Դու Աստծուն էլ չես հավատա

[Ուլուանա]

Մի քիչ ավելը ո՞նց պարզեցիր

Արտ, դե բժիշկ ա, մի ձև պարզած կլինի, էլի։

[Մարկիզ]

Արտ, դե բժիշկ ա, մի ձև պարզած կլինի, էլի։

Բան չհասկացա: Իբր՝ ինչ…

[Հայկօ]

Chuk, Քաղաքու՞մ, թե՞ հոգեբուժարանում: Քաղաքում՝ մի վեց ամիս: Հոգեբուժարանում՝ մի երեք շաբաթ :

[Սելավի]

Ինձ թվումա քո այդ հերոսը դեռ այդ քաղաքում է, դա ապագայի քաղաքն է որ մարդու միտքը կառուցելու է իր համար ցանկացած կերպար և իրեն բավարարված է զգալու իր մտքի ստեղծագործությամբ:
Իսկ մարդը երբեք չի կարող հետ քայլ անել, եթե արդեն հասել է այն մակարդակին որ կարողանում է օկտագործել մտքի ուժը, հետադարձ ճանապարհ չկա, դա նույննա որ մենք հիմա վերադառնանք 1800 ական թվականները:
Ի դեպ հեղինակը շատ դիպուկ էր համեմատություն արել ապագայի մտքի ուժի կիրառումը, այսօրվա մեր հոգեկան հիվանդի հոգեհուզական վիճակի հետ:
Իմ կարծիքով սա շատ էլ հաջողված գործ է, բազում ասելիքի շերտերով ու խորությամբ, բայց ոչ մեր ժամանակների գիտակցության համար:
Դեռ առիթներ կլինեն շատ գրողների կողմից կարդալ այս տիպի և ոճի գործեր, քանզի ժամանակն է դա ստիպելու մարդու գիտակցությանը, անկախ նրանից տվիալ հեղինակը կհասկանա իր գրածի խորությունը թե ոչ:
Դա լինելու է ներքին պահանջ, զգալու է աններդաշնակություն, խեղդվելու է ինքը իր մեջ, եթե իր միջի եղածը չպոռթկի ու հասցնի ընթերցողին:

Շնորհակալություն Չուկ ջան ինձ շատ դուր եկավ այս խորիմաստ մտքերի դասավորվածությունը:

[ars83]

Իհարկե, էս թեման իմ գրելու տեղը չի, բայց մի երկու խոսք բլբլամ:

Ստեղծագործությունից, երևի շատ բան չհասկացա, ինձ թվում է ինչ-որ բան էր բացահայտում հեղինակի ներաշխարհից /ավելի ճիշտ, ներկա աշխարհընկալումից/, բայց շատ էր քողարկված:
Գրվածքի միտքն ընկալում եմ այսպես /ասելիքներից մեկը/. ամեն մարդ ունի իր աշխարհը, որտեղ ինքն իրեն արարիչ է համարում, հասարակություններում որոշ «արարչական» սկզբունքներ ընդունված են որպես աքսիոմներ, դրանցից դուրս ամեն մի միտք ընկալվում է որպես «այլ կոորդինատային համակարգում եղած մի բան», խորթ է և անընդունելի՝ անհավատություն Աստծուն: Ներկայացված է երկու հայացք՝ տարբեր կոորդինատային համակարգերից և փորձ է արվում ցույց տալ, որ դրանց միջև այնքան էլ հստակ սահմանագիծ չկա:

[impression]

Լիլ ջան, շատ շնորհակալ եմ, անկեղծ ուրախացա

խնդրեմ, Չուկ ջան, հիմա մի քիչ էլ կարծիքս բացատրել փորձեմ

Մի քիչ համաձայն չեմ, որ գրականության մեջ նոր բան ասելու հնարավորություն էլ չկա, որ ամեն ինչ արդեն ասված ա: Չէ, էդպես չի: Իհարկե բացարձակ նորամուծությունը, այնպիսի թեմայի շոշափումը, որը դեռևս չի շոշափվել, թերևս անհնար է: Բայց գրականությունը, ըստ իս, շարունակում է մնալ այն բացառիկ արվեստի ճյուղը, որտեղ նորություններ հա էլ լինելու են:

Իսկ ես չեմ էլ ասել, թե նոր բան ասելու հնարավորություն չկա, ես ասեցի, որ շատ դժվար ա դարձել այդ անելը:

Ինչ վերաբերվում է այս թեմային, ապա լրիվ համաձայն եմ, որ շատ «ծեծված» թեմա է: Դրա ապացույցն է թեկուզ այն, որ քանի հոգի կարդալուց հետո հիշեցին «Բանականության խաղեր» կինոն, որոշ մարդիկ կոնկրետ պատմվածքներ հիշեցին (այս ֆորումից չէ, ֆորումից միայն դու ասեցիր ուրիշ նման գործեր հիշելու մասին): Ու համաձայն եմ նաև, որ պատմվածքը գրելիս չեմ օգտագործել այնպիսի հնարքներ կամ ոճ, որն այս գործը հաճելիորեն կառանձնացնի մյուս գործերից:

թեման կարող է ուզածի չափ ծեծված լինի, Չուկ, ու չկա ավելի ծեծված թեմա, քան սիրո թեման, բայց մինչև հիմա էլ գրվում են հրաշք գործեր սիրո մասին, հենց դրանով էլ պայմանավորված է գրողի վարպետությունը:

Ընդհանրապես կոնկրետ ես սա համարում եմ միջակ մակարդակի պատմվածք

ես էլ

Եթե նկատի ունես գրելուս պրոցեսը, ապա չէ: Ասեմ, որ էն բացառիկ գործերիցս էր, որ գրել եմ բառիս բուն իմաստով մի շնչով, առանց որևէ տեղ կանգնելու: Ու գուցե նաև հենց դա է պատճառը, որ գործին լրացուցիչ էֆեկտ, առանձնացող ոճ, յուրատիպ տողեր չկարողացա պարգևել, որովհետև գրեցի շատ արագ ու վրայով ընդհանրապես չանցա: Ամեն հաջորդ բառը գալիս էր նախորդը գրելու ակնթարթին ու անգամ չէի մտածում, որ գուցե կարելի է մի քանի վայրկյան մտածել ու ուրիշ բառ գրել: Այնպես որ չէ, ափսոս, բայց «զոռով» չեմ գրել

դե լավ, հնարավոր է, որ էստեղ սխալվել եմ, իմ տպավորությունն էր ընդամնեը:

Չէ Լիլ, այ սա պետք չի: Ես սկսնակ գրող եմ, միջին կամ միջինից ցածր մակարդակի ու տեղին չի ինձ Բորխեսի նման մեծության հետ համեմատելը: Կոպիտ ասած շատ հաց ու պանիր պետք է ուտեմ, որ իմ ու Բորխեսի անունները նույն տողի վրա գրվեն: Դա նույնն է, որ ասենք իմ համակարգչային ձևավորումները համեմատվեն Սարյանի կամ Միքելանջելոյի կտավների հետ:
Ես հստակ հասկանում եմ քո պահանջները, գրական բարձր ճաշակը, կարծում եմ, որ ինքս էլ ունեմ դրանից, բայց դե սկսնակին կարդալուց էդպիսի ակնկալիքներն ունենալը, իմ կարծիքով, էնքան էլ ճիշտ չի

Ես ոչ քեզ, ոչ էլ որևէ ոչ սկսնակ գրողի չեմ համեմատում Բորխեսի հետ: Ուղղակի ասում եմ, որ "երկարացվածության" հանդեպ սուր ընկալումը ինձ մոտ Բորխես կարդալուց հետո սկսվեց:

Լիլ ջան, նորից շնորհակալություն կարծիքիդ համար
Ես շատ կուզեի, որ այլոք էլ քննադատական խոսքով հանդես գան:

Նորից խնդրեմ, Չուկ ջան

[cold skin]

Chuk,
Որ կարդացի առաջին պահը ես էլ պատկերացրի, որ լավ ֆիլմի սցենարի հիմք սա կարող ա լինի…
Բայց ամբոջ կարդալուս ընթացքում "Լռության սիմֆոնիայի" կադրերն էին գալիս աչքիս առաջ: Այդ ֆիլմի մեջ մի արտահայտություն կա, մոտավորապես.
- Սա հոգեբուժարան չի, հոգեբուժարանը մեր քաղաքն ա…

Հ.Գ Ես հաճույքով սկսեցի կարդալ,չնայած ծավալին, որովհետև մի բան կարդալու ծարավ ունեի առավոտյան…

[Chuk]

Երկու տարի… ու մի քիչ ավել…

Chuk, Քաղաքու՞մ, թե՞ հոգեբուժարանում: Քաղաքում՝ մի վեց ամիս: Հոգեբուժարանում՝ մի երեք շաբաթ :

Ինձ թվումա քո այդ հերոսը դեռ այդ քաղաքում է, դա ապագայի քաղաքն է որ մարդու միտքը կառուցելու է իր համար ցանկացած կերպար և իրեն բավարարված է զգալու իր մտքի ստեղծագործությամբ:

Սելավի, իրականում հարցս նպատակ ուներ ոչ թե պարզել պատմվածքի տարբեր ընկալումները, այլ հենց պատմվածքում նշվածը, այդ մասին խոսացածը: Ես ուղղակի չգիտեի, թե իմ կողմից կոռեկտ կլինի՞ այս հարցը տալը, պարզելը, թե ակնարկը, որն իրականում որոշ հուշում տալիս է պատմվածքի ընթացքի մասին, նկատել է ընթերցողը:

Ճիշտ պատասխանեց Մարկիզը, թեև հետո ինչպես պարզեցինք, սխալ ուղղությամբ էր դրան եկել

Հետո իմ հուշումից, որ այդ մասին գրված է ու որոնումներից հետո գտան Քամին ու Հայկօ-ն ու ընդհանուր առմամբ ինձնից դժգոհ եմ, որովհետև փաստորեն չէի կարողացել այնպես ասել, որ նկատվի

[Chuk]

Ես ոչ քեզ, ոչ էլ որևէ ոչ սկսնակ գրողի չեմ համեմատում Բորխեսի հետ: Ուղղակի ասում եմ, որ "երկարացվածության" հանդեպ սուր ընկալումը ինձ մոտ Բորխես կարդալուց հետո սկսվեց:

Լիլ, հասկացել էի քեզ
Չգիտեմ, որքանով եմ ճիշտ, բայց չեմ կարծում որ սկսնակ գրողին դատելիս Բորխեսի շնորհիվ «երկարացվածությունները» նկատելով պիտի առաջնորդվել, որովհետև այդպիսի երկարացվածություններ կգտնվեն անգամ հրաշալի գրողների մոտ, էլ ուր մնաց ասենք ինչ-որ ակումբցի Չուկի

[Արշակ]

Արտ, կարդացի, հետաքրքիր, տպավորիչ պատկերներ անկասկած կային, բայց ճիշտն ասած, ընդհանուր էնքան էլ դուրս չեկավ։ Գուցե ուղղակի պատճառն էն էր, որ քո այլ ստեղծագործություններ կարդացած լինելով ավելին էի սպասում, բայց ամեն դեպքում առանձնապես չտպավորվեցի։ Բայց էն օրը որ սկիզբը կարդալով մի երկու դիտողություն արեցի, դրանք ընդհանուր առմամբ հետ եմ վերցնում։
Բայց մի անգամ էլ պիտի կարդամ։


Իմիջիայլոց, ստեղծագործության վերնագիրը՝ «Դու Աստծուն էլ չես հավատա», որ կարդացի, էլ–ը ընկալել էի այլևս, սրանից հետո իմաստով։ Այսինքն՝ Դու Աստծուն այլևս չես հավատա (ինչ–որ իրադարձությունից կամ ինչ–որ բան տեսնելուց/իմանալուց հետո)։
Բայց ստեղծագործությունը կարդալիս կոնտեքստից հասկացա, որ «Դու Աստծուն էլ չես հավատա» արտահայտության մեջ էլ–ը օգտագործվում է նույնպես, ևս իմաստով։ Այսինքն՝ Որ սենց բաներին չես հավատում, հավանաբար Աստծուն ևս չես հավատա։
Արտակ, երկրորդ իմաստով էիր օգտագործել, չէ՞։

Գուցե էս երկիմաստության պատճառո՞վ է, որ մի քանի հոգի ասում էին, որ վերնագիրը կապ չունի ստեղծագործության հետ։

[Chuk]

Արշ, հա, «ևս» իմաստով է օգտագործվել ու ճիշտն ասած մտքովս չի էլ անցել, որ որևէ մեկը կարող է ընկալել «այլևս» իմաստով

[Երվանդ]

Իրոք էնքան հաճած ա լինում, որ ցանկալին կամ երևակայականը, թեկուզ մի փոքր էլ ուրիշների մեղքով ընկալում ենք որպես իրականություն ու փորձում ապրել էտ աշխարհում, ու շատ շատ կարևոր ա այնտեղից ինչքան հնարավոր ա շուտ պրծնել, քանի որ խրվում ես ավելի ու ավելի, բայց որ շուտ դուրս գաս պետք է հաստատ հաստատ ու միհատ էլ հաստատ իմանաս որ իրոք դա երևակայական էր ու ոչ թե իրականը, հակառակ դեպքում եթե նույնիսկ կարճ ժամանակով հեռանաս քաղաքից էլի հետ կգաս վաղ թե ուշ, Արտ ինձ շատ դուր էկավ, իմ կարծիքով էս քո լավագույն գործն ա

[Երվանդ]

Արտ, կարդացի, հետաքրքիր, տպավորիչ պատկերներ անկասկած կային, բայց ճիշտն ասած, ընդհանուր էնքան էլ դուրս չեկավ։ Գուցե ուղղակի պատճառն էն էր, որ քո այլ ստեղծագործություններ կարդացած լինելով ավելին էի սպասում, բայց ամեն դեպքում առանձնապես չտպավորվեցի։ Բայց էն օրը որ սկիզբը կարդալով մի երկու դիտողություն արեցի, դրանք ընդհանուր առմամբ հետ եմ վերցնում։
Բայց մի անգամ էլ պիտի կարդամ։


Իմիջիայլոց, ստեղծագործության վերնագիրը՝ «Դու Աստծուն էլ չես հավատա», որ կարդացի, էլ–ը ընկալել էի այլևս, սրանից հետո իմաստով։ Այսինքն՝ Դու Աստծուն այլևս չես հավատա (ինչ–որ իրադարձությունից կամ ինչ–որ բան տեսնելուց/իմանալուց հետո)։
Բայց ստեղծագործությունը կարդալիս կոնտեքստից հասկացա, որ «Դու Աստծուն էլ չես հավատա» արտահայտության մեջ էլ–ը օգտագործվում է նույնպես, ևս իմաստով։ Այսինքն՝ Որ սենց բաներին չես հավատում, հավանաբար Աստծուն ևս չես հավատա։
Արտակ, երկրորդ իմաստով էիր օգտագործել, չէ՞։

Գուցե էս երկիմաստության պատճառո՞վ է, որ մի քանի հոգի ասում էին, որ վերնագիրը կապ չունի ստեղծագործության հետ։

Արշ «Դու Աստծուն էլ չես հավատա»-ն էտ երևակայությունը իրականությունից տարբերող բանաձևն ա իմ կարծիքով

[Ուլուանա]

Գուցե էս երկիմաստության պատճառո՞վ է, որ մի քանի հոգի ասում էին, որ վերնագիրը կապ չունի ստեղծագործության հետ։

Չէ, դրա պատճառով չէր։ Ես հենց սկզբից էլ ճիշտ իմաստով էի հասկացել:
Bայց հետո Արտակն ինձ համոզեց, որ էդ արտահայտությունը տեղին էր։

[Morpheus_NS]

Արտ, կարդացի, հետաքրքիր, տպավորիչ պատկերներ անկասկած կային, բայց ճիշտն ասած, ընդհանուր էնքան էլ դուրս չեկավ։ Գուցե ուղղակի պատճառն էն էր, որ քո այլ ստեղծագործություններ կարդացած լինելով ավելին էի սպասում, բայց ամեն դեպքում առանձնապես չտպավորվեցի։ Բայց էն օրը որ սկիզբը կարդալով մի երկու դիտողություն արեցի, դրանք ընդհանուր առմամբ հետ եմ վերցնում։
Բայց մի անգամ էլ պիտի կարդամ։


Իմիջիայլոց, ստեղծագործության վերնագիրը՝ «Դու Աստծուն էլ չես հավատա», որ կարդացի, էլ–ը ընկալել էի այլևս, սրանից հետո իմաստով։ Այսինքն՝ Դու Աստծուն այլևս չես հավատա (ինչ–որ իրադարձությունից կամ ինչ–որ բան տեսնելուց/իմանալուց հետո)։
Բայց ստեղծագործությունը կարդալիս կոնտեքստից հասկացա, որ «Դու Աստծուն էլ չես հավատա» արտահայտության մեջ էլ–ը օգտագործվում է նույնպես, ևս իմաստով։ Այսինքն՝ Որ սենց բաներին չես հավատում, հավանաբար Աստծուն ևս չես հավատա։
Արտակ, երկրորդ իմաստով էիր օգտագործել, չէ՞։

Գուցե էս երկիմաստության պատճառո՞վ է, որ մի քանի հոգի ասում էին, որ վերնագիրը կապ չունի ստեղծագործության հետ։

Չէ՛, ես հենց երկրորդ իմաստով էլ հասկացել էի: