Կրոնական հանդուրժողականության անհրաժեշտություն «Կրոն» բաժնում

[Monk]

Այս թեման անշուշտ բաց է առավել լայն սահմաններում քննարկումների համար, բայց առաջին հերթին ես ուզում եմ շեշտադրում անել կոնկրետ այս ֆորումում կրոնական հանդուրժականության խնդիրների վրա: Ինչքանով նկատել եմ` բոլորս էլ մի ժողովրդի զավակներ ենք, ժողովրդի, որի համար միշտ էլ մեծ խնդիր է եղել միասնականության պակասը կամ բացակայությունը: Մի կողմ թողնելով մյուս հարցերը` ես ընդգծում եմ կրոնական հանդուրժողականության անհրաժեշտությունը: Սա ֆորում է, որը պատկերավոր կերպով ես հասկանում եմ մի սեղան, որի շուրջ նստել են տարբեր մարդիկ և իրենց գիտելիքները, հայացքները, մոտեցումներն ու առարկություններն են ներկայացնում որևէ խնդրի շուրջ: Բայց որևէ երկխոսության մասին խոսք գնալ չի կարող, երբ դիմացինիդ կողմից նկատում ես տարրական հարգանքի բացակայություն քո հայացքների և, առավել ևս, այնպիսի նվիրական զգացումների նկատմամբ, ինչպիսին կրոնն է: Ես հասկանում եմ, որ ամեն մեկը փորձում է անհադուրժողականություն որակել դիմացինի պահվածքը, բայց կարծում եմ, որ ավելի արդյունավետ կլինի մեր աշխատանքն այս ուղղությամբ, եթե ամեն մեկս փորձենք նախքան արտահայտվելը մի փոքր մեզ պատկերացնել դիմացինի տեղում, հասկանալ, թե արդյոք չենք խախտում տարրական կուլտուրայի սահմանները, և հետո նոր արտահայտվենք: Իմ առաջարկությունը վերաբերում է ինչպես տարբեր դավանանքներ ունեցող մասնակիցներին, այնպես էլ որևէ կրոնի չհարողներին, որովհետև այս երևույթն առկա է, այպես ասած, բոլոր ճամբարներում: Առայժմ այսքանը: Հուսամ, որ մեր քննարկումներն այս հարցի շուրջ դրական արդյունք կտան:

[Ambrosine]

Այս թեման անշուշտ բաց է առավել լայն սահմաններում քննարկումների համար, բայց առաջին հերթին ես ուզում եմ շեշտադրում անել կոնկրետ այս ֆորումում կրոնական հանդուրժականության խնդիրների վրա: Ինչքանով նկատել եմ` բոլորս էլ մի ժողովրդի զավակներ ենք, ժողովրդի, որի համար միշտ էլ մեծ խնդիր է եղել միասնականության պակասը կամ բացակայությունը: Մի կողմ թողնելով մյուս հարցերը` ես ընդգծում եմ կրոնական հանդուրժողականության անհրաժեշտությունը: Սա ֆորում է, որը պատկերավոր կերպով ես հասկանում եմ մի սեղան, որի շուրջ նստել են տարբեր մարդիկ և իրենց գիտելիքները, հայացքները, մոտեցումներն ու առարկություններն են ներկայացնում որևէ խնդրի շուրջ: Բայց որևէ երկխոսության մասին խոսք գնալ չի կարող, երբ դիմացինիդ կողմից նկատում ես տարրական հարգանքի բացակայություն քո հայացքների և, առավել ևս, այնպիսի նվիրական զգացումների նկատմամբ, ինչպիսին կրոնն է: Ես հասկանում եմ, որ ամեն մեկը փորձում է անհադուրժողականություն որակել դիմացինի պահվածքը, բայց կարծում եմ, որ ավելի արդյունավետ կլինի մեր աշխատանքն այս ուղղությամբ, եթե ամեն մեկս փորձենք նախքան արտահայտվելը մի փոքր մեզ պատկերացնել դիմացինի տեղում, հասկանալ, թե արդյոք չենք խախտում տարրական կուլտուրայի սահմանները, և հետո նոր արտահայտվենք: Իմ առաջարկությունը վերաբերում է ինչպես տարբեր դավանանքներ ունեցող մասնակիցներին, այնպես էլ որևէ կրոնի չհարողներին, որովհետև այս երևույթն առկա է, այպես ասած, բոլոր ճամբարներում: Առայժմ այսքանը: Հուսամ, որ մեր քննարկումներն այս հարցի շուրջ դրական արդյունք կտան:

Մոնկ ջան, մեր հանդուրժողականությունը գիտես, թե ինչում է արտահայտվում? Որ դեռևս հարձակում չենք գործել աղանդավորների վրա ու չենք վերացրել նրանց հետքերը: Աթեիստները ոչ մի վտանգ չեն ներկայացնում մեր երկրի միասնության համար, իսկ աղանդավորները ներկայացնում են, ու դու մեզնից էլ լավ գիտես ամեն ինչ. բավական է, որ ջլատում են մեր ռազմական ուժը: Աշխատում են դպրոցներում, պետական հիմնարկներում.... ունեն շարժական ու անշարժ գույք. այսինքն նրանց հանդեպ չլա հալածանք

Ուրեմն պատկերացրու, թե ինչ հանդուրժող ենք

[Yellow Raven]

Աստղի հետ լիովին համաձայն եմ
Մոնկի հետ էլ եմ համաձայն դիմացինին չվիրավորելու հարցում, և ամեն անգամ գրառմանդ մեջ նայելու, թե « արդյոք չենք խախտում տարրական կուլտուրայի սահմանները»…
Բայց հանդուրժել էլ կա, հանդուրժել էլ

[Արշակ]

Մոնկ ջան, մեր հանդուրժողականությունը գիտես, թե ինչում է արտահայտվում? Որ դեռևս հարձակում չենք գործել աղանդավորների վրա ու չենք վերացրել նրանց հետքերը: Աթեիստները ոչ մի վտանգ չեն ներկայացնում մեր երկրի միասնության համար, իսկ աղանդավորները ներկայացնում են, ու դու մեզնից էլ լավ գիտես ամեն ինչ. բավական է, որ ջլատում են մեր ռազմական ուժը: Աշխատում են դպրոցներում, պետական հիմնարկներում.... ունեն շարժական ու անշարժ գույք. այսինքն նրանց հանդեպ չլա հալածանք

Ուրեմն պատկերացրու, թե ինչ հանդուրժող ենք

Astgh, հնարավոր է, որ ինչ–որ կրոնական գաղափարախոսության ներկայացուցիչներ էլ որոշեն, որ ասենք դու ու մյուս քո նմաններն են վտանգ ներկայացնում մեր երկրի միասնականության համար։ Ու ասեն. շնորհակալ եղեք, որ հանդուրժողական ենք գտնվում ու չենք վառում ձեզ։
Դուք էլ հանկարծ ու շնորհակալ չլինեք ու սկսեց իրար կոտորելով քաղաքացիական պատերազմը…

Երկրում միասնականություն պիտի լինի պետականութան պահպանման, սահմանադրական սկզբունքների հարցում։ Իսկ սահմանադրությամբ ամրագրվում է կրոնական հայացքների ազատության սկզբունքը։ Վերջ, մնացած ցանկացած անհանդուրժողականություն անօրինական ու պախարակելի է։

Միասնականություն պահանջել կրոնական պատկանելության հարցում անիմաստ, անիրականանալի ու վնասակար է։ Նման միասնականությունը ցանկալի կլիներ, բայց չի կարող լինել։ Ու չի կարելի զոռով պարտադրել։ Հայ ժողովուրդը, ինչպես նաև ցանկացած այլ ժողովուրդ երբեք միասնական չի եղել կրոնական հարցում։ Ու էդպիսի միասնականության պահանջով անհանդուրժողականությունը ծնում է անմիասնականություն ընդհանրապես, ազգի մեջ քաղաքացիական մակարդակով։ Ինչն էլ հաճախ ցավալի հետևանքներ է ունենում։

[Zgon]

Astgh, հնարավոր է, որ ինչ–որ կրոնական գաղափարախոսության ներկայացուցիչներ էլ որոշեն, որ ասենք դու ու մյուս քո նմաններն են վտանգ ներկայացնում մեր երկրի միասնականության համար։ Ու ասեն. շնորհակալ եղեք, որ հանդուրժողական ենք գտնվում ու չենք վառում ձեզ։
Դուք էլ հանկարծ ու շնորհակալ չլինեք ու սկսեց իրար կոտորելով քաղաքացիական պատերազմը…

Երկրում միասնականություն պիտի լինի պետականութան պահպանման, սահմանադրական սկզբունքների հարցում։ Իսկ սահմանադրությամբ ամրագրվում է կրոնական հայացքների ազատության սկզբունքը։ Վերջ, մնացած ցանկացած անհանդուրժողականություն անօրինական ու պախարակելի է։

Astgh-ի նման ես էլ եմ մտածում և գիտես, թե ինչու, որովհետև ես հստակ գիտեմ, թե ով է հայը, նրա հոգևոր արժեհամակարգը, որն իր մեջ պարունակում է բազմաբովանդակ և լայնածավալ ժառանգություն: Հայի հավատքի միջնորդը Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին է` իր ողջ էությամբ, այլ ոչ թե ավետարանական, ավետարանական-մկրտական, ադվենտիստական, հոգեգալստական հարանվանությունները, բահայինների համայնքը, Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի սրբերի եկեղեցին/մորմոններ/, կյանքի խոսքը, ագապե կրոնաբարեգործական կազմակերպությունը, գեդեոն բարեգործական կազմակերպությունը, եհովայի վկաները և այլն: Հայոց պետականաստեղծ եկեղեցու` Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու հետևորդները ունեն հանդուրժողականության մեծ պաշար, որից էլ օգտվում են աղանդավորական խմբավորումները և ծավալում իրենց պետականակործան և հակահայ գործունեությունը, որն իր մեջ պարտադիր ներառում է Հայոց Եկեղեցու դեմ քարոզչությունը: Ահա իրավիճակը Հայաստանի Հանրապետությունում: Այսօր ՀՀ օրենքները այս դաշտում գործում են ի վնաս բացարձակ մեծամասնությունը հանդիսացող Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու զավակների: Կարծում եմ այս իրավիճակը երկար չի կարող շարունակվել:

[Lyre]

Էն հոգևոր խմբավորումները որոնք միայն Աստվածաշնչով են առաջնորդվում աղանդներ չեն, իսկ եթե Հայ առաքելական եկեղեցուն չեն պատկանում չի նշանակում որ նրանք հայրենիքի դավաճաններ են կամ չգիտեմ ինչ, իսկ կրոնական անհանդուրժողականություն պետք է կիրառել էն խմբավորումների դեմ ովքեր վտանգ են ներկայացնու հասարակության մեջ ինքնասպանություն գործելով և կյանքի մասին հիմար գաղափարներ տարածելով:
Ես երկար տարիներ Առաքելական եկեղեցի եմ գնացել ու երգչախմբի մեջ եմ եղել, բայց հետո երբ Աստվածաշունչ կարդացի ու հասկացա որ սուրբերին աղոթելով, խաչքարեր պաչելով ու ծեսեր պահելով չի փրկությունը, հիասթափվեցի Առաքելական եեղեցուց ու սկսեցի շփվել մարդկանց հետ <ընենց արդկանց ումից առաջ զզվում էի ու աղանդավոր համարում> ովքեր իմ աչքերը բացեցին ու ես ավելի լավ ճանաչեցի Աստծուն ու հասկացա Իրա կամքը

[Ambrosine]

Անարգ էակները՝ ասես խեղդվողներ, քեզ էլ են քաշում դեպի անդունդ. միայն ձեռքդ մեկնիր նրանց: Եվգենի Բագաշով

[Monk]

Մոնկ ջան, մեր հանդուրժողականությունը գիտես, թե ինչում է արտահայտվում? Որ դեռևս հարձակում չենք գործել աղանդավորների վրա ու չենք վերացրել նրանց հետքերը: Աթեիստները ոչ մի վտանգ չեն ներկայացնում մեր երկրի միասնության համար, իսկ աղանդավորները ներկայացնում են, ու դու մեզնից էլ լավ գիտես ամեն ինչ. բավական է, որ ջլատում են մեր ռազմական ուժը: Աշխատում են դպրոցներում, պետական հիմնարկներում.... ունեն շարժական ու անշարժ գույք. այսինքն նրանց հանդեպ չլա հալածանք

Ուրեմն պատկերացրու, թե ինչ հանդուրժող ենք

Աստղ ջան, ես նշել եմ, որ առաջին հերթին ի նկատի ունեմ կոնկրետ Ակումբում հանդուրժողականության անհրաժեշտության մասին` իբրև նորմալ և քաղաքակիրթ քննարկումների նախապայման: Իսկ անհանդուրժողականության դրսևորումներ այստեղ առկա են կրոնական տարբեր կողմնորոշումներ ունեցող մարդկանց կողմից, այդ թվում նաև անհանդուրժողականությունից բողոքող մարդկանց: Կլինի ֆորումում, կլինի առօրյա իրականության մեջ, եթե մարդու հետ ինչ-որ հարց ես քննարկում, պիտի գոնե մինիմալ հարգանք ունենաս արտահայտվելիս, որպեսզի իրեն հարգող մարդը հարմար զգա երկխոսության մեջ մտնելու:
Ինչ վերաբերում է աղանդավորներին. ասեմ, որ հանդուրժողականությունը չի ենթադրում ամենաթողություն: Ինքս բացարձակապես անհանդուրժող եմ աղանդների ու նրանց առաջնորդների ու այլ առանցքային անձանց նկատմամբ, որոնց նպատակներն ինձ հասկանալի են: Անհանդուրժող եմ, քանի որ հոգևորական եմ ազգային եկեղեցու, և եթե որևէ գաղափար վտանգ է ներկայացնում իմ հավատքի և իմ ազգային շահի նկատմամբ, ապա իմ հանդուրժողականությունը այս պարագայում նշանակում է ուրացում և դավաճանություն (եթե որևէ մեկին անհասկանալի կթվա ասածս, կխնդրեմ չշտապել եզրահանգումներ անելուց, կարող ենք մանրամասնել ): Ինչ վերաբերում է աղանդավորներին. պայքար աղանդի նկատմամբ դեռ չի նշանակում պայքար տվյալ ուղղության բոլոր ներակայացուցիչների նկատմամբ: Ի վերջո չմոռանանք, որ այդ մարդիկ մեր հայրենակիցներն են, գուցե և մեզ հարազատ մարդիկ, ովքեր պարզապես խաբվել են (չեմ վախենում այդ բառն ասելուց): Եվ այդ մարդկանց նկատմամբ ցուցաբերած անհանդուրժողականությունը, անարգանքը, ծեծ ու ջարդը և այլնը որևէ կերպ չեն համապատասխանում այդ մարդկանց օգնելու կամ նրանց պատած չարիքը վերացնելու հետ: Եթե ընտանիքի անդամը հիվադացել է, նրան չեն պատժում այդ հիվանդության համար, փորձում են բուժել:

[Արշակ]

Իմ կարծիքով, ցանկացած աղանդի դեմ պայքարի լավագույն միջոցը գաղափարական բանավեճն է։ Բանավեճի միջոցով ապացուցել տվյալ գաղափարի/գաղափարախոսության վնասակարությունը կամ օգտակարությունը։
Մնացած բոլոր ֆիզիկական հալածանքներն ու անհանդուրժականությունը անօգուտ են ու վնասակար։

[Ուրվական]

Իմ կարծիքով, ցանկացած աղանդի դեմ պայքարի լավագույն միջոցը գաղափարական բանավեճն է։ Բանավեճի միջոցով ապացուցել տվյալ գաղափարի/գաղափարախոսության վնասակարությունը կամ օգտակարությունը։
Մնացած բոլոր ֆիզիկական հալածանքներն ու անհանդուրժականությունը անօգուտ են ու վնասակար։

Չէ, համաձայն չեմ: Անիմաստ է հենց գաղափարական բանավեճը: Շփվել եմ, գիտեմ:
Ամենաօգտակարը անհանդուրժողականությունն է, ընդհանրապես, էլի, դրանց հետ պայքարում:

[Ambrosine]

Իմ կարծիքով, ցանկացած աղանդի դեմ պայքարի լավագույն միջոցը գաղափարական բանավեճն է։ Բանավեճի միջոցով ապացուցել տվյալ գաղափարի/գաղափարախոսության վնասակարությունը կամ օգտակարությունը։
Մնացած բոլոր ֆիզիկական հալածանքներն ու անհանդուրժականությունը անօգուտ են ու վնասակար։

Ես էլ էի մի ժամանակ այսպես կարծում, բայց գնալով այն մտքին եմ հակվում, որ նրանց հանդեպ պետք է գործել ուրիշ ճանապարհով: Հիմա ես էլ չգիտեմ՝ որ ճանապարհով, բայց ես կգտնեմ այդ ճանապարհը

Տեսել եմ բանավեճ ավետարանչականների հետ: Առաքելական հոգևորականի հարցին, թե ինչու այժմ ավետարանչականները չեն միանում առաքելականին, չէ որ նույնն են, չէ որ այժմ սովետը չէ? Իսկ նրանց ղեկավարը, որ շատ փորձված մեկն էր երևում, շատ հանգիստ, հարցը շրջանցելով... խոսում էր, խոսում, բայց ի վերջո, չէր էլ պատասխանում Իսկ հետևորդները միայն այն էին կրկնում, թե իրենք շնորհակալ են իրենց առաջնորդից, որ մնացել են հավատքին մոտ սովետի ժամանակ... բլա, բլա, բլաաա
Իրենք այնքան խորամանկ են, որ միամիտ մարդկանց մոտ համակրանք էլ է առաջանում նրանց հանդեպ. իրենց հարգալից խոսելով, իրենց արտաքինով կարողանում են գրավել մարդկանց. սա շատ վտանգավոր է, եկեղեցին պետք է հակաքայլեր անի

[Ֆրեյա]

Հանդուրժող եմ ցանկացած դավանանք ունեցողի հանդեպ, քանի դեռ նա չի փորձում ինձ քարոզել իր կրոնը, համոզել...

Կարծում եմ, կրոնական հանդուրժողականություն և ընդհանրապես գաղափարական հանդուրժողականություն չի կարող գոյություն ունենալ, որովհետև ցանկացած մարդ երբ մի բանի հավատում է, կարիք ունի այդ գաղափարը մեկի հետ կիսելու, եւ գերագույն հաճույք է զգում, երբ իր գաղափարի շուրջ կարողանում է մարդկանց հավաքել: Սկսում է խոսել իր կրոնի, իր գաղափարների մասին, սկսում է քարոզել, վախեցնել, սպառնալ, անմահություն խոստանալ Իսկ դա արդեն հակազդեցություն է առաջացնում:
Ուստի՝ կարծում եմ հանդուրժողականությունը կարող է արտահայտվել միայն՝ ինձ մի ձեռք տվեք, ես էլ ձեզ ձեռք չեմ տալիս սկզբունքով: Այլապես՝ պատերզամ

[Nareco]

Իմ կարծիքով, ցանկացած աղանդի դեմ պայքարի լավագույն միջոցը գաղափարական բանավեճն է։ Բանավեճի միջոցով ապացուցել տվյալ գաղափարի/գաղափարախոսության վնասակարությունը կամ օգտակարությունը։
Մնացած բոլոր ֆիզիկական հալածանքներն ու անհանդուրժականությունը անօգուտ են ու վնասակար։

Արշակ ջան, խաբված մարդու հետ ինչպե՞ս բանավիճես: Երբ ինչ էլ ասես, նա քեզ կուրորեն պատասխանելու է իր աղանդում, կամ խմբակում սերտածը:

[Ambrosine]

Արշակ ջան, երբ որ խոսում ենք միասնականության մասին, առաջինը, ճիշտ է, հասկանում ենք պետականության ու Սահմանադրության կողմը, բայց չէ որ հենց այդ նույն Սահմանադրության 43-րդ հոդվածի Գ կետն է ասում, որ <<Յուրաքանչյուր քաղաքացու պարտքն է ծառայել Հայաստանի հանրապետությանը>>? Իսկ աղանդավորները ինչ են անում? Գործում են այդ հոդվածի դեմ, ինչը մտածելու տեղիք է տալիս: Հետո, եթե այդ տարբեր կրոնական համայնքները ֆինանասավորվում են դրսից ու գործում են այդ հոդվածի դեմ, ուրեմն երկու կարծիք այս առումով չի կարող լինել, պետք է նրանց դեմ վարել շատ կոշտ քաղաքականություն:

Մոնկ ջան, ես ընդունում եմ, որ այդ անհանդուրժողներից մեկը ես եմ: Բայց ես այլ կերպ չեմ կարող, գիտես ինչու?, որովհետև հայերը շատ շուտ են հարմարվում: Գլոբալիզացիան էլ անում է իրենը: Ինչի խղճի ու մտքի ազատության մասին է խոսքը, երբ մեր երկրում նույնիսկ դեմոկրատական ռեժիմի հետք չի երևում? Իսկ այս կարծեցյալ խոսքի ազատությունը միայն միջազգային ատյանների աչքին թոզ փչելու համար է

[Nareco]

Լիովին համաձայն եմ Astgh-ի հետ:
Կավելացնեի, որ այն ամենը ինչը հակասում է ՀՀ Սահմանադրությանը, դա անօրինական է, այսինքն անօրինական է նույն ԵՎԿԱների գործունեությունը: Այստեղ երկու կարծիք լինել չի կարող:
Հետաքրքիր է Ակումբում կա՞ Ե Վկա, կուզենայի անձամբ իրեն այս հարցն ուղղել: