Արցախի հիմնախնդիրը

[Գաղթական]

Բա Արծրունը ի՞նչ ա ասում:

Լավն էր ))

Միայն օդանավակայանի պահը չհասկացա:

[Վիշապ]

Ադրբեջանի կողմից գերեվարված Հայաստանի քաղաքացի Կարեն Ղազարյանի հարցով փաստաբանները դիմել են ՄԻԵԴ. դիմումին ընթացք է տրվել

Այ, ոնց որ կամաց-կամաց պետություն ենք ունենում:

[Աթեիստ]

Նոր հայկական դիրքեր նախիջևանյան սահմանում:

Մեզ հետ են Արծրուն Հովհաննիսյան, Դավիթ Թորոսյանը, Styopa Safaryanը, Tigran Harutyunyanը, Artur Danielian և այլոք:

Ինձ շատ հետաքրքիր ա, թե «միրուքը», նույն ինքը «լվացքի մեքենան», նույն ինքը «ադեկՎԱԴը», նույն ինքը «ԱՆԱԼիտիկը» որպես ի՞նչ մասնագետ ա սենց բաներին մասնակցում։

[Lion]

Պաշտոնական պատասխան իհարկե ՊՆ-ն թող տա, բայց ոչ պաշտոնապես, ուղղակի որպես ակումբցի, ասեմ - Արծրունը հայտարարություն էր դրել, թե ոլորտով բոլոր հետաքրքրվողներին հրավիրում է դիրքեր մեկնել: Արթուր Դանիելյանն էլ եկել էր, ընդ որում իր ամենագնացով, այսքանը:

[Աթեիստ]

Պաշտոնական պատասխան իհարկե ՊՆ-ն թող տա, բայց ոչ պաշտոնապես, ուղղակի որպես ակումբցի, ասեմ - Արծրունը հայտարարություն էր դրել, թե ոլորտով բոլոր հետաքրքրվողներին հրավիրում է դիրքեր մեկնել: Արթուր Դանիելյանն էլ եկել էր, ընդ որում իր ամենագնացով, այսքանը:

Մենակ չասես, թե ՊՆ-ն հեսա գալու ա, պաշտոնական պատասխան տա
Ինձ քո տված ինֆոն լրիվ հերիք էր։

[Lion]

Շնորհակալ եմ վստահության համար Ուղղակի այդպես գրեցի, որ չստացվի, թե պաշտոնական ՊՆ տեղը խոսում եմ, ես սիրում եմ ճշգրտություն, գուցե երբեմն՝ ավեորդ...

[Chuk]

Պաշտոնական պատասխան իհարկե ՊՆ-ն թող տա, բայց ոչ պաշտոնապես, ուղղակի որպես ակումբցի, ասեմ - Արծրունը հայտարարություն էր դրել, թե ոլորտով բոլոր հետաքրքրվողներին հրավիրում է դիրքեր մեկնել: Արթուր Դանիելյանն էլ եկել էր, ընդ որում իր ամենագնացով, այսքանը:

Ես օրինակ կուզեի լսել թե ՊՆի, թե ԱԱԾի կարծիքը, էդտեղ ազգային անվտանգության խնդիր չե՞ն տեսնում։ Ի դեպ ամենայն հարգանքով, բայց քեզ տանելուց էլ։

[Lion]

Մենք էդ հարցը հատուկ ու ոչ մեկ անգամ քննարկեցինք ու հստակ պայմանավորվեցինք՝ աննպատակ չենք ցրվում դիրքերում, մնում ենք ուղեկցող սպաների հետ, նկարում ենք բացառապես միայն թույլտվություն հարցնելուց հետո՝ ճշտելով ինչը նկարել և ինչպես, որից հետո երկրորդ ֆիլտրը՝ վիդեոները հրապարակում ենք միայն Արծրունին ցույց տալուց հետո: Ընդեղ ես մի երկու վիդեո էլ ունեմ, որ դեռ չեմ հրապարակել...

[Sagittarius]

սրանք են հա՞ ոնց որ նոր դիրքերը
մայիս`


հունիս`


հիմա ստեղ ով-ով ա

[Lion]

Չէ, ջրամբարի հյուսիսի կարմիրն առաջա դրված - մենք գրեթե մուտք չունենք դեպի էդ ջրամբարը հյուսիսում ու չնչինագույն մուտք ունենք հարավում՝ տենց նայի: Մնացած կարմիրները որպես իրենց ու մեր դիրքեր մեծ հաշվով ճիշտ է դրած: Որ իմ վիդեոն նայես, էդ հատվածի, սաղ պարզ կլինի, ընդեղ ես մանրամասն ցույց եմ տալիս որը ոնց՝ ջրամբարի ֆոնի վրա...

[Chuk]

Մենք էդ հարցը հատուկ ու ոչ մեկ անգամ քննարկեցինք ու հստակ պայմանավորվեցինք՝ աննպատակ չենք ցրվում դիրքերում, մնում ենք ուղեկցող սպաների հետ, նկարում ենք բացառապես միայն թույլտվություն հարցնելուց հետո՝ ճշտելով ինչը նկարել և ինչպես, որից հետո երկրորդ ֆիլտրը՝ վիդեոները հրապարակում ենք միայն Արծրունին ցույց տալուց հետո: Ընդեղ ես մի երկու վիդեո էլ ունեմ, որ դեռ չեմ հրապարակել...

Մհեր ջան, մենակ նկարելու հարցը չի (մի հատ կոճակի չափ կամերայով կարելի ա սաղ նկարել, ոչ մեկը չիմանա), այլ կոնկրետ էդ դիրքերը պատահական մարդկանց տանելը: Ասենք քո մասով կոնկրետ ես կասկած չունեմ, բայց մեկ ա, ըստ իս ԱԱԾ-ն ու ՊՆ-ն պիտի քեզ մանրակրկիտ ստուգեին, իսկ այ սենց բաներ խոսող ու տարածող չաթլախի մասով լիքը կասկածներ ունեմ.

Փաշինյանը վարչապետ դարձավ աննախադեպ աջակցության ալիքի վրա: Արդեն ակնհայտ է, որ այդ ալիքի հիմնական փայատերերը արտասահմանյան ֆոնդերն ու կրոնական կազմակերպություններն էին։ Դրա հետ մեկտեղ իր դերն է խաղացել Սարգսյան-Կարապետյան (այսինքն Սարգսյան-Մոսկվա) հակամարտությունը:

[Lion]

Հասկանում եմ մտահոգությունդ, բայց դե մեծ հաշվով բոլորին էլ այս կամ այն կերպ ճանաչում էին՝ բլոգերներ և այլն: Արթուրի գաղափարները բնակաբարա չեմ կիսում, մի քանի անգամ էլ նույնիսկ ՖԲ իր էջում հավես եմ արել, գրել եմ...

[Chuk]

Հասկանում եմ մտահոգությունդ, բայց դե մեծ հաշվով բոլորին էլ այս կամ այն կերպ ճանաչում էին՝ բլոգերներ և այլն: Արթուրի գաղափարները բնակաբարա չեմ կիսում, մի քանի անգամ էլ նույնիսկ ՖԲ իր էջում հավես եմ արել, գրել եմ...

Գաղափար կիսելու հարց չի, այլ որ ՖԲում ինչ-ինչ ձևով հայտնիություն ձեռք բերած չաթլախը մուտք ունի դիրքեր, զորամասեր։ Երբ նախորդ իշխանության ժամանակ իրան լվացքի մեքենա տանելու համար տանում մտցնում զորամասերի ծակուծուկերին, խնդիրներին ու դիրքերին ծանոթացնում էին, ասում էինք «դե էս իշխնաության օրոք ամեն ինչ հնարավոր ա»։ Հիմա անհասկանալի ա։

[Chuk]

Ասեմ, որ էս հարցը նոր չի մոտս առաջացել։ Ստորև կդնեմ մարտի 6ի գրառումս, որը վստահ եմ, բոլոր հասցեատերերին հասել ա։ Էս ընթացքում չափազանց փոխվել ա Արթուրի նկատմամբ վերաբերմունքս.

«Մի շաբաթ առաջ «անոնս» էի արել, որ հաջորդ օրը գրելիք ու ասելիք ունեմ, որում ինչ-որ մարդկանց նշելու եմ: Հաջորդ օրվանից սկսեցի կասկածել, թե ինչքանով ա էդ իմաստավորված: Մտադիր էի նշել Վիգեն Սարգսյանին, Արծրուն Հովհաննիսյանին, պատգամավոր Շուշան Պետրոսյանին, իմ ֆեյսբուքյան բարեկամ Արթուր Դանիելյանին ու վերջին շրջանում բանակում բարեգործության հետ կապված այլ անձանց: Ուզում էի փորձել վերածել հարց պատասխան ձևաչափի, որտեղ պատասխանողը, իմ կարծիքով, պետք է լինեին Պաշտպանության նախարարն ու մամլո քարտուղարը: Երևի լավ ա, որ չգրեցի: Հիմա, երբ հուզականությունս անցած է, հասկանում եմ, որ անիմաստ մի բան էր լինելու, որտև նախ իմ հարցերն են ըստ էության հռետորական, իրենց մեջ դիրքորոշում են պարունակում, հետո դե հասկանալի է, որ կամ ցրողական պատասխաններ էին լինելու, կամ էլ ուղղակի չէին լինելու: Բայց քանի որ անոնսն արել եմ, փորձեմ ամեն դեպքում ֆեյսբուքյան իմ ընկերների համար «կարճ» ձևակերպել ասելիք պարունակող հարցերս:

Թեման, ինչպես հասկացաք, վերջին շրջանում բանակին ուղղված բարեգործություններն են:

1. Ոչ վաղ անցյալում ՊՆ նախարար Վիգեն Սարգսյանը ֆեյսբուքում հանդես եկավ դրամահավաքի կոչով, որն ուղղված էր բանակում վիրավորված զինվորի բուժումը Գերմանիայում կազմակերպելուն: Ըստ իրենց մեկնաբանությունների՝ դրամահավաքի անհրաժեշտությունը ծագել էր, քանի որ ըստ մեր առողջապահական համակարգի զինվորի բուժումը հնարավոր էր էստեղ (Հայաստանում) կազմակերպել, իսկ ըստ այլոց (էդ թվում կարծես թե ըստ Վիգեն Սարգսյանի), այստեղ բուժումը կազմակերպելը խիստ ռիսկային էր կամ անհնար: Բայց, ինչպես հասկանում ենք մեկնաբանություններից, եթե առողջապահական համակարգը հայտնում է, որ էստեղ հնարավոր է բուժել, ապա օրենքն արգելում է բյուջեից փող տրամադրել բուժումն այլ երկրում կազմակերպելու համար: Ի՞նչ է ստացվում: Ստացվում է երկու ցավալի բան: Առաջինն էն է, որ փաստորեն մի գերատեսչության ղեկավարը մյուսին մեղադրում է վատ է աշխատանքի (գուցե նույնիսկ ստի) մեջ, որը կարող է արժենալ զինվորի կյանք: Ու ստացվում է, որ էդ ղեկավարը չունի իրեն վստահված զինվորի կյանքը պահպանելու համար այլ ելք, քան դիմել ժողովրդի ֆինանսական աջակցությանը: Համաձայնվեք, որ փայլուն տարբերակ չի: Բայց լավ, եկել հասել ենք էս հանգրվանին, առաջին կարևորության խնդիրը զինվորի կյանքն է, տեսնում ենք, որ այլ ելք չկա, գումար ենք հավաքում ու փորձում ենք ապահովել զինվորի բուժումը: Իսկ ի՞նչ ա կատարվում հետո: Պաշտպանության Նախարարությունը փորձու՞մ է գտնել լուծում, որ հաջորդ նման դեպքերում այդպիսի խնդիր չառաջանա: Օրինակ՝ նոր օրենքների մշակում, որոնք կթույլատրեն ասենք ինչ-որ հանձնաժողովի վետոյի իրավունք օգտագործել ու պահանջել, որ բուժումն իրականացվի այլ երկրում: Կամ հարցի բարձրացում կառավարությունում, որտեղ Առողջապահության նախարարության առջև կդրվեն պայմաններ, որ կամ պարտավորվում է բուժումն կազմակերպել էսինչ չափանիշների համապատասխան, հակառակ դեպքում չի տալիս տեղեկանք, որ բուժումը Հայաստանում հնարավոր է իրականացնել: Տեսե՞լ ենք նման քայլեր: Ոչ, չենք տեսել: Հակառակը, տեսել ենք հանգանականությունն արդարացնող այնպիսի տեքստեր, որոնք ցույց են տալիս, որ Պաշտպանության Նախարարության ու վերջինիս նախարարի կողմից նորմա է համարվում նման հանգանակությունը: Ավելին, եթե ոչ ուղղակի, ապա դա անուղղակի փորձ է արվել ներկայացնել «ազգ-բանակ»՝ մեր դեպքում վերացական կոնտեքստի մեջ, դրանով ցույց տալով, որ նպատակներից մեկը նման գործելաոճը շարունակական սարքելն է: Հակառակ դեպքում հանգանակության տեքստը չէր լինի հրապարակավ: Ոմանք ասում են, որ ֆեյսբուքյան գրառումով նախարարը դիմել է իր ընկերներին, բայց բոլորս էլ հասկանում ենք, որ եթե պարզապես էս դեպքի համար էդ ոչ այնքան մեծ գումարը հավաքելու խնդիրը լիներ, ապա նախարարը դա կարող էր կազմակերպել շատ արագ ու ավելի արդյունավետ՝ շտապ կերպով որոշ բարերարների զանգելով:

2. Ֆեյսբուքյան օգտվող Արթուր Դանիելյանը սկսում է հանգանակություն՝ զորամասերից մեկին լվացքի մեքենա հասցնելու համար: Հընթացս ծրագիրը մեծացվում է, դառնում է մի քանի լվացքի մեքենա ու մի քանի զորամաս: Շատերը խանդավառությամբ ընդունում են առաջարկը, գումարն արագորեն հավաքվում է: Տարօրինակ բան չկա: Քչերս ենք, որ զինվորների կյանքը բարելավելու համար նման բան չենք արել: Այո, դրանք չեն եղել թմբկահարված: Այո, դրանց մեծ մասը եղել են մեր էս կամ էն ծանոթի, ընկերոջ, ազգականի համար արված: Բայց արվել են միշտ: Սկսած ծխախոտ հասցնելուց, շարունակած առիթի դեպքում սնունդ, գումար, հագուստ տանելով, լվացվող հագուստը տուն բերել լվանալով, հիգիենայի պարագաներ հասցնելով, նաև տեխնիկա հասցնելով (չեմ բացառում որ այդ թվում որոշ դեպքերում լվացքի մեքենա) և այլն: Շատ լավ, մի բան է, երբ մենք ինչ-որ բաներ հասկանալով դա լուռումունջ անում ենք, մեկ այլ բան է դա թմբկահարման առարկա սարքելը: Խնդրին նայենք օրինակ էս կողմից: Ոչ մեկիս համար գաղտնիք չի, որ շատերը ուզում են խուսափել ծառայությունից (վկան՝ տարկետման իրավունքի վերացման պատճառաբանումներից մեկը): Սա հետևանք է, ի թիվս այլ հարցերի, բանակի մասին ոչ այնքան լավ կարծիքի՝ որոշակի շրջանակներում: Շատերը համոզված են, որ երեխային ուղարկելով բանակ ուղարկում են տանջանքի: Ի՞նչ է անում նման հանգանակության այսպիսի թմբակահարումը: Մարդկանց մեջ մտցնում է այն վախը, որ բանակն իսկի լվացքի մեքենայով չի կարողանում ապահովել: Որ իր երեխան ոչ միայն սահմանային ծառայություն է տանելու, այլ իր հագուստը լվանալու է սառնամանիքին՝ սեփական ձեռքերով: Ի դեպ դա խիստ չափազանցություն է: Ըստ տարբեր մարդկանց վկայությունների զորամասերում որպես կանոն չկան նման խնդիրներ, դրանք կարող են մասնավոր դեպքեր լինել, բայց ահա այս կարծիքը տարածվում է: Արդյունքում ունենում ենք մի խումբ ոգևորված մարդիկ, որ տեսեք-տեսեք, մենք 1000 կամ 5000 դրամ տալով զինվորի բեռը թեթևացրինք, իսկ արդյունքում բանակի մասին առավել բացասական կարծիք է տարածվում:

3. Լվացքի մեքենանարից հետո նույն Արթուրը նոր ակցիա է սկսում: Այս անգամ տուֆի համար է գումար հավաքվում, որով պետք է ամրացվեն ինչ-որ հատվածներում խրամատների պատերը: Արթուրը խոստանում է, հետո լուսանկարներ հրապարակել: Ի՞նչ է ստացվում, որ Արթուրին ոչ միայն պատմել են առկա խնդրի մասին, այլև ցու՞յց են տվել տեղերը: Ես եթե խնդրի դրվածքը ճիշտ եմ հասկանում, ապա խրամատները դիրքն էլ, առկա խնդիրներն էլ պետք է ռազմական գաղտնիք լինեն: Ու շատ հետաքրքիր հարց է, թե ինչու՞ պետք է դրանց մասին կարողանա տեղեկանալ շարքային քաղաքացին: Ասենք Շուշան Պետրոսյանի դեպքում, լավ, հասկանանք, որ պատգամավորական մանդատը ինչ-որ դռներ բացում է, չնայած էլի չպիտի լիներ, իմ համեստ կարծիքով: Շատ լավ, Արթուրին, լրիվ անկեղծ, ինքս վստահում եմ ու հավատում, որ ազնիվ միտումներով է անում: Բայց սա նշանակու՞մ է արդյոք, որ որևէ հակառակորդի լրտես կարող է այստեղ բարեգործական մի քանի ակցիա, ընդ որում շատ ավելի շռնդալից ու մեծ, անելուց հետո հնարավորություն ստանա մոտիկից նման՝ մարտավարական նշանակության ինֆորմացիա ունենալ:

----

Գնալով ավելանում են խոսակցությունները, որ ինչ-որ խումբ մարդիկ անընդհատ թիրախ են սարքում բանակը: Ասվում է, որ փորձում են հեղինակազրկել Հայաստանում ամենակարևոր ու ամենակայացած (որոնք ի դեպ չեմ վիճարկում) կառույցը: Ես չեմ էլ բացառում, որ լինեն մարդիկ (իհարկե՝ էս թեմային հակառակվողների մեծ մասն էդպիսիքից չեն), ովքեր նման պատվեր ունեն, պատերազմող երկրի համար դա ցավալի, բայց սպասելի է: Բայց հիմա հարց. իրենք իրե՞նց են սկսվում էդ խոսակցությունները, թե՞ դրանք նման ակցիաների արձագանք են: Գուցե մի պահ մտածենք, որ հենց էդ ակցիաներն ու դրամահավաքներն են նպաստում բանակի շուրջ վատ աուրայի ձևավորմանը, որ դրանք բերում են հասարակության մի մասի մոտ անելանելիությանը զգացմանը, երբ մարդիկ մտածում են, որ բանակը տարրական, ոչ մեծ արժողությամբ խնդիրներ չի կարողանում լուծել, վտանգելով զինվորների ինչպես առողջությունը, էնպես էլ կյանքը: Գուցե հասկանա՞նք, որ եթե անգամ հիմնադրամներ կան, որոնք օգնում են բանակին ամենատարբեր հարցերում, իրենց լուծած նմանատիպ խնդիրները չպիտի դառնան թմբկահարման ու նման էժան աժիոտաժի ստուգման: Որ ի վերջո թշնամու տեսակետից սա «թշնամու ջրաղացին ջուր լցնել է». պատկերացնում եմ ինչ հրճվանքով են ադրբեջանցիները հետևում, որ հասարակ լվացքի մեքենայի համար ստիպված ենք ազգովի փող քցվել:

Ի դեպ, քանի դեռ ես տատանվում էի գրել թե չէ, որտև հասկանում եմ, որ ավելորդ արժեք ենք տալիս խոսելով, էս ընթացքում հասցրեց խոսել նաև ՊՆ փոխնախարար Արտակ Զաքարյանն՝ ասելով. «Դա վտանգավոր չէ, ամենատարբեր մեկնաբանությունների տեղիք կարող են տալ դրանք, ուղղակի պետք չի ֆետիշացնել, սա է անցանկալին, պետք չէ, որ այդ մարդիկ, կազմակերպությունները ասեն՝ դա արեցինք, պիտի ասեն՝ կեցցե մենք։ Լվացքի մեքենան զինված ուժերի համար խնդիր չի լուծում, ոչ էլ խանգարում է, բայց այդ տասը լվացքի մեքենան հասցնել այն աստիճանի, որ այս բանակի համար եսիմ ինչ արեցինք, սա է, որ չի կարելի»։»

[Lion]

Վերջին պոստիդ հետ սկզբունքորեն համաձայն եմ՝ տարաբնույթ դրամահավաքները, իրենց բնույթով արտաքինից դրական էֆեկտով, իրականում բնորոշ են չկայացած համակարգին և դրանց նույնիսկ ոչ հաճախակի կիրառումը հեղինակության լուրջ պնդիր է առաջացնում այն օբյեկտի նկատմամբ, որի կապակցությամբ արվում է: Միանում եմ:

Արթուրի պահով՝ դե հիմա ինքը եկավ - հիշում եք անվստահության մթնոլորտը ու հիմա պատկերացրեք, որևե մէկին չթողնեին, ինչ կլիներ...