Անուշիկ, փորձիր տարբերել հումորային գրառումները լուրջերիցAnushiki-ի խոսքերից
Պետք է վերադառնալ գրաբարին
Գրաբարին վերադառնալ??? Եթե գրաբարը 17-րդ դարում ժամանակի պահանջներին չհամապատասխանեց, 21-րդ դարում ինչպես կարող է???
Գրաբարի բառապաշարը կազմում է 56 հազար բառ, իսկ 1993թ. տվյալների համաձայն ժամանակակից հայերենի բառապաշարը 150.000 բառ: Գումարած վերջին տարիներին կատարած փոխառությունները:
Հետքրքիրն այն է, որ բոլոր ազգերն էլ ունեն հին լեզուներ: Բայց բացի հայերից ոչ ոք չի փորձում վերականգնել:
When life gives you lemons, make lemonade
Եկէ'ք թեման զուտ լեզուական բանավէճի չվերածենք: Մնանք քաղաքականութեանն առնչուող տարածքում:
Ariadna (05.02.2009)
Գրառումս այնքան էլ հումարային չէր։Անուշիկ, փորձիր տարբերել հումորային գրառումները լուրջերից
Խոսքս այն մասին չէ, թե պետք է հրաժարվենք մեր ներկայիս բառերից, ու անցնենք այն վիճակին, ինչպես խոսում էին դարեր առաջ։ Ո՛չ, պարզապես մեր լեզուն հիմա գնալով աղավաղվում է։ Սա զարգացում չէ, ինչպես շատերը փորձում են մեկնաբանել, սա աղավաղում է։ Դրա համար պետք է ձգտել վերադառնալ նախնական վիճակին։Գրաբարին վերադառնալ??? Եթե գրաբարը 17-րդ դարում ժամանակի պահանջներին չհամապատասխանեց, 21-րդ դարում ինչպես կարող է???
Գրաբարի բառապաշարը կազմում է 56 հազար բառ, իսկ 1993թ. տվյալների համաձայն ժամանակակից հայերենի բառապաշարը 150.000 բառ: Գումարած վերջին տարիներին կատարած փոխառությունները:
Հետքրքիրն այն է, որ բոլոր ազգերն էլ ունեն հին լեզուներ: Բայց բացի հայերից ոչ ոք չի փորձում վերականգնել:
Վստահ եմ նկատած կլինեք, թե ինչպիսի մարդիկ ներկայումս ինչպես են խոսում։ Օրինակ մառշուտնու շոֆեռները խոսում են գրականից բավական հեռու լեզվով։ Եթե սա մենք համարենք լեզվի զարգացում, ապա վաղը ամենաինտիլիգենտ մարդը պետք է խոսա էսօրվա մառշուտնու շոֆեռի պես (հայհոյանքներով, եւն)։ Հետեւաբար դա նշանակում է, որ վաղվա ինտիլիգենցիան իջաց կլինի այդ մակարդակի վրա։
Մի խոսքով, ինձ սխալ չհասկանաք։ Գրաբարին անցնել նկատի չունեմ կտրուկ անցնել, միայն նրա պահպանման ձգտումը արդեն մեծ բան է։ Նույնիսկ եթե մեր էսօրվա լեզվին ձեռք չտանք, բայց դպրոցներում սրա հետ մեկտեղ մտցվի նաեւ գրաբարը, արդեն մեծ բան կլինի։
Գրառումս այնքան էլ հումարային չէր։
Խոսքս այն մասին չէ, թե պետք է հրաժարվենք մեր ներկայիս բառերից, ու անցնենք այն վիճակին, ինչպես խոսում էին դարեր առաջ։ Ո՛չ, պարզապես մեր լեզուն հիմա գնալով աղավաղվում է։ Սա զարգացում չէ, ինչպես շատերը փորձում են մեկնաբանել, սա աղավաղում է։ Դրա համար պետք է ձգտել վերադառնալ նախնական վիճակին։
Վստահ եմ նկատած կլինեք, թե ինչպիսի մարդիկ ներկայումս ինչպես են խոսում։ Օրինակ մառշուտնու շոֆեռները խոսում են գրականից բավական հեռու լեզվով։ Եթե սա մենք համարենք լեզվի զարգացում, ապա վաղը ամենաինտիլիգենտ մարդը պետք է խոսա էսօրվա մառշուտնու շոֆեռի պես (հայհոյանքներով, եւն)։ Հետեւաբար դա նշանակում է, որ վաղվա ինտիլիգենցիան իջաց կլինի այդ մակարդակի վրա։
Մի խոսքով, ինձ սխալ չհասկանաք։ Գրաբարին անցնել նկատի չունեմ կտրուկ անցնել, միայն նրա պահպանման ձգտումը արդեն մեծ բան է։ Նույնիսկ եթե մեր էսօրվա լեզվին ձեռք չտանք, բայց դպրոցներում սրա հետ մեկտեղ մտցվի նաեւ գրաբարը, արդեն մեծ բան կլինի։
Փաստորեն լուրջ էիր ասումԱնուշիկ ջան, կներես
When life gives you lemons, make lemonade
Հայերէնն ամբողջապէս իմանալու համար պէտք է սովորել բարբառները, գրաբարն ու զոյգ գրական աշխարհաբարները: Եթէ հայ ուսանողը սովորում ֆիզիկա, քիմիա, ուսողութիւն, ինչո՞ւ հայերէնի բոլոր տարբերակները չուսանի: Անտարակոյս, իւրաքանչիւր հայ, հայագէտ չի կարող լինել, բայց կարող է մի ընդհանուր գաղափար կազմել՝ հայերէնի պատմութեան, զարգացման, եւ տարբերակների մասին:
Արաբական քսանից աւելի երկրների քաղաքացիները, որոնք խօսում են իրարից ահագին տարբեր բարբառներ, հասկանում են 1400 ամեայ գրական արաբերէնը, քանզի դա, ուսուցման միակ լեզուն է: Արաբական հեռուստակայանների լեզուն գրաբար արաբերէնն է, որի լեզուական հեռաւորութիւնը խօսակցական արաբերէնից, գրեթէ նոյն քան է, ինչ գրաբար հայերէնինը գրական աշխարհաբարից:
Այն ինչ արաբների հետ յաջողւում է, ինչո՞ւ հայերի հետ չյաջողի: Ընտրութեան հարց է, եւ ոչ կարելիութեան: Գրաբարը շատ լաւ էլ գործում էր ու ուսուցւում: Այնուհանդերձ, չի կարելի այլեւս անտեսել եւ վերացնել գրական աշխարհաբարը, ու նրանով գոյացած գրականութիւնը: Պէտք է ունենալ ամէնը: Առաջի հեղ, կարելի է գրաբարով օրական կէս ժամ լուր հաղորդել: Գրաբար լաւ չհասկացողը, լուրը կբաղդատի իմացած լեզուով լսածի հետ ու կհասկանայ, կսովորի:
Ծայրայեղութեամբ չէ: Մտածենք սիրով սիրեցնելու, բայց ո'չ զօրով սիրեցնելու մասին:
Աշխարհասփիւռ հայերից ոչ բոլորը կամաւ հեռացել ու հրաժարել է Հայրենիքից: Յիշի'ր Մեծ Եղեռնը:
Անշուշտ Հայաստանը, Հայաստանի Հանրապետութիւնը, պէտք է լինի ողջ հայութեան հայրենիքը: Մարդիկ սիրում են Հայրենիքը, նուիրում ու նուիրւում են նրան օտար լեզուներով: Բայց սրանք, հայրենասիրութիւնը սովորել են դեռ հայախօս ծնողներից: Կգայ մի օր եւ այդ օտար լեզուները չեն բաւելու Հայրենիք սիրելու, նրան նուիրուելու համար:
Հայրենիքները ճանաչւում, հետեւաբար սիրւում են բնիկ լեզուներով:
Հայ գրականութեանը եւ պատմութեանը, օտար լեզուների միջոցով ծանօթացող հայ պատանին, չի կարող հաղորդուել ու հասկանալ Հարենիքն ու նրա ժողովուրդը, այնքան, ինչքան հաղորդւում է ու հասկանում Հայրենիքին. հայերէնով ծանօթացող պատանին: Հայերէն չիմացող մօրից ծնուած հայ երեխայն... մի օր խորթանալու է Հայրենիքից: Հայաստանը կորուսելու բան չունի: Ամէն հայ, ինքն իր մէջ մի Հայաստան է, ու նրա կուրուստը Հայաստանի կուրուստ է:
Հայերէն կրթութիւնը այժմ ետքայլի մէջ է:
Բայց ինչո՞ւ Հնդկաստանի եւ Հարաւային Իրանի հայերը, երկար դարեր Հայրենիքից կտրուած լինելով հանդերձ, կարողացել են պահել լեզուն, ու դեռ, տպագրութիւն ստեղծել, գիր գրականութիւն են հովանաւորել, Ամստերդամից մինչ եւ Վենետիկ: Հաւատքն է: Զանազան լեզուներ գիտենալով հանդերձ, հաւատացել են լեզուի եւ հայերէն կրթութեան կարեւորութեանը: Կամենալ՝ կարենալ:
Այն հարցին, թէ ինչո'ւ գիտական լեզու պէտք է լինի:
Գիտութեամբ երկիրը զարգանում է: Երբ Աշխարհի առաջատար գիտական հրատարակութիւնները, արուեստի գործերը, ստեղծագործութիւնները հայերէն են խօսում, հայերէն են հնչում ու հայերի միջոցով՝ այդժամ սկսում է հայացման գործընթացը...
Ինքներս էլ, թերեւս չգիտենք, մի քիչ ռուս ենք, մի քիչ ամերիկացի, մի քիչ արաբ կամ իսպանացի, այս ժողովուրդների մշակոյթների հզօր ազդեցութեանց պատճառով: Ձուլումն ու ազգափոխումը միանգամից չի լինում, հանգրուան առ հանգրուան, նահանջում ենք առանց գիտակցելու:
Այս իրականութեան կարող են ենթարկուել ու ենթարկւում են բոլոր ժողովուրդները:
Մշակութապէս տկար ազգերն են, ընդհանրապէս, ձուլւում աւելի մեծ մշակոյթ ունեցողների մէջ: Այստեղ, փառաւոր անցեալ ունենալը էական նշանակութիւն չունի: Ուստի, ինչո՞ւ ապրող ու կենսունակ հայկական մշակոյթով օտարներին մի քիչ չհայացնենք...
Խորենացին Մեծ Հայքի սահմանը նկարագրելիս ասել է, թէ Հայաստանն աւարտւում է այնտեղ, ուր վերջանում է հայերէն խօսքը:
Հայերէն խօսքը հնչում է, չի գնում: Առանց հայերէնի, կաղ է հայի հայրենասիրութիւնը:
[QUOTE=Պանդուխտ;1572536]
Անշուշտ Հայաստանը, Հայաստանի Հանրապետութիւնը, պէտք է լինի ողջ հայութեան հայրենիքը: Մարդիկ սիրում են Հայրենիքը, նուիրում ու նուիրւում են նրան օտար լեզուներով: Բայց սրանք, հայրենասիրութիւնը սովորել են դեռ հայախօս ծնողներից: Կգայ մի օր եւ այդ օտար լեզուները չեն բաւելու Հայրենիք սիրելու, նրան նուիրուելու համար:
Հայրենիքները ճանաչւում, հետեւաբար սիրւում են բնիկ լեզուներով:
Իրոք, հայրենասիրության մի թելը կապված է հայախոս ծնողներից, պատահական չէ լեզուն կոչվում մայրենի: Մայրենի է կոչվում հայի համար երեք սրբություն`
մայր լեզու, մայր հայրենիք և մայր եկեղեցի /հիշենք` մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածին/:
Սակայն միայն լեզուն չէ ազգապահպան գործոնը:Շատ գործոններ կան, նշեմ միայն մեկը` Արցախյան պատերազմի հերոս` Մոնթե Մելքոնյանի/ Ավո/ ֆենոմենը բացառիկ է այդ առումով: Ավոյի տատը Հայոց մեծ եղեռնից մազապուրծ գաղթած հայ էր: Եթե չեմ սխալվում 3 տարեկան էր, որ եկավ Ամերիկա և հայերենին բացարձակապես չէր տիրապետում: Որդին և թոռը`Մոնթեն նույնպես չգիտեին հայերենը: Սակայն գենը Ավոյի արթնացավ, երբ ուսումնասիրում էր հայ ժողովրդի պատմությունը: Երբ դպրոցում Ավոյի ուսուցիչը հարցնում էր աշակերտների ազգային պատկանելությունը`Ավոն չգիտեր, թե որ ազգից է: Եթե տատը կենդանի չլիներ. երևի այդպես էլ չիմանար: Այնպես որ` որտեղ էլ լինենք մենք հայ ենք մեր գենոտիպով:
Պանդուխտ (06.02.2009)
Հայաստանում ընդհանրապես քաղաքականություն չկա, լինի դա լեզվական, արտաքին, ներքին և այլն և այլն…
Պանդուխտ (06.02.2009)
Փաստորեն էս մի պարն էլ էր մնացել, որ պարեինք, էս էլ ու պրծ։ Մնացած –ական քաղաքականությունները ունենք։ Անկեղծ լինենք։ Երբեմն ինձ թվում է, որ մարդիկ թեմա են բացում ու խոսում են այդ թեմայով ոչ թե նրա համար, որ դա իրենց իսկապես հուզում է, իրենց համար խնդիրներ է ստեղծում, այլ զուտ թեմա բացելու ու ամպագոռգոռ կոչեր անելու համար, տեսնում են թե էլ ինչ մասին չի խոսվել ու առա՜ջ Հայաստան, դե հայկական սինդրոմ է՝ չեղած տեղը խնդիր տեսնել ու աղմկել, զուտ եղած ծանր խնդիրներից շեղվելու ու ուրիշներին էլ շեղելու համար։ Հայաստանը ունի լեզվի մասին օրենք, գտեք ու ծանոթացեք։ Խախտվու՞մ է այդ օրենքը, իսկ քրեական օրենքը չի՞ խախտվում։ Ո՞րն է ավելի հրատապ։ Իսկ հայերենը պահպանելու, սիրելի դարձնելու, տարածելու, կանոնակարգելու, պարտադրելու, և հայերենով աշխարհը փրկելու կոչերը ոչինչ չեն փոխի, քանի որ լեզուն ժողովրդի էության հայելիներից մեկն է, լեզուն չես կարող փոխել, եթե էությունը չփոխես։
Si vis pacem, para bellum
Mephistopheles (06.02.2009)
Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)
Ձեր իրավունքները բաժնում
Մեջբերել
Էջանիշներ