ահագին բարդ են, ու այդ ֆորմուլայով «եփելու» համար կարող ա ասենք մի 10 բարդ քիմիական պրոցեսի կարիք լինի, որոնք ոչ միայն այնքան էլ ակնհայտ չեն, այլ նաև որոշ կողմակի նյութերի արդյունաբերական ծավալների պահոցներ ա պահանջում, որ պետական մարմիններից ու իրենց կողմից քիփ վերահսկվող ընկերություններից զատ ոչ ոք չի կարող ունենալ։ Այդ Նովիչոկի ֆորմուլայի տպագրումը թույլ ա տալիս ստուգել թե կոնկրետ նյութը նովիչոկ ա թե չէ։ Բայց եթե մոտավորապես պրոցեսներին տեղյակ ես, ապա գիտես որոշ կողմնակի նյութերի օգտագործման մասին, ու դրանց չնչին հետքերով կարելի է որոշել, թե կոնկրետ որ տիպի պրոցեսներով է կոնկրետ այս նովիչոկը արտադրվել։ Ֆորմուլայի տպագրությունից հետո հնարավոր է ուրիշներն էլ են փորձել վերարտադրել, բայց քանի որ այդ սինթեզի միջանկյալ պրոցեսները ակնհայտ չեն, ապա նմանատիպ, բայց ոչ բացարձակ նույն միջոցներով էլ կարան նույն ֆորմուլան ստանան, ու ”կողմնակի նյութերն” էլ տաբեր կլինեն։ Իսկ ռուսական պրոցեսներին «մոտավորապես տեղյակ» լինելը կարող է նշանակել, որ ժամանակին լրտեսների ու պերեբեժչիկների միջոցով որոշ տվյալներ են հավաքել, կամ էլ իրենք էլ ունեն իրենց «ոչ ակնհայտ» վերլուծական միջոցները, որոնք թույլ են տալիս որոշ պրոցեսների reverse engineering։ Ու սրանցից ոչ մեկն էլ բաց հրապարակման ենթակա չի։ Բայց եթե Մեյը Պուտինին ասում ա՝ գիտենք, որ դուք եք, ապա Պուտինը շատ լավ էլ գիտի, որ գիտեն։ Ու շատ հնարավոր ա, որ այս հայբույի բարձրացումն էլ էր Պուտինի ուզածը, քանի որ ռուսները սիրում են «լրտեսական տրիլլերներ»։

Ամեն դեպքում այս կարքի քիմիկատների որոշակի լաբորատորիայից ծնունդ առնելու փաստը ստուգելը լրիվ գիտականորեն հնարավոր բան ա, թեկուզ որոշ դեպքերում կարող է պահանջել կողմնակի թաքուն տեղեկություններ։ Ու թե կուզես գիտ գրականություն կարդաս այս թեմայով, կարող ես օրինակ սկսել այստեղից։ Այ այսպիսի բուլշիթներ, եղբայր․․․

Նախ շնորհակալություն տեսակետդ ևս մի անգամ մանրամասն ներկայացնելու համար։

Ծլնգ ջան, մեր քննարկման պրոբլեմը գիտե՞ս որն ա․ եթե ինչ–որ քննարման մեջ քննարկման X մասնակիցը ինչ–որ պնդում ա անում, որը մյուս մասնակիցների մոտ թերահավատություն ա առաջացնում, էդ պնդման ճիշտ լինելու ապացույցներ բերելը, հիմնավորելը (օրինակ՝ վստահելի աղբյուրների վրա հղումներով) ոչ թե քննարկման մյուս մասնակիցների պարտավորությունն ա, այլ X մասնակցի, որը էդ պնդումը արել ա։ Իհարկե, X մասնակիցը ինչ–ինչ պատճառներով (օրինակ՝ ժամանակի սղության) կարող ա հրաժարվել ապացույցներ բերելուց, բայց էդ դեպքում առնվազն չպիտի ակնկալի, որ քննարկման մյուս մասնակիցները որպես փաստ ընդունեն իր ասածը։ Քանի դեռ կասկածելի պնդման ապացույցներ չի բերվել, էդ պնդումը տվյալ քննարկման շրջանակներում մնում ա մերկապարանոց հայտարարություն։

Հիմա դու փոխանակ քո պնդման ապացույցներ բերես, կոնկրետ հոդվածի վրա հղումներ բերես, էլի ինձ ղրկում ես գուգլելու։ Հարգելիս, եթե դու ինչ–որ վստահելի աղբյուրներից կարդացել ես, որ նավիչոկի անալիզից ապացուցվել ա Ռուսաստանյան ծագումը, խնդրեմ, թաքուն մի պահի, հղումներ բեր, ես էլ ընդունեմ որ ճիշտ ես ասում։
Էդ պնդումը կարելի ա բաժանել երկու բաղադրիչի․
a. որ նավիչոկի քիմիական անալիզից կարելի ա պարզել դրա ստեղծման աշխարհագրական տարածքը կամ պետությունը
b. որ էդպիսի քիմիական անալիզ ա արվել ու պարզվել ա, որ աղբյուրը հենց Ռուսաստանն էր։

Դու էս երկուսից ոչ մեկի ապացույց էլ դեռ չես բերել։ «Որ Թերեզա Մեյը մեղադրում ա, ուրեմն մի բան գիտի»–ն շատ հեռու ա փաստ լինելուց։ Չնայած արդեն մի քանի անգամ ասեցի, որ ֆորումում բարձրացրածս հարցի պատճառը էն էր, որ ինքս լայնածավալ հետախուզություն անելու ժամանակ չունեմ, ուզում էի իմանալ արդյո՞ք ֆորումի անդամները փաստեր գիտեն, դու էլ հա ղրկում ես գուգլելու, բայց այնուամենայնիվ քո ուղարկած գուգլ փնտրումի առաջին էջի արդյունքները աչքի անցկացրեցի, կարծես բացի առաջին արդյունքից, մյուսները ընդհանրապես կապ չունեին թեմայի հետ։ Իսկ առաջին հոդվածի աբստրակտը ընդամենը ասում էր, որ VX քիմիական զենքից կարողացել են արտադրություն մեթոդը վերծանեն։ Այսինքն՝, նախ խոսքը ոչ թե Նավիչոկի խմբի քիմիական զենքի մասին ա, այլ ուրիշ խմբի։ Երկրորդը, կարողացել են արտածել ընդամենը արտադրության մեթոդը, ինչը տրամաբանական ա թվում, որ կարող էր արվել, դրա դեմ ես երբեք բան չեմ ասել։ Մինչդեռ ոչ մի խոսք չկա էն մասին, որ քիմիական անալիզից աշխարագրական կամ պետության ծագումը կարելի ա պարզել, կամ որ արտադրության մեթոդից կարող ա որոշվել դա։ ՈՒ հենց վերջինն ա, որի վերաբերայալ ի սկզբանե թերահավատ էի ու «բուլշիթի» հոտ առա։
Սա a կետի մասին։

Իսկ b կետի մասին՝ թե իբր քիմիական անալիզից պարզվել ա ռուսական ծագումը, արդեն էդ պնդումը ժխտող ապացույցները կան, հենց Բրիտանական աղբյուրից
Բրիտանացի գիտական խումբը, որը անալիզ էր անում օգտագործված Նավիչոկը, արդեն խոստովանում ա, որ անալիզի արդյունքում միայն պարզել են, որ Սրիպալին թունավորած Նավիչոկը խիստ բարդ կառուցվածք ուներ, որը առանց պետական մասնակցության հնարավոր չի սարքել, բայց որ սարքողը Ռուսաստանն ա, խոստովանում են, որ նման բան քիմիական անալիզով ՉԻ ԱՊԱՑՈՒՑՎԵԼ
https://www.theguardian.com/uk-news/...ce-of-novichok

[Ծլնգ]

Նախ շնորհակալություն տեսակետդ ևս մի անգամ մանրամասն ներկայացնելու համար։

Ծլնգ ջան, մեր քննարկման պրոբլեմը գիտե՞ս որն ա․ եթե ինչ–որ քննարման մեջ քննարկման X մասնակիցը ինչ–որ պնդում ա անում, որը մյուս մասնակիցների մոտ թերահավատություն ա առաջացնում, էդ պնդման ճիշտ լինելու ապացույցներ բերելը, հիմնավորելը (օրինակ՝ վստահելի աղբյուրների վրա հղումներով) ոչ թե քննարկման մյուս մասնակիցների պարտավորությունն ա, այլ X մասնակցի, որը էդ պնդումը արել ա։ Իհարկե, X մասնակիցը ինչ–ինչ պատճառներով (օրինակ՝ ժամանակի սղության) կարող ա հրաժարվել ապացույցներ բերելուց, բայց էդ դեպքում առնվազն չպիտի ակնկալի, որ քննարկման մյուս մասնակիցները որպես փաստ ընդունեն իր ասածը։ Քանի դեռ կասկածելի պնդման ապացույցներ չի բերվել, էդ պնդումը տվյալ քննարկման շրջանակներում մնում ա մերկապարանոց հայտարարություն։

Հիմա դու փոխանակ քո պնդման ապացույցներ բերես, կոնկրետ հոդվածի վրա հղումներ բերես, էլի ինձ ղրկում ես գուգլելու։ Հարգելիս, եթե դու ինչ–որ վստահելի աղբյուրներից կարդացել ես, որ նավիչոկի անալիզից ապացուցվել ա Ռուսաստանյան ծագումը, խնդրեմ, թաքուն մի պահի, հղումներ բեր, ես էլ ընդունեմ որ ճիշտ ես ասում։
Էդ պնդումը կարելի ա բաժանել երկու բաղադրիչի․
a. որ նավիչոկի քիմիական անալիզից կարելի ա պարզել դրա ստեղծման աշխարհագրական տարածքը կամ պետությունը
b. որ էդպիսի քիմիական անալիզ ա արվել ու պարզվել ա, որ աղբյուրը հենց Ռուսաստանն էր։

Դու էս երկուսից ոչ մեկի ապացույց էլ դեռ չես բերել։ «Որ Թերեզա Մեյը մեղադրում ա, ուրեմն մի բան գիտի»–ն շատ հեռու ա փաստ լինելուց։ Չնայած արդեն մի քանի անգամ ասեցի, որ ֆորումում բարձրացրածս հարցի պատճառը էն էր, որ ինքս լայնածավալ հետախուզություն անելու ժամանակ չունեմ, ուզում էի իմանալ արդյո՞ք ֆորումի անդամները փաստեր գիտեն, դու էլ հա ղրկում ես գուգլելու, բայց այնուամենայնիվ քո ուղարկած գուգլ փնտրումի առաջին էջի արդյունքները աչքի անցկացրեցի, կարծես բացի առաջին արդյունքից, մյուսները ընդհանրապես կապ չունեին թեմայի հետ։ Իսկ առաջին հոդվածի աբստրակտը ընդամենը ասում էր, որ VX քիմիական զենքից կարողացել են արտադրություն մեթոդը վերծանեն։ Այսինքն՝, նախ խոսքը ոչ թե Նավիչոկի խմբի քիմիական զենքի մասին ա, այլ ուրիշ խմբի։ Երկրորդը, կարողացել են արտածել ընդամենը արտադրության մեթոդը, ինչը տրամաբանական ա թվում, որ կարող էր արվել, դրա դեմ ես երբեք բան չեմ ասել։ Մինչդեռ ոչ մի խոսք չկա էն մասին, որ քիմիական անալիզից աշխարագրական կամ պետության ծագումը կարելի ա պարզել, կամ որ արտադրության մեթոդից կարող ա որոշվել դա։ ՈՒ հենց վերջինն ա, որի վերաբերայալ ի սկզբանե թերահավատ էի ու «բուլշիթի» հոտ առա։
Սա a կետի մասին։

Իսկ b կետի մասին՝ թե իբր քիմիական անալիզից պարզվել ա ռուսական ծագումը, արդեն էդ պնդումը ժխտող ապացույցները կան, հենց Բրիտանական աղբյուրից
Բրիտանացի գիտական խումբը, որը անալիզ էր անում օգտագործված Նավիչոկը, արդեն խոստովանում ա, որ անալիզի արդյունքում միայն պարզել են, որ Սրիպալին թունավորած Նավիչոկը խիստ բարդ կառուցվածք ուներ, որը առանց պետական մասնակցության հնարավոր չի սարքել, բայց որ սարքողը Ռուսաստանն ա, խոստովանում են, որ նման բան քիմիական անալիզով ՉԻ ԱՊԱՑՈՒՑՎԵԼ
https://www.theguardian.com/uk-news/...ce-of-novichok

Արշակ ջան, կարծում եմ մենք մի քիչ տարբեր ենք հասկանում, թե ոչ-պրոբլեմատիկ քննարկումն ինչ է։ Իմ մոտեցմամբ, կապ չունի ով ինչ պնդում է անում, ու սխալ է, թե՝ ոչ, եթե քննարկման մեջ դիմացինի տեսակետի վերաբերյալ հնչեցվում է «բուլշիթ» եզրը, ապա քննարկումը արդեն պրոբլեմատիկ է։ Ու ես հաստատ չեմ համարում նաև, որ ես պարտավորություն ունեմ ինչ-որ մեկին ինչ-որ բան ապացուցելու կամ որևէ հարցում կրթելու (կարճ՝ ես ո՞վ եմ, որ քեզ ինչ-որ բան ապացուցեմ)։ Ես միմիայն կարող եմ տալ իմ կարծիքներին ավելի ընդարձակ բացատրություն ու հուսալ, որ դիմացինս, իրեն հարցը հետաքրքրելու դեպքում, կարող է իմ բացատրությունների օգնությամբ ինքը գտնել իր համար հարցի ճշմարտացիության տարբերակը։ Ու ամեն դեպքում քո սահմանումով էլ է քո արածը խնդրահարույց, որովհեևտ ես էլ կարող եմ ասել, որ դու էլ իմ ասածների հակառակ պնդումները չես ապացուցում, այլ քեզ իրավունքս ես վերապահում մի բան որակել բուլշիթ միայն այն պատճառով, որ ՉԵՍ ԳՏԵԼ իմ ասածները ապացուցող փաստեր, ինչը, համաձայնիր, կարող է լինել նաև քո գտնելու ունակությունների թերությունից էլ։ Նաև ինձ մի քանի անգամ այստեղ արդեն զգուշացրել են, որ ակումբը ակադեմիական հարթակ չի, ու ասյտեղ կարծիքներով են կիսվում, ոչ թե գիտական ապացույցներով։ Ու եթե քեզ կոնկրետ քիմիական զենքի աղբյուրների որոշելու գիտական հարցը հետաքրքրեր (այս դեպքից դուրս), ինքդ էլ հանգիստ ապացույցները կգտնեիր։ Բայց կարծես այնքան էլ չի հետաքրքրում, ու մնում ես այս կոնկրետ միջադեպից կախված, չնայած մի քանի հոգի արդեն տարբեր մանրամասնությունների մակարդակով հուշեցին, որ եղածի փաստարկիությունը հետագա քաղաքականության վրա այնքան էլ ուղիղ ազդեցություն չունի։

Իսկ այդ վերջին բերածդ հղումը իմ ասածները ոչ մի ձևով չի հերքում, քանի որ հոդվածում էլ է գրած, որ գիտնականներն իրենք այսինչ տվյալների են հասել, բայց ոչինչ չի ասում նրա մասին, թե այդ տվյալները գաղտնի intelligence-ի հետ մեկտեղ ինչ եզրահանգումների կարող են բերել։ Եթե թույլ տաս, քո հղած հոդվածից մեկ քաղվածք. «We were able to identify it as novichok, to identify it was a military-grade nerve agent. We have not verified the precise source, but we have provided the scientific information to the government, who have then used a number of other sources to piece together the conclusions that they have come to.»։ Իմ նախորդ գրառման մեջ հենց սա էլ ասում էի, որ որոշ գաղտնի տեղեկությունների հետ մեկտեղ, հնարավոր է գալ աղբյուրի մասին հստակ եզրակացության։ Իսկ եթե այդ գիտական խումբը չունի ռուսական արտադրության մասին գաղտնի տեղեկությունները, ապա կոնկրետ իրենք հնարավոր է, որ չեն կարողանա գալ այդ եզրահանգմանը։

Ու պետք չի իմ ամբողջ գրառումից վերցնել մեկ նախադասություն քաղվածել, ու փորձել իմ ամբողջ ասածը դրանով ամփոփել։ Ես սկզբից էլ ասել էի, որ քաղաքականությունից դուրս եմ դիտարկում, քանի որ դու էլ հենց դա էիր ուզում։ Ու նաև մի քանի անգամ ասացի. կոնկրետ էս դեպքում չգիտեմ արել են թե չէ, բայց այն որ հնարավոր է աղբյուրը որոշել քիմիական անալիզով ու որոշ intelligence-ով դա ժամանակակից քիմիային քիչ թե շատ ծանոթ մարդը պիտի հասկանա։ Իսկ Մեյի Պուտինին ասելը միմիայն այն իմաստով էի բերում, որ Պուտինն էլ Մեյն էլ ունեն քիչ թե շատ քիմիա հասկացող խորհրդատուներ, ովքեր կարող են բացատրել, որ հանգիստ կարելի է օգտագործված թույնը կոնկրետ լաբորատարոիայի հետ կապել։ Բայց թե ինչ է կատարվում հանրային սֆերայում արդեն լրիվ ուրիշ զրույց է, ու սրա մասին էլ էի արդեն ասել, որ այդ հանրային թոզափչության մեջ Ռուսաստանին ոտի վրա ծալեցին։

Իսկ թե դեռ հետաքրքրված ես հարցի գիտական կողմով ու հղումներ ես ուզում, էս ա վերջին մի քանի րոպեում հավաքածս հղումները (այս բնագավառը ինձ այնքան հետաքրքիր չի, որ կոնկրետ գիտական աղբյուրների շտեմարան պահեմ, ու մեկ-երկու րոպեից ավել նախորդ աչքիս տակ անցկացրած աղբյուրների որոնման վրա հավես չունեմ ծախսելու)։

Ուգլևի հարցազրույցը.
https://thebell.io/razrabotchik-novi...h-kilogrammov/

– Представитель МИД России говорил, что для точного определения препарата был необходим образец препарата, который должен был быть у британских специалистов в наличии. Как этот образец мог попасть к англичанам?

– Англичане, как и немцы, отличные химики, которые по одному намеку сделают то, что в Москве совершенно секретно. Тем более, секрету уже даже в 1993 году было 20 лет. Так что это вопрос к специалистам, отвечающим за сохранность секретов: можно ли сохранить в тайне подобную информацию без какой бы то ни было утечки?

– Почему Россия требует от британцев прислать образец крови жертв?

– По остаткам веществ в крови жертв можно с помощью различных методов анализа установить, кто и где сделал именно эту партию вещества. Полагаю, современные методы анализа намного превосходят те, которые были 30 лет тому назад.

Թե ինչպես է հնարավոր տարբերել սարինի տարբեր նմուշների տարբեր աղբյուրներից ծագում առնելը (եթե սարինը կարելի է, համոզված եղիր որ նովիչոկի նման եզակի նյութը շատ ավելի հնարավոր է, ու սա բաց հրապարակված քաղաքացիական հետազոտություններ են, ինչը նշանակում է, որ կարող ես համոզված լինել, որ գաղտնի պետ-հետազոտությունների այսպիսի անալիզին տեղյակ են արդեն տասնամյակներ). https://pubs.acs.org/stoken/presspac...1021/ac202340u

Եթե վերջին հոդվածին access չունես, կամ կնախընտրեիր ավելի հանրամատչելի լեզվով կարդալ այդ արդյունքի մասին, կարող ես դա անել այստեղ կամ այստեղ։


https://www.channel4.com/news/factch...ussia-stack-up
քաղվածք.

Chemical analysis can reveal not only what the nerve agent is, but also the particular process used to make it. So, if the UK believes that Russia produces Novichok in a unique way, that may prove to be vital evidence.

“If you’ve got an environmental sample, you would have your nerve agent there, but you would also have some probably unreacted precursor chemicals,” explains Professor Hay. “You would probably have traces of solvent that were used…”

“These can all help to give you a clue as to how something was made. You may also have – within your intelligence information – details of how particular places make these things. So that’s the sort of comparison you’re then in a position to make.”

Hay adds: “On occasions when I’ve been privy to some intelligence stuff, it’s just amazing how much more there is than is in the public domain.”

[Արշակ]

Արշակ ջան, կարծում եմ մենք մի քիչ տարբեր ենք հասկանում, թե ոչ-պրոբլեմատիկ քննարկումն ինչ է։ Իմ մոտեցմամբ, կապ չունի ով ինչ պնդում է անում, ու սխալ է, թե՝ ոչ, եթե քննարկման մեջ դիմացինի տեսակետի վերաբերյալ հնչեցվում է «բուլշիթ» եզրը, ապա քննարկումը արդեն պրոբլեմատիկ է։ Ու ես հաստատ չեմ համարում նաև, որ ես պարտավորություն ունեմ ինչ-որ մեկին ինչ-որ բան ապացուցելու կամ որևէ հարցում կրթելու (կարճ՝ ես ո՞վ եմ, որ քեզ ինչ-որ բան ապացուցեմ)։ Ես միմիայն կարող եմ տալ իմ կարծիքներին ավելի ընդարձակ բացատրություն ու հուսալ, որ դիմացինս, իրեն հարցը հետաքրքրելու դեպքում, կարող է իմ բացատրությունների օգնությամբ ինքը գտնել իր համար հարցի ճշմարտացիության տարբերակը։ Ու ամեն դեպքում քո սահմանումով էլ է քո արածը խնդրահարույց, որովհեևտ ես էլ կարող եմ ասել, որ դու էլ իմ ասածների հակառակ պնդումները չես ապացուցում, այլ քեզ իրավունքս ես վերապահում մի բան որակել բուլշիթ միայն այն պատճառով, որ ՉԵՍ ԳՏԵԼ իմ ասածները ապացուցող փաստեր, ինչը, համաձայնիր, կարող է լինել նաև քո գտնելու ունակությունների թերությունից էլ։ Նաև ինձ մի քանի անգամ այստեղ արդեն զգուշացրել են, որ ակումբը ակադեմիական հարթակ չի, ու ասյտեղ կարծիքներով են կիսվում, ոչ թե գիտական ապացույցներով։

Ծլնգ ջան, նախ, ճիշտն ասած չէի կարծում թե ֆորումական–ընկերական միջավայրում իմ ունեցած գիտելիքներով անտրամաբանական թվացող պնդմանը, որի շուրջ ոչ փաստեր բերվեց, ոչ ինքս կարողացա գտնել, ոչ էնքան ակադեմիկ «բուլշիթ ա թվում» արտահայտվելը կարող ա արժանապատվությունդ վիրավորել կամ քննարկումը պրոբլեմատիկ դարձնել։ Ինչևէ, սխալվել եմ, փաստորեն համենայն դեպս քո դեպքում էդ պրոբլեմատ դարձրեց, ինչի համար ներողություն եմ խնդրում։ Առաջարկում եմ «բուլշիթ ա թվում» արտահայտությունը փոխարինել «անտրամաբանական, ոչ հավաստի ա թվում» ձևակերպմամբ։ Հուսով եմ նման ձևակերպումը պրոբլեմատիկ կամ վիրավորական չես համարի, հատկապես որ ինքդ էիր հենց սկզբից իմ որոշ մտքերի վերաբերյալ էդպես արտահայտվում։

Ինչ վերաբերվում ա, նրան, թե ով ա պարտավոր ապացույցներ բերել, էդ ցանկացած՝ ֆորումական թե ակադեմիկ, քննարկման կառուցողական լինելու հիմքերից ա։ ՈՒ ստեղ քո ասածների հակառակ պնդումներ չեն էլ եղել․ ախր ես թեմայի սկզբից մեռա ասելով, որ ես ոչ մի պնդումներ էլ չեմ անում։ Ես ոչ մի տեղ չեմ պնդել թե Ռուսաստանը չի էդ թունավորման հետևում կանգնած։ Ես ընդամենը հարց եմ տվել, փորձել եմ պարզել․ օբյեկտիվ փաստ կա՞, որ Ռուսաստանն ա հետևում կանգնած, թե՝ չէ։ ՈՒ եթե դու գալիս ասում ես, որ տենց փաստ կա, ապա կամ պիտի էդ փաստերը բերես, կամ եթե ասենք պալոժ չես համարում մեր պես թերուսներին բան ապացուցես, ապա չպիտի ակնկալես, որ քննարկման մասնակիցները քո առանց փաստարկման պնդումը որպես փաստ ընդունեն։
Ընդ որում, ես չեմ էլ պնդել թե փաստ չկա։ Ես նույնիսկ չեմ ժխտել հնարավորությունը, որ «քիմիական անալիզով պարզվել ա Ռուսաստանի մեղավորությունը»։ Ես ընդամենը խիստ թերահավատություն եմ արտահայտել, որ էդպիսի ապացույց կարող ա լինի։ Տարբերությունը հուսով եմ հիմա զգում ես, չէ՞։ ՈՒ թերահավատ լինելով փաստեր եմ ուզել։ Ընդ որում, ես չեմ էլ ասել, թե եթե ես փնտրում ու չեմ գտնում ինչ–որ բան, ուրեմն տենց բան չկա։ Հա, կարող ա իմ փնտրելու հմտությունները բավարար չեն։ Բայց եթե դու գալիս պնդում ես անում, բայց ինքդ փաստեր ու ապացույցներ չես բերում, ես ինքս փնտրում եմ չեմ գտնում, քեզնից ուզում եմ էդպիսի փաստեր, հրաժարվում ես բերել, ապա վերջնական արդյունքը էն ա, որ էս քննարկման շրջանակներում էդպիսի փաստեր հայտնի չեն։

Ու եթե քեզ կոնկրետ քիմիական զենքի աղբյուրների որոշելու գիտական հարցը հետաքրքրեր (այս դեպքից դուրս), ինքդ էլ հանգիստ ապացույցները կգտնեիր։ Բայց կարծես այնքան էլ չի հետաքրքրում, ու մնում ես այս կոնկրետ միջադեպից կախված, չնայած մի քանի հոգի արդեն տարբեր մանրամասնությունների մակարդակով հուշեցին, որ եղածի փաստարկիությունը հետագա քաղաքականության վրա այնքան էլ ուղիղ ազդեցություն չունի։
քաղվածք.

Ծլնգ ջան, ինձ թվում էր մի քանի անգամ մանրամասն ասեցի թե ինձ կոնկրետ ինչ էր հետաքրքրում, բայց ոնց–որ էնքան էլ պարզ չէր, փորձեմ ավելի մանրամասնել։
Քաղաքական կոնտեքստը, կողմերի իրար վրա բոչկա գլորելու մոտիվացիաներն ու շահերը ընդհանուր առմամբ ինձ հասկանալի են ու հարցը էդ տեսանկյունից քննարկելու հետաքրքրություն էս պահին համենայն դեպս չունեի։ Ինձ հետաքրքրում էր, թե էդ քաղաքական պրոցեսները ինչքանով մեղավորության օբյեկտիվ ապացույցներ ու փաստեր ունեն իրանց հիմքում։ Սա էր ինձ հետաքրքիր ու հենց էս մասնավոր դեպքի շրջանակներում‎։ Ոչ թե ընդհանրապես թե քիմիական տարբեր զենքերի անալիզից հեչ ինչ կարելի ա պարզել։ Ինչը նույնպես հետաքրքիր թեմա ա գուցե, բայց էս պահին իմ հարցը զուտ էս դեպքի կոնտեքստի մասին էր։
Իսկ հիմա փորձեմ բացատրել թե ինչի ա ինձ հենց էս հարցը հետաքրքրում էս պահին։

Մասնագետ չլինելով, ինչքանով իրավագիտությունից բան եմ հասկանում, որևէ մեկին ինչ–որ հանցանքի համար դատապարտելու ու պատժամիջոցներ կիրառելու համար պահանջվում են փաստացի ապացույցներ, որ տվյալ մարդն ա հանցանքը գործել։ Մոտիվացիայից կամ այլ հանգամանքներից ելնելով, մարդը կարող ա կասկածյալ դառնալ, մեղադրվել հանցագործություն կատարելու մեջ։ Բայց անմեղության կանխավարկածի սկզբունքից ելնելով, քանի դեռ դատարանում չի ապացուցվել, կասկածյալը համարվում ա անմեղ, հանցագործ չի կարող կոչվել, պատժամիջոց չի կարող կիրառվել։ ՈՒ հա, երբեմն բավարար ապացույցներ էդպես էլ չեն գտնվում, ու ինչքան էլ բոլորը ներքին համոզմունք ունենան, «որ սենց ստորություն մենակ էն տականք էսինչը կարար աներ», «դեմքից զգացվում ա, որ նաղդ ինքն ա», միևնույն ա, եթե մեղքն ապացուցող բավարար փաստեր չեն հայտնաբերվել, ապա «փաստերի անբավարարության» պատճառով մարդու վրայից մեղադրանքը հանվում ա։ Սա նորմալ իրավական համակարգի կիրառման դեպքում։
ՈՒ տվյալ դեպքում ինձ հետաքրքրում էր, թե ինչ չափով ա մարդկանց վրա ցիվիլ աշխարհում գործող իրավագիտական պրակտիկան կիրառվում քաղաքականության մեջ ու ինչքանով կարա որևէ պետություն կամ պետություններ առանց ապացույցների պատժամիջոցներ կիրառեն մի այլ պետության նկատմամբ։ Քանի որ սկսել էին Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառել, ինձ հետաքրքիր էր, արդյո՞ք մեղավորություն ապացուցող փաստեր հրապարակվել են։ Մի խոսքով աշխարհում քաղաքականության մեջ գործող սկզբունքների վերաբերյալ պատկերացումներս էի ուզում համալրել։

Գրառմանդ մնացած մասին կանդրադառնամ, երբ հասցնեմ ծանոթանալ մեջբերածդ նյութերի հետ։

[Վիշապ]

Արշակ ջան, երևի ոչ մեկս օբյեկտիվ փաստեր չունենք, որ ասենք Ռուսաստանը բռնազավթել ա Ղրիմը, կամ ասենք Սիրիայում ռուսական հետևակայիններ կան, կամ ասենք, որ Ռուսաստանում իսկապես Պուծինն ա ընտրվել, կամ, որ Պուծինը ստախոս ա ու տենց էլի լիքը բաներ: Օրինակ ես անձամբ Պուծինին չեմ տեսել ու գործնականորեն կարամ կասկածեմ՝ ինքը գոյություն ունի, թե առասպել ա:
Ընդհամենը հիմնվում ենք լրատվության վրա, ու մեկ էլ մեր դեդուկցիայի:
Իսկ քաղաքականության մեջ որոշումները հենց այդպես էլ ընդունվում են՝ ըստ դեդուկցիայի:
Այսինքն պատերազմելու, կամ ասենք մեկին նոտա ուղարկելու համար ոչ մեկ ապացույցներ չի ներկայացնում:
Ապացույցներ մենակ ուզում է Ռոուսաստանը իրենց ու աշխարհին դնելով դեբիլների տեղ, քաղաքականությունն էլ՝ մանկապարտեզի տեղ:
Ռուսաստանը պիտի հասկանա, որ նույնիսկ առանց ապացույցների ինքը արդեն լիքը տեղ ա տվել, որ աշխարհն իրեն պասլատ անի, ու դեգեներատները ոչ մի բան չեն ուզում փոխել իրենց վաքագծում:

Առանց ապացույցների Ռուսաստանի պասլատ անելու պատճառների մասին օրինակ նայի ԱՄՆ պետդեպի բացատրությունը՝

[Ծլնգ]

Ծլնգ ջան, նախ, ճիշտն ասած չէի կարծում թե ֆորումական–ընկերական միջավայրում իմ ունեցած գիտելիքներով անտրամաբանական թվացող պնդմանը, որի շուրջ ոչ փաստեր բերվեց, ոչ ինքս կարողացա գտնել, ոչ էնքան ակադեմիկ «բուլշիթ ա թվում» արտահայտվելը կարող ա արժանապատվությունդ վիրավորել կամ քննարկումը պրոբլեմատիկ դարձնել։ Ինչևէ, սխալվել եմ, փաստորեն համենայն դեպս քո դեպքում էդ պրոբլեմատ դարձրեց, ինչի համար ներողություն եմ խնդրում։ Առաջարկում եմ «բուլշիթ ա թվում» արտահայտությունը փոխարինել «անտրամաբանական, ոչ հավաստի ա թվում» ձևակերպմամբ։ Հուսով եմ նման ձևակերպումը պրոբլեմատիկ կամ վիրավորական չես համարի, հատկապես որ ինքդ էիր հենց սկզբից իմ որոշ մտքերի վերաբերյալ էդպես արտահայտվում։

Արշակ ջան, արի միանգամից պայմանավորվենք, որ ոչ մեկս էլ չի նեղացել (կամ արժանապատվությանը հարված կերել)։ Կարծում եմ ոչ մեկս էլ այնքան «զգայուն» արժանապատվություն չունենք, որ դիմացինի որևէ մեկ խոսքից այդ աստիճանի զգացվենք։ Թե ինչու եմ պրոբլեմատիկ համարում. եթե հնչեցվում է «բուլշիթ» և նմանատիպ որակումներ, ապա իմ փորձից՝ զրույցը սովորաբար շատ արագ վերածվում է, մեղմ ասած, իրար չհասկանալու։ Ու ես ոչ հավես ունեմ, ոչ էլ ժամանակ ինչ-որ մեկին ակումբում ապացուցելու նենց բաներ, որոնցում այդ ակումբցին հեչ չի ուզում համոզվել։ Մի անեկդոտ էի քեզ մեկ այլ թեմայում պատմել ռուսերեն, որի համար տուգանվեցի, անեկդոտն էլ ջնջվեց, բայց կարծում եմ ասյտեղ էլ է սազական.

Քննություն ընդունող դասախոսը քննելը սկսելուց առաջ ուսանողին հարցնում է.
— Նախ՝ արի մի հատ հասկանանք, թե քննությունը ի՞նչ է։
— Քննությունը զրույց է երկու խելացի մարդկանց միջև։
— Աբրիս, իսկ եթե դրանցից մեկը հիմա՞ր է։
— Ուրեմն մյուսը վերցնում է ստուգման գրքույկն ու հեռանում։

Հիմա «հիմարը» այստեղ փոխարինի «համառ»-ով, ու եթե իմ բերածը առանց հասկանալու ասելիքս համարվում է «բուլշիթ», ապա իմ փուքսը նստում է, ու զրույցն էլ դառնում է մեծ հաշվով անհետաքրքիր։ Սա չի նշանակում, թե ես նեղացա, այլ ուղղակի, որ զրույցը չստացվեց, ու որ իմ տեսակետն էլ չհետաքրքրեց, քանի որ հետաքրքրելու դեպքում երևի կգտնվեին «կարո՞ղ ես ավելի մանրամասն բացատրել տեսակետդ կամ ցիտել կոնկրետ աղբյուրներ, թե չէ իմ որոնումները բան չտվեցին, միգուցե սխալ եմ հասկացել» արտահայտության ավելի լավ փոխադրություն քան «բուլշիթ» (այստեղ հավաքական եմ օգտագործում այս բառը, ոչ թե բառերիցդ եմ կախվում)։ Դրա համար էլ մաղթեցի քեզ հաջողություն քո որոնումների մեջ, առանց bad blood-ի, իսկապես։

Ինչ վերաբերվում ա, նրան, թե ով ա պարտավոր ապացույցներ բերել, էդ ցանկացած՝ ֆորումական թե ակադեմիկ, քննարկման կառուցողական լինելու հիմքերից ա։ ՈՒ ստեղ քո ասածների հակառակ պնդումներ չեն էլ եղել․ ախր ես թեմայի սկզբից մեռա ասելով, որ ես ոչ մի պնդումներ էլ չեմ անում։ Ես ոչ մի տեղ չեմ պնդել թե Ռուսաստանը չի էդ թունավորման հետևում կանգնած։ Ես ընդամենը հարց եմ տվել, փորձել եմ պարզել․ օբյեկտիվ փաստ կա՞, որ Ռուսաստանն ա հետևում կանգնած, թե՝ չէ։ ՈՒ եթե դու գալիս ասում ես, որ տենց փաստ կա, ապա կամ պիտի էդ փաստերը բերես, կամ եթե ասենք պալոժ չես համարում մեր պես թերուսներին բան ապացուցես, ապա չպիտի ակնկալես, որ քննարկման մասնակիցները քո առանց փաստարկման պնդումը որպես փաստ ընդունեն։

Արի նաև պայմանավորվենք, որ թերուս-մերուսն էլ զրույցի շարունակման կոնստրուկտիվ ձև չի։ Իմ նեղ պատկերացմամբ, ֆորումում ես ասում եմ «երկինքը կապույտ է», ինչի տակ հասկացվում է, որ սա իմ կարծիքն է հիմնված իմ տվյալ պահի լրջության աստիճանի վրա ու իրազեկությանս այդ հարցում։ Ու եթե մեկը գա ասի. «չէ, իմ տեսանկյունից դա տուֆտություն ա», ես հարկ չեմ համարի դնեմ ապացույցներ բերեմ, որ կապույտը, լինելով ամենակարճ գունային ալիքը, մյուս գույներից ավելի շատ է ցրվում մթնոլորտի մոլեկուլների հետ փոխազդեցության ժամանակ, ինչը անդրադառնում է լուսավոր երկնքի հիմնականում կապույտ գունային գամմայի վրա, այլ բարի հաջողում կմաղթեմ ու կանցնեմ առաջ։ Բայց ի տարբերության սրան, եթե զգամ, որ դիմացինիս հետաքրքրում է իմ տեսանկյունի ինչևությունը, թեկուզ և թերահավատություն մնում է, միգուցե և ինչ-որ տեղ պարտքս համարեմ կարծիք մանրամասնելու։ Ու որ չվերածվի իրար չհասկանալու, ասեմ, որ քո թերահավատություն արտահայտող գրառումդ իմ աչքին երևացել էր հենց առաջին տիպի, ոչ թե եկրորդ, չնայած միգուցե և իմ կարճատեսությունից է։

Ընդ որում, ես չեմ էլ պնդել թե փաստ չկա։ Ես նույնիսկ չեմ ժխտել հնարավորությունը, որ «քիմիական անալիզով պարզվել ա Ռուսաստանի մեղավորությունը»։ Ես ընդամենը խիստ թերահավատություն եմ արտահայտել, որ էդպիսի ապացույց կարող ա լինի։ Տարբերությունը հուսով եմ հիմա զգում ես, չէ՞։ ՈՒ թերահավատ լինելով փաստեր եմ ուզել։ Ընդ որում, ես չեմ էլ ասել, թե եթե ես փնտրում ու չեմ գտնում ինչ–որ բան, ուրեմն տենց բան չկա։ Հա, կարող ա իմ փնտրելու հմտությունները բավարար չեն։ Բայց եթե դու գալիս պնդում ես անում, բայց ինքդ փաստեր ու ապացույցներ չես բերում, ես ինքս փնտրում եմ չեմ գտնում, քեզնից ուզում եմ էդպիսի փաստեր, հրաժարվում ես բերել, ապա վերջնական արդյունքը էն ա, որ էս քննարկման շրջանակներում էդպիսի փաստեր հայտնի չեն։

Ախր սաղ իրար չհասկանալը գալիս էր հենց նրանից, որ հեչ չէր երևում, թե դու ինձնից փաստեր ես ուզում, կամ հետաքրքրված ես դրանցում, ինչը կարող էր լինել նաև նրանից, որ այն ուղղությունը, որով ես էի անդրադարձել հարցին քեզ անհետաքրքիր էր, ինչը լրիվ նորմալ կլիներ։ Իսկ տարբերության հարցով հաջորդ հատվածին պատասխանիս մեջ կանդրադառնամ։

Ծլնգ ջան, ինձ թվում էր մի քանի անգամ մանրամասն ասեցի թե ինձ կոնկրետ ինչ էր հետաքրքրում, բայց ոնց–որ էնքան էլ պարզ չէր, փորձեմ ավելի մանրամասնել։
Քաղաքական կոնտեքստը, կողմերի իրար վրա բոչկա գլորելու մոտիվացիաներն ու շահերը ընդհանուր առմամբ ինձ հասկանալի են ու հարցը էդ տեսանկյունից քննարկելու հետաքրքրություն էս պահին համենայն դեպս չունեի։ Ինձ հետաքրքրում էր, թե էդ քաղաքական պրոցեսները ինչքանով մեղավորության օբյեկտիվ ապացույցներ ու փաստեր ունեն իրանց հիմքում։ Սա էր ինձ հետաքրքիր ու հենց էս մասնավոր դեպքի շրջանակներում‎։ Ոչ թե ընդհանրապես թե քիմիական տարբեր զենքերի անալիզից հեչ ինչ կարելի ա պարզել։ Ինչը նույնպես հետաքրքիր թեմա ա գուցե, բայց էս պահին իմ հարցը զուտ էս դեպքի կոնտեքստի մասին էր։
Իսկ հիմա փորձեմ բացատրել թե ինչի ա ինձ հենց էս հարցը հետաքրքրում էս պահին։

Մասնագետ չլինելով, ինչքանով իրավագիտությունից բան եմ հասկանում, որևէ մեկին ինչ–որ հանցանքի համար դատապարտելու ու պատժամիջոցներ կիրառելու համար պահանջվում են փաստացի ապացույցներ, որ տվյալ մարդն ա հանցանքը գործել։ Մոտիվացիայից կամ այլ հանգամանքներից ելնելով, մարդը կարող ա կասկածյալ դառնալ, մեղադրվել հանցագործություն կատարելու մեջ։ Բայց անմեղության կանխավարկածի սկզբունքից ելնելով, քանի դեռ դատարանում չի ապացուցվել, կասկածյալը համարվում ա անմեղ, հանցագործ չի կարող կոչվել, պատժամիջոց չի կարող կիրառվել։ ՈՒ հա, երբեմն բավարար ապացույցներ էդպես էլ չեն գտնվում, ու ինչքան էլ բոլորը ներքին համոզմունք ունենան, «որ սենց ստորություն մենակ էն տականք էսինչը կարար աներ», «դեմքից զգացվում ա, որ նաղդ ինքն ա», միևնույն ա, եթե մեղքն ապացուցող բավարար փաստեր չեն հայտնաբերվել, ապա «փաստերի անբավարարության» պատճառով մարդու վրայից մեղադրանքը հանվում ա։ Սա նորմալ իրավական համակարգի կիրառման դեպքում։
ՈՒ տվյալ դեպքում ինձ հետաքրքրում էր, թե ինչ չափով ա մարդկանց վրա ցիվիլ աշխարհում գործող իրավագիտական պրակտիկան կիրառվում քաղաքականության մեջ ու ինչքանով կարա որևէ պետություն կամ պետություններ առանց ապացույցների պատժամիջոցներ կիրառեն մի այլ պետության նկատմամբ։ Քանի որ սկսել էին Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառել, ինձ հետաքրքիր էր, արդյո՞ք մեղավորություն ապացուցող փաստեր հրապարակվել են։ Մի խոսքով աշխարհում քաղաքականության մեջ գործող սկզբունքների վերաբերյալ պատկերացումներս էի ուզում համալրել։

Գրառմանդ մնացած մասին կանդրադառնամ, երբ հասցնեմ ծանոթանալ մեջբերածդ նյութերի հետ։

Լավ, Արշակ ջան։ Հասկանում եմ թե դու ինչ էիր ուզում ասել։ Ու սրա պատասխանը ստացել էիր կարծես տարբեր տեսակի արտահայտություններով, որոնք հիմնականում նույնն էին ասում՝ փաստեր եթե կան էլ, մեզ չեն հայտնել, ու դրանք իմաստ էլ չունեն։ Ու իմ տեսանկյունից այդ հարցով հետաքրքրվողը կասեր, լավ, հասկացա, բոլորին շնորհակալություն, թեման փակված ա։ Բայց զրույցը այնքան էլ այդպես չգնաց, կարծես։ Ես էլ մտածեցի, որ միգուցե և այդ կարճ պատասխանից մի քիչ իմ տարած ուղղությունով էլ ես հետաքրքրված, դրա համար էլ շարունակեցի, չնայած որ ինքս դրանից առաջ զրույցը արդեն «պրոբլեմատիկ» համարելով փակված էի կարծել։ Ու նաև փորձեմ բացատրել, թե ինչու քո ուզած հարցի պատասխանը նաև մի քիչ պարզունակ եմ համարել, ու չեմ պատկերացրել, որ հենց դա նկատի ունեիր...

Երկրների միջև երկկողմանի հարաբերությունները մեծ մասամբ ոչ մի համաշխարհային դատական համակարգով էլ չեն կարգավորվում։ Այսինքն եթե ես իմ պետության ղեկավարն եմ, ապա ես կարող եմ ընտրել իմ սահմանները լրիվ փակել, ու աստծո տված մթնոլորտով սնվել, բայց սահմաններից դուրս ոչ մեկի հետ էլ չհարաբերվել։ Պարզ է, որ եթե սկսեմ ժողովրդիս կանոնավոր ոչնչացնել, ապա այլ երկրները կարող է փորձեն դրա դեմը առնել, ինձ էլ Հաագայի դատարանում դատապարտել։ Բայց գերտերությունների վրա սրա կիրառումն էլ է խնդրահարույց, որովհետև հարցները լուծելը այնքան էլ հեշտ չի։ Ամենամոտիկ բանը որ կա համաշխարհային ոստիկանությանը, դա ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդն է, որը համ ատամ չունի, համ էլ վետո-ի իրավունք ունեցողների համար ընդհանրապես ասնավանի չի։ Ու ստացվում է, որ կոպիտ ասած ով ինչ ուզում ա, կարա անի, բայց դե արածների հետևանքներով էլ պիտի մի քիչ իր քայլերը պայմանավորի, թե չէ ասենք կարան գան հերդ անիծեն կամ ներսից հեղափոխական ալիք սկսվի և այլն։ Այնպես որ ՄԹ-ն կարա հանգիստ ռուսներին ասի՝ հելեք ռադ եղեք, առանց դրա համար որևէ պատճառ ունենալու։ Սա կբերի պատասխան քայլերի, ու վերջում բոլորն էլ կտուժեն։

Ու բնականաբար սա տաբերվում է կոնկրետ երկրի դատական համակարգում անմեղության կանխավարկածից, ինչը հիմնված է մարդու հիմունքային իրավունքների վրա։ Կոպիտ ասած, եթե մարդուն ազատազրկում են որևէ մեղադրանքով, ապա իրենից խլում են մարդկային իրավունքները, ու դրա համար պետք է լինի հստակ գործընթաց, որը կհամապատասխանի այդ հասարակության էթիկական նորմերին։ Բայց երկրները նույն մարդկային իրավուքներով օժտված չեն։ Ասենք ռուսները նույն ճամփորդելու իրավունքները չունեն ՄԹ-ում ինչ ՄԹ-ի քաղաքացին, այլապես վիզա-միզա չէր լինի։ Հետևաբար, երկրի հետ կապերի խզում-մզումն էլ ոչ մի մարդկային իրավունքներ էլ չի խլում, ուրեմն կապն էլ անմեղության կանխավարկածի հետ անտրամաբանական է։ Հա, եթե Պուտինին տանեին ՄԹ-ում մահափորձի համար դատելու, պիտի դատական գործընթացներով շարժվեին, ինչը կներառեր համապատասխան փաստերի բերումը։ Թե չէ դիվանագիտական ղալմաղալ սկսելու համար մի կաթիլ մեղրն էլ է հերիք, էլ ինչ մնաց արգելված քիմիական զենքի կիրառման կասկածը։

Սրան նայի որպես շենքում ապրող հարևանների հարաբերությունները։ Եթե ես կասկածում եմ, որ հարևանս վերջին անգամ ինձ հյուր եկած ժամանակ թսել է, ապա կարող եմ հանգիստ միակողմանի ռեժիմով այլևս այդ հարևանին ինձ մոտ չհրավիրել, ու փողոցում էլ տեսնելուց չբարևել (առանց կանխավարկած-մարկածի կամ որևէ մեկին ինչ-որ ապացույցներ բերելու)։ Այդ հարևանն էլ կարող է ընտրել ինձ այլևս հյուր չգալ ու մնացած հարևաններին իմ տանը կերած ուտելիքի գազառաջացման մասին բամբասանքներ տարածել, նորից՝ առանց ապացույցների կամ կանխավարկածի։ Ու քանի իրար «միս չենք ուտում», ամեն ինչ էլ սովորական է, ու միջին վիճակագրական շենքի լավ պատկեր։ Ու քանի ՄԹ-ն Ռուսաստանի դեմ պատերազմի չի ելել, ամեն ինչ էլ գլոբալ-դրացիական նորմերի մեջ է։ Ու այս պահին Ռուսաստանը չմո ալկոհոլիկ աժդահա «հարևանի» դերում է աշխարհում, որ իրեն գլոբալ Ծերեմոկի արջ է զգում...

[Lion]

Սկրիպալների հետ կապված մեկ ընդհանուր հարց՝ տալիս եմ որպես իրավաբան - ի՞նչ ապացույցներ ունեն պնդողները, թե Սկրիպալների թունավորման հետևում Ռուսաստանն է կանգնած, ո՞րն է ապացուցողական բազան: Առայժմ ես տպավորություն ունեմ, որ ուղղակի բոլորը ձայներն իրար տված, փորձելով իրավաբանական փաստակազմի աղքատությունը ծածկել, հիստերիկա են բարձրացնում:

Մոտավորապես սենց - ենթադրենք կա, լսարան, որը ցանկանում է մի տղամարդու պատժել: Հայտնվում է մի կին, որը մի կասկածելի պնդում է անում, թե այդ տղամարդը, ասենք, իր ոտքին ձեռք է տվել: Տղամարդը փորձում է փաստել դրա հիմքերը, բայց փոխարենը իրեն հրամայում են լռել, մի խումբ ճղճղան կանայք գոգոռում են ու հայտարարում, որ դա հենց այդպես է, դատավորներն էլ այդ հիստերիկայի արդյունքում հետևության են գալիս: Հիմա, այդ տղամարդը Ռուսաստանն է, մեղադրող կինը՝ Անգլիան, իսկ հիստերիկա բարձրացնողներն ու դատավորները՝ Ռուսաստանին մեղադրողները:

Եթե մի բան բաց եմ թողել, ասեք խնդրում եմ...

[Վիշապ]

...
Եթե մի բան բաց եմ թողել, ասեք խնդրում եմ...

Լիոն, ինձ թվում ա, դու բաց ես թողել նախորդ մի 10-20 գրառոումները:

[Տրիբուն]

Լիոն, ինձ թվում ա, դու բաց ես թողել նախորդ մի 10-20 գրառոումները:

Չէ, բայց խելոք հարց ա տալիս: Կարաս, պատասխանի: