Չուկ, մնացածը պակա՞ս կարևոր է։ Դու ինչ ես կարծում, գլոբալ փոփոխությունների համար մարդիկ պիտի քոռեքոռ հավատան, թե Լևոնը ինչ է ասում, ու անեն էն, ինչ որ ասում է Լևոնը, կամ Նիկո՞լը։ Մարդիկ ամենաքիչը գոնե պիտի տեսնեն գործողությունների ընթացքի ու արդյունքի ճշմարտանման լինելը, ու դա ինչքան պարզ մատուցվեր, այնքան շատ կլինեին տեսնողներն ու հասկացողները, այսինքն միջին վիճակագրական կիսագրագետ բանվոր–գյուղացիական հասարակարգը, որը ամենատուժված ու արհամարված խավն է, կդառնար գործոն։ Իսկ Լևոնի և այլոց վերացական էմոցիոնալ կոչերից օրինակ ես ինքս դժվարությամբ եմ ֆիլտրում պրակտիկ մասը, այսինքն միջին ունակությունների տեր քաղաքացու համար սրանք որևէ պարզ բան չեն ասում, և անձամբ ես կարծում եմ, որ դիտավորյալ չեն ասում որովհետև իրականում ասելիք չունեն և անելիք չունեն և չեն էլ ուզում ունենալ, որովհետև իրենք իրենց չեն հավատում։ Ես ինժեներ մարդ եմ, ու ցանկացած խնդիր ինժեներական տեսանկյունից կարելի է բաժանել հանգույցների, ու այդ հանգույցները լուծելու ալգորիթմներ որոնել։ Բայց ամենակարևոր հարցը պրոբլեմը ճիշտ ձևակերպելն է ու պրոբլեմի պատճառները հնարավորինս օբյեկտիվորեն շարադրելն է։ Օրինակ պրոբլեմ.
7–ի դատավարության ընթացքում ժողովդրի քանակը քիչ էր, եթե ասենք տասնապատիկ շատ լինեին, ապա հնարավոր է ազդեին վճիռների կայացման վրա։ Ժողովդրի ճնշման դեմը խաղ չկա։
Ինչու՞ էր քիչ։ Եթե մակերեսայնորեն մոտենանք խնդրին ապա կմտածենք որ.
1. Վախենում էին տնից դուրս գալ ու ծեծ ուտել,
2. Հույս չունեին որ էդպես հարց կլուծվի,
3. Ուզում էին տներում նստած մնային ու տելեվիզոռ նայեին, իսկ իրենց փոխարեն ով ուզում էր, թող գնար հարցեր լուծեր ու լավացներ իրենց կյանքը։
4. Էնքան եսապաշտ ու կարճատես են, որ իրենց թվում է թե իրենք պրոբլեմ չունեն։
Վե՛րջ։ Թվում է թե գտանք թե ինչումն է մեր պրոբլեմը։ Ու ի՞նչ։ Տուպիկի առաջ լռված մնացինք չէ՞, կամ էլ ինքներս մեզ սկսեցինք կուտ տալ, թե հեսա էդ քաղաքացիները կինքնադաստիարակվեն ու կուղղեն իրենց «սխալները»։
Այնինչ ոչ, եթե փորձենք օբյեկտիվ ու իրատես լինել, ապա պարզապես կասենք այսպես՝
1. Մարդիկ փաթաթած ունեին, որովհետև Նիկոլի ազատությունը իրենց պետք չէր։ Այսինքն ոչ էլ պետք էր բանտարկությունը։ Այսինքն Նիկոլը իրենց պետք չէր։ Նու ամենաքիչը գոնե վիզ պետք չէր։ Քաղաքականությունը դա շահեր են։ Շահերը ավելի առաջնահերթ են, քան բարոյականությունը։ Հենա Լևոնը պարզ բացատրել էր, թե ինչու միջազգայինները չեն ասել, որ Հայաստանում սենց ընենց ոռի ընտրություններ են եղել ու ոռի դեպքեր են եղել։ Որովհետև դա միջազգայիններին պետք չի եղել։ Իսկ ինչու՞ պիտի մեր ժողովուրդը հանուն բարոյականության վնասեր իր շահերը։ Ի՞նչ եք կեղծ բարոյականություն խաղացնում, եթե էս ժողովդրին նորմալ բան առաջարկեիք էնպես, որ ժողովուրդը ձեզ հավատար որ դա բխում է իր շահերից, ապա էս ժողովուրդը հանուն իր շահերի ամեն ինչ էլ կաներ։ Այ դա կլիներ քաղաքական «օրենքների» շրջանակում։
Էջանիշներ