Արցախի հիմնախնդիրը

[Վիշապ]

Ինչ-որ «ԱՆԻ» (Հայկական Ուսումնասիրությունների Անի Կենտրոն, համակարգող՝ Թաթուլ Հակոբյան) հրապարակել է Կազանյան փաստաթուղթը, որը մի երկու խոսքով տարածքների հանձնման ու ինչ-որ անորոշ ստատուսի մասին է: Այնպիսի տպավորություն է, թե սա հրամցվում է մեզ որպես անբեկանելի իրականություն:
Իմ թշվառ կարծիքով, նման է, որ հայերս մեր պատմության մեջ հերթական անգամ հիմարագույն վիճակում ենք հայտնվել՝ ապակողմնորոշված, մոլորված, էյֆորիայի մեջ, ու ոնց որ միակ բանում որ մենք միավորված ենք, դա միավորված գրողի ծոցը գնալնու հակվածություններն են: Ժիրայր Սեֆիլյանն ու մնացած ըմբոստները բանտում են, «քաղաքական գիգանտներն» ու «ադեկվատները» համախմբված են ու պատրաստակամ աղուհացով դիմավորելու ենիչերիներին, իսկ ինտելեկտուալ երիտասարդության ամենակարևոր խնդիրները սեռական փոքրամասնությունների հոգեբանական կաշկանդվածության հարցերն են:
Ես փոքր ժամանակ փաստորեն մի բան գիտեի, որ զղջում էի, թե ինչի չինացի չեմ ծնվել:

[Գաղթական]

Ինչ-որ «ԱՆԻ» (Հայկական Ուսումնասիրությունների Անի Կենտրոն, համակարգող՝ Թաթուլ Հակոբյան) հրապարակել է Կազանյան փաստաթուղթը, որը մի երկու խոսքով տարածքների հանձնման ու ինչ-որ անորոշ ստատուսի մասին է: Այնպիսի տպավորություն է, թե սա հրամցվում է մեզ որպես անբեկանելի իրականություն:
Իմ թշվառ կարծիքով, նման է, որ հայերս մեր պատմության մեջ հերթական անգամ հիմարագույն վիճակում ենք հայտնվել՝ ապակողմնորոշված, մոլորված, էյֆորիայի մեջ, ու ոնց որ միակ բանում որ մենք միավորված ենք, դա միավորված գրողի ծոցը գնալնու հակվածություններն են: Ժիրայր Սեֆիլյանն ու մնացած ըմբոստները բանտում են, «քաղաքական գիգանտներն» ու «ադեկվատները» համախմբված են ու պատրաստակամ աղուհացով դիմավորելու ենիչերիներին, իսկ ինտելեկտուալ երիտասարդության ամենակարևոր խնդիրները սեռական փոքրամասնությունների հոգեբանական կաշկանդվածության հարցերն են:
Ես փոքր ժամանակ փաստորեն մի բան գիտեի, որ զղջում էի, թե ինչի չինացի չեմ ծնվել:

տարածքներ հանձնելու գաղափարը նոր չի..
սրա մասին ուղղակի կամ աննուղակի կերպով շատ անգամներ են հայտարարել ՀՀ ամենաբարձր ատյաններից..
ավելին` անգամ ոչ բնակեցվում էին, ոչ էլ որևէ տեսակի ներդրումներ կատարվում ԼՂԻՄ-ից դուրս ընկած Արցախի տարածքում...
երբ է ինչ որ մեկը լուրջ հակադարձել, որ հիմա հակադարձի?
ու, որքան էլ որ ցավալի չլինի, մենք ընդհանրապես բացարձակ ոչ մի բանի շուրջ համախմբված չենք.. անգամ` գրողի ծոցը կորչելու հարցում..

[Վիշապ]

տարածքներ հանձնելու գաղափարը նոր չի..
սրա մասին ուղղակի կամ աննուղակի կերպով շատ անգամներ են հայտարարել ՀՀ ամենաբարձր ատյաններից..
ավելին` անգամ ոչ բնակեցվում էին, ոչ էլ որևէ տեսակի ներդրումներ կատարվում ԼՂԻՄ-ից դուրս ընկած Արցախի տարածքում...
երբ է ինչ որ մեկը լուրջ հակադարձել, որ հիմա հակադարձի?
ու, որքան էլ որ ցավալի չլինի, մենք ընդհանրապես բացարձակ ոչ մի բանի շուրջ համախմբված չենք.. անգամ` գրողի ծոցը կորչելու հարցում..

Նախ կազանյան փաստաթուղթը մանրամասներով վերջերս է մամուլում տարածվում:
Երկրորդ՝ ԼՂԻՄ-ից դուրս տարածքների չբնակեցվելն ու ներդրումներ չանելը չի համապատասխանում իրականությանը,
մասնավորապես Քարվաճառի բնակիչներին, իրենց դպրոցով ու մանկապարտեզով, կամ Հորադիզի վարելահողերը աչքովս եմ տեսել:
Եվ երրորդ՝ լուրջ հակադարձողները հիմա բանտում են:

Այսինքն, սա խոսում է անոռուգլխության մասին, մասնավորապես մեր իշխանությունները իրենք էլ չգիտեն թե ինչ են ուզում, «բալքիմ լավ կլնի» տարբերակով
խժռում ու ապրում են, աննպատակ:

[Գաղթական]

Նախ կազանյան փաստաթուղթը մանրամասներով վերջերս է մամուլում տարածվում:

խոսքը միայն Կազանի փաստաթղթի մասին չէ..
միշտ էլ՝ Մադրիդյան սկզբունքների հիման վրա բանակցելիս, հայկական կողմը, «փոխզիջում» ասելով ի նկատի է ունեցել տարածքների հանձնում...

Երկրորդ՝ ԼՂԻՄ-ից դուրս տարածքների չբնակեցվելն ու ներդրումներ չանելը չի համապատասխանում իրականությանը,
մասնավորապես Քարվաճառի բնակիչներին, իրենց դպրոցով ու մանկապարտեզով, կամ Հորադիզի վարելահողերը աչքովս եմ տեսել:

ճիշտ ես, ներողություն, պիտի ասեյի՝ 5 շրջաններում, այսինքն՝ Քարվաճառն ու Բերձորի մի մասը հանած..

Եվ երրորդ՝ լուրջ հակադարձողները հիմա բանտում են:

«հակադարձողներ» ասելով միայն Սեֆիլյանի՞ն ի նկատի ունես..
պետք է ասել, որ Սեֆիլյանը, որպես քաղաքական ֆիգուր միայն վերջին տարիներին է դաշտում հայտնվել, այն էլ՝ չի կարելի պնդել, որ նա ուներ հետևորդների հսկայական բանակ..

ինչ վերաբերում է լուրջ հակադարձելուն, ես նման բան չեմ տեսել..
այո՝ 4-օրյա պատերազմից հետո 2 հետաքրքիր քայլ ձեռնարկեց՝ իշխանություններին մերկացնելու ու ժողովրդին թմբիրից հանելու նպատակով (7մլն-ն ու հարձակման տեսագրությունը), բայց տարածքներ հանձնելու դեմ լուրջ անհնազանդությո՞ւն..


ծուռը նստենք, դուզը խոսանք..
ազատագրված տարածքների վրա մենք ոչ մի ռեալ իրավունք չունենք..
եթե ԼՂԻՄ-ի հետ կապված ասում ենք ժողովրդի կողմնորոշում և այլ, ապա մնացած տարածքները այդ արհեստական գծագրած սահմաններից դուրս են մնում..
խնդրում եմ ասած ճիշտ հասկանալ՝ ես էլ եմ համարում, որ դա մեր պատմական հայրենիքի հատվածն է ու պիտի պահենք.. խոսում էի միջազգային իրավունքից..
այլ հարց է, եթե էնքան հզոր լինենք, որ դեմներս խաղ չլինի, հա քնացնենք հարցը ու ոչ ոքի մտքով իսկ չանցնի մեր վրա ճնշում գործադրել ու ինչ որ բան պարտադրել...

[Վիշապ]

«հակադարձողներ» ասելով միայն Սեֆիլյանի՞ն ի նկատի ունես..
պետք է ասել, որ Սեֆիլյանը, որպես քաղաքական ֆիգուր միայն վերջին տարիներին է դաշտում հայտնվել, այն էլ՝ չի կարելի պնդել, որ նա ուներ հետևորդների հսկայական բանակ..

Այն որ Սեֆիլյանը ու էլի իր նման մի քանիսը չունեն հետևորդների լուրջ բանակ, դա մեր բոլորիս դժբախտությունն է: Մենք հայերս անկեղծ ու պարզ խոսքեր չենք սիրում, մեզ դա չափազանց պրիմիտիվ է թվում, մենք կարծում ենք, որ պարզ խոսողները դրանք մանկամիտ հիմարներ են: Դրա համար մեզ իշխում են անբարոյականները:

ինչ վերաբերում է լուրջ հակադարձելուն, ես նման բան չեմ տեսել..
այո՝ 4-օրյա պատերազմից հետո 2 հետաքրքիր քայլ ձեռնարկեց՝ իշխանություններին մերկացնելու ու ժողովրդին թմբիրից հանելու նպատակով (7մլն-ն ու հարձակման տեսագրությունը), բայց տարածքներ հանձնելու դեմ լուրջ անհնազանդությո՞ւն..

Լուրջ հակադարձելը սահմանիր, տեսնենք որորնք են լուրջն ու անլուրջը:

ծուռը նստենք, դուզը խոսանք..
ազատագրված տարածքների վրա մենք ոչ մի ռեալ իրավունք չունենք..
եթե ԼՂԻՄ-ի հետ կապված ասում ենք ժողովրդի կողմնորոշում և այլ, ապա մնացած տարածքները այդ արհեստական գծագրած սահմաններից դուրս են մնում..
խնդրում եմ ասած ճիշտ հասկանալ՝ ես էլ եմ համարում, որ դա մեր պատմական հայրենիքի հատվածն է ու պիտի պահենք.. խոսում էի միջազգային իրավունքից..
այլ հարց է, եթե էնքան հզոր լինենք, որ դեմներս խաղ չլինի, հա քնացնենք հարցը ու ոչ ոքի մտքով իսկ չանցնի մեր վրա ճնշում գործադրել ու ինչ որ բան պարտադրել...

Էս մոլորակի վրա տարածքների իրավունքները պատմականորեն որոշվել, և որոշվում է ժողովուրդների անվտանգությունով, այսինքն ապրելու իրավունքով: Մի հատ օրինակ ասա, որ ինչ-որ տարածք մեկից տրվել է մյուսին հանուն միջազգային օրենքի կամ իրավունքի:
Մենք այդ տարածքների վրա այնքան իրավունք ունենք, ինչքան ազերները հայերի ականջներ կտրելու: Իմ կարծիքով «պատմական հայերնիքը» չաշխատող, անտրամաբանական ու անսկզբունքային հիմք է հողերի վրա իրավուքներ ունենալուն:
Էս հարևանների նկատմամբ «քաղաքակիրթ լինելը» կամ «խաղաղասեր» լինելը մեր դարավոր ամենամեծ հիմարությունն է, որի պատճառով մենք միայն տուժել ենք: Մենք առաջին հերթին լավ կլիներ քաղաքակիրթ լինեինք ինքներս մեր նկատմաբ, որ կարողանայինքն ինքներս մեր իրավունքները հասկանալ ու կոմպլեքսներից ազատվել:

[Գաղթական]

Մենք հայերս անկեղծ ու պարզ խոսքեր չենք սիրում, մեզ դա չափազանց պրիմիտիվ է թվում, մենք կարծում ենք, որ պարզ խոսողները դրանք մանկամիտ հիմարներ են: Դրա համար մեզ իշխում են անբարոյականները:

բացարձակ համաձայն չեմ ոչ պնդման հետ, ոչ դրանից բխող ենթադրության

Լուրջ հակադարձելը սահմանիր, տեսնենք որորնք են լուրջն ու անլուրջը:

մի օրինակ բերեցի` անհնազանդություն..
կարող է արտահայտվել ցույցերի տեսքով, մասսայական գործադուլների, հացադուլի..
բացեիբաց խոսում են հայրենիքդ թուրքին հանձնելուց, ժողովուրդդ բերանը ջուրա առել նստել, դու ինձնից հակադարձման սահմանում ես ուզում, բա եղավ ))
թե էդ հողերը միայն Սեֆիլյան են պետք..

Էս մոլորակի վրա տարածքների իրավունքները պատմականորեն որոշվել, և որոշվում է ժողովուրդների անվտանգությունով, այսինքն ապրելու իրավունքով: Մի հատ օրինակ ասա, որ ինչ-որ տարածք մեկից տրվել է մյուսին հանուն միջազգային օրենքի կամ իրավունքի:
Մենք այդ տարածքների վրա այնքան իրավունք ունենք, ինչքան ազերները հայերի ականջներ կտրելու: Իմ կարծիքով «պատմական հայերնիքը» չաշխատող, անտրամաբանական ու անսկզբունքային հիմք է հողերի վրա իրավուքներ ունենալուն:
Էս հարևանների նկատմամբ «քաղաքակիրթ լինելը» կամ «խաղաղասեր» լինելը մեր դարավոր ամենամեծ հիմարությունն է, որի պատճառով մենք միայն տուժել ենք: Մենք առաջին հերթին լավ կլիներ քաղաքակիրթ լինեինք ինքներս մեր նկատմաբ, որ կարողանայինքն ինքներս մեր իրավունքները հասկանալ ու կոմպլեքսներից ազատվել:

եղբայր ես չեմ ասել, թե տալը ճիշտա, որ հիմա էլ դա ապացուցող օրինակներ բերեմ..
գնում նստում ենք բանակցությունների սեղանին, որտեղ, բացի ազերիներից, ներկա են նաև միջազգային կազմակերպություններ: իսկ վերջինները հենվում են, կամ, համենայն դեպս, իմիտացիա են անում, որ միջազգային իրավունքն է կատարյալ ճշմարտությունը:
իսկ այդ միջազգային իրավունքը հետևողական է երկու իրարամերժ արժեքների հանդեպ` տարածքային ամբողջականություն ու ազգային փոքրամասնության ինքնորոշման իրավունք:

հիմա, երկու ելք կա.
կամ պիտի իրենց սիրալիր ժպտանք, բայց տակից մերն անենք (որի համար ոչ թափներնա ներում, ոչ դուխները),
կամ էլ պիտի ամեն գնով ապացուցենք, որ տարածքային ամբողջականություն տերմինը էս դեպքի հետ կապ չունի, քանի որ Ադրբեջանը էն գլխից հիմնվելա Եվրոպայի կողմից էդքան ատելի կոմունիստների քմահաճույքով ու մեր ազգային իրավունքները ոտնահարելով..

հիմա էլ ես եմ քեզ հարց տալիս`
բա ինչի չենք անում սա, կամ մեկ այլ կերպ պաշտպանենք մեր իրավունքները?

[Վիշապ]

բացարձակ համաձայն չեմ ոչ պնդման հետ, ոչ դրանից բխող ենթադրության

մի օրինակ բերեցի` անհնազանդություն..
կարող է արտահայտվել ցույցերի տեսքով, մասսայական գործադուլների, հացադուլի..
բացեիբաց խոսում են հայրենիքդ թուրքին հանձնելուց, ժողովուրդդ բերանը ջուրա առել նստել, դու ինձնից հակադարձման սահմանում ես ուզում, բա եղավ ))
թե էդ հողերը միայն Սեֆիլյան են պետք..

եղբայր ես չեմ ասել, թե տալը ճիշտա, որ հիմա էլ դա ապացուցող օրինակներ բերեմ..
գնում նստում ենք բանակցությունների սեղանին, որտեղ, բացի ազերիներից, ներկա են նաև միջազգային կազմակերպություններ: իսկ վերջինները հենվում են, կամ, համենայն դեպս, իմիտացիա են անում, որ միջազգային իրավունքն է կատարյալ ճշմարտությունը:
իսկ այդ միջազգային իրավունքը հետևողական է երկու իրարամերժ արժեքների հանդեպ` տարածքային ամբողջականություն ու ազգային փոքրամասնության ինքնորոշման իրավունք:

հիմա, երկու ելք կա.
կամ պիտի իրենց սիրալիր ժպտանք, բայց տակից մերն անենք (որի համար ոչ թափներնա ներում, ոչ դուխները),
կամ էլ պիտի ամեն գնով ապացուցենք, որ տարածքային ամբողջականություն տերմինը էս դեպքի հետ կապ չունի, քանի որ Ադրբեջանը էն գլխից հիմնվելա Եվրոպայի կողմից էդքան ատելի կոմունիստների քմահաճույքով ու մեր ազգային իրավունքները ոտնահարելով..

հիմա էլ ես եմ քեզ հարց տալիս`
բա ինչի չենք անում սա, կամ մեկ այլ կերպ պաշտպանենք մեր իրավունքները?

Չեմ ջոկում ինչի մասին ես խոսում… Սեֆիլյանենք ցույցեր կամ ցույցեր անելու փորձեր արել են, ու հիմնականում ծեծ են կերել կամ բանտարկվել են:
Մենք բերաններս ջուր ենք առել, նստել ենք, որովհետև հոգնած ենք և անհույս: Որովհետև մեջներս լիքը ոչ ադեկվատներ կան:
Միջազգային իրավունքից: Ազերները որ ապրիլին հարձկվեցին մեր դիրքերի վրա, գերու գլխատեցին, ծերերի ականջներ կտրեցին, ինչ-որ մեկին ինչ-որ բան է՞ին ապացուցել: Ինչ-որ ձևի պատասխանատւ եղա՞ն ինչ-որ միջազգային ատյանի առաջ: Թե՞ միջազգային իրավունքը մենակ հարիֆներիս համար է: Ստեղ ոչ մի ելք չկա բացի պաշտպանվելուց: Մնացած ելքերը հիմարություններ են: Իսկ պաշտպանվելու համար դիրքեր չեն հանձնում:

[Chuk]

Այն որ Սեֆիլյանը ու էլի իր նման մի քանիսը չունեն հետևորդների լուրջ բանակ, դա մեր բոլորիս դժբախտությունն է: Մենք հայերս անկեղծ ու պարզ խոսքեր չենք սիրում, մեզ դա չափազանց պրիմիտիվ է թվում, մենք կարծում ենք, որ պարզ խոսողները դրանք մանկամիտ հիմարներ են: Դրա համար մեզ իշխում են անբարոյականները:

Սեֆիլյանը իրա համակիրներին սկսեց կորցնել, երբ իրան շրջապատեցին մարդիկ, ովքեր բոլորովին պարզ չեն խոսում (Չուգասզյան, Եղնուկյան, Ավետիսյան և այլն), սկսեցին կազմել իրա տեքստերը, ասելիքը:

[Վիշապ]

Սեֆիլյանը իրա համակիրներին սկսեց կորցնել, երբ իրան շրջապատեցին մարդիկ, ովքեր բոլորովին պարզ չեն խոսում (Չուգասզյան, Եղնուկյան, Ավետիսյան և այլն), սկսեցին կազմել իրա տեքստերը, ասելիքը:

Ես էդ մարդկանց չեմ ճանաչում: Սեֆիլյանի խոսքերը ինչքան լսել եմ, պարզ ճշմարտանման բաներ են: Ու չգիտեմ ինքը ինչքան «կորցրած» համակիրներ ունի, աչքիս երբևիցե չի էլ ունեցել:

[Տրիբուն]

Սեֆիլյանը իրա համակիրներին սկսեց կորցնել, երբ իրան շրջապատեցին մարդիկ, ովքեր բոլորովին պարզ չեն խոսում (Չուգասզյան, Եղնուկյան, Ավետիսյան և այլն), սկսեցին կազմել իրա տեքստերը, ասելիքը:

Դե հա, Զուրաբյանը պիտի շրջապատեր, իր պարզ, հասկանալի, շատ տրամաբանված, իսկ հիմա նաև խիստ համախմբված խոսքով, որ համակիրներ ունենար։