Ծեր մարդիկ և հասարակությունը

[ivy]

Հայաստանում շատ հաճախ, եթե ոչ՝ գրեթե միշտ, տատիկ–պապիկներն ապրում են ընտանիքում՝ իրենց զավակների, թոռների հետ։
Այստեղ՝ Եվրոպայում, նման բան հազվադեպ է հանդիպում. ծերերը հիմանականում ապրում են առանձին կամ ծերանոցում (ինչն ամենևին վատ բան չի ընկալվում)։

Ու այսպիսի հասարակություններում, որտեղ ծերերն ու երիտասարդները առանձնացված են, առաջ է գալիս հետաքրքիր ու գուցե հայերի համար անհասկանալի մի խնդիր՝ երկու սերունդ իրար բացարձակապես չեն ճանաչում։ Հատկապես՝ երեխաներն ու երիտասարդները, համարյա ոչինչ չգիտեն տարեց մարդկանց մասին։ Այդ նպատակով էստեղ հազար ու մի միջոցառումներ, ծրագրեր են կազմակերպվում, որ ծերերն ու երիտասարդները հանդիպեն իրար հետ, շփվեն։ Փողոցում եթե կողքովդ տարեց մարդ է անցնում կամ հասրակական տրանսպորտում նստած է կողքիդ, հաստատ գիտես՝ անպայման հետդ խոսելու փորձ է անելու։ Երիտասարդների ընկերակցության պակաս ունեն...

Մի կողմից, նայում ես արևմտյան հասարակությանը ու մտածում՝ ինչ լավ է, բոլորն ինքնուրույն են, անկախ, երեխաներն արագ հեռանում են տնից ու ծնողների հետ չեն ապրում, բայց այդ ծնողները մի օր ծերանում են... Ֆինանսապես ապահով վիճակը, որը տարեցների համար հոգում է պետությունը և ինչու չէ՝ նաև նրանց զավակները, կարո՞ղ է արդյոք կոմպենսացնել ընտանիքում ապրելու, երիտասարդների հետ շփվելու պակասը։ Երևի թե ոչ։

Բայց գալիս է հարցի մյուս կողմը։ Արդյո՞ք երիտասարդներն ուզում են ապրել ծերերի հետ։ Հայաստանում շատերս ունենք կամ ունեցել ենք մեզ հետ ապրող տատիկ–պապիկներ։ Արդյո՞ք մտածում ենք, որ լավ կլիներ՝ առանձին ապրեին, ավելի հեշտ կլիներ բոլորի համար, թե՞ նրանց ներկայությունն իսկապես ցանկալի է։
Ես մանկուց շրջապատված եմ եղել ծեր մարդկանցով ու դա համարել եմ բնական։ Նույնիսկ շատ լավ ընկերություն էի անում տատիկների հետ։ Գիտեմ, որ երբեմն նրանց հետ դժվար է լինում, երբեմն շատ հոգս է պահանջվում, բայց այնումանայնիվ հիմա կարոտում եմ ծեր մարդու ներկայությունը տան մեջ։ Ու ինձ համար այստեղի երիտասարդները, որոնք չգիտեն՝ ինչ ասել է ապրել տատիկ–պապիկի հետ ու ոչ էլ ուզում են իմանալ, շատ անսովոր են թվում։

Ի՞նչ եք մտածում էս ամենի մասին։ Ու ո՞նց եք վերաբերվում ծեր մարդկանց ներկայությանը տանը, կուզենայի՞ք նրանց հետ ապրել, թե ոչ։

[ministr]

Եթե ծեր մարդը ճիշտ է պահում իրեն ապա մյուսների համար չեմ կարծում տհաճ լինի նրա ներկայությունը: Բայց արի ու տես որ մեծամասնությունը իրեն զգում է ոչ թե ծեր այլ նախկին երիտասարդ, ու սկսում են ինչ որ պահանջներ դնել, հլա ղալմաղալների մասին չեմ խոսում:

[Նարե]

Իմ տատիկն ու պապիկը ցայսօր ապրում են մեզ հետ, և մենք բավական լավ,ավելի ճիշտ երբեք էլ խնդիր չենք ունեցել շփման մեջ, չնայած կարծում եմ դա մենակ երիտասադից չի գալիս, ետ կոնկրետ մեծերից էլ ա անչափ կախված,ուղղակի չպետք է մորանանք, որ ինչքան մարդ մեծանում է , ենքան ավելի երեխայական պահանջներ են առաջանում իրանց մոտ:

[Lion]

Ի՞նչ եք մտածում էս ամենի մասին։ Ու ո՞նց եք վերաբերվում ծեր մարդկանց ներկայությանը տանը, կուզենայի՞ք նրանց հետ ապրել, թե ոչ։

Բնականաբար խոսքը գնում է կոնկրետ իմ դեպքում իմ ծնողների մասին: Ինչ ծեր մարդ?? Մեր կյանքի ամենասիրելի մարդկանց մասին է խոսքը…

[Հայկօ]

Եթե իմանամ, որ իմ տատիկ-պապիկները ծերանոցում կամ այլուր ապրելու են ավելի լավ, քան իմ (մեր) տանը՝ մեր ստեղծած պայմաններում, առանց վարանելու նրանց կտանեմ (նրանք կգնան) ծերանոց: Կամ՝ զբոսաշրջիկության: Կամ՝ առողջարան: Բայց... Եկեք քննարկումը Հայաստանից չտեղափոխենք Ուտոպիա: 30.000 դրամ թոշակով տատիկս ոչ ծերանոցում կապրի, ոչ էլ Փարիզ կայցելի: Ոչ էլ իմ՝ նրան ուղարկած դրամով այդ ծերանոցը դրախտ կդառնա: Նորից եմ կրկնում՝ այստեղ հեռուի կամ մոտիկի, տան կամ ծերանոցի երկընտրանք չէ. իմ հարազատների բարօրության կամ նեղության հարց է:

[impression]

Ինչ խոսք, Հայաստանում ամոթ է համարվում ծնողին ծերանոց տանելը, անգամ եթե էդ մարդը իրոք լուրջ բեռ է իր ընտանիքի համար, օրինակ՝ ընտանիքն անապահով է, հազիվ են մի փոր հաց ճարում, ու դեռ տատ ու պապն էլ հետները: Նման դեպքերում գտնում եմ, որ միանշանակ ավելի լավ է նրանց տեղավորել ծերանոցում, ուր գոնե կսնվեն ու ապահով կլինեն: Սակայն բարվոք ապրող ընտանիքների մեծահասակներին ծերանոց տանելուն անձամբ ես լավ չեմ վերաբերվում, միշտ փորձում եմ խուսափել մարդկանց դատելուց, դե վերջին հաշվով իրենց գործն է, բայց ներսումս մի բան շուռ է գալիս: Նաև չպետք է մոռանալ, որ Հայաստանում ծերանոցներն այնպիսի պայմաններ չեն տրամադրում, ինչպես Եվրոպայում, զարգացած երկրներում: Ասենք եթե իմանաս, որ ծերուկներիդ համար էնտեղ ավելի հարմար կլինի, ավելի հետաքրքիր, իրենցով զբաղվող հազար ու մի մասնագետներ կլինեն, մասաժ, պրոֆիլակտիկ ստուգումներ, նրանց համար հետաքրքիր միջոցառումներ, պիկնիկներ, ես էլ շատ իմանամ ինչեր, այսինքն՝ սանատորիայի նման, ապա կարծում եմ շատերը իրենք կուզենան էնտեղ գնալ: Բայց դե Հայաստանի համար դեռ դա ֆանտաստիկայի բնագավառից էր...

[Գաղթական]

Տարեց մարդիկ, ապրելով իրենց թոռնիկների ու թոռնուհիների կողքին, մի նոր երիտասարդություն են վերապրում.. նրանց հետ խաղում ու անչափ ուրախանում նրանց չարաճճիություններով ու հաջողություններով..
պատահական չէ մեր ժողովրդական խոսքերից մեկը, թե «պապ ու թոռ մի խելքի են»..
սա վկայում է պապիկ-տատիկների, իրենց թոռների կողքին, կյանքի մի լրիվ նոր շրջանի ապրումը, որի երջանկությունը գուցե և ավելացնի նրանց կյանքը և/կամ նոր լիցքեր հաղորդի դրան.. և այդ մարդկանց երիտասարդ երեխաները, ըստ իս, իրավունք չունեն զրկել իրենց նման հաճույքի բերկրանքից..

իսկ մյուս կողմից, թոռները, ապրելով իրենց տատիկ-պապիկների կողքին, շատ իմաստուն բաներ կարող են սովորել նրանցից.. իմանալ իրենց ընտանիքի պատմությունը ավելի հավաստի աղբյուրներից .. այսպես ասված՝ առաջին ձեռքից.. քան իրենց ծնողներից.. իմանալ հին աշխարհի ու բարքերի մասին..
և, ընդհանրապես, ըստ իս դա շատ ու շատ դրական կարող է անդրադառնալ կյանքի պատրաստվող երեխայի աշխարհահայացքի ձևավորման վրա..

[Second Chance]

Հայաստանում իրավիճակը շատ տարբեր է Եվրոպայից , բայց ոչ դրական տեսանկյունից կարծում եմ, այն որ այստեղ ծերեն հիմնականում ապրում են զավակների ընտանիքների հետ չի օգնում նրանց լիարժեք մարդ զգալ, քանի որ սովորաբար նրանք միշտ երկրորդական են համարվում: Մեր տատիկները շատ տարբեր են ասենք Ֆրանսիայում բնակվող նույն տարիքի տատիկների հետ համեմատած: Ֆինանսական ապահովությունը պակաս պատճառ չի դրա համար: Ծերերը մեր երկրում ընտանիքի ամենահետին պլանում են , հենց նրանք շատ բաներից հրաժարվում են ՝այսպես ասած հանուն ջահելների., /այդ ամենի մեջ նրանք անգամ մոռանում են անձնական խնամքի մասին, չի հետաքրքրում սեփական տեսքը , հիգիենան....ու բնական է երիտասարդներն էլ սկսում են խուսափել նրանցից/ ..այս իրավիճակը նրանց զրկում լիարժեք անձնական կյանք վարելուց , այսպես ասած անձնական կյանքի իրավունքը բացակայում է, պարտադրված են ապրել միայն ուրիշների/երեխաների կյանքով:
Ինձ համար շատ ցավալի է այս փաստը , մանավանդ երբ այդքանից հետո ,տեսնում եմ անհարգալից վերաբերմունքը ընտանիքի անդամների կողմից…
Արտասահմանցի տատիկների շատ գիտեմ, որ փայլում են, ,թե տեսքով թե կենսուրախությամբ , հետաքրիր է նրանց կյանքը , ունեն ընկերներ , անձնական շրջապատ , չես համեմատի: Հետո ինչ որ ամեն րոպե երեխաները կողքին չեն...

[*e}|{uka*]

Մի օր էլ մենք ենք էտ օրի լինելու
Եթե նույնիսկ ես անապահով լինեի, որ չկարողանայի տեղը տեղին պահեի իմ տատիկին կամ պապիկին , միևնույն է ծերանոցի մասին խոսք անգամ գնալ չի կարող: Նրանք երբեք այնտեղ չէին ստանա այն հոգատարությունը, ջերմություն, խնամքը ինչ- որ ստանում են իրենց երեխանների կողքին : Համ էլ մեր ծերանոցները ու արտասահմանում պլատնի ծերանոցները անհամեմատելի են :
Եթե ինձ պատկերացնում եմ մեծ զառամյալ տատիկ, ապա այն ժամ, երբ իմ երեխաները կորոշեն ինձ տանեն ծերանոց, դա կլինի իմ մահը, քանի որ այդժամ ես ինձ կհամարեն անպիտանի մարդ, բեռ: Երբեք չեմ մտածի, որ իմ մասին մտածելուց ելնելով են դա անում: Երևի տատական եմ մտածում

Ավելացվել է 3 րոպե անց

Եթե իմանամ, որ իմ տատիկ-պապիկները ծերանոցում կամ այլուր ապրելու են ավելի լավ, քան իմ (մեր) տանը՝ մեր ստեղծած պայմաններում, առանց վարանելու նրանց կտանեմ (նրանք կգնան) ծերանոց: :

Նույն կերպ եթե Աստված չտա դու տեսնես , որ որբանոցում երեխան ավելի լավ վիճակում կլինի կամ ուրիշ ընտանիքում ավելի լավ ապագա կունենա, դու երեխայիդ կտա՞ս ուրիշի խնամակալությանը
Ներիր , որ նման օրինակ բերեցի ...

[Հայկօ]

Նույն կերպ եթե Աստված չտա դու տեսնես , որ որբանոցում երեխան ավելի լավ վիճակում կլինի կամ ուրիշ ընտանիքում ավելի լավ ապագա կունենա, դու երեխայիդ կտա՞ս ուրիշի խնամակալությանը
Ներիր , որ նման օրինակ բերեցի ...

Իսկ ինչու՞ ես ծերանոց կարդալով պատկերացնում մռայլ, գորշ, խոնավ մի փլատակ, որտեղ զառամյալ կիսաուրվականները տրտում գոյություն են քարշ տալիս ու հաշվում մինչև մահը մնացած օրերը: Ծնողին ծերանոց տանել չի նշանակում ծնողից հրաժարվել: Ընդհակառակը՝ վերևում գրել եմ. եթե ես զգամ, որ իմ հարազատը ինչ-որ մի այլ տեղ ավելի երջանիկ ու լավ է լինելու, քան իմ տանը, անմիջապես կկատարեմ նրա ցանկությունը: Ընդ որում՝ դա չի նշանակում, որ նրան զրկում եմ իմ ներկայությունից կամ թույլ կտամ, որ ինձ կարոտի. բնա՛վ: Ծերանոց (առողջարան, հանգստյան տուն, ճանապարհորդության) գնալը կամավոր արարք է: «Ուղարկել» բառը սխալ է, պետք է ասել՝ «ճամփու դնել»:

Ի դեպ՝ կարծում եմ, որ մարդը կգերադասի, որ իր երեխան ուրիշի գրկում ապրի, քան թե՝ իր գրկում մահանա:

[dvgray]

Հարցը հավանաբար ընդհանուր դեպքին է վերաբերվում, ու սկզբից պատասխանեմ ընդհանուրով:
Ուրեմն, եթե ծնողները ու իրենց երեխաները ունեցել են անխափան կոնտակտ, եղել են իրար զգացող ու գնահատող մարդիկ, մոտ ընկերներ, ապա այդ վիճակը առաջին հերթին երեխաները չեն թույլ տա: Ո՞վ կուզենա իրեն ու իր երեխաներին զրկել հոգեկան առումով իր ամենամոտ ընկերներից: Իսկ եթե կապ չի եղել, այլ ընդամենր փող են բերել ու շոր առել, ապա բնական է որ երբ որ երեխան արդեն իվիճակի է շոր ու կոշիկ առնել, փասա փուսան հավաքում ու գնում է:
Ասեմ նաև որ սխալ է ասելը, որ արտասահման կոչվածում երեխաները արագ "թռնում են" ծնողների վրայից:
Սա կրկին շատ անձնական է: Լիքը ընտանիքներ կան այստեղ, որ չնայած "թոշակառուների տների" իդեալական պայմաններին, իրենց ծնողներից չեն բաժանվում:

Հայաստանում վիճակը ծանր է նախ և առաջ հաճախ անտանելի տնական-կենցաղային պայմանների առումով: Երբ երիդասարդ ընտանիցը անգամ սեքսով "հանգիստ" / / զբաղվելու տեղ չունի: Ասենք երկու սենյակում ապրում են արդեն երկու երեք ընտանիք /նորապսակները, ծնողները և չամուսնացա քույր ու եղբայր/:
Սա բազում ու բազում կոնֆլիկտների բույն է: Եթե լինքն լավ կենցաղային պայմաններ, ապա մեր, հայկական տեսակը դժվար թե համաձայնվի հեռանալ տնից:

[Rhayader]

Չգիտեմ... Էն շենքի բամբասկոտ պառավներին, որ շենքի «դվիժենին» իրանց ձեռի տակ են պահում, նենց հավեսով կտապոռեի... Մարդիկ կա, էն աստիճանի են իրանց ավելորդ զգում, որ իրանք իրանց խցկում են ամեն պատեհ ու անպատեհ տեղ: Զզվելի ա:
Մյուս կողմից, խեղճուկրակ ծերեր կան, բոլորից մոռացված, ոչ մեկը մարդու տեղ չի դնում:
Ծերերի համար արժանապատիվ ապտելը շատ դժվար ա դառել:

[Հայկօ]

Չգիտեմ... Էն շենքի բամբասկոտ պառավներին, որ շենքի «դվիժենին» իրանց ձեռի տակ են պահում, նենց հավեսով կտապոռեի... Մարդիկ կա, էն աստիճանի են իրանց ավելորդ զգում, որ իրանք իրանց խցկում են ամեն պատեհ ու անպատեհ տեղ: Զզվելի ա:
Մյուս կողմից, խեղճուկրակ ծերեր կան, բոլորից մոռացված, ոչ մեկը մարդու տեղ չի դնում:
Ծերերի համար արժանապատիվ ապտելը շատ դժվար ա դառել:

Եթե քեզ նման տապոռողները մի քիչ շատ լինեին, իրենց համար արժանապատիվ ապրելը լրիվ խաղուպար կլիներ :

Երբևէ փորձել ե՞ս (ասենք, է՛լի) տեղդ զիջել տարիքով կնոջ : Կամ՝ էդ մոռացված ծերերին մարդու տեղ դնել: Ուղղակի հարցնում եմ:

[WhiteSmoke{F}]

3 օր առաջ մի հայտնի սուպերմարկետում վիճել եմ մսեղենի բաժնի վաճառողուհու հետ:Մի տատիկ,շատ էլեգանտ ու կիրթ բաստուրմա էր ցանկանում գնել.իսկ վաճառողուհին գոռգռում էր,թե ինչ է խեղճ կինը 50 գրամ էր ուզում:Վախ տատիկ ջան,էնպես էր խեղճացել ամոթից.Ու ես միջամտեցի ասելով որ դա իր պարտականությունն է բարեկիրթ ծառայություն մատուցելը,անկախ նրանից 50 գրամ է ,թե 5 կգ.:Անկախ ինձանից հիշեցի <<Տժվժիկի>> պատմությունը:Ցավոք սրտի մեր մեծահասակները,ոչ բոլորն են ապահովված ինչպես հարկն է սնվելու.Իսկ էդ 50 գրամն էլ հեշտությամբ կարող է հարամել ինչ որ տեռմոսի մակարդակի զարգացվածություն ունեցող մեկը

[Rhayader]

Եթե քեզ նման տապոռողները մի քիչ շատ լինեին, իրենց համար արժանապատիվ ապրելը լրիվ խաղուպար կլիներ :

Երբևէ փորձել ե՞ս (ասենք, է՛լի) տեղդ զիջել տարիքով կնոջ : Կամ՝ էդ մոռացված ծերերին մարդու տեղ դնել: Ուղղակի հարցնում եմ:

Զիջում եմ, գրեթե միշտ: Հաճախ նստում ու լսում եմ լրիվ անծանոթ ծեր մարդկանց պատմությունները, երբ իրենք մոտենում են ու սկսում են ինձ դրանք պատմել:
Պարզապես նրա համար, որ նրանք դրա կարիքն ունեն: Բայց հաճախ ծերերը ուշադրություն փնտրելիս այնքան տհաճ մեթոդներ են ընտրում, որ մոռանում եմ ամեն կարեկցանք ու ուզում եմ ՏԱՊՈՌԵԼ ՔԱՖԹԱՌԻՆ:
Որովհետև տարիքը հարգանքի չափանիշ չի մի մարդու նկատմամբ, ով քեզ չի հարգում: