Ով՞ է նա Յահվե
Բավականին դժվար է հայտնաբերել առավել եւս ստեղծել նոր աստ ված այս առումով բացառություն չէ նաեւ հրեա ժողովրդը Աբրահամի եւ նրա գաղա փարակիցների համար սա մեծ եւ լուրջ խնդիր էր որը փորձեց լուծել հրեական հաջորդ գաղափարախոս Մովսեսը: Մովսեսը Հրեա ժողովրդի 40 ամյա մեկու սացման եւ անվտանգությունը հովանավորող,խաղաղություն եւ հանգիստ ապա հովող ուժ էր փնտրում:Հրեական ավանդապատումները ասում են որ «ehyeh asher ehyeh» աստծո գոյությաբ է պայմանավորված հրեա ժողովրդի ավանդական ան վտանգությունը: Ամնենակարողը կամ «ehyeh asher ehyeh» առաջնորդեց Մովսեսին եւ հրեա ժողովրդին Եգիպտոսից հեռանալիս: Հայտնի աստվածների կողքին մեր ձավոր արեւելքում վեր բարձրացավ մի նոր աստված «ehyeh asher ehyeh» որը դար ձավ մերձավոր արեւելքի ամենա չբացահայտված աստվածությունը:
Որեւէ մեկին բախտ չվիճակվեց տեսնել նրա դեմքը եւ ճանաչել նրան, «ehyeh asher ehyeh»,«ՅԱՀՎԵ–ԵՎՈՀԱ» աստծո անվան մեկնաբանությունը Հրեական տեսաբանների մոտ չունի ամբողջական համոզիչ բացատրություն:
ԱԲՐԱՀԱՄԻ ՆԱԽԱՀՈՐ ՃԱՆԱՊԱՐՀԸ
(քարտեզը բացակայում է)
Հրեական լուրջ եւ ազդեցիկ հրատարակիչները հիմնականում ՅԱՀՎԵ–ԵՎՈՀԱ ան ունը թողնում են առանց մեկնաբանության ,նշելով որ ծագումնաբանությունը պարզ չէ: «ehyeh asher ehyeh» բառացի նշանակում է «ես այն եմ որ ես եմ»իսկ խոսակ ցական լեզվում ունի «քո գործը չէ»:
Ծայրահեղ գաղտնիության համար կային խորը պատճառներ, Յահվե աստվածը մի քանի խնդիրներ ուներ՝ վերականգնել խաղաղությունը ,վերականգնել Սեմի ցե ղակիցների հավատը, ապահովել անվտանգություն, միեւնույն ժամանակ մնալ հույժ գաղտնի ու չբացահայտեված:Անկասկած Յահվե–Եւոհա պայմանական ան վան տակ հանդես եկող աստվածը պատկանում էր բարձրագույների դասին, հայ տնի ծագում եւ բարձր հեղինակություն ունենար ինչպես դիցարաններում այն պես էլ երկրի վրա:Ավանդաբար «ehyeh asher ehyeh», Յահվ–Եւոհա Էլ-Շադադի, աստ վածը այն եզակի հեղինակություն ունեցող աստվածներից էր որը մերձավոր եւ միջին արեւելքի, միջագետքի գրեթե բոլոր արքունիքներում երկրպագում էր տար բեր անունների տակ:Այդ անունների տակ հանդես եկող աստծո ինքնությունը պար զաբանելու համար բանալի է հանդիսանում նրա ԷԼ-ՇԱԴԱԴԻ անունը:
ԷԼ-ՇԱԴԱԴԻ,«շադդաի» ընդհանրապես մեկնաբանվում է որպես "ամենակարող" , «շադդաի» համարվում է, որ բառի հիմքը հանդիսանում է աքքադական «շադու-սարեր» բառը: Էլ-Շադդաի անվան ուղղակի իմաստն է "Սարերի Աստված":
Ընդհանրապես միջին եւ մերձավոր արեւելքի միջագետքի եւ փոքր ասիական տարածաշրջանում սարերի գլխավոր աստվածը ISH.KUR-ն էր, նա Շումերական դիցարանի սարերի աստվածն էր, Էնլիլի աստծո կրտսեր որդին էր, անվան բովան դակության հետեւյալն է «նա այն է, որ հեռավոր լեռնային երկրից է»: Փոքր ասի այում էնլիլի որդին՝ ISH.KUR-ը որպես հզոր եւ առաջին մեծության աստված հայտնի է՝ Ադադ-Հադադ-Թեշուբ անուներով:
Աստվածները կորցրել էին իրենց երբեմնի անսասանությունը , կորցրել էին իրենց ազդեցության գոտիները եւ ամեն ինչ ձեռք էր բերել ժամանակավոր բնույթ: Անսա սան էր մնացել միայն արեւապաշտական գլխավոր աստված Թեշուբը որը մշտա պես բարձրագույն դիրք էր գրավում բոլոր դիցարաներում: Թեշուբը հերթական ան գամ դարձավ մերձավոր արեւելքի, Սիրիայի,գլխավոր աստվածը,նա նույնացվում էր ԲԱԱԼԻ եւ ԽԱԴԱԴԻ(ՇԱԴԱԴԻ կան ՀԱԴԱԴ) ԽԱԴԱԴ- ՎԱԱԼԻ հետ: Շատ թագավորներ կրում էին նրա անունը ԲԵՆ-ԽԱԴԱԴ-արամեական թագավոր, ԱԴԱԴ ԷԴՈՄԻՏԵՑԻ ,ՀԱԴԱԴԵ ԶԵՐ-Դավթի թշնամին:Տարածա շրջանի հզորագույն կին աստվածն էր ԻՆԱՆԱ-ԱՍ ՏԱՐՏԱՆ:
Հեռանալով իրենց ծննդավայրից՝ լեռներից ,հզորագույն աստվածը բնականաբար պետք է ձեռք բերեր նոր անուններ որոնք ավելի շատ պայմանական էին բայց ուղ ղակիօրեն կապված էին նրա ծագման հետ ինչպես նաեւ նրա սկզբնական գա ղափարական պատկանելիության հետ որը անփոփոխ էր:
(Շարունակելի)
Մեջբերել
Էջանիշներ