Պարզ և հասկանալի է, որ ամերիկայում սկիզբ առած ֆինանսական, այնուհետև ամբողջ աշխարհում տարածված և տարածվող ֆինանսատնտեսական ճգնաժամը չէին կարող հեռու մնալ ՀՀ-ից: Մասնավորապես ներմուծման ծավալների, արտահանման հետ կապված լուրջ խնդիրները, ինչպես նաև բանկային համակարգի պրոբլեմները և մեր հարուստ հայրենակիցների փողի անկումը մեծ վնաս հասցրին մեր խղճուկ տնտեսությանը: Սակայն մինչ արտաքին խնդիրների հետ կապված ՀՀ տնտեսական անկմանը անդրադառնալը անհրաժեշտ է դիտարկել ՀՀ ներքին տնտեսության խնդիրները: Դրանք շատ, շատ շատ են: Օրինակ արտահանման համար անհրաժեշտ ապրանքների կրճատումը, այսինքն համարյա թե զրոյական արդյունաբերությունը, գյուղատնտեսական ապրանքների և այս ոլորտի անմխիթար վիճակը, երկրում վարվող անիմաստ տնտեսական քաղաքականությունը: Այս խնդիրները գալիս են ՀՀ համար օրենք դարձած թե այս իշխանությունների , թե դրանից առաջվա, թե ավելի առաջվա կաշառակերաընկերաբարեկամաախպերաթալանյին համակարգից: Եկեք դիտարկենք թե ովքեր են այսօրվա մեր ներկրողները: Այս հարցի պատասխանը դժվար չէ տալ: Ներմուծման ոլորտը այնքան է սերտաճած իշխանական մարմինների հետ, որ ամեն գնով փորձում են չթուլացնել ներմուծումը, այլ էժան ապրանքները բերեն ու մեր վրա վաճառեն 1000 անգամ ավելի թանկ գնով: Առանց ներմածուման ոլորտ կարգուկանոն մտցնելու հնարավոր չէ մտածել արտահանման մասին: Հասկանալի է ներմուծելը ավեի հեշտ է, քան ներքին արտադրություն խթանելը: Չէ որ անհրաժեշտ են լուրջ մասնագետներ: Ինչպես իմացանք ՀՀ-ն պետք է ունենա 10-15 տոկոս ՀՆԱ անկում: Մինչ այս նորությունը հեռուստացույցով ասելը պետք հրաժարական տար կառավարության ամբողջ տնտեսասկան բլոկը, ինչպես նաև վարչապետը և ԿԲ նախագահը: Քանի որ սրա պատճառը ոչ այնքան արտաքին տնտեսական ճգնաժամն է, էդ էլ չէր լինի եթե մենք հույսներս դնեինք մեր վրա, ոչ թե դրսի հարուստ բարեկամների: Ես հիմա ստեղ չեմ ցանկանում ասել, որ ես անկապ բողոքում եմ, սակայն անհրաժեշտ է արագ քայլեր ձեռնարկել: Մասնավորապես դրսից եկած փողերը ծախսել ոչ թե ներմուծումը խթանելու այլ արտահանումը զարգացնելու վրա: Մենք նույնիսկ պետք է համաձայնենք կիսապետական կամ մասնավոր կազմակերությունների հիմնումը ՀՀ-ում, որոնք կլուծեն երկու խնդիր նախ կապահովեն աշխատուժով մեր մարդկանց, կվճարեն հարկեր և կխթանեն արտահանումը, սակայն սա չի գործի քանի ներմուծումը գտնվում է մի երկու- երեք հոգու ձեռքում: Մենք ինչ ենք անում ներմուծված փողերը, ծախսում ենք կուրսը պահելու նպատակով, որը ներմուծումը խթանելու ձևերից մեկն է կամ ուղղում ենք այնպիսի ոլորտների զարգացմանը, որոնք խորը արմատներ չեն գցում մեր տնտեսության զարգացման համար օրինակ անշարժ գույք, շինարարություն: Անդրադառնամ նաև մեկ այլ ներքին խնդրի օրինակ զբոսաշրջության զարգացումը: ՀՀ-ում այս ոլորտը գտնվում է խայտառակ վիճակում, քանի որ վերջինս անմրցունակ է, ինչու, որովհետև մի քանի հոգի ուզումա նենց անի, որ 3 օրվա մեջ ավելի շատ փող աշխատի, քան օրինակ Անթալիայում 1 շաբաթում: Այս ոլորտը նույնպես պետք է լիբերալացվի: Մասնավորապես անհրաժեշտ է օգնել մասնավորին, որպեսզի վերջինս չբարձրացնի մատուցվող ծառայությունների գները: Հաջորդ խնդիրը բարձր տեխնոլոգիաների զարգացումն է, որը էս 20-30 տարիա զարգացնում են բան չի դուրս գալի, դե ստեղ փողը մի օրում չի գալիս: ՀՀ ամբողջ տարածքում անհրաժեշտ է ստեղծել ազատ տնտեսական գոտիներ: Մասնավորապես սա կխթանի ներդրումների հոսքը հայաստան, լրացուցիչ աշխատատեղեր կստեղծի: Այստեղ պետք է իր ուրույն դերը ունենա ՀՀ կառավաևրությունը: Մենք փոքր երկիր ենք մենք պիտի հրավիրենք մարդկանց ասենք եկեք բիիզնես անենք, բայց մի վախեցեք ձեր ունեցվածքը չենք ուտի: Մի խոսքով ասածս այն է, այս անկման միայն 5 տոկոսը թող լինի արտաքինից, բայց մեծ մասը գալիս է մեր ներքին խնդիրներից:
Մեջբերել
Էջանիշներ