Քոչարյաններն ընդդեմ «Հայկական Ժամանակի»

[Chuk]

ԴԱՏԱՐԱՆԸ ՀԱԿԱՍԵՑ ԻՆՔՆ ԻՐԵՆ

Այսպիսով, «Քոչարյաններն ընդդեմ «Հայկական ժամանակի»» դարակազմիկ դատավարությունը` Կենտրոն եւ Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանում ավարտվեց։ Ինչպես եւ պետք էր սպասել, դատավարությունը զուգորդվեց բազմաթիվ ապօրինություններով, որոնք սակայն, ունեին որոշակի առանձնահատկություններ։ Հայցվոր կողմի, այսինքն` Քոչարյանների ընտանիքի վարքագիծը այս դատավարության ընթացքում շատ էր հիշեցնում Արտաշես Քալանթարյանի «Իսկ դուք որտե՞ղ էիք» վեպի մի հերոսի։ Ահա այդ վեպի գյուղական հերոսներից մեկը, շրջանային թերթում աննպաստ հրապարակում կարդալով իր մասին, վերցնում է թերթի մի օրինակ ու գրիչ, գնում հրապարակման հեղինակ լրագրողի տուն եւ նրանից պահանջում ջնջել գրվածը։ Լրագրողը սկզբում չի հասկանում, թե ինչի մասին է խոսքը։ Ապա կռահելով, որ իր հրապարակման հերոսը ցանկանում է, որ ինքը, այսինքն` լրագրողը, հենց թերթի էջում գրիչով ջնջի խնդրո առարկա նախադասությունը, վերցնում է նրա բերած գրիչն ու թերթը եւ խազեր քաշում հրապարակման հերոսին դուր չեկած նախադասության վրա։ Հրապարակման հերոսը բավարարված, գոհ ու շնորհակալ հեռանում է` տանելով իր հետ բերված թերթը եւ մտածելով, որ այլեւս վերականգնված է իր «բարի համբավը»։ Զուգահեռը ակնհայտ է, որովհետեւ եթե Քոչարյանների խնդիրը ոչ թե թերթում գրվածը ջնջելն է, այլ սեփական իրավացիությունը ապացուցելը, նրանք դատարանում պետք է պաշտպանեին «Դարեսկիզբ» ՍՊԸ-ի, այսինքն` «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի շահերը ներկայացնող փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանի միջնորդությունները։ Հենց իրենք պետք է շահագրգիռ լինեին, որ պատշաճ հարցում ուղարկվի Արաբական Միացյալ Էմիրություններ, պատշաճ պատասխան ստացվի, որից էլ հայտնի կդառնա ողջ ճշմարտությունը։ Մինչդեռ, այս խնդրին վերաբերող ոչ մի միջնորդության հետ նրանք չհամաձայնեցին։ Մենք արդեն տեղեկացրել ենք, որ Դուբայի ոստիկանությունը չի պատասխանում մեր հարցումներին (ենթադրում ենք, որ ոչ առանց Քոչարյանների միջամտության) եւ պահանջում է հարցում ուղարկել դիվանագիտական խողովակով։ Քոչարյաններն ահա, դատարանում կտրականապես դեմ արտահայտվեցին Դուբայի ոստիկանությանը այսօրինակ հարցում ուղարկելուն։ Ինչո՞ւ. չէ՞ որ եթե իրենք ճիշտ են ասում, որ թերթի հրապարակումը սուտ է, այդ հարցումը միայն ապացուցելու էր իրենց ճշմարտացիությունը։ Ինչո՞ւ, ուրեմն, հրաժարվել նման ոսկե հնարավորությունից։ Այս հարցի պատասխանը ենթադրվում է։ Նշենք միայն, որ Հայաստանի իշխանություններն էլ իրենց հերթին հրաժարվեցին «Հայկական ժամանակին» տրամադրել տեղեկություններ այն մասին, թե արդյո՞ք խնդրո առարկա ժամանակահատվածում Լ. Քոչարյանը լքել է Հայաստանի տարածքը, եւ եթե այո, ո՞ր ուղղությամբ։ Այս տեղեկատվությունը հասու կդառնար միայն դատարանի միջամտության դեպքում, բայց դատարանին էլ այս տեղեկատվությունը չհետաքրքրեց։ Եկեք ուրեմն, ճիշտ հասկանանք. «ՀԺ»-ի հարցումները մերժվում են, տեղեկություն չի տրվում, իսկ դատարանը հրաժարվում է համապատասխան հարցումներին դատավարական ապացույցի կարգավիճակ տալ։ Այս հանգամանքը կարեւոր է ոչ միայն տվյալ գործի, այլեւ ընդհանրապես` մամուլի ազատության տեսակետից, որովհետեւ նման մոտեցումը իսկապես մամուլի ազատությունը նսեմացնելու փորձ է։ Եկեք մի պահ մոռանանք դատավարության մասին եւ տվյալ իրավիճակը դիտարկենք խոսքի եւ մամուլի ազատության տեսակետից։ «ՀԺ»-ն իր վստահելի աղբյուրներից մեկից տեղեկություն է ստանում, որ Ռ. Քոչարյանի որդին` Լեւոն Քոչարյանը, արկածների մեջ է ընկել Դուբայում, այդ ամենը տեղի է ունեցել այսպես, այսպես, այսպես։ Բնականաբար, «ՀԺ»-ն պետք է փորձի այլ աղբյուրից ստուգել տեղեկությունը։ Իր բազմաթիվ աղբյուրներից որեւէ մեկը, որ ասենք` ուղղակի առնչություն ունի Քոչարյանի շրջապատի հետ, ի վերջո հաստատում է տեղեկությունը։ Երկու աղբյուրներն էլ հավաստիացնում են, որ դեպքը իրոք եղել է, որոշ հանգամանքներ հայտնի են դառնում այլ աղբյուրներից։ «ՀԺ»-ն, ստանալով տեղեկացված աղբյուրների հաստատումը, տպագրում է լուրը, եւ սա բնական է։ Բայց հիմա, եթե հարցին մոտենանք «Քոչարյաններն ընդդեմ «ՀԺ»-ի» դատավարության տրամաբանությամբ, ստացվում է, որ լուրը տպագրելուց առաջ «ՀԺ»-ն պետք է հարցում ուղարկեր ԱՄԷ, սպասեր մեկ ամիս, ապա ստանար ոչինչ չասող պատասխան, ապա դիմեր Հայաստանի անձնագրերի եւ վիզաների վարչություն, ապա եւ ստանար մերժում ու որոշեր չտպագրել լուրը։ Ահա սա է այս դատավարության նպատակը` մամուլին պարտադրել մի իրավիճակ, երբ փաստաթղթերով չամրագրված լուրեր չտպագրվեն։

Եկեք ուրեմն, ճիշտ հասկանանք. «ՀԺ»-ի հարցումները մերժվում են, տեղեկություն չի տրվում, իսկ դատարանը հրաժարվում է համապատասխան հարցումներին դատավարական ապացույցի կարգավիճակ տալ։ Այս հանգամանքը կարեւոր է ոչ միայն տվյալ գործի, այլեւ ընդհանրապես` մամուլի ազատության տեսակետից, որովհետեւ նման մոտեցումը իսկապես մամուլի ազատությունը նսեմացնելու փորձ է։ Եկեք մի պահ մոռանանք դատավարության մասին եւ տվյալ իրավիճակը դիտարկենք խոսքի եւ մամուլի ազատության տեսակետից։ «ՀԺ»-ն իր վստահելի աղբյուրներից մեկից տեղեկություն է ստանում, որ Ռ. Քոչարյանի որդին` Լեւոն Քոչարյանը, արկածների մեջ է ընկել Դուբայում, այդ ամենը տեղի է ունեցել այսպես, այսպես, այսպես։ Բնականաբար, «ՀԺ»-ն պետք է փորձի այլ աղբյուրից ստուգել տեղեկությունը։ Իր բազմաթիվ աղբյուրներից որեւէ մեկը, որ ասենք` ուղղակի առնչություն ունի Քոչարյանի շրջապատի հետ, ի վերջո հաստատում է տեղեկությունը։ Երկու աղբյուրներն էլ հավաստիացնում են, որ դեպքը իրոք եղել է, որոշ հանգամանքներ հայտնի են դառնում այլ աղբյուրներից։ «ՀԺ»-ն, ստանալով տեղեկացված աղբյուրների հաստատումը, տպագրում է լուրը, եւ սա բնական է։ Բայց հիմա, եթե հարցին մոտենանք «Քոչարյաններն ընդդեմ «ՀԺ»-ի» դատավարության տրամաբանությամբ, ստացվում է, որ լուրը տպագրելուց առաջ «ՀԺ»-ն պետք է հարցում ուղարկեր ԱՄԷ, սպասեր մեկ ամիս, ապա ստանար ոչինչ չասող պատասխան, ապա դիմեր Հայաստանի անձնագրերի եւ վիզաների վարչություն, ապա եւ ստանար մերժում ու որոշեր չտպագրել լուրը։ Ահա սա է այս դատավարության նպատակը` մամուլին պարտադրել մի իրավիճակ, երբ փաստաթղթերով չամրագրված լուրեր չտպագրվեն։

Բայց եթե այսպես մոտենանք հարցին, թերթում պետք է տպագրվեն միայն պաշտոնական տեղեկություններ, որովհետեւ Հայաստանում տեղի ունեցած բազմաթիվ ծեծկռտուքների, ռազբորկաների, ահաբեկումների մասին հնարավոր չէ գտնել որեւէ պաշտոնական հաստատում։ Ոչ այն պատճառով, որ նման դեպքեր տեղի չեն ունեցել, այլ որովհետեւ այդ դեպքերում խառնված են բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, նրանց ազգականներ, զավակներ, եւ տեղեկատվությունն էլ մամուլի համար արժեւորվում է հենց այս հանգամանքով։ Ու եթե հիմա Սերժ Սարգսյանի աշխատակազմի ղեկավար Կարեն Կարապետյանը որոշի մեր թերթին դատի տալ իր որդու սարքած ծեծկռտուքի մասին լուրի կապակցությամբ, նույն տրամաբանությամբ կշահի դատը, որովհետեւ դեպքին ականատես տասնյակ մարդկանցից ոչ ոք վկայություն չի տա դատարանում, մենք ինքներս մեր աղբյուրը երբեք չենք բացահայտի, իսկ տվյալ ծեծկռտուքի փաստը արձանագրված չէ ոստիկանությունում։ Նույնը վերաբերում է Աղվան Հովսեփյանի եղբորորդու հետ կատարված դեպքին, նույնը վերաբերում է Գագիկ Բեգլարյանի որդու հետ կատարված դեպքին, նույնը վերաբերում է Սերժ Սարգսյանի եղբորորդու հետ կատարված դեպքերին, նույնը վերաբերում է Հովիկ Աբրահամյանի որդու հետ կատարված դեպքերին։ Նույնը վերաբերում է նաեւ ԲՀԿ-ՀՀԿ տուրուդմբոցներին, որ ՀՀ ոստիկանության կողմից որակվեցին որպես «քաղաքական բանավեճ»։ Կարծում եմ` ընթերցողը չի կասկածում, որ այդ դեպքերը տեղի են ունեցել, եւ ճշգրտորեն հենց այնպես, ինչպես նկարագրված է «Հայկական ժամանակ» թերթում։ Բայց «Քոչարյաններն ընդդեմ «ՀԺ»-ի» դատավարության տրամաբանությամբ, մենք պետք է ոչ թե այդ դեպքերի մասին պատմեինք ընթերցողին, այլ հարցումներ ուղարկեինք համապատասխան մարմիններ, մեկ ամսվա ընթացքում ստանայինք պատասխաններ այն մասին, որ նման դեպքեր ընդհանրապես տեղի չեն ունեցել։ Եւ ուրեմն` եթե ոստիկանությունն ասում է` տեղի չի ունեցել, մենք ո՞նց գրենք` տեղի է ունեցել։ Ահա սա է այս ողջ դատավարության իմաստը` մամուլին ստիպել աշխատել փաստացի արտակարգ դրության ռեժիմում, տպագրել այնպիսի տեղեկություններ, որոնց տպագրության դաբրո է տրվում «համապատասխան մարմինների» կողմից։ Ի դեպ, այսօրինակ իրավիճակի հետ մեր թերթը բախվել է նաեւ տասը տարի առաջ. 1999 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից առաջ մեր թերթը լուր տպագրեց, թե Չուգուն Նորիկ անունով հայտնի իրավաբան-դասախոս, ԱԺ պատգամավորի թեկնածու Նորիկ Այվազյանի որդին` իրավաբան-դասախոս Վարդան Այվազյանը, ծեծկռտուքի մեջ է ընկել։ Հրապարակման հաջորդ օրը խմբագրություն եկավ Վարդան Այվազյանը` աչքերից մեկը կապտուկի մեջ. նա պահանջում էր հերքում տպագրել։ Բնականաբար, մենք մերժեցինք նրա այդ պահանջը։ Արդյունքում տողերիս հեղինակի դեմ քրեական գործ հարուցվեց, եւ դատարանը ընդունեց Վարդան Այվազյանի այն հիմնավորումը, թե իր աչքի տակի հսկայական կապտուկը առաջացել է այն բանի արդյունքում, որ իր ընկերը մեքենայի դուռը բացել է այն պահին, երբ ինքը, այսինքն` Վարդան Այվազյանը, կռացած է եղել` աչքը մեքենայի դռանը պարզած։ Ընթերցողներից շատերը այդ պատմությունը երեւի հիշում են. այն ժամանակ, այս եւ մի քանի այլ դրվագներով ես դատապարտվեցի մեկ տարվա ազատազրկման…


շարունակելի

[Chuk]

շարունակություն

Տուր ինձ երեք միլիոն

Վերադառնանք, սակայն, «Քոչարյաններն ընդդեմ «ՀԺ»-ի գործին». երկարատեւ, ծանր մտորումներից հետո դատարանը ի վերջո ընդունեց ակնհայտը. ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքում «բարոյական վնաս» հասկացություն չկա, եւ ուրեմն` Քոչարյանների պահանջը բարոյական վնասի փոխհատուցման մասին հնարավոր չէ բավարարել։ Հիշեցնենք, որ Քոչարյանները խնդրո առարկա հրապարակումից հետո իրենց կրած բարոյական վնասը գնահատել էին 12 միլիոն 500 հազար դրամ։ Ընդհանուր հայցագինը 16 միլիոն 120 հազար դրամ էր, եւ ահա, մերժելով բարոյական վնասի փոխհատուցման հայցապահանջը, դատարանը ընդունեց հայցագումարի մնացած մասը։ Թվում է, թե տրամաբանական որոշում է կայացվել, բայց իրականում` դժվար է գտնել ավելի աղաղակող անտրամաբանություն։ Բարոյական վնասի փոխհատուցման պահանջը մերժվեց այն հիմնավորմամբ, որ «բարոյական վնասը» կոչվածը հնարավոր չէ հիմնավորել, հաշվարկել։ Այսինքն` հնարավոր չէ պարզել, թե ինչպես են Քոչարյանները պարզել, որ կրել են հատկապես 12 միլիոն 500 հազար դրամի բարոյական վնաս։ Նույն կերպ կարելի է պնդել, որ նրանք կրել են տասը դրամի բարոյական վնաս։ Եւ կամ` մեկ միլիարդ դրամի բարոյական վնաս։ Եւ կամ` չեն կրել բարոյական վնաս։ Այս պնդումներից յուրաքանչյուրը հիմնավոր կարող է համարվել նույնքան, որքան եւ կարող է համարվել անհիմն։ Եւ ահա, դատարանը ընդունեց այս պարզ հանգամանքը` մերժելով հայցագումարի 12 միլիոն 500 հազար դրամանոց մասը, այն հիմնավորմամբ, որ չի կարող օդից կրակված թիվը ընդունելի լինել դատարանի կողմից։ Սա տրամաբանական է, բայց իր վճռի մեջ դատարանը նաեւ հակասեց իր այս մոտեցմանը։ Մասնավորապես` Քոչարյանները իրենց հայցադիմումի մեջ գրել են, որ «ՀԺ»-ում տպագրված վիճահարույց լուրը արտատպած լրատվական գործակալությունները դրա դիմաց վճարել են «Դարեսկիզբ» ՍՊԸ-ին, եւ ըստ այդմ, նշված գումարը պետք է բռնագանձվի «Դարեսկիզբից»։ Մենք արդեն գրել ենք եւ կրկնում ենք, որ նման բան չի եղել, եւ որեւէ մեկը չի կարող երբեւէ այս պնդումը որեւէ կերպ հիմնավորել։

Չնայած սրան, դատարանը «Դարեսկիզբի» չստացած գումարը համարել է ստացված, եւ որոշել է այն բռնագանձել մեզնից։ Բայց վճռով բռնագանձման ենթակա գումարի առյուծի բաժինը` երեք միլիոն դրամ, այն գումարն է, որ Քոչարյանները, իբր, վճարել են իրենց փաստաբաններին։ Ամբողջ խնդիրն այն է, սակայն, որ դատարանին այդպես էլ չներկայացվեց որեւէ փաստաթուղթ, որը կվկայեր, որ նշված գումարը իրոք վճարվել է։ Եւ ուրեմն` դա նույնքան անհիմն է, որքան 12 միլիոն 500 հազար դրամի բարոյական վնասի մասին պնդումը։ Եւ մի դեպքում դատարանը մերժում է անհիմն պնդումը, մյուս դեպքում` բավարարում։ Ստացվում է, որ հայցվորը կարող էր պնդել, որ փաստաբաններին վճարել է 20 միլիոն դրամ, եւ ահա այս դեպքում դատարանը կբավարարեր այս պահանջը։ Ինչ վերաբերում է Քոչարյանների փաստաբանների պրոֆեսիոնալ ընդունակություններին, այդ հարցին մենք արդեն իսկ անդրադարձել ենք, եւ հասկանալի է, որ անգամ իրենց ողջ առաջիկա կարիերայի ընթացքում նրանք չեն կարող այդքան գումար վաստակել։

Լացացրիր, էլի

Քոչարյանները հայտարարել էին, որ իրենց պահանջած 16 միլիոն 120 հազար դրամը պատրաստվում են փոխանցել որեւէ մանկատան։ Հետաքրքիր է իմանալ, թե իրենց ընտանիքի բազմամիլիարդ ունեցվածքից մինչեւ հիմա քանի դրամ են Քոչարյանները որեւէ մանկատան փոխանցել։ Եւ փոխանցե՞լ են արդյոք։ Ցավոք, տվյալ իրավիճակում գործ ունենք ավանդական քոչարյանական գործելակերպի հետ, երբ բարձր հայտարարությունների ներքո փորձ է արվում թաքցնել ցածր արարքներ։

Հ.Գ. Մի տեսակ, իսկապես, լավ չստացվեց, որ այս ողջ պատմությունը, քննարկումները հոդվածները, աղմուկը համընկան Լեւոն Քոչարյանի եւ սիրված երգչուհի Սիրուշոյի պսակադրության արարողության նախապատրաստական շրջանի եւ բուն արարողության հետ։ Որպես հետգրություն` ուզում եմ ասել, որ շնորհավորում ենք Լեւոնի եւ Սիրուշոյի ամուսնությունը, նրանց ցանկանում ենք ամենայն երջանկություն, ամուր ընտանիք, առողջ զավակներ եւ լրագրային հաճելի եւ բարենպաստ հրապարակումներ։ Հույս ունեմ` այս տողերի մեջ ոչ մի ետին միտք չեն փնտրի. սա ասում եմ ամենայն անկեղծությամբ եւ ի խորոց սրտի։

ՆԻԿՈԼ ՓԱՇԻՆՅԱՆ

Հունիսի 10, 2009