Կյանքի խոսք (խարիզմատներ)

[ars83]

Արս ջան ինձ ուղղակի հետաքրգիր է. թէ ո՞վ է իրավասու ՙկարգել՚ սրբեր։

«Կարգել», այսինքն՝ համարել որևէ մեկին սո՞ւրբ:

և ո՞վ է որոշում. թէ այնինչը երկնքում է. թէ՞ դժոխքում։

Աստված է որոշում, ըստ այն խոսքի, թե «Որին որ պետք է ողորմեմ, կողորմեմ ու որին պետք է գթամ, կգթամ» /Հռոմ. Թ 15/: Սակայն նույն խարիզմատիկ շարժը քեզ կհամոզի, որ դու արդեն իսկ փրկված էլ ես, սուրբ էլ: Ու հանկարծ որ չհավատաս՝ Աստվածաշնչի հարմար գրառումները քեզ կներկայացվեն որպես ապացույց /դե, ահնարմարներն էլ /օրինակ՝ Փիլիպ. Բ 12/ կոչ կարվի հասկանալ կամ այլաբանորեն, կամ «կոնտեքստում», մենակ թե ոչ ուղիղ իմաստով, ինչպես հարմարները /:

իհարկէ հետաքրքրում են բարեկամս։Բայց այստեղ մի բայց կա։ Աստվածաշունչը մեզ սովորեցնում է. որ կտակարանը կաթի պահանջ ունեցողներին կաթ է տալիս և պինդ կերակուրի պահանջ ունեցողին էլ ՝պինդ կերակուր։
աստվածաշնչյան խորհուրդները մարդկանց առաջ կամաց կամաց բացվում են հոգևոր կյանք ապրելու պարագայում և սովորեցնողն էլ Սուրբ հոգին է լինում։ որը. ըստ տվյալ մարդուն հասանելիք կերակրի պահանջի ՝տալիս է նրանց. ամեն մեկին՝ իր կերակուրի պնդության անհրաժեշտության չափով։Աստծո խոսքը գիտենալն այլ բան է ՝սեփական կյանքով ընկալելը՝այլ։ միայն գիտությունը. հպարտություն է բերում ։ իսկ հոգևոր հոնարհումով հասած ընկալումը . Հոգու պտուղներ է տալիս։ուստի կարծում եմ. որ մինչև Տաթևացու մեկնություններին հասնելը.անհրաժեշտ է. որ ունենանք Աստվածաշնչյան մեր ընկալումներն ու պատկերացումները ։

Բայց ինչ հետաքրքիր բան է չէ՞ կատարվել մեզ հետ, ասենք, վերջին մեկուկես հազարամյակի ընթացքում: Առաջվա մարդիկ՝ մեծամասամբ ոչ այնքան կրթված ու բանիմաց, ինչպես մենք այսօր, Տաթևացու քարոզները լսել են, հասկացել: Իսկ հիմա, պարզվում է, դրանց դեռ հասնել է պետք՝ շատ բարդ են: Հիրավի դեգրադացիա:
Հարգելի Կտրուկ, անկեղծ խոսենք, էլի. մարդը ցանկություն ունի Տաթևացու քարոզը կարդալու ու չի՞ հասկանում: Ջոն Բիվերների ու Բենի Հիների նկարագրած համասեռամոլների կյանքի մանրամասները ու դրամահավաքի պատմությունները հեռավոր Ամերիկայում մեզ այսօր ավելի հասանելի են, քան Տաթևացին ու Լուսավորիչը: Ինչո՞ւ… Որովհետև, խարիզմատիզմում ամեն ինչ աշխարհիկ է, դյուրին, հասկանալի, ուրախ, լուսավոր... Իսկ մարդուն ի՞նչն է գերում: Հեշտությունը և տանջվելուց խուսափելու հնարավորությունը: Բայց դա, ավաղ, ինքնախաբեություն է /ցիտատներ Աստվածաշնչից անհրաժե՞շտ են/:

[Կտրուկ]

«Կարգել», այսինքն՝ համարել որևէ մեկին սո՞ւրբ::

այո

«
Աստված է որոշում, ըստ այն խոսքի, թե «Որին որ պետք է ողորմեմ, կողորմեմ ու որին պետք է գթամ, կգթամ» /Հռոմ. Թ 15/: :::

և ինչպես որոշեցիք բարեկամս.Աստծո փոխարեն.որ Վարդան Մամիկոնյանը կամ Սարգիսը Սուրբեր են ։
դատաստանից առաջ չե՞ք ընկնում արդյո՞ք։

«
Սակայն նույն խարիզմատիկ շարժը քեզ կհամոզի, որ դու արդեն իսկ փրկված էլ ես, սուրբ էլ: Ու հանկարծ որ չհավատաս՝ Աստվածաշնչի հարմար գրառումները քեզ կներկայացվեն որպես ապացույց /դե, ահնարմարներն էլ /օրինակ՝ Փիլիպ. Բ 12/ կոչ կարվի հասկանալ կամ այլաբանորեն, կամ «կոնտեքստում», մենակ թե ոչ ուղիղ իմաստով, ինչպես հարմարները /:::::

խարիզմատները. ինձ ոչինչ էլ չեն համոզի։

«

Բայց ինչ հետաքրքիր բան է չէ՞ կատարվել մեզ հետ, ասենք, վերջին մեկուկես հազարամյակի ընթացքում: Առաջվա մարդիկ՝ մեծամասամբ ոչ այնքան կրթված ու բանիմաց, ինչպես մենք այսօր, Տաթևացու քարոզները լսել են, հասկացել: Իսկ հիմա, պարզվում է, դրանց դեռ հասնել է պետք՝ շատ բարդ են: Հիրավի դեգրադացիա:
Հարգելի Կտրուկ, անկեղծ խոսենք, էլի. մարդը ցանկություն ունի Տաթևացու քարոզը կարդալու ու չի՞ հասկանում: Ջոն Բիվերների ու Բենի Հիների նկարագրած համասեռամոլների կյանքի մանրամասները ու դրամահավաքի պատմությունները հեռավոր Ամերիկայում մեզ այսօր ավելի հասանելի են, քան Տաթևացին ու Լուսավորիչը: Ինչո՞ւ… Որովհետև, խարիզմատիզմում ամեն ինչ աշխարհիկ է, դյուրին, հասկանալի, ուրախ, լուսավոր... Իսկ մարդուն ի՞նչն է գերում: Հեշտությունը և տանջվելուց խուսափելու հնարավորությունը: Բայց դա, ավաղ, ինքնախաբեություն է /ցիտատներ Աստվածաշնչից անհրաժե՞շտ են/:

ցավում եմ.բայց ինձ ճիշտ չես հասկացել։ ես չեմ ասում. որ Տաթևացին բարդ է և չի լինում նրան հասկանալ։ այլ ասում եմ ՝ոչ թէ հիմնվենք ուրիշի մեկնությունների վրա .այլ Սուրբ հոգու առաջնորդությունը խնդրենք.

[ars83]

այոև ինչպես որոշեցիք բարեկամս.Աստծո փոխարեն.որ Վարդան Մամիկոնյանը կամ Սարգիսը Սուրբեր են ։

Լավ, խոսենք Աստվածաշնչյան ցիտատներով: Վարդան Մամիկոնյանի մասին:

Սէրը նրանո՛վ ճանաչեցինք, որ Յիսուս իր կեա՛նքը տուեց մեզ համար. մենք էլ պարտաւոր ենք մեր եղբայրների համար տալ մեր կեանքը։ Ով այս աշխարհի բարիքներից ունենայ եւ տեսնի իր եղբօրը մի բանի կարօտ ու փակի իր սիրտը նրա առաջ, Աստծու սէրը ինչպէ՞ս կարող է բնակուել նրա մէջ։ Որդեակնե՛ր, խօսքերով եւ լեզուո՛վ չսիրենք, այլ՝ գործով եւ ճշմարտութեամբ։ Եւ հէնց դրանո՛վ ճանաչած կը լինենք, որ ճշմարտութիւնից ենք, եւ Նրա առաջ կանգնելու վստահութիւն կ՚ունենան մեր սրտերը։
(Ա Հովհ. Գ 16-19)
Հիմա քննենք Վարդան Մամիկոնյանի և նրա հետ նահատակված սրբերի կյանքի Ավարայրի ճակատամարտի դրվագը: Իրենց կյանքերը տվեցի՞ն հանուն իրենց ժողովրդի, հետագա սերունդների /մեզ էլ ներառյալ/: Սրանից ավելի մեծ սիրո դրսևորում ըստ Քրիստոսի լինել չի կարող.
Աւելի մեծ սէր ոչ ոք չունի, քան այն, որ մէկն իր կեանքը տայ իր բարեկամների համար։ (Հովհ. ԺԵ 13)

դատաստանից առաջ չե՞ք ընկնում արդյո՞ք։

Թե ինչպես կլինի նրանց դատաստանը, միայն Աստված է իրավասու որոշելու, բայց մեր տեսակետից այս մարդիկ սուրբ պետք է լինեն, քանի որ ուղղակիորեն կատարեցին Քրիստոսի պատվիրանը մեր հանդեպ: Կարծում եմ՝ Աստծո մոտ էլ սուրբ են նրանք, ովքեր հետևում են Իր պատվիրաններին:
Այստեղ դատել-չդատելու հարց չկա: Մենք ոչ թե մեկին կամ մյուսին ինքնակամ սուրբ ենք համարում, այլ հիմնվում ենք Աստծո խոսքի վրա: Ընդունել կամ չընդունելը նաև ցույց է տալիս մեր վերաբերմունքը Աստծո պատվիրանների և նրա սուրբերի նկատմամբ:

Ավելին, ես սուրբ եմ համարում /չնայած Եկեղեցու կողմից կանոնակարգված չեն այդ մարդիկ/ արցախյան ազատամարտիկ մեր եղբայրներին, Երկրորդ համաշխարհայինում զոհված մեր պապերին, և այլն: Մենք այսօր տաք-տաք նստած ենք ու խոսում ենք քրիստոնեական հավատքի մաքրությունից: Իսկ այդ մարդիկ երկար ճառեր չեն ասել /ինձ նման, օրինակ/, այլ կյանքերն են տվել, որպեսզի իրենք զավակները ապրեն: Էլ դրանից ավել հավատքի ի՞նչ ապացույց լինի:

խարիզմատները. ինձ ոչինչ էլ չեն համոզի։

Աստված միշտ պահպանի մոլորություններից:

ցավում եմ.բայց ինձ ճիշտ չես հասկացել։

Միգուցե:

ես չեմ ասում. որ Տաթևացին բարդ է և չի լինում նրան հասկանալ։ այլ ասում եմ ՝ոչ թէ հիմնվենք ուրիշի մեկնությունների վրա .այլ Սուրբ հոգու առաջնորդությունը խնդրենք.

Տաթևացուն նույն Սուրբ Հոգին է բացել մեկնություննրի նյութը: Ինչպես Պողոս առաքյալն է գրել, ասենք, թեսաղոիկեցիներին, այնպես էլ Տաթևացին է գրել մեզ համար: Նույն Հոգով: Թադևոս և Բարդուղիմեոս առաքյալները որ եկել են մեզ մոտ, հո Պողոս առաքյալի՝ եփեսացիներին ուղղված նամակով չե՞ն եկել: Իրենք իրենց տրված առաքելական շնորհով քարոզել են՝ նույն Հոգով: Տաթևացին էլ նրանց հետևորն է, աշակերտը, ինչպես Տիմոթեոսը Պողոսինը, օրինակ: Ինչո՞ւ եք դուք համեմատում մեկը մյուսի հետ այնպես, կարծես թե դրանք իրար հակասում են /Տաթևացու սովորեցրածը և Սուրբ Հոգու բացածը/:
Մի հարց էլ, եթե կարելի է՝ ի՞նչ եք կարդացել կամ լսել Տաթևացու գրածներից կամ քարոզներից: Նախապես շնորհակալություն պատասխանի համար:

[Կտրուկ]

Մի հարց էլ, եթե կարելի է՝ ի՞նչ եք կարդացել կամ լսել Տաթևացու գրածներից կամ քարոզներից: Նախապես շնորհակալություն պատասխանի համար:

Ով է ՞ գրել ՙՄշո կարմիր ավետարանը՚

[ars83]

Ով է ՞ գրել ՙՄշո կարմիր ավետարանը՚

Ճիշտն ասած, չգիտեմ: Միգուցե, Monk-ը պատասխանի: Կարդացե՞լ եք այդ Ավետարանը:

չեմ կարծում .որ Թադևոս և Բարդուղիմեոս առաքյալները մեզ սովորեցրել են վերցնել ու անապաշխար մարդկանց. սիգարետը ձեռքին. մտցնել և դարձնել եկեղեցու (ՔՐԻՍՏՈՍԻ ՄԱՐՄՆԻ) անդամ։ այնել ՙքավոր՚ ով

Նախ այս հարցի մասին ասեմ, որ Քրիստոս եկավ ոչ թե առողջներին բժշկելու, այլ նրանց, ով դրա կարիքն ունեն: Այն, որ մեկը մկրտվում է, դեռ չի նշանակում, որ փրկվեց մեղքի ծառայությունից, միանգամից ձեռք բերեց աստվածային հատկանիշներ ու պատրաստ է հավիտենական կյանքի համար /համեմատեք ԿԽ դավանանքի հետ այս հարցում/: Բայց մկրտությունը առաջին քայլն է դեպի այդ կյանքը: Եթե սիգարեթով մեկը որոշել է մկրտվել, նշանակում է՝ ինչ-որ մի հավատի նշույլ կա մեջը, որ դիմում է այդ քայլին /փոքր, միգուցե, բայց կա/: Աստված չի արհամարհում ոչ մի նման քայլ, նույնիսկ ամենափոքրը, և մարդուն կտա ուժ և հնարավորություն ամրանալու հավատի մեջ և գործելու ի բարին /եթե մարդը կամենա/:
Բացի դրանից, Մկրտությունը և Դրոշմը Եկեղեցու Խորհուրդներ են, իրենց մեջ ունեն բարերար զորություն. սա պարզապես ավետարանական հրահանգի կատարում չէ, առանց որևէ ազդեցության կամ ձևական:
Իսկ դուք ի՞նչ եք առաջարկում: Մարդուն քշես, ասես՝ գնա, սրբակենցաղ կյանքով ապրիր մի առ ժամանակ, կգաս, կմկրտվե՞ս: Ո՞ր մի առողջ մարդն է գնում բժշկի մոտ:
Ինչ վերաբերում է հոգևորականին նայելով՝ Եկեղեցու դավանանքի մասին պատկերացում կազմելուն, ապա դա միամտություն է. բոլոր դարերում էլ եղել են հոգևորականներ, որոնք չեն արել այն, ինչ քարոզում են: Հենց Նոր կտակարանում տեսնում ենք, որ Դիմասը, որը Պողոս առաքյալի աշակերտներից էր և քրիստոնյա /Կող. Դ.14/, հետո լքեց նրան և հեռացավ քրիստոնեական ուսմունքից /Բ Տիմ. Դ 10/: Հիմա, ձեր դատողությամբ, դրա մասին իմացողները Պողոս առաքյալի քարոզը լսելիս, պետք է ասեին. «Դիմասն էլ սրանցից չէ՞ր, տեսեք ինչ են քարոզում, իսկ նա ինչպես է ապրում» և մերժեին Պողոս առաքյալի քարոզությունը: Ձեր փաստարկներն էլ սրա նման են՝ «այս մեկն այսպես արեց», «այն մեկն այնպես արեց»: Կա ՀԱԵ ուսմունք, մանրամասն շարադրված և քարոզվող: Լսեք, ասեք թե ի՞նչը չեք ընդունում նրա մեջ, այլ ոչ թե այս կամ այն մարդու անբարո կյանքն ուսումնասիրեք: Բացի դրանից, ի՞նչ գիտենք, թե արտասահմանյան քարոզիչներն անբարո կյանքով չեն ապրում: Տեսնում ենք նրանց տարին մեկ-երկու անգամ, մեր թերթերը ոչինչ չեն գրում նրանց մասին, իրենց ճանաչող մարդկանց էլ չենք տեսնում, որ իրենցից իմանանք /սա ասում եմ մարդուն նայելու տրամաբանությամբ/: Բայց հարցը սրանում չէ: Հարցը նրանում է, որ ԿԽ նման կազմակերպությունները ոչ ավետարանական սկզբունքներ ունեն, հեռացնում են մարդուն ազգայինից, «գլոբալիզացման» գործընթացի մի մասն են:

եղբայրս Տաթևացին ծնվել է 1364 թվականին։այդ ինչպե՞ս աշակերտեվեց Թադևոս և Բարդուղիմեոսին։

Իսկապե՞ս անհասկանալի է: Աշակերտեց, քանի որ նրանց քարոզած քրիստոնեական ուսմունքի հետևորդն էր: Ինչպես «քրիստոնյա» առաջին անգամ կոչվեցին Անտիոքում առաքյալների քարոզած ուսմունքի հետևորդները: Ի՞նչը այստեղ պարզ չէ:

[Կտրուկ]

Իսկապե՞ս պարզ չէ: Աշակերտեց, քանի որ նրանց քարոզած քրիստոնեական ուսմունքի հետևորդն էր: Ինչպես «քրիստոնյա» առաջին անգամ կոչվեցին Անտիոքում առաքյալների քարոզած ուսմունքի հետևորդները: Ի՞նչը այստեղ պարզ չէ:

Առավել քան պարզ է Արսեն ջան։ Այնքանով է պարզ. որ նախօրոք ենթադրում էի այս պատասխանդ։ հիմա այդպիսի պարզությամբ էլ ուզում եմ հարցնել։իսկ ի՞նչն է խանգարում մեզ. աշակերտել հենց աշակերտներին.այլ ոչ թէ աշակերտների աշակերտներին։

[ars83]

Առավել քան պարզ է Արսեն ջան։ Այնքանով է պարզ. որ նախօրոք ենթադրում էի այս պատասխանդ։ հիմա այդպիսի պարզությամբ էլ ուզում եմ հարցնել։իսկ ի՞նչն է խանգարում մեզ. աշակերտել հենց աշակերտներին.այլ ոչ թէ աշակերտների աշակերտներին։

Ես էլ հարցնեմ՝ արդյո՞ք իրապես աշակերտներին ենք աշակերտում: Եվ արդյո՞ք աշակերտների աշակերտները որևէ հակասության մեջ են մտել իրենց ուսուցիչների ուսմունքի հետ:

Եկեղեցին կենդանի օրգանիզմ է, մշտապես սնվող և աճող Սուրբ Հոգու շնորհիվ: Ամեն դարում Նա նոր բաներ է հայտնում Եկեղեցուն, ավելացնում հայտնությունները, պահպանելով Եկեղեցու միասնությունը՝ դարերի միջով: Այլ ոչ մի մեծ անդունդ ստեղծելով առաջին դարի և մեր օրերի միջև, ինչպես անում են աղանդավոր շարժումները, հայտարարելով, որ իրենք անմիջականորեն առաջին դարի Եկեղեցու հետնորդներն են /հարց է առաջանում. իսկ անցած 19 դարերի Եկեղեցին անտեսվել էր Աստծո կողմից և խարխափում էր առանց հույսի՞/:

[Կտրուկ]

Նախ այս հարցի մասին ասեմ, որ Քրիստոս եկավ ոչ թե առողջներին բժշկելու, այլ նրանց, ով դրա կարիքն ունեն:

շատ ճիշտ ես.Քրիստոս եկավ հիվանդների համար ոչ թէ առողջների։բայց բանն այն է .որ իմ ասած կնքվողները հենց այդ առողջների թվին են իրենց դասում։ մկրտություն է կատարվում առանց զղջման ու մեղքի գիտակցման.առանց խոստովանության։ շատ ժամանակ ՙձեռքի հետ՚։ ասում են ՙդե երեխեքին որ կնքեցինք .ասինք միանգամից մենք էլ կնքվենք՚։ մարդիք մկրտվում են միայն նրա համար որ հայ են.որ դա իրենց պապերն են ավանդել։ անձամբ ես ՙկնքվել՚ եմ վաղ պատանեկան տարիքում.չհասկանալով դրա խորհուրդն ու պարտավորությունը։ սևազգեստ մարդը ինձ անծանոթ հայերենով ինչ որ ծես էր կատարում . ու հիմա երբ վաղուց չափահաս եմ .նոր եմ զգում մկրտության կարիքը։ բայց դէ ասում եք կրկնակի մկրտությունը մեղք է։փաստորեն ես. լինելով Քրիստոսի մարմնի անդամ ՝ ապրել եմ նույն մեղավոր կյանքով՝ ինչպես անհավատները։ իսկ սա .պարոնայք առավել ծանր մեղք չէ՞ քան կրկնակի մկրտությունը։
ահա սրա համար է ասվում ՙայս ժողովուրդը մարդոց պատվիրանները իբրև Աստվածային պատվիրան է ներկայացնում՚

[Կտրուկ]

Տաթևացուն նույն Սուրբ Հոգին է բացել մեկնություննրի նյութը: Ինչպես Պողոս առաքյալն է գրել, ասենք, թեսաղոիկեցիներին, այնպես էլ Տաթևացին է գրել մեզ համար: Նույն Հոգով: Թադևոս և Բարդուղիմեոս առաքյալները որ եկել են մեզ մոտ,

չեմ կարծում .որ Թադևոս և Բարդուղիմեոս առաքյալները մեզ սովորեցրել են վերցնել ու անապաշխար մարդկանց. սիգարետը ձեռքին. մտցնել և դարձնել եկեղեցու (ՔՐԻՍՏՈՍԻ ՄԱՐՄՆԻ) անդամ։ այնել ՙքավոր՚ ով

[Կտրուկ]

Տաթևացուն նույն Սուրբ Հոգին է բացել մեկնություննրի նյութը: Ինչպես Պողոս առաքյալն է գրել, ասենք, թեսաղոիկեցիներին, այնպես էլ Տաթևացին է գրել մեզ համար: Նույն Հոգով: Թադևոս և Բարդուղիմեոս առաքյալները որ եկել են մեզ մոտ, հո Պողոս առաքյալի՝ եփեսացիներին ուղղված նամակով չե՞ն եկել: Իրենք իրենց տրված առաքելական շնորհով քարոզել են՝ նույն Հոգով: Տաթևացին էլ նրանց հետևորն է, աշակերտը, ինչպես Տիմոթեոսը Պողոսինը, օրինակ:

եղբայրս Տաթևացին ծնվել է 1364 թվականին։այդ ինչպե՞ս աշակերտեվեց Թադևոս և Բարդուղիմեոսին։

[Կտրուկ]

Լավ, խոսենք Աստվածաշնչյան ցիտատներով: Վարդան Մամիկոնյանի մասին:

[/COLOR] (Ա Հովհ. Գ 16-19)
Հիմա քննենք Վարդան Մամիկոնյանի և նրա հետ նահատակված սրբերի կյանքի Ավարայրի ճակատամարտի դրվագը: Իրենց կյանքերը տվեցի՞ն հանուն իրենց ժողովրդի, հետագա սերունդների /մեզ էլ ներառյալ/: Սրանից ավելի մեծ սիրո դրսևորում ըստ Քրիստոսի լինել չի կարող.
Աւելի մեծ սէր ոչ ոք չունի, քան այն, որ մէկն իր կեանքը տայ իր բարեկամների համար։ (Հովհ. ԺԵ 13)

Արս ջան.3 պետք չէ ամեն ինչ մարմնավոր ձևով հասկանալ։ իսկ ո՞վ է իմ բարեկամը եթէ ոչ բարի Սամարացին ՝այսինքն հենց Քրիստոս(կամ Քրիստոսինները)։ իսկ ինչու՞ չես շարունակել քո մեջբերումը ՝ դուք իմ բարեկամներն եք. եթե մնաք իմ պատվիրանների մեջ։
և անդրադառնալով ռազմական սուրբերին. ուզում եմ հարցնել.ՙ ովքեր զոհվեցին հանուն հայրենիքի ՝վերցրինք ու սուրբ կարգեցինք. լավ .բա նրանք. ում որ բախտը ժպտացել և ողջ էր թողել ՝նրանք ինչո՞վ են մեղավոր. որ չեն զոհվել։ եկեք նրանց էլ կենդանի սուրբեր նշանակենք։

[ars83]

Արս ջան.3 պետք չէ ամեն ինչ մարմնավոր ձևով հասկանալ։

Բայց համաձայնվենք, որ մարմնավորն անշուշտ մեխծագույն սիրո դրսևորում է այս դեպքում: Թե չէ կստացվի, որ Քրիստոսի զոհն էլ պետք է «այլաբանորեն ընկալել», ու այդտեղ ամբողջ քրիստոնեական հավատքը դատարկ կդառնա:

իսկ ո՞վ է իմ բարեկամը եթէ ոչ բարի Սամարացին ՝այսինքն հենց Քրիստոս(կամ Քրիստոսինները)։

Քրիստոսն օրենքը ամփոփեց երկու պատվիրանի մեջ, որոնցից երկրորդն էր՝ սիրիր մերձավորիդ: Մերձավորս իմ ժողովուրդն է, որի մեջ բնակվում ենք: Արի սա էլ չվերածենք այլաբանության /վատ հետևանքներ է ունենում, օրինակ՝ մարդիկ սրտացավ են դառնում Չինաստանի որբերի նկատմամբ՝ անտեսելով սեփական երկրի որբատները/: Քրիստոնյայի համար մերձավոր = բարեկամ /ինչպես Քրիստոս հրեաներին ասաց՝ դուք բոլորդ եղբայրներ եք:/

իսկ ինչու՞ չես շարունակել քո մեջբերումը ՝ դուք իմ բարեկամներն եք. եթե մնաք իմ պատվիրանների մեջ։

Լավ եք արել, որ շարունակել եք: Այս մասից երևում է, որ նահատակված սուրբերը Քրիստոսի բարեկամներն են, քանի որ կատարել են նրա պատվիրանը:

և անդրադառնալով ռազմական սուրբերին.

Ես կասեի նահատակ կամ մարտիրոս:

ուզում եմ հարցնել.ՙ ովքեր զոհվեցին հանուն հայրենիքի ՝վերցրինք ու սուրբ կարգեցինք. լավ .բա նրանք. ում որ բախտը ժպտացել և ողջ էր թողել ՝նրանք ինչո՞վ են մեղավոր. որ չեն զոհվել։ եկեք նրանց էլ կենդանի սուրբեր նշանակենք։

Ամենքին՝ իր կարողությունների չափով է տրվում ամեն նեղությունը, բայց բոլորին՝ օգտի համար: Ընդամենը պետք չէ ժխտել կամ հեգնել նման մարդկանց սրբությունը: Ապերախտությունը միայն քանդում է քրիստոնյայի հավատը:

[Կտրուկ]

Լավ եք արել, որ շարունակել եք: Այս մասից երևում է, որ նահատակված սուրբերը Քրիստոսի բարեկամներն են, քանի որ կատարել են նրա պատվիրանը:

Արս ջան. մի հարց էլի. եթե կարելի է։ մարդ որը չի ընդունել Քրիստոսին և անգամ վարել է եկեղեցահալած կյանք՝ պատերազմում զոհվելով՝ըստ քեզ. դառնում է Աստծո սու՞րբ։

և այս հարցիցս բխող մեկ այլ հարց՝

ադրբեջանցիք էլ իրենց ազգի համար են չէ՞ զոհվել. նրանք է՞լ են սուրբեր ։