Մատաղ

[Մեղապարտ]

Ահա դարեր շարունակ թե ինչու՞ են վանականների մի մասը ընդվզում ,տալիս ես հարց և չես ստանում պատասխան , իսկ տված հարցի համար մտնում ես խուցը
Հայ առաքելական եկեղեցին Արևապաշտական գաղափարախոսությունից շատ ծիսական արարողու թյուններ է վերցրել այդ մասին բավականին մշուշոտ ասում է նաև եկեղեցին, ներկայացնելով այն որպես ժողովրդական սովորություն , մոռանալով ասել , որ այդ սովորությունները Արևապաշտական դավանանքի մեջ նույնքան կայուն տեղ ունեին , ինչպես հիմա ունեն հայ առաքելական եկեղեցու տոնետի մեջ:
Նշենք մի քանիսը
Տրնդեզ, վարդիվոր, մատաղ, (նշել եմ այնպես ինչես այսօր արտասանվում են):
Մատաղի սովորույթը նախաքրիստոնեական աշխարհի համար կայուն արարողություն էր , որի միջոցով կրոնական տարբեր ուղղություններում ծիսական ակտէր էին կատարում:
Օրինակ շատ տարածված էր ընտանի կենդանիներից զոհաբերել խոյ և ցուլ :
Այս երկու կենդանիների զոհաբերության հետ շատ հայտնի ավանդապատումներ կան, որոք մեկնաբանում և բացատրում են թե ինչու հենց հատկապես խոյ և ցուլ:
Հիմնականում այս զոհաբերությունը կատարվում էր արևապաշտական գաղափարախոսության ընդիմա խոսների կողմից , որպես արևապաշտական խորհրդանշան կենդանիների ոչնչացման ակտ որը և կոչվում էր զոհաբերություն, այսինքն առաջին զոհաբերությունը ըստ հնագույն ավանդապատումների լուսնապա շտական և կրակապաշտական աշխարհի կողմից ճանաչվել են արևապաշտական խորհրդանիշ կենդա նիներ համարվող խոյը , հետագայում ցուլը:
Մ.թ. առաջ 300 թվականներին հելենիզմի տարածումից հետո զոհաբերության կանոնակարգը վերածվեց ուժի և կարողության ցուցադրման երևույթի և այդպես այն մնաց մինչև քրիստոնեության հաստատումը:
Ինչես տեսնում ենք նախաքրիստոնեական գաղափարախոսության ոչ արևապաշտական գաղափարա խոսության մեջ կա զոհ և զոհաբերույուն որը արտահայտվում է խոյի և ցուլի սպանությամբ՝ իբրև զոհ:
Քրիստոնեական գաղափարախոսությունը այս զոհաբերման արարողությունը կոչում է մատաղ տալով նրան փրկության երանգ , ըստ էության քրիտոնեական գաղափարախոսությունը ընդունեց այս ծիսական համա կարգը տալով նրան «մատաղ» ծիսական անունը: Ծիսական արարողության մեջ առավելություն տրվում է արու կենդանիներին , նախնտրելի է տնային կենդանիներց խոյը ,ցուլը և աքլորը:
(շարունակելի)
Հ.Գ.
Ինձ թվում է մինչև իմ շարունակելը մեր հարգաժան Սարկավագները կտան մեզ բացատրություն «մատաղ»տերմինի ծագման մասին:
Ամեն