Արցախի հիմնախնդիրը

[Աթեիստ]

Մինչև քոչի գալը Ղարաբաղը լրիվ բանակցային կողմ էր։ Ու դա հենց Լևոն դիվանագետ շնորքն էր։ Մարդը հասել էր նրան, որ էդքան տարածքը գրավել էինք, բայց ագրեսոր չէինք, ընդամենը բանակցող կողմ էինք, Ղարաբաղին հավասար։

[Hack]

Դիվանագիտական ֆռոնտում այդ տարիների հաղթանակ ու պարտությունների մասին տարբեր կարծիքներ կան, խնդրում եմ, քո կարծիքը որպես փաստ մի ներկայացրու։ Լիքը ֆակտորներ հաշվի առնելով ես ու շատ շատերը, էդ թվում լիքը լուրջ մարդիկ, էդ քայլը առայսօր համարում են էդ պահի համար ամենաշահեկանը։

Լուրջ մարդականց կարծիք կա՝ ներկայացրու խնդրեմ, բոլորին էլ հետաքրքիր կլինի: Հիմա այն տպավորությունն է ստեղծվում, որ դիմացինդ մսուր-մանկապարտեզի երեխա է, դու էլ բարձր դիվաններից հույժ կարևոր բաներ գիտես, բայց չես ասում: Դե ասա՝ իմանանք: Ընդ որում գեներալ Բալասանյանն այդ մասին տեղյակ չի՝ իրեն էլ կուղարկենք մի քիչ կթարմացնի գիտելիքները:

Ինչ վերաբերում է Նորատին, հիմա էլ պարզվեց, որ քո ասածը հարազատների մեկնությունն է։ Ոչի՞նչ, որ հարազատները կարող ա սխալ էին եզրակացրել։ Հիմա հստակեցնեմ. իմ մոտ ոչ մեկը Նորատի մասին սխալ պատմելու պատճառ երբևէ չի ունեցել, որտև ոչ թե իրեն նվիրված խոսակցություններ են եղել, այլ տարբեր խոսակցությունների ժամանակ առիթ է եղել անդրադառնալու նաև իրան։ Ու անդրադարձի ոճը շատ բան ասող է եղել՝ դրական ասող։

Եղբայր, ես հիմա չգիտեմ քեզ ով ինչ է պատմել, բայց հակված եմ հավատալ նրա անմիջական հարազատներին: Նրա անսպասելի վերադարձը Ռուսաստան ևս մեկ ապացույց է: Ամեն ինչ հստակ է ու պարզ: Դու նրան չես ճանաչում, չես տեսել ու չես շփվել, բայց եզրակացություններ ես անում ոմն մարդկանց խոսակցություններից, որոնց անունները կրկին չես տալիս: Հիմա էլ ինձ առաջարկում ես հավատալ քեզ ծանոթ անանուն մարդկանց պատմածներին, այլ ոչ թե սեփական ականջներին ու աչքերին: Քո կարծիքով սա լո՞ւրջ խոսակցություն է:

[Chuk]

Լուրջ մարդականց կարծիք կա՝ ներկայացրու խնդրեմ, բոլորին էլ հետաքրքիր կլինի: Հիմա այն տպավորությունն է ստեղծվում, որ դիմացինդ մսուր-մանկապարտեզի երեխա է, դու էլ բարձր դիվաններից հույժ կարևոր բաներ գիտես, բայց չես ասում: Դե ասա՝ իմանանք: Ընդ որում գեներալ Բալասանյանն այդ մասին տեղյակ չի՝ իրեն էլ կուղարկենք մի քիչ կթարմացնի գիտելիքները:



Եղբայր, ես հիմա չգիտեմ քեզ ով ինչ է պատմել, բայց հակված եմ հավատալ նրա անմիջական հարազատներին: Նրա անսպասելի վերադարձը Ռուսաստան ևս մեկ ապացույց է: Ամեն ինչ հստակ է ու պարզ: Դու նրան չես ճանաչում, չես տեսել ու չես շփվել, բայց եզրակացություններ ես անում ոմն մարդկանց խոսակցություններից, որոնց անունները կրկին չես տալիս: Հիմա էլ ինձ առաջարկում ես հավատալ քեզ ծանոթ անանուն մարդկանց պատմածներին, այլ ոչ թե սեփական ականջներին ու աչքերին: Քո կարծիքով սա լո՞ւրջ խոսակցություն է:

Բայց քեզ ո՞վ ա ասել կամ առաջարկել, որ կարծիքդ փոխես։ Ես ընդամենը քեզ ներկայացնում եմ, թե ինչի հակված չեմ հալած յուղի տեղ ասածդ ընդունել (ի դեպ հստակեցնեմ, որ չեմ բացառում), ու նաև բացատրում եմ, թե ինչու է քո կողմից սխալ առանց հիմնավորումների նման մեղադրանքներ հնչեցնելը, մանավանդ էն ֆոնին, որ Նորատը հրապարակային ոչ միայն հերքել է դա, այլ խիստ դրական արտահայտվել Լևոն ու Վազգեն անձերին, որը հանգիստ կարող էր չանել ու ընդամենը հերքեր վիրավորվածության մասին լուրը։

[Hack]

Մինչև քոչի գալը Ղարաբաղը լրիվ բանակցային կողմ էր։ Ու դա հենց Լևոն դիվանագետ շնորքն էր։ Մարդը հասել էր նրան, որ էդքան տարածքը գրավել էինք, բայց ագրեսոր չէինք, ընդամենը բանակցող կողմ էինք, Ղարաբաղին հավասար։

Բանակցային կողմ զինդադարում: Իսկ իմ ասածը հաշտության պայմանագրի մասին է, հաղթող կողմի թելադրանքով: Սա լրիվ ուրիշ հարցադրում է:
Վազգենն էլ է վիդեոյում սրա մասին ասում՝ թե բա վախենում էինք որ մեզ ուտեն, բայց չկերան, բան չասեցին: Ու այնուամենայնիվ որոշեցին վախվորած «դեմոկրատ» երևալ ու գայլի պահանջներ չդնել՝ զինադադարի համաձայնեցին: Հիմա իրենց ձևական դեմոկրատական պիժոնությունը ամեն օր լվացվում է մեր զինվորների արյունով:

Ասենք՝ ՍՍՀՄ Հայրենական պատերազմում հաղթեր, բայց նացիստների հետ զինադադարի պայմանագիր կնքեր: Կդառնար դարի անեկդոտը: Հիմա մեր վիճակը ավելի ծիծաղելի է՝ որովհետև Գերմանիան քաղաքակիրթ երկիր է, իսկ մենք գործ ունենք վայրի քոչվոր ցեղերի հետ:

[Hack]

Բայց քեզ ո՞վ ա ասել կամ առաջարկել, որ կարծիքդ փոխես։ Ես ընդամենը քեզ ներկայացնում եմ, թե ինչի հակված չեմ հալած յուղի տեղ ասածդ ընդունել (ի դեպ հստակեցնեմ, որ չեմ բացառում), ու նաև բացատրում եմ, թե ինչու է քո կողմից սխալ առանց հիմնավորումների նման մեղադրանքներ հնչեցնելը, մանավանդ էն ֆոնին, որ Նորատը հրապարակային ոչ միայն հերքել է դա, այլ խիստ դրական արտահայտվել Լևոն ու Վազգեն անձերին, որը հանգիստ կարող էր չանել ու ընդամենը հերքեր վիրավորվածության մասին լուրը։

Նորից եմ կրկնում՝ ինձ բացարձակապես չի հետաքրքում, ինչ է նա ասել հրապարակային կամ ինչ չի ասել: Նա կարող է ընդհանրապես ոչինչ չասել՝ իր գործն է: Ինձ հետաքրքրում է այն, թե ինչպես են վարվել այդ մարդու հետ: Վերջ, այսքանը: Մեղադրանքներ որևէ մեկին իմ կողմից չկա, որովհետև ես այդ որևէ մեկի կամ երկուսի անուն չեմ տվել ու չեմ պատրասվում տալ, համենայն դեպս այսեղ: Դա իմ գործը չի ու ոչ ոք ինձ չի լիազորել: Ես միայն կիսվում եմ իմ մտահոգություններով ու ասում, որ սա ազգային խայտառակություն է:
Ինչպես նաև խայտառակություն է Նժդեհի նկատմամաբ դավաճանությունը, Սիլիկյանի և այլոց:
Ի՞նչ կա այսեղ տարօրինակ: Մեր ազգը ողջ պատմության ընթացքում ունեցել է դավաճաններ: Ոմանց անունը հայտնի է, ոմանցը՝ ոչ: Ինչի՞ մեր ժամանակից պատմությունում դրանք պիտի հանկարծակի չքվեին, հօդս ցնդեին: Ընդհակառակը, տարօրինակ կլիներ, եթե նրանք չլինեին:

[Chuk]

Ապեր, իրան նեղացնողին նեղացնեմ։ Սենց լա՞վ ա։

[Hack]

Ժամանակագրությունը երեկ գիշերը դրել էի, բայց աչքիս Լիոնի պոեմի պատճառով ոչ մեկ չտեսավ

Ընկեր Ներսես, մերոնք էսպիսի վիդեո սարքած չունե՞ն որ թուրքերինն ես շեյր արել: Եթե չկա մի հատ էլ մենք սենց բան սարքենք:

[Ներսես_AM]

Ընկեր Ներսես, մերոնք էսպիսի վիդեո սարքած չունե՞ն որ թուրքերինն ես շեյր արել: Եթե չկա մի հատ էլ մենք սենց բան սարքենք:

Ընկեր Հաքեր, որ լիներ երևի կդնեի։ Բայց ինչքան էլ խնդալու ա չկա։ Բա մեզ սազու՞մ ա տենց մազալու բաներով զբաղվել։ Հայեցի չի։

[Hack]

Ընկեր Հաքեր, որ լիներ երևի կդնեի։ Բայց ինչքան էլ խնդալու ա չկա։ Բա մեզ սազու՞մ ա տենց մազալու բաներով զբաղվել։ Հայեցի չի։

Դե ուրեմն կզբաղվենք: Սա կարևոր քարոզչական բան է:

[Hack]

Էսքան գեներալից խոսացինք, բայց մարդու հարցազրույցն էդպես էլ չտեսանք: Էստեղ ամբողջականն հարցազրույցն է, բայց մի քանի հետաքրքիր պահ, որի կողքով չկարողացա անցնել (հայերեն չկա, բայց երևի ոչ ոք էստեղ ռուսերենի հետ խնդիր չունի):

ИА REGNUM: Вы были знакомы с Левоном Тер-Петросяном до вашего приезда в Армению?
Да, я однажды встречался с ним в 1990 году в связи с тем, что количество призывников из Армении в ВС СССР резко снизилось. Такой процесс тогда шёл и в некоторых других республиках — особенно на Украине и в Прибалтике. Тогда мы с начальником Главного штаба сухопутных войск СССР отправились в Армению, где встречались с Левоном Тер-Петросяном. Он тогда сказал, что эти молодые люди нужны ему в Армении, и он не может позволить себе отпускать их на срочную службу в ряды ВС СССР. На это я ему ответил, что он заблуждается, так как служба в армии даёт Армении возможность получать готовый военно-обученный резерв. В итоге мы смогли прийти к компромиссу, — призыв возобновлялся, но призывники, по возможности, отправлялись в части недалеко от Армении. По большей части их стали направлять в учебную дивизию в Грозном, и в последующим они служили в разных родах войск ВС РФ.

ИА REGNUM: Сейчас всем известно, что в Армении находится 102-ая база РФ. Есть ли ваш вклад в её создание? Было ли в начале 1990-х обоюдное желание Армении и РФ её создать?
Почти сразу после моего приезда в Армению мы заговорили с руководством Армении о том, что же делать со 127-й мотострелковой дивизией Закавказского военного округа РФ, дислоцированной в Гюмри. Надо сказать, что тогдашнее руководство не горело желанием оставлять российских военнослужащих в Армении, придерживаясь позиции «пускай уходят». Я тогда сразу настоял на том, чтобы эту дивизию удерживали в Армении, обосновав это тем, что Армения стала независимой страной, на тот момент не входящей ни в какие военные блоки, и при этом имеющая границу с далеко недружелюбной Турцией и войну с Азербайджаном. Поэтому я сразу стал настаивать на том, чтобы на месте 127-й дивизии была создана военная база, прикрывающая границы Армении. Особого желания ни с той, ни с другой стороны не было. Москва была не очень заинтересована из-за сложного финансового положения и блокады Армении почти со всех направлений. Я тогда объяснил, что Турция сможет без особых проблем уничтожить Армению одним махом, так как никаких серьёзных войск у Еревана не было. РФ же сохраняла возможность защищаться от НАТО на дальних рубежах, сохранив единственную союзную, буферную страну в Закавказье. Я был назначен председателем комиссии, занимающейся вопросами организации этой военной базы, и договорённость в итоге была достигнута. Тогда же у нас шли переговоры с генералом армии Николаевым, командующим пограничными войсками России, в результате чего уже в 1992 году была достигнута договорённость о том, что 50% пограничников в Армении являются представителями ВС РФ, а другие 50% ВС Армении. Позже, к 1995 году, на переговорах с Павлом Грачёвым была достигнута договорённость о переброске на аэродром Эребуни истребительной авиации.

Մարդը ցույց է տալիս Լևոնի դիլետանտությունը հարցերում: Իհարկե, հարգել է, բայց նաև ասել է երեսին ճշմարտությունը:

ИА REGNUM: Как вы относитесь к соглашению о прекращении огня, вступившему в силу 12 мая 1994 года? Принимали ли вы участие в его подписании?
Я считаю, что это отвратительный, бездарный документ, который ни в коем случае нельзя было подписывать. Именно из-за него до сих пор не решён конфликт, а Азербайджан, вооружаясь за счёт нефтедолларов, продолжает угрожать Армении и НКР войной, и периодически устраивает стрельбу на границе. В подписании я не участвовал, и вопросами этими заниматься меня не приглашали — тогда я был на командном пункте, центре боевого управления.

Էլ բան չունեմ ասելու:

[Lion]

Չի կարա, Լիոն ախպեր: Ուղղակի չի կարա, որտև պատասխանատվությունն իրա վրա ա վերցրել ու Ղարաբաղի ղեկավարության հետ էլ հաշվի նստող չկա: Ինչքան որ կարա էդպիսի բան ասի, նույնքան եռակողմ ձևաչափում կարող են ասել «Գիտեք, մենք իրավասու չենք որոշել, պետք է հարցը դնենք ԱԺ-ում», կամ «Մենք իրավասու չենք որոշել, պետք է հանրաքվե լինի, հանրության կարծիքը հարցնենք»: Այ սրանք են ժամանակ ձգելու ձևերը, ոչ թե մի կողմին բանակցության սեղանից հանելը, դարնձելով իրան հարցի մեջ դեր չունեցող, իսկ հետո ասել «մի րոպե, նոր մտքով անցավ, որ ինքը դեր ունի»:

Արտ, ասում ես "Չի կարա" - լավ, ենթադրենք ասեց, բանակցությունների միջնորդների հաջորդ քայլերը կնկարագրես?

[Տրիբուն]

Ոչ, լրիվ հակառաը: Միգուցե պիտի ավելի մանրաման գրեի, որպեսզի հասկանալի լիներ: Լևոնը իր կամքով չէր խառնվում. ոչ թե թքած ուներ, այլ հարկ չէր համարում խառնվել այն գործերին, որոնցից իսկապես գլուխ չէր հանում: Սովետմիության ՊՆ գլխավոր շտաբի տեղակալը հաստատ իրենից ավելի շատ բան գիտեր ու շատ փորձ ուներ այդ ոլորտում: Օրինակ՝ լավ կլինե՞ր Արամ Մանուկյանը գնար Վանաձոր ու ասեր՝ «Նազարբեկյան, դու մեխի գլուխ ես, հիմա ես քեզ կպատմեմ ռազմական օպերացիաները ղեկավարելու ձևերի մասին»: Այսպես չէր կարող լինել: Արամ Մանուկյանը Նազարբեկյանին ընդամենը ասել է դուրս շպրտել թշնամուն Ղարաքիլիսայից: Վերջ: Մնացածը Նազարբեկյանի գործն է՝ ինչպես դուրս կշպրտի, բերդաններով թե մաուզերներով, քարերով թե քացով՝ դա իր մասնագիտական գործն է:
Լևոնը ասել է շտաբի պետին վերցնել Շուշին: Նա չի խորացել, ով որ հենակետում պիտի լինի, աջից գրոհեն թե ձախից, ինչ զենքով գրոհեն, օդից թե ցամաքից: Նա այսպիսի գործերի մեջ չկար: Պետք չի Լևոնից մեծն ռազմական ստրատեգ Վարդան Մամիկոնյան սարքել: Այդ մարդը լրիվ ուրիշ կրթություն ունի ու ուրիշ գործերում էր մասնագետ:

Ես սա գրել էի որպես Լևոնի կողմից արված դրական քայլ, իսկ դու լրիվ շուռ տվիր, սարքեցիր ինձ հակահայկական էլեմենտ: Գրել էի իմ հիմնական մտքի կոնտեքստում, որ բազմիցս կրկնել եմ այստեղ՝ պետք չի գերագնահատել ՀՀՇ-ի, Լևոնի դերը այս գործում: Քանի կանոնավոր բանակ չկար՝ մենք տանուլ էինք տալիս, մեր ֆիդայական ջոկատները ցախավելի շիվերի պես հատ-հատ կոտրվում էին: Հայտնվեց փորձված ղեկավարություն, դրեց ռելսերի վրա՝ գործն առաջ գնաց: Սա գրանցված պատմական փաստ է, նորից չկրկնենք: Կարող ենք միասին նստել ու ժամանակագրությունը նայել:

Ապեր, շատ ուժեղ մտքեր ես արտահայտում։

Այ հիմա ես եմ ասում, որ ստեղ ոչ մեկը չի ասել, որ Լևոնը հրացանը ձեռ գնացել էր ու անձամբ ղեկավարում էր Շուշիի գրավումը։ Ու Լևոնին ոչ մեկը Սուվորով չի սարքել։ Ոչ էլ ասել ենք, որ Լևոնը զինվորներին հատ հատ տանկ քշել ա սովորացրել։ Լևոնը կարող ա սկի հեծանիվ քշել չի իմանում։ Երկրի նախագահը պետարազմի ու հաղթանակի հետ կապ ունի այնքան, ինչքան ցանկացած երկրի նախագահը պիտի կապ ունենա պատերազմի ու հաղթանակի հետ։ Հնարավոր ա նաև իրա սխալներով։ Արդյունքում մենք ունենք հաղթանակ ու գրաված տարածքներ, որը հազար տարի չէինք ունեցել։

Ու չի կարելի ախմախ համեմատություններ անել Երկրորդ Համաշխարհայինի ու Գերմիայի կապիտուլյացիայի հետ։ Ես էլ ուրիշ հեմամատություն անեմ - Իսրայելը հինգ անգամ Եգիպտոսին ու Սիրիային հաղթել ա, մի անգամ էլ Սինայի թերակղզին ծերից ծերի գրավել էր ու հասնում էր Կահիրե, բայց Եգիպտոսին կապիտուլյացիա չի պարտադրել, քանի որ էտ իրա ուժերից վեր էր։ Դաժե Իսրայելի, որ Հայաստանից մի հարյուր անգամ հզոր ա, գումարած միջուկային զենք ունի։ Բայց գլուխը կախ Սինան հետ տվեց Եգիպտոսին։ Չկարացավ, քանի որ լիքը այլ գլոբալ խաղացողներ կան էս հարցում։ Ուր մնաց 94 թվի Հայաստանը․ կիսասոված, արդեն մոտ 10.000 զոհ տված, երկրաշարժից ավերված, մոտ կես միլիոն փախստականով, առանց տնտեսության ու կողքից լիքը պարտադրողներ, ԱՄՆ, Ֆրանսիա, Ռուսաստան, կատաղած ու անկանխատեսելի Թուրքիա։

Նենց որ, 94 թվին մարդիկ, Լևոնի նախագահությամբ, կարացել են անեն էն, ինչով մինչև էսօր հպարտանում ենք, ու չի կարելի նսեմացնել դա։ Եթե տղա ենք, պիտի կարանանք պահենք, ոչ թե հետ դառնանք ու ռետրոսպեկտիվ մեղադրական ճառեր կարդանք, յանի էս ինչ մի դիլետանտ էին, նորմալ համաձայնագիր էլ չկարացան կնքեն։

Կներես, բայց լիքը անիմաստ համեմատություններ ես անում ու նույնքան անիմաստ մեջբերումներ տարբեր հարցազրույցներից՝ ինչ-որ ընգծված նախադասություններով։ Նենց որ, ընդհանուր առմամբ, ես էս խոսակցությունը համարում եմ անիմաստ ու ապուշ խոսակցություն ու շարունակելու ցանկություն չունեմ։

[Chuk]

Տղերքը ծրագիր են գրել, որն ուսումնասիրել ա 95 թ.ից սկսած Մինսկի խմբի բոլոր հայտարարությունները, ու սրանից հետո ամեն օր էդ ոճով հայտարարություն ա տարածելու

http://osceminskgroupbot.github.io/

https://twitter.com/MinskGroupBot

[Chuk]

Էսքան գեներալից խոսացինք, բայց մարդու հարցազրույցն էդպես էլ չտեսանք: Էստեղ ամբողջականն հարցազրույցն է, բայց մի քանի հետաքրքիր պահ, որի կողքով չկարողացա անցնել (հայերեն չկա, բայց երևի ոչ ոք էստեղ ռուսերենի հետ խնդիր չունի):





Մարդը ցույց է տալիս Լևոնի դիլետանտությունը հարցերում: Իհարկե, հարգել է, բայց նաև ասել է երեսին ճշմարտությունը:



Էլ բան չունեմ ասելու:

Համ ուզում եմ չպատասխանեմ, համ չեմ կարում: Լավ, երկու բառով: Նախ նկատենք, որ սա մի կողմի պատմած ա, ու մենակ սրա վրա հիմնվելով եզրակացություններ անելը, մանավանդ հաշվի առնելով հարցազրույց տվողի տարիքն ու ամեն ինչ իրան վերագրելու սինդրոմը, սխալ ա: Բայց նույնիսկ էսքանը հարուստ հիմք ա նորմալ եզրակացություն անելու համար:

Առաջին մեջբերմանդ մասին. 1990-ին մենք սրընթաց գնում էինք անկախացման: Նաև պարզ էր, գրեթե անխուսափելի, որ լինելու է լայնամասշտաբ պատերազմ: Էս պարագայում Հայաստանը պետք է ամեն ինչ աներ, որ տղամարդիկ Հայաստանից չհեռանային: Բարդ գործ էր, որտև դեռ ԽՍՀՄ կազմում էինք, համապատասխան պարտավորություններով: Բայց ներքին որոշում ա լինում բանակ չուղարկել ու ԽՍՀՄ-ն պատվիրակություն ա ուղարկում Լևոնի մոտ: Սրանք չէին եկել զուտ համոզելու, էնպես չի, որ Նորատն եկել էր ու փափուկ բարձեր էր առաջարկում, երանելի պայմաններ: Իրանք եկել էին նաև սպառնալիքներով, պատին դեմ տալու համար: Ու էստեղ հենց կակռազ երևում ա Լևոնի դիվանագիտական հմտությունը, ով կարողանում ա հասնի նրան, որ տղերքը մոտիկ տեղեր լինեն, այլ ոչ թե ուղարկեն ասենք Սիբիրի եսիմ որ գրող ու ծոցը (ի դեպ ԽՍՀՄ-ը կարող ա հենց դիտմամբ հնարավորինս մեր տղամարդկանց հեռացներ երկրից), ու կարծեմ հասնում ա նաև նրան, որ ԽՍՀՄ ներկայացուցիչները համաձայնվեն զինվորենրի թվաքանակի կրճատմանը: Սա կակռազ դիվանագիտական փայլուն հաղթանակ ա:

Ինչ վերաբերում ա Նորատի մեկնաբանությանը, որ տղերքին ուղարկելը հենց մեզ ա ձեռ տալիս, դա քիչ մը պոպուլիզմ ա: Սա բանակային ծառայություն ա, ոչ թե ռազմական կրթություն, որ ամեն գնով ուզեինք լավ ռազմական սպաներ ունենալ:Կրկնում եմ, սրընթաց մոտենում էինք անկախացմանը ու մի տարվա պռիզիվի չափով շատ կամ քիչ ծառայածների քանակը պատկերի վրա բացարձակ չէր ազդելու: Ավելին, պատերազմը ցույց տվեց, որ հաղթանակը բերում են ոչ թե բանակային ծառայության արդյունքում, այլ դուխի, կռվող տղերքից շատերն իսկի ծառայած էլ չէին:

Բայց վստահ եմ, որ էդ խոսակցությունից Լևոնը նաև ուրիշ օգուտ ա քաղել, հենց էդ օրը ֆիքսելով Նորատին ու հավանաբար երկար խոսացրել ա, նաև տպավորություն ստեղծելով, որ Նորատի ասածներին չափազանց մեծ կշիռ ա տալիս (իր ոճն ա), հետո էլ երևի այլ ինֆորմացիա ա քաղել ու հենց էդ օրվանից կատարել ընտրություն, որ հետո իրան պետք ա բերել բանակաշինությանը նպաստելու համար:



Երկրորդ մեջբերմանդ մասին. Ռուսական ռազմաբազան մինչ էսօր ամենատարբեր մեկնաբանություններ տվող որոշումներից մեկն ա: Մինչև էսօր Լևոնի դեմ լուրջ մեղադրանքներից մեկը դրա պահելն ա: Էնպես որ սա մի կողմից միանշանակ հարց չի, մյուս կողմից չեմ կարծում, որ Նորատի գաղափարն ա:



Երրորդ մեջբերմանդ մասնի. Էս մասին արդեն լսել ենք: Մի անգամ էլ կրկնեմ, որ կոնկրետ իմ համար սենց հարցերում զինվորականների կարծիքը երկրորդական է: Էլի կան սենց մտածողներ, հիմնականում «գնայինք Բաքու կոֆե խմեինք» ոճի ֆիդայինների ու զինվորականների մոտ: Բազմաթիվ լուրջ մարդիկ սա համարում են ճիշտ որոշում ու Նորատի կարծիքը չի, որ պետք է լինի անբեկանելին, ամենաճիշտը ու չգիտեմ ինչը:

[Ռուֆուս]

Քանի դեռ դուք ստեղ ասում խոսում քննարկում եք, մեր օֆիսի ժողովուրդն արդեն Նախիջևանն էլ են հետ գրավել, Մինգեչաուրի ջրամբարը պայթացրել են ու հեսա-հեսա մտնում են Բաքու: Հիմա էլ նստած սպասում են պուծինի հրամանին, որ էս ամենն իրականացնեն: