Քաղաքական լրահոս

[Վիշապ]

Ապեր էսի լուրջ տակտիկայա: Էնքան կասեն կգրեն մինչև լինի ու կասեն բա որ ասում էինք
Ապեր բայց եթե լուրջ, ՀԺ-ն եղած թերթերի մեջ ամենաիրականությանը մոտ ինֆոն է տալիս, ու մեծ մասը հենց համապատասխանում է իսկությանը: Համլետ?

Չէ, չհամլետ։ ՀԺ–ն ցանկալին իրականություն տեսնելու ու մարդկանց սրտով բաներ ասելու (սակայն որոնք իրականությունից հեռու են) ամենալավ յուղ վառող թերթն է, դրա համար էլ պահաջարկ ունի։ Իմիջայլոց նույն կերպ պահանջարկ ունի նաև իշխանական «Հայոց Աշխարհ» թերթը, բավականին հաճախ եմ տեսել որ մարդիկ առնում են։ Ըստ երևույթին երկուսի ընթերցողներն էլ սիրում են թեկուզ սուտ բայց հաճելի բաներ լսել, մի բաժակ սուրճ ու սիգարեթ էլ հետը, ու ռելաքս…

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, կարող եմ բազում օրինակներ էլ բերել, որ ՀԺ-ն գրել է, բոլորն ասել են «անկապ գրում ա, բամբասանք ա», հետո իրական ա դուրս եկել
Անկեղծ եմ ասում, բռնածդ գիծը չեմ հասականում

Չուկ ջան ախպոր պես, խնդալու բաներ մի ասա, հասկանալի է, որ վաղ թե ուժ ԱԱԾ պետին փոխարինելու է մեկ ուրիշը, հեչ որ չլինի ԱԱԾ պետը մահկանացու է… (Աստված երկար կյանք տա)

[Chuk]

Չուկ ջան ախպոր պես, խնդալու բաներ մի ասա, հասկանալի է, որ վաղ թե ուժ ԱԱԾ պետին փոխարինելու է մեկ ուրիշը, հեչ որ չլինի ԱԱԾ պետը մահկանացու է… (Աստված երկար կյանք տա)

Իսկ եթե գլխավոր դատախազին փոխարինի Արմեն Հարությունյանը, ի՞նչ կասես:
Ուրիշի փոխարինելու դեպքում գիտեմ, թե ինչ ես ասելու, ասելու ես «Տեսա՞ք, որ ՀԺ-ն հավայի բաներ էր գրում»:
Իսկ եթե Արմեն Հարությունյանը փոխարինի՞

[Վիշապ]

Իմիջայլոց վատ չի լինի, գիտե՞ս։ 1000 անգամ ավելի լավ կլինի, քան թե ԱԽՔ Արթուր Բաղդասարյանը փոխարինի, ոնց որ նախորդ ՀԺ–ի չարագուշակությունում էր։ Բայց դա մի կողմ։ Չուկ ջան հասկանու՞մ ես, բավականին պրիմիտիվոտ է գուշակել, թե ահա սրան կհանեն գործից, նրան կնշանակեն, իսկ եթե սա լինի, նա լինի… ըստ իս անբովանդակալից, բայց միևնույն ժամանակ իբր գրավիչ նյութ է… նման հոդվածները զուտ թեթև սենսացիոն գրավիչ երանգներ տալու ու ընթերցող գրավելու նպատակ ունեն։ Ուրիշ ոչինչ, այս ինֆորմացիան ընթերցողին ոչինչ չի տալիս, հասկանու՞մ ես, ոչինչ… Զուտ մենակ այն առումով, որ դատարկ և անհիմն կանխատեսում է, նույնիսկ գրողը կարող է երկար չմտածել էլ անուններ տալիս։

[Հայկօ]

Համաձայն եմ Վիշապի հետ, «Հայկական ժամանակի» ոճը գնալով ավելի ու ավելի շատ դուրըս չի գալիս: Ոճը, բովանդակությունը չէ: Պայմանականորեն անվանենք դա «հուժկու ոճ»: Փոփոխություններ են հարկավոր:

[Chuk]

Իմիջայլոց վատ չի լինի, գիտե՞ս։ 1000 անգամ ավելի լավ կլինի, քան թե ԱԽՔ Արթուր Բաղդասարյանը փոխարինի, ոնց որ նախորդ ՀԺ–ի չարագուշակությունում էր։ Բայց դա մի կողմ։ Չուկ ջան հասկանու՞մ ես, բավականին պրիմիտիվոտ է գուշակել, թե ահա սրան կհանեն գործից, նրան կնշանակեն, իսկ եթե սա լինի, նա լինի… ըստ իս անբովանդակալից, բայց միևնույն ժամանակ իբր գրավիչ նյութ է… նման հոդվածները զուտ թեթև սենսացիոն գրավիչ երանգներ տալու ու ընթերցող գրավելու նպատակ ունեն։ Ուրիշ ոչինչ, այս ինֆորմացիան ընթերցողին ոչինչ չի տալիս, հասկանու՞մ ես, ոչինչ… Զուտ մենակ այն առումով, որ դատարկ և անհիմն կանխատեսում է, նույնիսկ գրողը կարող է երկար չմտածել էլ անուններ տալիս։

Չգիտեմ, ձյաձս, ես էդ կարգի «կանխատեսումները» սովորաբար կարդում ու գնում եմ առաջ, դու խորանում ես, ուրեմն քեզ ինչ-որ բան տալիս ա:
Միաժամանակ գիտեմ, որ ՀԺ-ն օդից վերցրած բաներ չի գրում, նշանակում է, որ առնվազն քննարկվում է նման հարց:
Շարունակում եմ, ՀԺ-ն այսօրվա իրականությունում ամենառիսկով թերթն է, ամենաշատը նորություն իսկապես այնտեղից ենք իմանում:
Շարունակում եմ:

Հատկապես այս միտքը ուզում եմ շեշտել. ՀԺ-ն իր ոչ օբյեկտիվ ինֆորմացիայով մրցակցությունի դուրս է իշխանական լրատվամիջոցների ոչ օբյեկտիվ ինֆորմացիայի հետ, համաձա՞յն ես:

[terev]

Լավ, հլը եկեք այդ հայկական փնովելու ֆենոմենը մի կողմ դնենք:
Դե լուսավորեք իմանանք. որ թերթը կարելի է կարդալ, որտեղ միայն 100 տոկոսանոց տեղեկություններ են:

[Chuk]

Լավ, հլը եկեք այդ հայկական փնովելու ֆենոմենը մի կողմ դնենք:
Դե լուսավորեք իմանանք. որ թերթը կարելի է կարդալ, որտեղ միայն 100 տոկոսանոց տեղեկություններ են:

9-րդ հրաշալիք, խաչբառերի թերթ ա

[Rammer]

Լավ, հլը եկեք այդ հայկական փնովելու ֆենոմենը մի կողմ դնենք:
Դե լուսավորեք իմանանք. որ թերթը կարելի է կարդալ, որտեղ միայն 100 տոկոսանոց տեղեկություններ են:

Իմ կարծիքով "Նոր օր" թերթին կարելի է 100% վստահել...

[Վիշապ]

…
Հատկապես այս միտքը ուզում եմ շեշտել. ՀԺ-ն իր ոչ օբյեկտիվ ինֆորմացիայով մրցակցությունի դուրս է իշխանական լրատվամիջոցների ոչ օբյեկտիվ ինֆորմացիայի հետ, համաձա՞յն ես:

Չգիտեմ Չուկ, անկեղծ ասած վաղուց այս թերթով թռուցիկ եմ անցնում այն էլ ոչ հաճախ, որովհետև այս թերթը մի կետից հետո այլևս դադարեց նոր բան ասելուց, ինչպես ՀԱԿ-ը դադարեց: Իսկ զուտ ինֆորմացիա ստանալու առումով այս թերթը կարդալը օպտիմալ չի, իներնետով իմ կարծիքով առավել հարմար են tert.am-ը, a1plus.am-ը, իսկ վերլուծություններով քչից շատից հավասարակշռված է lragir.am-ը: Բավականին ինֆորմատիվ է armtoday.info-ն, միայն թե ռուսերեն է, հայերենը գրեթե չի թարմացվում:

[Chuk]

Չգիտեմ Չուկ, անկեղծ ասած վաղուց այս թերթով թռուցիկ եմ անցնում այն էլ ոչ հաճախ, որովհետև այս թերթը մի կետից հետո այլևս դադարեց նոր բան ասելուց, ինչպես ՀԱԿ-ը դադարեց: Իսկ զուտ ինֆորմացիա ստանալու առումով այս թերթը կարդալը օպտիմալ չի, իներնետով իմ կարծիքով առավել հարմար են tert.am-ը, a1plus.am-ը, իսկ վերլուծություններով քչից շատից հավասարակշռված է lragir.am-ը: Բավականին ինֆորմատիվ է armtoday.info-ն, միայն թե ռուսերեն է, հայերենը գրեթե չի թարմացվում:

Ես ուղղակի քո խոսքերն է գրել, վերցված «Լրագրության մասին քննարկումներ» թեմայից, գրված ընդամենը 8-9 ամիս առաջ, երբ ուրիշ մարդիկ քո հիմիկվա նման ՀԺ-ին մեղադրում էին բամբասանքի մեջ՝ կապված Վազգեն Մանուկյանի մասին ինչ-որ բան հրատարակելու հետ: Ուզում եմ հասկանալ, թե այս ընթացքում ինչ է փոխվել: Թերթը ու նրա ոճը, մատուցած նյութի որակը չեն փոխվել, միանշանակ: Հետևաբար կամ թերթի մասին քո պատկերացումներն են փոխվել կամ դու: Ինձ իսկապես էդ հարցը շատ ա հետաքրքրում:

Ես նույնպես քո նշած աղբյուրներից եմ ինֆորմացիա ստանում, միայն թե օբյեկտիվորեն տեսնում եմ նաև Լրագիր պարբերականի ոճի փոփոխությունը, վերլուծականների որոշակի ուղղությամբ տանելը, որոնք էս պահի քո գաղափարների մոտ են, բայց իրական վերլուծություններից բավական շեղված:

[Վիշապ]

…Թերթը ու նրա ոճը, մատուցած նյութի որակը չեն փոխվել, միանշանակ: Հետևաբար կամ թերթի մասին քո պատկերացումներն են փոխվել կամ դու: Ինձ իսկապես էդ հարցը շատ ա հետաքրքրում:

Չուկ նյութի բովանդակությունը չի փոխվել: Նյութի բովանդակությունը ակտուալ էր այն ժամանակ, իսկ հիմա արդեն ծեծված է դառնում: Թերթը այլևս համահունչ չի իրավիճակին բովանդակային առումով ուստի ինձ այլևս չի բավարարում: Իհարկե դու կասես, թե իրավիճակը չի փոխվել: Սակայն քաղաքականության մեջ եթե իրավիճակ չի փոխվում և ամեն ինչ այդքան էլ լավ չի, նշանակում է պետք են նոր որոնումներ, իսկ սույն թերթը կարծես համարում է, թե ամեն ինչի պատասխանը հայտնի է, որով էլ դառնում է ձանձրալի:

Ես նույնպես քո նշած աղբյուրներից եմ ինֆորմացիա ստանում, միայն թե օբյեկտիվորեն տեսնում եմ նաև Լրագիր պարբերականի ոճի փոփոխությունը, վերլուծականների որոշակի ուղղությամբ տանելը, որոնք էս պահի քո գաղափարների մոտ են, բայց իրական վերլուծություններից բավական շեղված:

Լրագիրը փորձում է ադեկվատ լինել իրավիճակին և փորձում է ճկուն վերլուծություններ անել, սակայն դու կոնսերվատիվ պրիզմայով ես նայում քաղաքականությանը, վերադասավորությունները չես ուզում ընդունել: Օրինակ Հակոբ Բադալյանը «Նոր Ընդդիմություն» շարքով որոնում էր կատարում իրականում, իսկ ընթերցողների մի մասը ընդդիմանում էին…

[Chuk]

Չուկ նյութի բովանդակությունը չի փոխվել: Նյութի բովանդակությունը ակտուալ էր այն ժամանակ, իսկ հիմա արդեն ծեծված է դառնում: Թերթը այլևս համահունչ չի իրավիճակին բովանդակային առումով ուստի ինձ այլևս չի բավարարում: Իհարկե դու կասես, թե իրավիճակը չի փոխվել: Սակայն քաղաքականության մեջ եթե իրավիճակ չի փոխվում և ամեն ինչ այդքան էլ լավ չի, նշանակում է պետք են նոր որոնումներ, իսկ սույն թերթը կարծես համարում է, թե ամեն ինչի պատասխանը հայտնի է, որով էլ դառնում է ձանձրալի:

Լրագիրը փորձում է ադեկվատ լինել իրավիճակին և փորձում է ճկուն վերլուծություններ անել, սակայն դու կոնսերվատիվ պրիզմայով ես նայում քաղաքականությանը, վերադասավորությունները չես ուզում ընդունել: Օրինակ Հակոբ Բադալյանը «Նոր Ընդդիմություն» շարքով որոնում էր կատարում իրականում, իսկ ընթերցողների մի մասը ընդդիմանում էին…

Հակոբ Բադալյանի այդ հոդվածները բավական խոցելի տեղեր ունեին
Եթե ես հրապարակախոս լինեի, սիրով իրան կհրավիրեի հրապարակային բանավեճի:
Լրագիրը որոշակի կուրս է բռնել ու սա ակնհայտ է: Արի կոնսերվատիզմի պրիզմայից չխոսենք: Ես չեմ ուզում քեզ պիտակավորել:

[Տրիբուն]

Մեր մեջ ասած մենակ ՀԺ-ն չէ, մնացած թերթերն արդեն կարդալու չեն: Նախ ինչքան կարելի ա կարդալ այն բանի մասին, թե ինչ խորը քաքի մեջ ենք բոլորս: Արդեն հազար տոկոս դրանում համոզված ենք: Նվազագույնը նրանք, ովքեր ՀԺ առնում ու կարդում են էս վերջին հինգ տարում, տոշնի գիտեն, որ մենք շատ խորը քաքի մեջ ենք: Կարող ա ձևի առումով ինֆորմացիան փոխվում ա ամեն օր թերթում, բայց բովանդակային առումով ոչ մի բան չի փոխվում: Ու սկզբունքորեն դա շատ էլ նորմալ է, քանի որ բովանդակային առումով մեր կյանքում էլ ոչ մի բան չի փոխվում - իշխանությունները ոնց կային տենհց էլ մնացել են, նույն փնթին ու լկտին, անտակտն ու գռեհիկը, տափակ ընդդիմությունն ի դեմս դաշնակ մաշնակենրի էլի նույն բանն են տուլտիտ անում, ՀԱԿ-ն էլ շաբաթը երկու անգամ տարեբր թեմաներով հայտարարություններ ա անում, որտեղ առաջին երկու տողերը գրեթե միշտ կրկնվում են: Ու սրա կողքին, գոնե մեկ ու մեջ նոր բան ասելու համար, պետք է նորություններ տպագրել «ըստ մեր իշխանություններին մոտ կանգնած հավաստի աղբյուրների ..... »: Ամեն կողմից տաղտուկ նույնություն ա, ոչ մի բան չի փոխվում:

[Արիացի]

Եռօրյա աշխատանքային այցով Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ Թագավորությունում գտնվող Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանն այսօր ելույթ է ունեցել Մեծ Բրիտանիայի Միջազգային հարաբերությունների թագավորական ինստիտուտում՝ «Չաթթըմ Հաուսում»:
Ստորև ներկայացնում ենք նախագահ Սերժ Սարգսյանի ելույթը, որը վերնագրված է` «Անվտանգությունն ու արժեքները Հարավային Կովկասում»:

Հարավային Կովկաս. արժեքներ և անվտանգություն

«Շնորհակալություն, պարո՛ն Ռոբերթսոն,

Ես առաջին անգամ եմ «Չեթթըմ Հաուս»-ում և ուրախ եմ` հյուրընկալվելու այսպիսի հեղինակավոր հաստատությունում:

Երբ ինձ փոխանցում էին այստեղ ելույթ ունենալու հրավերը, ես դեռ չգիտեի, որ այս քննարկումը վարելու է իմ վաղեմի բարեկամն ու, եթե կարելի է ասել, «զինակիցը»` սըր Ռոբերթսոնը: Հիմա ինձ համար կրկնակի հաճելի է մասնակցել այս քննարկմանը: Իսկ ինչո՞ւ զինակից. որովհետև մենք լորդ Ռոբերթսոնի հետ համատեղ լուրջ ճանապարհ ենք անցել, անգամ հասցրել ենք պայմանավորվել ու տեղակայել հայկական զորամիավորումների մասնակցությունը Կոսովոյի խաղաղապահ առաքելությանը: Այնպես որ` ուրախ եմ և ողջունում եմ ձեզ, պարո՛ն Ռոբերթսոն:

Այսօր ուզում եմ այս հարգարժան լսարանի առջև խոսել Հարավային Կովկասի ու Հայաստանի մասին, խաղաղության ու սպառնալիքների, մեր տարածաշրջանում ապրող ստեղծագործ մարդկանց ու անվտանգության մասին, այն մասին, թե արդյո՞ք քաղաքականություն իրականացնողները, քաղաքականության վրա ազդեցություն ունեցողներն ու հասարակական կարծիք ձևավորողները միշտ են գործում իրենց իսկ դավանած արժեքների վրա հիմնվելով, և ի՞նչ չպետք է մոռանալ այսօր` ավելի լավ «վաղը» վաստակելու համար:

Մարկ Տվենը շատ անկեղծ էր, երբ խոստովանում էր, որ լավ հանպատրաստից ելույթ պատրաստելը սովորաբար իրենից երեք շաբաթից ավել ժամանակ է խլում: Այսօր ես էլ եմ խոսք պատրաստել: Անվտանգության թեմայով իմ ելույթները իրականում ես սկսել եմ պատրաստել ավելի քան 20 տարի առաջ, Լեռնային Ղարաբաղում, երբ մի ողջ ժողովուրդ հայտնվեց բնաջնջման վտանգի առջև և միայն այն պատճառով, որ հայ է ու ցանկանում է ազատ ապրել:

Կովկասի անվտանգության ինձ համար ընդունելի բանաձևը հաստատուն խաղաղության կերտումն է` հիմնված գոյություն ունեցող շահերի համադրման և մեր ժողովուրդների դավանած արժեքների վրա` ապրելու ու արարելու, բռնության բացառման, մարդասիրության արժեքների վրա:

Հայաստանը հաստատապես հավատում է ազատության, խաղաղության ու համագործակցության արժեքներին: Մենք հավատում ենք, որ միայն տարածաշրջանային համագործակցությունն ու երկխոսությունը կարող են հնարավոր դարձնել մեր ընդհանուր տեսլականը` խաղաղ ու կայուն տարածաշրջանի ձևավորումը: Իրականում Հարավային Կովկասն այն տարածաշրջաններից է, որտեղ կան անհաղթահարելի թվացող բաժանարարներ, որտեղ պետությունների միջազգայնորեն ճանաչված քաղաքական քարտեզը տարբերվում է իրականությունից, որտեղ փխրուն կայունությունը չափազանց խոցելի է, իսկ խաղաղության վերահաստատումը պահանջում է հսկայական ջանքեր:

Տիկնա՛յք և պարոնա՛յք,

Եվրոպայի նորագույն պատմությունը համագործակցության միջոցով հակասությունները հաղթահարելու պատմություն է: Հայաստանը միշտ էլ հանդես է եկել հենց այդ դիրքերից: Դրան է միտված մեր քաղաքականությունը: Այդ ճանապարհով ենք մենք նաև պատրաստ առաջ շարժվել հայ ժողովրդի համար կարևոր` Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի լուծման ճանապարհին, մի հիմնախնդիր, որ անասելի մեծ ցավ ու կորուստներ է բերել իմ ժողովրդին:

Մենք ականատես ենք եղել ամենադաժան էթնիկ զտումների և տեղահանման քաղաքականության: Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդն ազատ ապրելու իրավունքը ստիպված է եղել պաշտպանել արյան գնով` իրեն պարտադրված պատերազմի ընթացքում: Մենք պետք է գտնենք այնպիսի լուծումներ, որոնց իրագործումը չի բերի նոր տեղահանումների և նոր էթնիկ զտումների: Մենք պետք է գիտակցենք, որ Ղարաբաղի ժողովուրդը համարում է, որ արդեն կարողացել է մի կողմից վերականգնել ստալինյան բռնապետության ժամանակ խաթարված պատմական արդարությունը, իսկ մյուս կողմից` երաշխավորել իր ֆիզիկական գոյատևման համար անհրաժեշտ նվազագույն պայմաններ: Այս գիտակցումով է, որ մենք շարունակում ենք բանակցություններն Ադրբեջանի հետ և այդ գիտակցումով է, որ մենք ընկալում ենք խաղաղության այս գործընթացն ու միջնորդական ջանքերը:

Իրականությունն այն է, որ Ղարաբաղը երբեք չի եղել անկախ Ադրբեջանի մաս: Այն Ադրբեջանի կազմ է մտցվել Սովետական Միության կուսակցական մարմնի որոշմամբ, որի Կովկասյան բյուրոյի նիստը, քամահրելով Ազգերի լիգայի որոշումը և մերժելով ժողովրդական հանրաքվեն` որպես Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանների որոշման ժողովրդավարական մեխանիզմ, 1921 թվականին, Ստալինի անմիջական ճնշման ներքո, ընթացակարգային խախտումներով որոշում է ընդունել Լեռնային Ղարաբաղի բռնակցման մասին` այդ հայկական տարածքների վրա Ադրբեջանական ԽՍՀ կազմում ազգային ինքնավարություն կազմավորելու պայմանով: Այդպիսի լուծման հետ Ղարաբաղի բնակչությունն այդպես էլ չհաշտվեց խորհրդային ողջ ժամանակահատվածում: Չեմ ուզում կրկին անգամ հիշեցնել խորհրդային տարիներին Ադրբեջանի կողմից պետական մակարդակով տարվող հայաթափման քաղաքականության մանրամասների և ղարաբաղցիների պարբերական ընվզումների մասին. դրանք քաջ հայտնի են բոլորին: Ուզում եմ միայն հիշեցնել, որ Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզը, ճիշտ այնպես, ինչպես 15 միութենական հանրապետությունները, Խորհրդային միության կազմից դուրս է եկել հենց խորհրդային օրենքների տառին, ինչպես նաև միջազգային բոլոր օրենքներին ու սկզբունքներին համապատասխան: Ցանկանում եմ ամփոփել ելույթիս այս հատվածը և կրկնել. Լեռնային Ղարաբաղը երբեք չի եղել անկախ Ադրբեջանի մաս, այն Ադրբեջանին բռնակցվել է Սովետական Միության կուսակցական մարմնի որոշմամբ, ինչի հետ ղարաբաղցիները երբեք էլ չեն հաշտվել և առաջին իսկ հնարավորության դեպքում օրինական ճանապարհով դուրս են եկել ԽՍՀՄ-ի կազմից:

Խնդիրը նուրբ ու զգայուն շատ կողմեր ունի: Ես հորդորում եմ բոլորին երիցս ուշադիր լինել ԼՂ հիմնախնդրի մասին հրապարակավ արտահայտվելիս, հաշվի առնել բոլոր հարթությունները, հաշվի առնել հնարավոր հետևանքներն ու կողմերի ընկալումները և միշտ հենվել խնդրի մանրամասներին քաջածանոթ ու դրա խաղաղ լուծման գործում մասնագիտացված կառույցների` այս դեպքում ԵԱՀԿ մոտեցումների վրա: Խնդիրը լուծում ունի միայն միջազգային իրավունքի` ազգերի ինքնորոշման, տարածքային ամբողջականության և ուժի չկիրառման սկզբունքների համատեքստում: Սա այսօր արդեն գիտակցում են հիմնհարցով զբաղվող բոլոր կողմերը: Եվ չարժէ որևէ առիթով, խոսելով ԼՂ հակամարտության մասին, ընգծված տոնայնություն տալ «տարածքային ամբողջականություն» հասկացությանը, առավել ևս, որ նույնիսկ այս հասկացության եզակիության ընդունումը ԼՂ հիմնախնդրի դեպքում ամենևին էլ չի նշանակում այն, ինչ փորձ է անում ներկայացնել Ադրբեջանը:

Ես հռետորական հարց եմ տալիս բոլոր նրանց, ովքեր իրենց համարում են տարածքային ամբողջականության ջատագովներ: Իսկ ու՞ր էիք Սովետական միության փլուզման ժամանակ սահմաններ էին փոխվում, ու՞ր էիք, երբ Հարավսլավիան էր տարբաժանվում: Ինչու՞ եք կարծում, որ Ադրբեջանը կարող էր դուրս գալ ԽՍՀՄ կազմից, իսկ Լեռնային Ղարաբաղը չէր կարող: Ինչու՞ եք կարծում, որ մեծ կայսրությունները կարող են տարբաժանվել, իսկ փոքրերը պետք է մնան: Որն է՞ հիմքը. անկայունությու՞ն: Չեմ ընկալում, չեմ ընդունում. անկայունության ամենամեծ հիմքը անարդար որոշումներն են:

Ադրբեջանը սպառել է իր կազմում ինքնավար կարգավիճակով փոքրամասնությունների գոյատևման հանդեպ վստահության պաշարը: Նա ի վիճակի չի եղել և այսօր էլ ի վիճակի չէ նման ինքնավարությանը նույնիսկ ներքին անվտանգության երաշխիքներ տալու: Մեկ այլ հայկական ինքնավարություն էլ կար Ադրբեջանի կազմում` Նախիջևանը, ի՞նչ եղավ. մեկ հայ էլ չմնաց: Արդյո՞ք այդպիսի երաշխիքները կարելի է հիմք ընդունել: Կասեք այն ժամանակվա Ադբեջանն ուրիշ էր, հիմիկվանը ուրի՞շ: Այս "ուրիշ" Ադրբեջանի պայմաններում 18 տարվա ընթացքում նույն Նախիջևանում ավելի շատ հայկականքրիստոնեական կոթողներ են ոչնչնացվել, քան նախորդ 70 տարիների ընթացքում: Իսկ մշակութային ժառանգությունը պաշտպանող միջազգային կազմակերպություններն ուղղակի ոչինչ անել չկարողացան. նրանց Ադրբեջանը նույնիսկ այցելել և ավերված հայկական կոթողները, կատարված վանդալիզմի հետևանքները տեսնել արգելեց:

Միևնույն ժամանակ Հարավային Կովկասում շարունակվում է սպառազինությունների մրցավազքը, շարունակվում է լայն թափով: Այս մրցավազքը խիստ վտանգավոր է. վտանգավոր է Հարավային Կովկասի բոլոր ժողովուրդների համար, Եվրոպայի ու տարածաշրջանում շահեր ունեցող տերությունների համար, Կովկասում ներդրումներ կատարած կորպորացիաների համար, բոլորի համար: Սովորական սպառազինությունների համար գոյություն ունեցող բոլոր թույլատրելի չափաքանակները գերազանցող Ադրբեջանն այսօր որևէ լուրջ գնահատականի ըստ էության չի արժանանում: Իսկ այն զենքը, որն այսօր կուտակում է Ադրբեջանը, եթե նույնիսկ չկրակի Ղարաբաղի հետ պատերազմում, ապա միևնույն է` ինչ-որ տեղ կրակելու է: Հարցն այն է, թե որտեղ և երբ: Երբ առաջատար պետությունները մեծ գումարներ են ծախսում նավթ գնելու համար, չեմ կարծում, թե այդ երկրների համար պետք է միևնույնը լինի, թե ինչի վրա են ծախսվում իրենց գումարները: Փաստն այն է, որ հենց այդ գումարները կարող են այնուհետև դառնալ շատ ավելի մեծ վտանգների աղբյուր, ինչի օրինակներ մենք տեսել ենք:

Հայաստանն ու Ղարաբաղը երբեք պատերազմ չեն սկսել ու չեն էլ սկսի: Մենք ատում ենք պատերազմը, ատում ենք ողջ հոգով և դրա համար մենք ունենք լրջագույն պատճառներ. մեր սերունդը ստիպված է եղել ուղիղ նայելու մահվան աչքերին, տեսել ու կորցրել է ավելին, քան կարելի է ենթադրել: Բայց մենք գիտակցում ենք, որ պետք է պատրաստ լինենք պատերազմի այն դեպքի համար, երբ ուրիշները ցանկանան դա: Եվ մենք չենք կարող աչք փակել հարևան երկրից անընդհատ եկող պատերազմական սպառնալիքների վրա, երբ անգամ երկրի Նախագահի ամանորյա ուղերձն իր ժողովրդին գրեթե ոչնչով չի տարբերվում ճակատամարտի մղող խմբապետի վարքագծից: Պատերազմի հռետորությունը Կովկասում սաստկանում է: Հայաստանը հոխորտանքներին գերազանցապես չի պատասխանում: Ինչպես Ջոն Քեննեդին է նշել. «Մենք կարիք չունենք սպառնալիքներ տեղալու, որպեսզի ապացուցենք, որ հաստատակամ ենք»: Բայց դրանով հարցը չի լուծվում: Հոխորտանքը նույնպես բռնություն է, իսկ բռնությունը բռնություն է ծնում:

Զավեշտն այնտեղ է հասել, որ հարյուրավոր միլիոններ մսխող ադրբեջանական քարոզչությունը ամենուր և անընդհատ փորձում է ագրեսորի պիտակ կպցնել Ղարաբաղին, մարդկանց, ովքեր ստիպված են եղել զենք վերցնել բառացիորեն չբնաջնջվելու համար: Նման գործելաոճը հիշեցնում է ֆրանսիական ասացվածքը. «Այս արարածը շատ կատաղի է. հենց հարձակվում ես` սկսում է պաշտպանվել»: Իրականությունն այն է, որ Ղարաբաղում ապրող ժողովուրդը այսօր էլ և միշտ պատրաստ է լինելու պաշտպանել գոյության իր իրավունքը, պաշտպանել իր արժեքները, իր եկեղեցիներն ու խաչքարերը:

Այսօր Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը կայացած պետություն է իր կառույցներով, բանակով և որ ամենակարևորն է` սեփական ճակատագիրն ինքնուրույն տնօրինող քաղաքացիներով: Այսօր ի դեմս Արցախի` մենք, ինչպես նաև ողջ միջազգային հանրությունը, գործ ունենք ազատության, ինքիշխանության և ժողովրդավարության իդեալները կյանքի կոչող արդիական հանրապետության հետ, որ ի հեճուկս բոլոր օբյեկտիվ և արհեստական դժվարությունների, ծանր փորձությունների, առաջընթաց է ապրում, կայացնում պետական-ժողովրդավարական ինստիտուտները, զարգացնում իր տնտեսությունն ու մշակույթը, պաշտպանում խաղաղությունը: Եվ ամենևին էլ պատահական չէ, որ հեղինակավոր «Ֆրիդըմ Հաուս» կազմակերպությունը իր «Ազատությունն աշխարհում» զեկույցում Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը դասում է աշխարհի մասամբ ազատ ժողովրդավարության երկրների շարքը, մինչդեռ Ադրբեջանը նույն դասակարգման համաձայն համարվում է անազատ: Ինչպես ասում են` մեկնաբանություններն ավելորդ են…

Եզրակացությունը միանշանակ է. անցել են սեփական հողի վրա ապրող ժողովրդի գաղութացման ժամանակները: Մեր համոզմունքն է, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը պետք է հենվի մարդու իրավունքների և Ղարաբաղի ժողովրդի` որպես հավաքական ինքնության արտացոլողի կամքի վրա: Միայն այդ դեպքում լուծումը կարող է լինել տևական, իրականանալի և խաղաղ: Այդպիսի լուծման այլընտրանքը Ղարաբաղի ժողովրդի համար բռնի վերադարձն է Ադրբեջանի կազմ, ինչն անխուսափելիորեն կբերի Լեռնային Ղարաբաղի հայա-թափությանը: Ինչպես ասում են` երրորդը տրված չէ: Մանավանդ, որ վերջին 20 տարվա ընթացքում ԼՂ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը Ադրբեջանի կողմից որակվում է որպես "հանցագործ": Հետևաբար, հաշվի առնելով նման այլընտրանքի հետևանքները, մենք հստակորեն բացառում ենք որևէ ճնշման տակ Ղարաբաղի հարցում այնպիսի զիջումների գնալը, որոնք կվտանգեն Արցախի ժողովրդի ֆիզիկական գոյությունն ու անվտանգությունը, արժանավայել ապրելու իրավունքը:
...
Ամբողջությամբ այստեղ: