ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՃՈՒՄ Է ԵՎ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ ԿՈՐԾԱՆՎԵԼ
Աչքներս լույս: Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, այս տարվա առաջին երեք ամիսներին Հայաստանում արձանագրվել է 5.5 տոկոսանոց տնտեսական աճ: Սա, իհարկե, լուրջ թիվ է, եւ կարելի էր ընդամենը հիանալ այդ ցուցանիշով եւ առաջ անցնել, բայց քանի որ տնտեսության իրական վիճակը որեւէ կապ չունի այս «վիճակագրության» հետ, ստիպված ենք ավելի հանգամանորեն անդրադառնալ երեւույթին:
Այսպիսով, ըստ պաշտոնական վիճակագրության, այս տարվա առաջին եռամսյակում աճել են տնտեսության բոլոր ճյուղերը՝ բացի շինարարությունից: Եթե որեւէ երկրի տնտեսությունն աճում է, դա պիտի շատ արագ անդրադառնա նաեւ շարքային քաղաքացիների վրա, այսինքն՝ մարդիկ էլ համապատասխանաբար պիտի մի քիչ ավելի լավ ապրեն: Սա, կարծում ենք, ապացուցման կարիք չունի: Արդյո՞ք վերջին երեք ամիսների ընթացքում մարդիկ սկսել են ավելի լավ ապրել: Ճիշտ հակառակը` մարդկանց վիճակը գնալով վատանում է: Ուրեմն ինչո՞ւ պաշտոնական վիճակագրությունը դա չի արձանագրում: Իրականում լավ էլ արձանագրում է: Բանն այն է, որ այս եռամսյակում մանրածախ առեւտրաշրջանառությունն ավելացել է ընդամենը 1 տոկոսով: Եվ սա՝ այն դեպքում, երբ սննդամթերքը, ամենահամեստ հաշվարկներով, թանկացել է մոտ 10 տոկոսով: Իսկ ինչպե՞ս է «աշխատում» վիճակագրությունը: Այդ ծառայությունը հո չի՞ հաշվում, թե շարքային քաղաքացին ամսական քանի հատ ձու կամ քանի կիլոգրամ կարագ է գնել: Այդ ծառայությունը միայն գումարն է հաշվում: Այսինքն, եթե ապրանքներն ու ծառայությունները թանկացել են 10 տոկոսով, իսկ մանրածախ ապրանքաշրջանառության ծավալն ավելացել է 1 տոկոսով, իրականում դա նշանակում է, որ մարդիկ այդ ժամանակահատվածում 9 տոկոսով ավելի քիչ սննդամթերք կամ հագուստ են գնել: Կոպիտ ասած՝ 9 տոկոսով ավելի վատ են ապրել: Հիմա ինքներդ վերլուծեք, թե ինչպե՞ս է պատահում, որ տնտեսությունը 5.5 տոկոսով աճում է, իսկ ժողովուրդը 9 տոկոսով աղքատանում է: Թե՞ մարդիկ իրականում հարստացել են, բայց բոլորը միասին որոշել են դիետա պահել եւ քիչ ուտել: Այդպես չի լինում:
Լավ, բա որտեղի՞ց է առաջացել այդ 5.5 տոկոսանոց աճը: Առանձնապես մեծ գաղտնիք չկա: Պարզապես համախառն ներքին արդյունքը դրամով են հաշվում: Անցած տարվա մարտին դոլարն արժեր 360-370 դրամ, հիմա՝ 395-400: Այսինքն, դրամն արժեզրկվել է մոտ 10 տոկոսով: Եթե համախառն ներքին արդյունքը դոլարով հաշվենք, կունենանք ոչ թե աճ, այլ անկում: Իսկ մենք ուզած-չուզած պիտի դոլարով հաշվենք, որովհետեւ Հայաստանն ամեն ինչ ներմուծում է դրսից՝ դոլարով, մարդիկ ապրում են դրսից ուղարկվող դոլարներով եւ այլն:
Հիմա՝ վիճակագրական ամենապարզունակ մանիպուլյացիաների մասին: Ըստ հրապարակված տվյալների, այս տարվա առաջին եռամսյակում արտահանումն ավելացել է 60.9 տոկոսով, իսկ ներմուծումն՝ ընդամենը 23.1 տոկոսով: Թվում է՝ փայլուն ցուցանիշներ են: Հանաք բան չկարծեք, արտահանումը մոտ 3 անգամ ավելի արագ տեմպերով է աճում, քան ներմուծումը: Բայց եկեք այս նույն ոլորտի բացարձակ թվերը նայենք: Այս տարվա առաջին երեք ամիսների ընթացքում արտահանումն ավելացել է 75 միլիոն դոլարով ¥60.9 տոկոսն այդքան է կազմում¤, իսկ ներմուծումն ավելացել է 152 միլիոն դոլարով: Այսինքն, Հայաստանի առեւտրային հաշվեկշռի մինուսը մեծացել է եւս 77 միլիոն դոլարով: Կոպիտ ասած, այս երեք ամիսների ընթացքում եւս 77 միլիոն դոլար «տակ ենք տվել»: 2009-ի հունվար-մարտին Հայաստանի «մինուսը» 540 միլիոն դոլար էր, այս տարվա հունվար-մարտին՝ արդեն 617 միլիոն: Այլ կերպ ասած, որպես «տնտեսվարող սուբյեկտ»՝ Հայաստանի գործերը շարունակում են կատաստրոֆիկ տեմպերով վատանալ: Հարց է ծագում՝ կարո՞ղ է արդյոք «ճգնաժամի հաղթահարման» մասին խոսել այն տնօրենը, որի ղեկավարած հիմնարկի մինուսն օրեցօր մեծանում է: Ոչ միայն չի կարող, այլեւ այդ հիմնարկի սեփականատերերը նման տնօրենին պարզապես կվռնդեն աշխատանքից ու ամենայն հավանականությամբ նաեւ դատի կտան: Բայց Հայաստանի սեփականատերերը ¥խոսքը ժողովրդի մասին է¤, նման հնարավորություն չունեն: Կառավարությունն էլ, դրանից օգտվելով, օրումեջ թվեր է «կրակում» ու գովաբանում իր իսկ իրականացրած տնտեսական քաղաքականությունը:
Ի դեպ, կարող ենք գրազ գալ, որ ապրիլի տվյալներն ավելի փայլուն կլինեն: Պարզապես մարդիկ ավելի շատ կվճարեն գազի դիմաց, ու «համախառն ներքին արդյունքը» կմեծանա: Այլ հարց է՝ պե՞տք է արդյոք մարդկանց այդպիսի տնտեսական աճը: Բայց մյուս կողմից էլ՝ արդյո՞ք կառավարությանը հետաքրքրում է, թե ինչ է պետք մարդկանց, եւ ինչ պետք չէ: Այնպես որ, նրանց «վիճակագրությունը» միայն իրենց է հետաքրքրում, իսկ մարդիկ «վիճակագրական տվյալները» զգում են իրենց մաշկի վրա:
Էջանիշներ