Հերմայոնի Գրեյնջերի սինդրոմը, կամ գիտունիկներ

[Grieg]

Նենց ուսանողներ կան չէ՞, քննությունից առաջ.
-Վա՜յ ես չեմ պարապել ընդհանրապես, ի՞նչ եմ անելու, հաստատ լիկվիդ եմ ընկնելու:
-Մտնում հինգ են ստանում, հարցնում ես բա ոնց եավ տենց:

եսել ժամանակին հավատում եի ետ մարդկանց ասածին ու օրինակ վերցնելով արխային չեի սովորում

[Ուլուանա]

Համաձայն եմ։
Չեմ հիշում, թե ով, բայց մի խելոք մարդ ժամանակին ասել է. «Մենք չենք հանդուրժում մարդկանց այն թերությունները, որոնք ինքներս ունենք»։

Համաձայն չեմ։ Հա, շատ դեպքերում մեր ունեցած թերություններն ուրիշի մեջ նկատելիս չենք հանդուրժում, բայց չհանդուրժելը դեռ չի նշանակում, որ պարտադիր մենք էլ ունենք այդ թերություններից։ Օրինակ, եթե ես անարդարությունը չեմ հանդուրժում, ուրեմն անարդա՞ր եմ։ Կատարյալ անհեթեթություն։

[ivy]

Համաձայն չեմ։ Հա, շատ դեպքերում մեր ունեցած թերություններն ուրիշի մեջ նկատելիս չենք հանդուրժում, բայց չհանդուրժելը դեռ չի նշանակում, որ պարտադիր մենք էլ ունենք այդ թերություններից։ Օրինակ, եթե ես անարդարությունը չեմ հանդուրժում, ուրեմն անարդա՞ր եմ։ Կատարյալ անհեթեթություն։

Դե իմ դեպքում շատ հաճախ հենց էդպես է. կան մարդկային հականիշներ, որոնք քննադատում եմ, բաներ, որոնք երբեք ինքս չեմ անի կամ որոնք ուղղակի նյարդայնացնում են, բայց հենց այն, ինչը վերաբերում է ուրիշների մեջ չհանդուրժելուն (այս բառը համարում եմ մի քիչ ավելի խսիտ, քան ուղղակի չընդունելը), հաճախ իմ սեփական թերություններն են։ Երևի աֆորիզմի հեղինակի տեսանկյունից էլ է էդպես. բայց դե իհարկե չի կարելի ընդունել՝ որպես դոգմա... ոչ էլ որպես կատարյալ անհեթեթություն, քանի որ առնվազն երկու հոգի դրա մեջ ճշմարտություն են տեսնում։

[StrangeLittleGirl]

Դե իմ դեպքում շատ հաճախ հենց էդպես է. կան մարդկային հականիշներ, որոնք քննադատում եմ, բաներ, որոնք երբեք ինքս չեմ անի կամ որոնք ուղղակի նյարդայնացնում են, բայց հենց այն, ինչը վերաբերում է ուրիշների մեջ չհանդուրժելուն (այս բառը համարում եմ մի քիչ ավելի խսիտ, քան ուղղակի չընդունելը), հաճախ իմ սեփական թերություններն են։ Երևի աֆորիզմի հեղինակի տեսանկյունից էլ է էդպես. բայց դե իհարկե չի կարելի ընդունել՝ որպես դոգմա... ոչ էլ որպես կատարյալ անհեթեթություն, քանի որ առնվազն երկու հոգի դրա մեջ ճշմարտություն են տեսնում։

Երրորդն եմ

[Հակոբ Գեւորգյան]

Այն ինչ արագ սկսվի, արագ էլ կավարտվի։

Իմ կարծիքով հանգստությունը շրջապատին էլ է հանգստացնում։

[Ֆրեյա]

Ու՜խ, էս աչքիս իմ մասին էր: Ես լավ էլ խելացի եմ ու լավ էլ սիրում եմ իմ գիտելիքները ցույց տալ: Բա ի՞նչ, հո թաքուն չեմ պահելու: Համ էլ գիտեմ, որ մարդիկ դրանից ներվայնանում են, հատկապես երբ գիտակցում են, որ էդքան բան չգիտեն: Օգտագործում եմ նաև մարդկանց ներվայնացնելու համար:

Իսկ ինչ վերաբերում է պարապել-չպարապելուն, ես միշտ էլ մեր գերազանցիկների միջին պարապածից քիչ եմ պարապում, քննությունից առաջ ասում եմ «բան չգիտեմ», բայց ինձ սիրուն աչքերիս համար «գերազանց» են դնում

Իզուր ես քո վրա վերցնում, ես այս թեման բացելուց բնավ քեզ չեմ նկատի ունեցել, Բյուր.
Հետո, մի քիչ թեման շեղել են, իրականում քննությունների հետ կապված ծամածռությունները չի որ կուզեի քննարկենք… Քննությունները ընդամենը կյանքի բազմանկյան անկյուններից մեկն է, եթե շատ եք ուզում իմանալ, ես էլ էի միշտ ասում, որ ամբողջը չեմ հասցրել կարդալ, որ լիքը հարցեր չգիտեմ, ու գնում հինգ էի ստանում, որովհետև մենակ կարդալով չի էլի, որ քննություն են ստանում, մի քանի բաներից գաղափար ունենալով կարող ես մնացածը ինքդ դուրս բերել ու պատասխան տալ մեկ այլ հարցի, ինչը գուցե մեկ ուրիշը չի կարող և գնում ցածր է ստանում, հետո ինչ՞

Իսկ եթե կարծում ես, որ իրեն նման ես, ապա շատ վատ է, որովհետև Ռոուլինգը Հերմայոնիին բնութագրում է որպես մի մարդ, ով ընկերություն անել չգիտի, ում համար առաջնային է «կրծելը» և լավագույնը լինելը, իսկ ընկերությունը թքած /դա առաջին գրքում/, հաջորդ գրքեորւմ ցույց է տալիս, որ Հերմայոնին սկսում է գնահատել իր ընկերներին, հասկանում է, որ միայն շատ բան իմանալով մարդը մարդ չի դառնում, և ընդհարապես, Հարրին իրենից տաղանդավոր էր, բայց դուրսպրծուկություն չէր անում իսկ ընկերության մեջ մարդիկ չեն ձգտում իրար գիտական նոկաուտների ենթարկել:
Ու ընդհանրապես, կուզեի խոսել մարդկանց մասին, ովքեր իրենց համարում են գիտակ ամեն հարցում, ու իրենց քիթը խոթում են ամեեեն ինչի մեջ, իրենց կարծիքներով, որի վրա շատ դեպքերում ասենք մարդիկ թքած ունեն ու ոչ էլ իրանց հետաքրքրում է, թե դու ինչպես ես արտահայտվում, բայց չէ, կան մարդիկ, որ անկախ ամեն ինչից պետք է իրենց էքսպերտային կարծիքը ասեն, ընդ որում կրիտիկայի ենթարկելով:

Եւ իվրջո, ամեն մարդ կարող է գիտակ լինել մի ոլորտում չի կարող ամմեն ինչ իմանալ, դուրս է գլիսա ինչպես ինքն է վրա տալիս իր գիտելիքներով մեկի վրա, մեկ այլ մրադ էլ իր վրա պետք է վրա տա ու անընդհատ իրար միս ուտեն՞՞՞՞

[*e}|{uka*]

Իսկ եթե կարծում ես, որ իրեն նման ես, ապա շատ վատ է, որովհետև Ռոուլինգը Հերմայոնիին բնութագրում է որպես մի մարդ, ով ընկերություն անել չգիտի, ում համար առաջնային է «կրծելը» և լավագույնը լինելը, իսկ ընկերությունը թքած /դա առաջին գրքում/, հաջորդ գրքեորւմ ցույց է տալիս, որ Հերմայոնին սկսում է գնահատել իր ընկերներին, հասկանում է, որ միայն շատ բան իմանալով մարդը մարդ չի դառնում, և ընդհարապես, Հարրին իրենից տաղանդավոր էր, բայց դուրսպրծուկություն չէր անում իսկ ընկերության մեջ մարդիկ չեն ձգտում իրար գիտական նոկաուտների ենթարկել:
Ու ընդհանրապես, կուզեի խոսել մարդկանց մասին, ովքեր իրենց համարում են գիտակ ամեն հարցում, ու իրենց քիթը խոթում են ամեեեն ինչի մեջ, իրենց կարծիքներով, որի վրա շատ դեպքերում ասենք մարդիկ թքած ունեն ու ոչ էլ իրանց հետաքրքրում է, թե դու ինչպես ես արտահայտվում, բայց չէ, կան մարդիկ, որ անկախ ամեն ինչից պետք է իրենց էքսպերտային կարծիքը ասեն, ընդ որում կրիտիկայի ենթարկելով:
Եւ իվրջո, ամեն մարդ կարող է գիտակ լինել մի ոլորտում չի կարող ամմեն ինչ իմանալ, դուրս է գլիսա ինչպես ինքն է վրա տալիս իր գիտելիքներով մեկի վրա, մեկ այլ մրադ էլ իր վրա պետք է վրա տա ու անընդհատ իրար միս ուտեն՞՞՞՞

Բայց Օրիորդ Գրեյնջերը սինդրոմ չուներ : Կարծում եմ վատ չի , որ երեխան աշխատասեր է, ձգտում ունի ամեն ինչից գաղափար ունենալ : Քանի , որ նա նոր էր հայտվնել Խորվրդսում, որտեղ ամեն ինչ իրեն անծանոթ էր, օտար, ինքը իր իմացությամբ էր փորձում աչքի ընկնել: Բայց հետո նկատեց, որ դա անտեղին է, որ այսպես թե այնպես իր հետ գիտելիքների համար չեն ուզում ընկերանալ
Իսկ ինչ վերաբերում է բատանիկներին, իրենք էլ կյանքի իմաստը այդպես են գտել ու եթե ամեն տեղ էլ քիթը խոթում են՝ լավ են անում, թույլ մի տուր թող չխոթեն
Ու ընդհանրապես բանիմաց մարդը չպիտի իր գիտելիքները ամեն մեկի առաջ ի ցույց դնի ու ամեն մեկին ապացուցի, որ ինքը ավելի խելացի է, դա անխելքություն է, ցուցամոլություն : Ու ընդհանապես երևի դա կոմպլեքս է, այդ կերպ իրենք պաշտպանվում են

[ivy]

Հերմայոնին... հմմ... ես կնախընտրեմ Հերմիոնա տարբերակը։ Ուզում էի ասել, որ Հերմիոնան քիչ կապ ունի այն քննարկումների հետ, որոնք արվում են այս թեմայում։ Խոսքը անպոչ գդալների ու դուրսպրծուկների մասին չի, ովքեր անընդհատ մեջ են ընկնում՝ փորձելով տպավորություն թողնել դասախոսների վրա՝ իրականում լինելով տգետ։

Հերմիոնան իսկապես խելացի էր ու գիտուն։ Ի դեպ, իմ սիրած կերպարներից մեկն է։
Հա, սկզբում Հերմիոնան ընկերներ ունենալ չէր կարողանում, որովհետև լրիվ ապրում էր իր գրքերի ու գիտելիքների աշխարհում, որոնք էլ իր միակ ընկերներն էին։ Բայց հետո ամեն ինչ փոխվեց, ու եթե չլինեին Հերմիոնայի խորը գիտելիքները, նրա նոր ընկերները հազար անգամ կընկնեին ու կմնային փորձանքի մեջ։ Ինձ թվում է՝ հենց սա էլ փորձել է ցույց տալ հեղինակը, որ «կրծողները» իրականում կարող են լավ ընկերներ լինել, եթե նրանց հնարավորություն տալ, իսկ խելացի ու գիտուն լինելը շատ օգտակար է ոչ միայն այն կրողի համար, այլև նրա շրջապատողների։

Հերմիոնայի նման մարդիկ ապրում են մեր շուրջը, մեզնից շատերն են։ Ես միշտ հարգանքով եմ վերաբերվում նրանց, ովքեր խորը գիտելիքներ ունեն, ոչ միայն ուղղակի խելացի են, այլ իսկապես բանիմաց են, նման են հանրագիտարանի։ Ինչպիսի սոցիալական խնդիրներ էլ նրանք ունենան, միևնույն է արժանի են հարգանքի։ Իսկ այդ սոցիալական խնդիրները սովորաբար առաջանում են հասարակության մեջ նրանց հանդեպ գոյություն ունեցող ստերեոտիպների պատճառով, իհարկե նաև այն պատճառով, որ գիտունիկները իրենց ժամանակի մեծ մասն անցկացնում են գրքերի հետ։ Բայց հասարակության դերը այստեղ մեծ է, և եթե իսկապես օգտնել այդ մարդկանց՝ ձեռք բերելու ընկերներ և մտերմանալու մյուսների հետ, ապա դա կնպաստի նախ և առաջ հենց հասարակության զարգացմանը։

Հերմիոնայի սինդրոմը, եթե կուզեք դա այդպես անվանել, իմ կողմից չի դիտվում ՝ որպես բացասական։ Ընդունում եմ, որ այդ մարդկանց հետ հեշտ չի, նրանք երբեմն շատ փակ են, չգիտեն ինչպես շփվել, բայց հենց այստեղ է, որ մյուսները, ովքեր չունեն հաղորդակցման խնդիր, պիտի օգնեն նրանց, իսկ Հերմիոնաներն էլ իրենց հերթին կօգնեն ուրիշներին՝ լինելու ավելի բանիմաց և դուրս գալու դժվար իրավիճակներից, որտեղ անհրաժեշտ են գիտելիքներ։

Ինչ վերաբերում է ամեն տեղ քո գիտելիքները ցույց տալու ցանկությանը, ապա ես դա չեմ մեղադրում. ինձ թվում է՝ լրիվ բնական ցանկություն է, երբ իսկապես ունես լավ գիտելիքներ։

[ivy]

Ու՜խ, էս աչքիս իմ մասին էր: Ես լավ էլ խելացի եմ ու լավ էլ սիրում եմ իմ գիտելիքները ցույց տալ: Բա ի՞նչ, հո թաքուն չեմ պահելու: Համ էլ գիտեմ, որ մարդիկ դրանից ներվայնանում են, հատկապես երբ գիտակցում են, որ էդքան բան չգիտեն: Օգտագործում եմ նաև մարդկանց ներվայնացնելու համար:

Իսկ ինչ վերաբերում է պարապել-չպարապելուն, ես միշտ էլ մեր գերազանցիկների միջին պարապածից քիչ եմ պարապում, քննությունից առաջ ասում եմ «բան չգիտեմ», բայց ինձ սիրուն աչքերիս համար «գերազանց» են դնում

Բյուր, դու մի քիչ չափազանցրել ես խեղճ Հերմիոնայի կերպարը, բայց քո նկարագրածը իսկը դու էիր։
Ես Հերմիոնային ավելի հանգիստ մարդու կնմանեցնեի, ավելի ճիշտ մեկին՝ ով կարողանում է ավելի զուսպ լինել։ Խոսքը գիտելիքների ցույց տալու զսպվածության մասին չի, այլ էմոցիաների։ Երևի մի քիչ էլ ինձ է նման, թեև ես շատ բանիմաց չեմ, բայց իմացածս անպայման ցույց եմ տալիս։ Հետն էլ ավելի շատ ինքս իմ մտքերի մեջ եմ ապրում, քան մարդկանց հետ։

[Ֆրեյա]

Ivy, ինձ թվում է զիուր եք այդքան խիստ ձեր նկատմամբ, շատ չենք շփվել իրար հետ, լավ չեմ ճանաչում քեզ կյանքում, բայց առաջին տպավորությամբ չէի ասի, որ դու քեզ գիտունիկի նման ես պահում:
Հետո, սխալ մի հասկացեք ինձ, ես երբեք չեմ ասել, որ պետք չէ հարգել այդ մարդկանց գիտելիքները, հակառակը՝ մարդու մեջ երևի թե ամենից շատ գնահատում եմ խելքը և բանիմացությունը:
Ճիշտ նկատեցիր, եթե Հերմայոնին չլիներ, բոլորը կորած էին Բայց նա էլ էր փոխվել, այլևս չէր երեսով տալիս ընկերներին իր բանիմացությունը
Կարծում եմ մարդ, ով բանիմաց է, խելացի է, իմաստուն է իսկապես կարիք չունի ապացույցների, բոլորը այնպես էլ գիտեն՝ ինքն ով…
Մի ժամանակ ինձ էլ էին որոշ մարդիկ մեղադրում, որ ինձ գիտունիկի նման եմ պահում, հենց մի բան էի ասում, որ իրենք չգիտեին, գուց ինչ-որ տեղ էլ այդպիսի մեղադրանքներ հորինում են մարդիկ, ով նեղվում է կողքինից Ամեն դեպքում չէի ուզենա նման մարդ լինել...

[ivy]

Ivy, ինձ թվում է զիուր եք այդքան խիստ ձեր նկատմամբ, շատ չենք շփվել իրար հետ, լավ չեմ ճանաչում քեզ կյանքում, բայց առաջին տպավորությամբ չէի ասի, որ դու քեզ գիտունիկի նման ես պահում:
Հետո, սխալ մի հասկացեք ինձ, ես երբեք չեմ ասել, որ պետք չէ հարգել այդ մարդկանց գիտելիքները, հակառակը՝ մարդու մեջ երևի թե ամենից շատ գնահատում եմ խելքը և բանիմացությունը:
Ճիշտ նկատեցիր, եթե Հերմայոնին չլիներ, բոլորը կորած էին Բայց նա էլ էր փոխվել, այլևս չէր երեսով տալիս ընկերներին իր բանիմացությունը
Կարծում եմ մարդ, ով բանիմաց է, խելացի է, իմաստուն է իսկապես կարիք չունի ապացույցների, բոլորը այնպես էլ գիտեն՝ ինքն ով…
Մի ժամանակ ինձ էլ էին որոշ մարդիկ մեղադրում, որ ինձ գիտունիկի նման եմ պահում, հենց մի բան էի ասում, որ իրենք չգիտեին, գուց ինչ-որ տեղ էլ այդպիսի մեղադրանքներ հորինում են մարդիկ, ով նեղվում է կողքինից Ամեն դեպքում չէի ուզենա նման մարդ լինել...

Ինձ թվում է՝ մենք տարբեր բաների մասին ենք խոսում։ Կամ էլ ուղղակի Հերմիոնային ենք տարբեր կերպ ընկալում։ Ինձ համար այդ կերպարը մինչ քո թեմայի բացվելը երբևիցե չի ընկալվել՝ որպես բացասական։ Ու Հերմիոնային նման լինելը ինձ հմար ավելի շատ գովեստի է նման, քան քո ասած «խիստ վերաբերմունքի»։ Եթե քննարկում ենք դուրսպրծուկներին, ապա ուրիշ բան։ Բայց եթե Հերմիոնայի կերպարն ենք քննարկում, ապա նա դուրսպրծուկ չէր, ու իր գիտունիկությունն էլ հեչ վատ բան չէր։ Կամ էլ դու ուղղակի ավելի շատ ֆիքսված ես առաջին գրքի իր բնութագրի վրա, որտեղ ինքն ուղղակի չգիտեր, թե ինչպես իրեն պահել նոր միջավայրում ու փորձում էր ինքնահաստատվել իր գիտելիները ցույց տալով։ Բայց հետագա Հեմիոնան հոյակապ կերպար է՝ ողջախոհ, հոգատար, միշտ պատրաստ օգնելու ընկերներին ու անչափ խելացի։ Դրանով հեղինակը ցույց է տալիս «գերազանցիկ աղջիկների» բոլոր դրական կողմերը։
Նորից եմ ասում, եթե փուչ ցուցամոլներին ենք քննարկում, ապա ուրիշ բան, բայց եթե Հերմիոնայի գիտունիկությունն ենք քննարկում, ապա այն դրական ընկալելը ավելի քան բնական եմ համարում։

[StrangeLittleGirl]

Իզուր ես քո վրա վերցնում, ես այս թեման բացելուց բնավ քեզ չեմ նկատի ունեցել, Բյուր.

Մտքովս չի էլ անցել, թե ինձ ես նկատի ունեցել

Ու ընդհանրապես, կուզեի խոսել մարդկանց մասին, ովքեր իրենց համարում են գիտակ ամեն հարցում, ու իրենց քիթը խոթում են ամեեեն ինչի մեջ, իրենց կարծիքներով, որի վրա շատ դեպքերում ասենք մարդիկ թքած ունեն ու ոչ էլ իրանց հետաքրքրում է, թե դու ինչպես ես արտահայտվում, բայց չէ, կան մարդիկ, որ անկախ ամեն ինչից պետք է իրենց էքսպերտային կարծիքը ասեն, ընդ որում կրիտիկայի ենթարկելով:

Բայց դրա մեջ ի՞նչ վատ բան կա:

Ընդհանրապես, ինձ համար էլ է Հերմիոնան շատ դրական կերպար: Ճիշտ է՝ ես գրքերը չեմ կարդացել, մենակ ֆիլմերն եմ դիտել, բայց հենց առաջինից էլ նա ինձ դուր է եկել: Ես ընդհանրապես «կրծող» բառի տակ ուրիշ բան եմ հասկանում, այն է՝ օր ու գիշեր նստել ու նույն բանն անընդհատ կարդալ՝ մինչև տեղ հասնի: Իսկ Հերմիոնան այդպիսին չէր: Բացի դրանից, որ գիտելիքներն անընդհատ ավելացնում էր, նաև խելացի էր: Ու ընդհանրապես, էդ տեսակետից ես Հերմիոնային նման եմ ու շատ էլ լավ է: Ռիփը ճիշտ նկատեց. մեր միակ տարբերությունը երևի էմոցիոնալ ոլորտն է:

Ինչպիսի սոցիալական խնդիրներ էլ նրանք ունենան, միևնույն է արժանի են հարգանքի։ Իսկ այդ սոցիալական խնդիրները սովորաբար առաջանում են հասարակության մեջ նրանց հանդեպ գոյություն ունեցող ստերեոտիպների պատճառով, իհարկե նաև այն պատճառով, որ գիտունիկները իրենց ժամանակի մեծ մասն անցկացնում են գրքերի հետ։ Բայց հասարակության դերը այստեղ մեծ է, և եթե իսկապես օգտնել այդ մարդկանց՝ ձեռք բերելու ընկերներ և մտերմանալու մյուսների հետ, ապա դա կնպաստի նախ և առաջ հենց հասարակության զարգացմանը։

Ռի՛փ, ես համաձայն չեմ, որ նրանց պետք է օգնել: Կարծում եմ՝ էդ մեկուսացվածությունն իրենք են ընտրում, և դրա մեջ ոչ մի վատ բան չկա: Սեփական փորձից եմ ասում

[Ուլուանա]

Ռի՛փ, ես համաձայն չեմ, որ նրանց պետք է օգնել: Կարծում եմ՝ էդ մեկուսացվածությունն իրենք են ընտրում, և դրա մեջ ոչ մի վատ բան չկա: Սեփական փորձից եմ ասում

Բյուր, չես կարող միանշանակ ասել. ճիշտ է, հնարավոր է, որ իրենք ընտրած լինեն մեկուսացվածությունը, բայց հնարավոր է նաև, որ իրոք մարդկանց հետ հաղորդակցման հարցում խնդիրներ (բարդույթներ) ունենան, իսկ այդ դեպքում նրանք իսկապես օգնության կարիք են ունենում։

[StrangeLittleGirl]

Բյուր, չես կարող միանշանակ ասել. ճիշտ է, հնարավոր է, որ իրենք ընտրած լինեն մեկուսացվածությունը, բայց հնարավոր է նաև, որ իրոք մարդկանց հետ հաղորդակցման հարցում խնդիրներ (բարդույթներ) ունենան, իսկ այդ դեպքում նրանք իսկապես օգնության կարիք են ունենում։

Ախր սրանից էլ եմ ջղայնանում. եկեք ընդունենք, որ նրանք նորմալ, առողջ մարդիկ են, ձեզնից ոչնչով պակաս չեն: Դուք ո՞վ եք, որ որոշեք՝ նրան օգնել պետք է, թե ոչ:

[Ուլուանա]

Ախր սրանից էլ եմ ջղայնանում. եկեք ընդունենք, որ նրանք նորմալ, առողջ մարդիկ են, ձեզնից ոչնչով պակաս չեն: Դուք ո՞վ եք, որ որոշեք՝ նրան օգնել պետք է, թե ոչ:

Բյուր, եթե քո ասածով առաջնորդվենք ու մտածենք, թե մենք ով ենք, որ ընդհանրապես որևէ մեկին օգնենք, ուրեմն ոչ մեկի երբեք չպիտի օգնենք։ Եթե մեկին օգնում ես, դա չի նշանակում, թե համարում ես, որ նա քեզնից ինչ–որ բանով պակաս է։ Էս ի՞նչ նորություն էր։ Եթե դու ուրիշի օգնությունը նման կերպ ես ընկալում, այսինքն՝ իրեն քեզնից վեր դասելու ու քեզնից ավել լինելու դրսևորում, ապա դա քո խիստ սուբյեկտիվ վերաբերմունքն է ու հաստատ ոչ առողջ։
Կյանքը ցույց է տվել, որ այդպիսի մարդիկ, այո՛, հենց շատ դեպքերում նման օգնության կարիք ունենում են։ Էլի եմ ասում. ոչ միշտ, բայց շատ դեպքերում։ Իսկ եթե չունեն, ապա ոչ ոք էլ նրանց զոռով չի կարող «օգնել»։ Իսկ պարզելը՝ դրա կարիքն ունեն, թե ոչ, կարծում եմ, այնքան էլ բարդ ու երկարատև գործընթաց չի, և պետք չի դրանից լուրջ խնդիր սարքել ու բորբոքվել։