Դեմոկրատիա (ժողովրդավարություն)
Դիկտատուրա (բռնապետություն)
Օլիգարխիա
Անարխիա (անիշխանություն)
Ներողություն, մոռացկոտությանս համար։
Ուրեմն Ջին Շարպի От диктатуры к демократии Концептуальные основы освобождения գիրքը բավականին հանրամատչելի կերպով մատուցում է սույն հարցի լուծման ուղիները։ Ժամանակ ունեցող մադրկանց կխնդրեի կարդալ և առավել կարևոր ու մեզ համար արդիական կետերը մեջբերել այստեղ՝ քննարկելու–հասկանալու համար։
Si vis pacem, para bellum
Վիշապ ձյա, ահավոր բարդ թեմա ես բացել: Ուզում եմ մտքերս հավաքել ու մի խելոք բան գրել, չի ստացվում: Լուրջ:
Բայց եթե լուրջ քննարկում ծավալվի, հնարավոր է կամաց կամաց բացվել: Ամեն դեպքում, որպես մուտք, ուզում եմ գոնե վերջում առաջ քաշված երկու հարցերին պատասխանել:
Ուրեմն հարցը ենթադրում է, որ գոնե դու, անկախ հարցման արդյունքներից, համոզված ես, որ Հայաստանում դիկտատուրա է: Մեր մեջ ասած ես էլ եմ դրա օգտին քվերակել, առանց երկար բարակ մտածելու, ու մինչև քո գրած սահմանումները կարդալը: Վերջին հաշվով էական տարբերություւն չեմ տեսնում դիկտատուրայի ու օլիգարխիայի միջև: Ոչ մի տարբերություն չկա երկիրը կառավարվում է մեկ հոգու կողմից, թե մի քանի հոգու կողմից: Արդյունքում այն չի կառավարվում ժողովորդի կողմից: Այսինք չկա դեմոկրատիա:Քննարկում ենք դիկտատուրայից դեմոկրատիայի անցման հնարավոր ուղիները, դեմոկրատիայի պահպանման անհրաժեշտ և բավարար պայմանները։
Դեմոկրատիան, իմ պատկերացմամբ, դա կոլեկտիվ որոշուներ ընդունելու մեխանիզմ է, որի արդյունքում հասարակությունն իր ամբողջության մեջ ստանում է առավելագույն օգտակարություն: Դիկտատուրայի կամ օլիգարխիայի դեպքում, ընդունված որոշումների օգտակարությունը բաժին է ընկնում մեկ, կամ մի քանի հոգու: Հիմա փաստորեն քո առաջին հարցը ենթադրում, թե ինչպես պետք է անցնել որոշումներ ընդունելու մի մեխանիզմից մյուսին: Իմ պատասխանը միանշանակ է - բոլոր հնարավոր միջոցներով` ներառյալ ուժի գործադրումը: Սա այն դեպքում, եթե հասարակությունը համոզված է, որ հետագայում ինքը կարող է ստեղծել ու երկարաժամկետ հեռանկարում պահպանել կոլեկտիվ որոշումներ ընդունելու մեխանիզմ: Քանի որ, եթե հասարակությունը չկարողանա այն ստեղծել ու պահպանել, մեծամասնությունը նորից կհանգի այն եզրակացության, որ որոշումների ընդունման իրավունքը նորից պետք է տալ մեկ հոգու: Լավագույն օրինակը ԽՍՀՄ քայքայվելուց հետո բնակչության մի լուրջ զանգվածի կողմից Ստալինի ժամանակներին էրնեկ տալն էր:
Փաստորեն սահուն անցում կատարեցինք քո երկրորդ հարցին: Ինչպես պահպանել դեմոկրատիան, եթե ի վերջո այն կարողացել ենք ձևավորել: Ահագին մտածեցի, մտածեցի ու պարզեցի որ չգիտեմ: Երևի ՄԱԿ-ի երկնագույն սաղավարտներին կանչենք, որ մեր տեղը պահեն: Էս լիրիկական շեղման կարգով:
Չեմ ուզում գիտական ֆանտաստիկայի ոլորտին անցնել, բայց երկրում պիտի լիքի քաղաքական ու տնտեսական էլիտա, որը պիտի օրինակ ծառայի մնացած բոլորին: Այսինք, սկզբի համար պետք է ազատվել բոլոր տեսակի բաշիբոզուկ բոսյկաներից, որոնք մի քանի մանեթե փողով առնում են դատարանները ու բռնաբարում են արդարադատության համակարգը: Մի քանի տարի իրապես հավասարակշռված իշխանության թևեր ու մի քանի գործընթացներ (օրենքների ընդունման ու կիրառման, դատական պրոցեսների և այլն), որոնք պրակտիկորեն ցույց կտան, որ կոլեկտիվ որոշումներ ընդունելն ավելի մեծ օգտակարության է հանգեցնում, քան մեկի կամ մի քանիսի կողմից ընունված որոշումները, բավական է, որ բնակչության մեծամասնությունը հասկանա, թե ինչքան լավ է, երբ առանց մեկին թագավոր ասելու ես ապրում: Ես ավելի քան համոզված եմ, որ մեզ պետք չի անցնել Եվրոպայի անցած երեք հարյուր տարիները եվրապական տիպի հասարակություն կառուցելու համար: Եվրոպան օրինակներ չի ունցել ու կառուցել է զրոյից, իսկ մենք մեր աչքի առաջ ունենք աշխատող օրինակներ, որոնցից կարելի է սովորել, ու դրա մեջ ոչ մի վատ բան չկա: Մենք շատ արագ եվրոպացիներից սովորեցինք որ ոչ մի վատ բան չկա գոմիկության մեջ, ու մեկը մյուսի հետևից երկնագույն կառավարություններ ենք փոխել, բայց չգիտես ինչի չենք ցանկանում սովորել, որ լավ բան է նաև առանց հոպար-քեռիի դատարանում սեփական իրավունքները պաշտպանելն ու առանց ապերոների հուշելու ու հինգ հազար դրամ վերցնելու ընտրության գնալը: Չենք սովորել, քանի որ չենք ունեցել գոնե մի նորմալ նախադեպ մեր անկախության մոտ քսան տարվա ընթացքում: Ուրեմն նախ նախադեպ, հետո սովորել-սովորել-սովորել, ինչպես կասեր Ձմեռ Պապին: Նախ գոնե մի նորմալ ընտրություն, հետո գործընթացներ, որոնք կապացուցեն, թե որքան լավ է գոմիկ, չէ կներեք, դեմոկրատ լինելը:
Mephistopheles (10.05.2009)
Հարցման պատասխանը. ես կասեի ավտորիտար ռեժիմ է, հասարակարգը` օլիգարխիա:
Վերջին խմբագրող՝ Fedayi: 10.05.2009, 09:52:
Քա′յլ առաջ, անունն է քո Զինվոր,
Եվ սա է կյանքը նոր, ապրի′ր այն արժանի:
Քա′յլ առաջ, անունն է քո Զինվոր,
Քո ձեռքերում այսօր Երկիրն է հայրենի:
Հարց. Վիշապ ջան արդյոք ԱՄԷ -ը կառավարման ձևը դիկտատուրա է?
ԱՄՆ գուզե՞ս ըսաձ ըլլալ: ԱՄՆ-ի կառավարման ձևի նրբություններին ծանոթ չեմ, բայց այն համարվում է դեմոկրատական: Հայաստանի կառավարման ձևն էլ ընդօրինակվել է դեմոկրատական երկրների ձևերից, Հայաստանի Հանրապետությունը պրեզիդենտական կառավարմամբ պետություն է, սակայն եթե ուշադրություն դարձնենք մեր սահմանադրության մեջ պրեզիդենտի անձեռնմխելության աստիճանին, ապա դժվար չի հասկանալ որ մեր սահմանադրությունը նպաստում է դիկտատուրայի հաստատմանը:Rammer-ի խոսքերից
Տեսականորեն պետությունը կարող է ունենալ դեմոկրատական կառավարման ձև, սական գործնականում այդ ձևերը շրջանցնել ու ունենալ հայելային կամ ներքին կառավարման ձև, որը ամբողջովին բռնապետական է: Այսինքն երկրում ձևականորեն կա օրենք, բայց հարցերը լուծում է պախանը, ասենք պախանն է որոշում ում դատել, ում չդատել, օրենքով:
Si vis pacem, para bellum
Վիշապ ջան էդքան անգրագետի տպավորություն եմ թողել?ԱՄՆ գուզե՞ս ըսաձ ըլլալ: ԱՄՆ-ի կառավարման ձևի նրբություններին ծանոթ չեմ, բայց այն համարվում է դեմոկրատական: Հայաստանի կառավարման ձևն էլ ընդօրինակվել է դեմոկրատական երկրների ձևերից, Հայաստանի Հանրապետությունը պրեզիդենտական կառավարմամբ պետություն է, սակայն եթե ուշադրություն դարձնենք մեր սահմանադրության մեջ պրեզիդենտի անձեռնմխելության աստիճանին, ապա դժվար չի հասկանալ որ մեր սահմանադրությունը նպաստում է դիկտատուրայի հաստատմանը:
Տեսականորեն պետությունը կարող է ունենալ դեմոկրատական կառավարման ձև, սական գործնականում այդ ձևերը շրջանցնել ու ունենալ հայելային կամ ներքին կառավարման ձև, որը ամբողջովին բռնապետական է: Այսինքն երկրում ձևականորեն կա օրենք, բայց հարցերը լուծում է պախանը, ասենք պախանն է որոշում ում դատել, ում չդատել, օրենքով
Խոսքը Արաբական Միացյալ Էմիրությունների մասին էր եղբայր:
Որպեսզի հասկանանք թե մեզ տվյալ համակարգի ինչ ձև է կոնկրետ անհրաժեշտ, պետք է նայենք այլ երկրների փորձը: Տրիբունը նշեց Եվրոպան: Բայց ...լավ դեռ կարծիքս վերջնական չի: Գիրքը վերջացնեմ նոր կգրեմ:
Բայց հարցս ուժի մեջ է
Վերջին խմբագրող՝ Rammer: 10.05.2009, 11:29:
Վայ հազար ներողություն, մտքովս էլ չանցավՎիշապ ջան էդքան անգրագետի տպավորություն եմ թողել?
Խոսքը Արաբական Միացյալ Էմիրությունների մասին են եղբայր:
Որպեսզի հասկանանք թե մեզ տվյալ համակարգի ինչ ձև է կոնկրետ անհրաժեշտ, պետք է նայենք այլ երկրների փորձը: Տրիբունը նշեց Եվրոպան: Բայց ...լավ դեռ կարծիքս վերջնական չի: Գիրքը վերջացնեմ նոր կգրեմ:
Բայց հարցս ուժի մեջ էԱՄԷ-ն ինչքան գիտեմ միապետություն է, որտեղ օրենքները ավելի շատ սահմանափակում են մարդու ազատությունը, միևնույն ժամանակ խրախուսելով ազատ առևտուրը: Առևտրական լայն շերտերի համար ԱՄԷ-ն գուցե և թվա ամենադեմոկրատականներից մեկը, բայց մարդս բացի առևտրից եթե այլ նպատակներ ու ցանկություններ ունի, ապա սահմանափակումները այստեղ սկսվում են, այն էլ խստորեն: Սկբունքորեն բարդ ու ժամանակատար է բոլոր երկրներում մարդու իրավուքների ու ազատության աստիճանի հետ ծանոթանալը, ինձ թվում է այս խնդրին կարելի է նաև բացարձակ նայել, այսինքն չհամեմատել այլ երկրների հետ, յուրաքանչյուր պետություն ու այդ պետության հասարակություն ինքն է հիմնականում որոշում իր ճանապարհը:
Si vis pacem, para bellum
Դեռևս մենակ ես եմ անարխիա քվեարկել: Իմ կարծիքով լրիվ անարխիայա մեր մոտ: Նման կարծիքի հանգել եմ նրանով, որ ընդիմադիր օլիգարխներ էլ ունենք:
էսպես չի մնա
Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)
Ձեր իրավունքները բաժնում
Մեջբերել
Էջանիշներ