Ինչ ասել է` իրական ճգնաժամ:)

[Վարպետ]

Շնորհակալ եմ Camilla-ից` հետաքրքիր տեղեկության համար, այս ֆոտոպատմությունը վերցրել եմ trinixy.ru կայքից: Եվ այսպես:

Թվերը չեմ շփոթել Ճգնաժամ ասելով` հիմա անմիջապես պատկերացնում ենք ԱՄՆ, դոլլար, Եվրոպա, եվրո և այլն: Բայց իրական ճգնաժամի մասին պատկերացում կազմելու համար պետք է ուսումնասիրել Զիմբաբվեի` վերջին 8 տարիների ֆինանսական պատմությունը, այդ դա ուղղակի հրաշք է: Հենց սկզբից տեղեկացնենք, որ այստեղ գործազրկության մակարդակը 80 տոկոս է, իսկ ինֆլյացիան այս տարի կազմել է 231 միլիոն տոկոս: Կրկնում եմ` ինֆլյացիան կազմել է տարեկան 231 000 000 տոկոս: Դիտենք նկարները?

Ահա մուրացկան անցած տարվա դեկտեմբերին երեխան մանր փող է ստանում` 200 հազարանոց զիմբաբվեական դոլարներ (հետագայում ուղղակի` Z դոլլար):



Փոքրի միլիոնատերը: Մի թղթադրամը արժե մոտ 10 ցենտ:


Դեկտեմբերի 22-ին երկրում հայտնվեցին 500 հազարանոց Z դոլլարներ:



Հետո` 750 հազարանոց:



Հունվարի կեսերին` 10 միլիոնանոց:



Մի բառով` մուլտիմիլիոնատերը:


Ներքևի դոլարանոցը 10 անգամ ավելի թանկ արժե, քան վերևինը:



Մուրացկան երեխաները` փետրվարին:


Տեղական միլիարդատերերը:
Այս ճամպրուկում ընդամենը 2000 ամերիկյան դոլար է:




Մարտին մարդիկ այսպես էին գնում խանութ:



100 դոլարանոց տրցակ:



Ապրիլին կառավարությունն ասած` հերն էլ անիծած, ու տպեց 50 միլիոնանոց թղթադրամ:


Իսկ ապրիլին` 250:



Այդ ժամանակ մի շապիկն արժեր գրեթե 3 միլիարդ:



Մայիսի կեսերից ի հայտ եկան կես միլիարդանոցները:



Հունիսին`25 և 50 միլիարդանոցները:


Հուլիսին` 100:



Իսկ ինչ կարելի էր գնել 100 միլիարդով? Դե, ասենք, երեք հատ ձու

[Վարպետ]

Մարդիկ սկսեցին ահա այսպես հաճախել ռեստորան...



... և ստանալ այսպիսի հաշիվներ:



Տներում տեղ չկար կանխիկի կույտերի պատճառով:



Օգոստոսին ուղղակի հանեցին վերջին 10 զրոները:



Բայց դե ինֆլյացիան... Սեպտեմբերին այս տրցակով կարելի էր գնել միայն 4 հատ պոմիդոր:



Այսքան արժեր մեկ հատ հացը:



Սեպտեմբերին զրոները սկսեցին էլի աճել:



Մի քանի շաբաթ անց` 50 հազարանոցներ: Զիմբաբվեում բոլոր շանսերն ունեն նորից անցնելու միլիարդների:


Համեմատենք ու կպարզենք, թե որն է իրական ճգնաժամի դեմքը: Կներեք` որ ռուսերեն, նկար էր

[Dayana]

Բայց լավնա ասենք ասում ես, մի երկու հարյուր միլիոն վերցնեմ թռնեմ խանութ

[Արշակ]

բռռռռ…էս ինչ էր։
Տո ասա ա՛յ աֆրիկացիներ, բա ձեզ պետքա՞ էդ փողը։ Գցեք մի կողմ ու ապրանքափոխանակությամբ զբաղվեք, ինչպես հին ու բարի ժամանակներում։
Բայց, ժող, որևէ մեկդ կարո՞ղ է տնտեսագիտորեն բացատրել, թե էդ ո՞նց է տենց լինում։Ինչի՞ հաշվին է էդ կարգի ինֆլյացիա լինում։
Ու մեկ էլ էդքան փող տպելը ու էն էլ ամեն անգամ նոր ձևի, եքա ծախս չի՞։

[Վարպետ]

բռռռռ…էս ինչ էր։
Տո ասա ա՛յ աֆրիկացիներ, բա ձեզ պետքա՞ էդ փողը։ Գցեք մի կողմ ու ապրանքափոխանակությամբ զբաղվեք, ինչպես հին ու բարի ժամանակներում։
Բայց, ժող, որևէ մեկդ կարո՞ղ է տնտեսագիտորեն բացատրել, թե էդ ո՞նց է տենց լինում։Ինչի՞ հաշվին է էդ կարգի ինֆլյացիա լինում։
Ու մեկ էլ էդքան փող տպելը ու էն էլ ամեն անգամ նոր ձևի, եքա ծախս չի՞։

Իմ կարճ ուղեղով դա ուղիղ կապ ունի ներքին ռեսուրսների, դրանց փոխարժեք համարվող թղթադրամների և համախառն ներքին արդյունքի համեմատականների հետ, վայթեմ: Այսինքն` եթե չունես փողին համարժեք ընդերք, էկոնոմիկա, ինչքան ուզում ես փող տպի, դրանք ամեն վայրկյան արժեզրկվում են: Ասենք` էկոնոմիստի փողերն էլ են փողեր, չէ? Խաղի նկատի ունեմ: Ու իրանցից ամեն մեկի համար ծախսվել ա ասենք 10 դրամ: Բայց 10 դրամ էդ թղթերից ոչ մեկի համար ոչ ոք չի տա: Ու էդ փողերը դառնում են զուգարանի թուղթ: Անին ա էկոնոմիստ, իմ ճանաչածներից, կբացատրի, որ ուզի

[Տրիբուն]

Իմ կարճ ուղեղով դա ուղիղ կապ ունի ներքին ռեսուրսների, դրանց փոխարժեք համարվող թղթադրամների և համախառն ներքին արդյունքի համեմատականների հետ, վայթեմ: Այսինքն` եթե չունես փողին համարժեք ընդերք, էկոնոմիկա, ինչքան ուզում ես փող տպի, դրանք ամեն վայրկյան արժեզրկվում են: Ասենք` էկոնոմիստի փողերն էլ են փողեր, չէ? Խաղի նկատի ունեմ: Ու իրանցից ամեն մեկի համար ծախսվել ա ասենք 10 դրամ: Բայց 10 դրամ էդ թղթերից ոչ մեկի համար ոչ ոք չի տա: Ու էդ փողերը դառնում են զուգարանի թուղթ: Անին ա էկոնոմիստ, իմ ճանաչածներից, կբացատրի, որ ուզի

Կարա՞մ ես մի քիչ խառվնեմ:

Փողի առաջարկը պիտի համադրելի լինի ոչ թե ընդերքի կամ տնտեսական պոտենցիալի հետ, այլ այն ապրանքների ու ծառայությունների քանակի հետ, որոնք կարելի է երկրի ներսում ձեռք բելեր տվյալ երկրի ազգային արժույթով:

Օրինակ, Հայաստանն առանձնապես ընդերք չունի, բայց գները համեմատաբար կայուն են, ու չկա բարձր ինֆլյացիա: Բայց սա արդեն ուրիշ պատմություն է …

Հիմա հարց է առաջանում, իսկ ինչու՞ է պետությունը թողարկում ավելի շատ փող քան այն ապրանքների ու ծառայությունների քանակն է, որոնց հավասարակշռված համադրման դեպքում նման տեմպերով ինֆլյացի չէր լինի: Պետութունը դա անում է, քանի որ պետությունն ինքն էլ ծախսեր ունի որոնք պետք է իրականացնել: Երբ պետությունը սկսում է ծախսել ավելի ու ավելի շատ քան իր եկամուտներն են, կարիք է առաջանում լրացուցիչ լիկվիդայնության՝ փողի: Ումի՞ց վերցնել: Միջազգային ֆինասկական կառույցներից վերցնելը մի տարբերակ է, բայց Զիմբաբվեին ոչ մեկը չէր ցանկանում փող տալ, հայտնի քաղաքական պատճառներով: Մնում են ներքին աղբյուրները - տպել պարտատոմսեր ու պարտք վերցնել սեփական ժողովրդից: Բայց սեփական ժողովուրդն էլ խնայոություններ չունի պետությանը ֆինանսավորելու համար. եկամուտներն առանց այն էլ ցածր են ու հիմնականում գնում են սպառմանը: Մնում է վերցնել փողը սեփական էմիտենտ, այսինք փող տպող բանկից՝ կենտրոնական բանկից: Սովորաբար կենտրոնական բանկը, հենց նույն ինֆլյացիան չխթանելու համար, քանի որ գների կայունություն ապահովելը ԿԲ հիմնական ֆունկցիաներից մեկն է, մերժում է կառավարությանը ֆինանսավորել նրա ծախսերը: Բայց, Զիմբաբվեն այն դեպքը չէ: Այստեղ Մուգաբեն ուղղակի զանգում է ԿԲ, ու ասում «Տպի, արա»: Սրանք էլ տպում են: Ու տպում են ու տպում են, այնքան մինչև ամեն ինչ հասնում է վերևի նկարներին:

[Ֆրեյա]

Իրենց երկրում տնտեսական վիճակի հետ ծանոթ չեմ, բայց կարծում եմ, պատճառն այն է, որ երբ երկրում աղքատության ու գործազրկության բարձր մակարդակ է, երկրում չկա ռեալ գործող տնտեսություն , բիզնես, որից գոյացած հարկերը պետական եկամուտներ ձևավորեն, առաջանում է բյուջեի դեֆիցիտ, այսինքն փող չի լինում պետ աշխատավարձ վճարելու,թոշակ, նպաստ և այլ պետական ծախսեր անելու…
Այդ դեպքում պետությունը փող է տպում ուղղակի, և դրանով է վճարում աշխատավարձ, թոշակ և այլն...
Ինֆլացիան առաջանում է այն դեպքում, երբ բնակչության մոտ եղած փողը գերազանցում է նույն տնտեսությունում առկա ապրանքների քանակը… Այսինքն, եթե շատ մարդ կա, ով փող ունի, բայց ապրանքները քիչ են, սկսում է ապրանքների գինը բարձրանալ…
Այս դեպքում, քանի որ բնակչության եկամուտները ձևավորվում են ոչ թե կատարված աշխատանքների, արտադրված ապրանքների, ծառայությունների դիմաց, այլ պետության կողմից ուղղակի բաժանված փողերով, առաջանում է հսակայակ ինֆլացիա…
Իսկ պետությունը ստիպված է լինում ամեն հաջորդ անգամ ավելի ու ավելի շատ փող տպի, որ կարողանա արդեն բարձրացած գների դեպքում ապահովել նույն ծախսերի մակարդակը

[Տրիբուն]

Ուր երբ ամեն ինչ հասնում է ծերը ծերին.. Ճգնաժամն ընդունում է հետևյալ ձևերը

[Տրիբուն]

Իրենց երկրում տնտեսական վիճակի հետ ծանոթ չեմ, բայց կարծում եմ, պատճառն այն է, որ երբ երկրում աղքատության ու գործազրկության բարձր մակարդակ է, երկրում չկա ռեալ գործող տնտեսություն , բիզնես, որից գոյացած հարկերը պետական եկամուտներ ձևավորեն, առաջանում է բյուջեի դեֆիցիտ, այսինքն փող չի լինում պետ աշխատավարձ վճարելու,թոշակ, նպաստ և այլ պետական ծախսեր անելու…
Այդ դեպքում պետությունը փող է տպում ուղղակի, և դրանով է վճարում աշխատավարձ, թոշակ և այլն...
Ինֆլացիան առաջանում է այն դեպքում, երբ բնակչության մոտ եղած փողը գերազանցում է նույն տնտեսությունում առկա ապրանքների քանակը… Այսինքն, եթե շատ մարդ կա, ով փող ունի, բայց ապրանքները քիչ են, սկսում է ապրանքների գինը բարձրանալ…
Այս դեպքում, քանի որ բնակչության եկամուտները ձևավորվում են ոչ թե կատարված աշխատանքների, արտադրված ապրանքների, ծառայությունների դիմաց, այլ պետության կողմից ուղղակի բաժանված փողերով, առաջանում է հսակայակ ինֆլացիա…
Իսկ պետությունը ստիպված է լինում ամեն հաջորդ անգամ ավելի ու ավելի շատ փող տպի, որ կարողանա արդեն բարձրացած գների դեպքում ապահովել նույն ծախսերի մակարդակը

Միանշանակ: ՄԻ բացառությամբ, որ մասին երկուսս էլ չնշեցիքն: Բարձր դոլարիզացիոյով երկրներում լիկվիդայնության լրացուցիչ քանակը, որը կարող է հանգեցնել ինֆլյացիայի, կարելի է նեյտրալիզացնել նաև արտարժույթ վաճառելով: Այսինք ինֆլյացիոն քաղաքականություը կապել արտարժութային քաղաքականության հետ: Բայց սրա համար էլ անհրաժեշտ է արտարժույթի ներհոսք, որը հնարավորություն կտա ԿԲ-ին բավական արտարժութային ռեզերվներ կուտակել՝ նման գործարքներ իրականացնելու համար: Արտարժույթի աղբյուր կարող են լինել կամ մեծ ծավալներին արտասահմանյան ինվեստիցիաները, կամ մեծ միջազգային վարեկրը, կամ մասնավոր տրանսֆերտները: Զիմբաբվեի դեպքում երեքն էլ բացակայում են: Իսկ այ օրինակ Հայաստանի դեպքում երրորդրը շատ լավ աշխատում է, որն էլ մեր ԿԲ-ին հնարավորություն է տալիս գներ կայուն պահել՝ փոխարժեքի վրա ազդելով:

[Տրիբուն]

Ի միջի այլոց, Զիմբաբվեն առաջին դեպքը չի; Նույն բանը տեղի է ունեցել եվրոպական մի շարք երկրներում, ու հատկապես Գերմանիայում առաջին համաշխարհայինից հետո:

Ծանոթացեք, Գերմանիա 1923

[Տրիբուն]

Էսօր մի հատ գժական ռեկլամ եմ տեսել ԹՎ-ով, վազող տողով:

Համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամի կապակցությամբ գների իջեցում մեր ատամնաբուժական կլինիկայում:

[Վարպետ]

Համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամի կապակցությամբ գների իջեցում մեր ատամնաբուժական կլինիկայում:

Ոնց էինք մոռացել իրար շնորհավորենք Լցրեք, բաժակները լցրեք:

[Տրիբուն]

Ոնց էինք մոռացել իրար շնորհավորենք Լցրեք, բաժակները լցրեք:

Բայց մինչև խմելը կարելի ա մի հատ թափով ատամները կապիտալ ռեմոնտ անել, քանի պռազդնիկ ա;

[Ռուֆուս]

Տխուր իրավիճակ է, բայց երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Հունգարիայում տեղի ունեցած ինֆլյացիան շատ ավելի սարսափելի էր...

1946թ-ին Հունգարիայում թողարկվել է 100,000,000,000,000,000,000 (100 քվինտիլիոնանոց) պենգո....

Նկարն էլ կա, մենակ թե նկարի վրա գումարը չի գրվել



1946թ-ի օգոստոսին պենգոն փոխարինվեց ֆորինտով - 1 ֆորինտը 400 000 000 000 000 000 000 000 000 000 (400 օկտիլիոն) պենգո փոխարժեքով...

[Գաղթական]

իրոք տխուր պատկեր էր..