«Կրոն» բաժնի թեմաներից դուրս քննարկումներ

[Gayl]

Խոսքը ո՞ր կրոնի մասին է չեմ հասկանում:

Հեթանոսության:

[Gayl]

Իսկ ի՞նչ կրոնի էին պատկանում հայերը՝ արևին էին պաշտում ինչպես եզդիները թե՞՞՞՞՞

Ուրեմն հնում մարդիկ նկատել են,որ արևը իրենց ջերմացնում է,որ այն իրենց սնունդ է տալիս և սկսել են պաշտել Արևին համարելով այն կյանքի աղբյուր,այսինքն սկիզբ,հայերը պաշտել են ԱՐ-ին,մինչև հիմա Հայաստանում կան հեթանոսներ:

[Արծիվ]

Ուրեմն հնում մարդիկ նկատել են,որ արևը իրենց ջերմացնում է,որ այն իրենց սնունդ է տալիս և սկսել են պաշտել Արևին համարելով այն կյանքի աղբյուր,այսինքն սկիզբ,հայերը պաշտել են ԱՐ-ին,մինչև հիմա Հայաստանում կան հեթանոսներ:

Շատ հետաքրքիր է Գայլ որ մենք այդպիսի կրոն ենք ունեցել ու զարմանալի է որ դեռ կան այդպիսի մարդիկ որ հեթանոսություն են պաշտում (սա իմ անձնական մոտեցումն է բայց ամեն դեպքում ես շատ ուրախ եմ որ մեր ազգը պետականորեն ընդունել է քրիստոնեությունը որովհետև այս կրոնը մեր ազգին բնութագրին ավելի շատ է համապատասխանում:

[Gayl]

Շատ հետաքրքիր է Գայլ որ մենք այդպիսի կրոն ենք ունեցել ու զարմանալի է որ դեռ կան այդպիսի մարդիկ որ հեթանոսություն են պաշտում (սա իմ անձնական մոտեցումն է բայց ամեն դեպքում ես շատ ուրախ եմ որ մեր ազգը պետականորեն ընդունել է քրիստոնեությունը որովհետև այս կրոնը մեր ազգին բնութագրին ավելի շատ է համապատասխանում:

Այ եթե Գրիգորը այրել չտար մեր գիր գրականություն ավելի շատ բան կիմանայինք:
Հեթանոսների հետ կապված ինտեռնետով եմ տեսել,Գառնու տաճար էին գնացել և Նոր Տարին էին դիմավորում:

[Արիացի]

Չնայած գրածս անձամբ քեզ չէր ուղղված, բայց արի պայմանավորվենք, որ մի քանի միլիարդ մայդկանց հավատին հիմարություն չենք անվանում, այն դեպքում, երբ մենք, անձամբ ես, երբեք արիացիներին հիմարներ չեմ անվանել: Իսկ եթե դու Աստծուն չես հավատում, դա քո բարոյանա և տրամաբանական իրավունքն է ու ոչ մեկ քեզ չի ստիպում հավատալ: Նույն սկզբունքով ես էլ չեմ հավատում ասենք որ քարահունջն աստղադիտարան է եղել, բայց երբեք Հերունուն հիմար չեմ անվանել: Էնպես որ անկախ Աստծուն հավատալ-չհավատալուց, մի քանի միլիարդ մարդկանց հիմար, իսկ նրանց համար կյանքի միակ ճշմարտություն հանդիսացող երևույթին հիմարությաւն անվանելը առնվազն սխալ է:

Նախ մարդու հավատացածը հիմարություն անվանելը նույնը չի, որ էդ մարդուն հիմար անվանես: Ես հիմարություն եմ համարում ցանկացած կրոն, այդ թվում քրիստոնեությունը, մահմեդականությունը, հեթանոսությունը, արևի պաշտամունքը ու եհովականությունը, քանի որ դրանք տիեզերքի ու աշխարհի մասին իմ պատկերացումներին հակասում ա, բայց ես երբեք քրիստոնյային, մուսուլմանին, հեթանոսին, արիացուն ու եհովայի վկային հիմար չեմ անվանել, քանի որ դրա իրավունքը չունեմ ուղղակի:
Հետո, ասածս ուղղված է ոչ միայն քեզ: Ակումբում շատ հաճախ, երևի պատմական պատճառներով, ինձ ինչ-որ բան համոզելու համար շատերը հիշում են Քարահունջը, Հերունուն ու բոլոր արիացիներին, որը իմ համար ինչքան էլ ծիծաղելի, բայց այնուամենայնիվ նույնքան էլ ցավալի ա, քանի որ իմ հետաքրքրությունների շրջանակում Քարահունջն ու Հերունին նույնիսկ երկրորդական տեղ չեն զբաղեցնում: Բայց կասեմ, որ այն միտքը, որ Քարահունջը աստղադիտարան է, իմ մոտ հիմնված է ոչ թե հավատի, ինչպես քո և մի քանի միլիարդ մարդու մոտ Աստվածն է, այլ իմ կողմից ընդունված տրամաբանական եզրակացությունների վրա:
Ամբողջ պրոբլեմը դրա մեջ է: Որոշները ուղղակի հավատում են, նրան ինչ իրանց ասում են, իսկ որոշներն էլ շատ քիչ բանի հավատալով, մնացած ամեն ինչը ապացուցում են: Ես չեմ պնդում որ մարդը պիտի ոչնչի չհավատա, տենց բան չի կարող լինել: Միշտ էլ ինչ-որ նախնական բաների պետք ա հավատալ. օրինակ նրան, որ տիեզերքում երկու մարմինների միջև գրավիտացիոն ուժը ուղիղ համեմատական է իրանց զանգվածներին ու հակադարձ համեմատական իրանց հեռավորության քառակուսուն: Ինչ է սա? Օրենք է, որը ընդունվում է, որպես աքսիոմ, այսինքն հավատ: Բայց ինչու ենք մենք սրան հավատում? Քանի որ բնության մեջ մարդու կողմից դեռևս չի եղել մի իրավիճակ, որը հակասի այս օրենքին: Երբ որ լինի, էն ժամանակ էլ պետք է փոխենք մեր պատկերացումները ու մեր հավատը մարմինների ձգողության մասին: Այս օրենքի տարբերությունը կրոնական դոգմաներից նրանում է, որ սա մարդուց, այսինքն սուբյեկտիվ ամեն ինչից անկախ է: Կապ չունի դու կանեիր կապարով գնդի հայտնի փորձը, թե Կավենդիշը, միևնույն է արդյունքը մեկը կլիներ: Իսկ էն որ ասում են աստված մեզ լսում է, կամ ինչ-որ բան է մեզ փոխանցում, դա խիստ կախված է կոնկրետ մարդուց: Օրինակ ես իմ վրա երբեք նման բան չեմ նկատել, չեմ զգացել աստծու ազդեցությունը իմ վրա, բայց մի ուրիշը` օրինակ Հոգեվարքը, զգացել է: Հետևաբար սա խիստ սուբյեկտիվ երևույթ ա: Սա է ամբողջ հարցը:

Մի հարց էլի՞: Եթե չես հավատում Աստծուն, ինչո՞ւ ես էս թեմայով էդքան հետաքրքրված: Իմ պատկերացմամբ կամ պիտի փորձես գտնել հավատալու եղանակ՝ լսելով հավատացողին, կամ պիտի հակառակում համոզես: Առաջինը դու ես բացառելու, երկրորդը՝ ես: Կասե՞ս երրորդ պատճառը: Ու որպեսզի թեմայից չշեղվենք, կարող եմ խնդրել գաս այս թեմա:

Իսկ կրոնի նկատմամբ իմ կողմից հետաքրքրությունը ունի մի քանի պատճառ: Նախ առաջինը այն է, որ ես երբեք համոզված չեմ իմ գաղափարների ու իմ պատկերացումների անսխալականության մեջ, և միշտ դրանք հաստատելու առիթ եմ ման գալիս, մասնավորապես մասնակցելով հավատացյալների հետ բանավեճերի: Օրինակ, երբ բանավիճում եմ Դատարկության հետ, ևս մեկ անգամ համոզվում եմ իմ պատկերացումների ճշմարտացիության մեջ ու էդ օրը մի քիչ ավելի լավ եմ քնում:

Երկրորդն էլ այն է, որ իմ սուբյեկտիվ կարծիքով, կրոնները, մասնավորապես քրիստոնեությունը, մարդկության առաջընթացը խոչընդոտող ամենագլխավոր երևույթներն են ու միշտ հետաքրքրված եմ այդ երևույթների սխալականությունը ապացուցելու մեջ:

[Dayana]

Արիացի եղբայր, քո գրածներից ստացվում է, որ ուղղակի ուզում ես Աստծո գոյության գիտական ապացույցը գտնել: Դա շատ դժվար կլինի: Հիմա եթե ես քեզ խնդրեմ, որ գիտականորեն ապացուցես, թե ինչքան շատ ես սիրում Լուսնյակին, ի՞նչ պիտի անես: Գուցե օրինակս էնքան էլ հարմար չէր, բայց...
Մի ուրիշ խնդիր է այն, որ եթե մարդը հավատում է մի բանի, այն էլ այնքան, որ դրան պաշտամունքի տեսք է տալիս, իսկ դու դրան հիմարություն ես անվանում, կներես էլի, հո չէ՞իր կանգնի երեսին ասեիր դու հիմար ես: Չես կարծում, որ հիմարությունը պաշտողը հիմար խորանարդ պիտի լինի՞ : Որպես գիտական օրինակ կարող ես փորձել հետազոտել էն բոլոր գիտական տեղեկությունները, որոնք ապացուցում են, որ եղել է մարդ, ով Քրիստոսն է, նա միայն իգական բջջից է առաջացել ու նրան խաչել են իսկ հետո նա անհետացել է: Ու էդ անհետանալը ուղղակի դիակի սեփական ոտքերի վրա 80 կմ/ժ արագությամբ վազելը չէ, այլ հարությունը: Իսկ եթե մտածենք, որ ինչ-որ գեր զարգացած նախնիներ ենք ունեցել, որոնք ծառերի վրա թռչկոելով կլոնավորմամբ են զբաղվել, կներեք էլի, բա էս 2000 տարում ինչի՞ էնքան դեբիլանաց ու սսկեցին փողոցում թքել:

[Հոգեվարք]

Օրինակ ես իմ վրա երբեք նման բան չեմ նկատել, չեմ զգացել աստծու ազդեցությունը իմ վրա, բայց մի ուրիշը` օրինակ Հոգեվարքը, զգացել է: Հետևաբար սա խիստ սուբյեկտիվ երևույթ ա: Սա է ամբողջ հարցը:

Այո,ես զգացել եմ ու զգում եմ Աստծո ազդեցությունը...Բայց կա մի բայց, նույնիսկ հավատալով Աստծուն,հավատքը տարբեր մարդկանց մոտ դրսևորվում է տարբեր կերպ, այն սուբյեկտիվ է մարդուց մարդ, ինչպես որ յուրաքանչյուր կարծիք...

Իսկ կրոնի նկատմամբ իմ կողմից հետաքրքրությունը ունի մի քանի պատճառ: Նախ առաջինը այն է, որ ես երբեք համոզված չեմ իմ գաղափարների ու իմ պատկերացումների անսխալականության մեջ, և միշտ դրանք հաստատելու առիթ եմ ման գալիս, մասնավորապես մասնակցելով հավատացյալների հետ բանավեճերի:

Դայանայի հարցը Ձեզ ուղղված ինձ էլ հետաքրքրեց,դրա համար եմ ես էլ անդրադառնում դրան...

Ասեմ,որ ես ինձ հավատացյալ չեմ համարում,որ դուք էլ մասնակցում եք բանավեճերի կոնկրետ ինձ հետ...Ես հավատում եմ Աստծուն,բայց հավատացյալ չեմ,նկատի ունեմ այն հավատացյալներին,որոնք ամեն ինչ անում են եկեղեցու կանոններին համաձայն,ես դեմ չեմ նրանց,բայց ես ինքս այդքան խորը հավատացյալ չեմ, ես հավատում եմ Աստծուն,ես քրիստոնյա եմ,բայց չեմ ընդունում այդքան հավատացյալ տերմինը համենայն դեպս ինձ համար...Այնպես որ դուք բանավիճում եք Աստծուն հավատող Հոգեվարքի հետ և ոչ հավատացյալ...

Օրինակ, երբ բանավիճում եմ Դատարկության հետ, ևս մեկ անգամ
համոզվում եմ իմ պատկերացումների ճշմարտացիության մեջ ու էդ օրը մի քիչ ավելի լավ եմ քնում:

Գուցե էլի եմ խառնվում,բայց ես Ձեր պատասխանների մեջ տեսա լրիվ այլ բան...դե քանի որ դուք գրել էիք նաև, որ համոզված չեք..

ես երբեք համոզված չեմ իմ գաղափարների ու իմ պատկերացումների անսխալականության մեջ

,բայց այնուամենայնիվ, երբ Ձեր պատկերացումների ու գաղափարների ճշմարտացիության մեջ համոզվում եք, դուք հանգիստ քնում եք...տարօրինակ է, դուք ուրեմն պակաս եք զգում,որ Ձեր պատկերացումներն ու գաղափարները ճշմարիտ լինեն,իսկ երբ համոզվում եք,դուք ինքնաբավարարված եք զգում այդ ամենից...Համենայն դեպս մենք՝ մեր գաղափարների մեջ համոզվածներս, ավելի հանգիստ ենք ապրում,քան դուք, որովհետև դուք անվերջ հակառակը ապացուցելու կարիք ունեք և ոչ թե բանավիճելու...Իմ սուբյեկտիվ կարծիքն է...

[Արիացի]

Արիացի եղբայր, քո գրածներից ստացվում է, որ ուղղակի ուզում ես Աստծո գոյության գիտական ապացույցը գտնել: Դա շատ դժվար կլինի:

Գիտական ապացույց փորձում եմ գտնել, որ միայն աստծո գոյության, այլ բնության մեջ կատարվող ցանկացած երևույթի: Իմ համոզմամբ բնության մեջ կատարվող ցանկացած բան պետք է ունենա իր հստակ տրամաբանական բացատրությունը, հիմնված փորձերի ու էվոլյուցիայի ժամանակ ստեղծված օրենքների վրա: Եթե ուշադիր ուսումնասիրենք մարդկության ամբողջ պատմությունը ու էվոլյուցիան, կտեսնենք, որ դա ուղղակի անցում է հավատքից, գիտականության ու տրամաբանական եզրակացությունների: Ու սա շատ նման է մարդ անձնավորության էվոլյուցիային` ծնված օրվանից մինչև մահ: Նոր ծնված երեխայի համար ցանկացած երևույթ հիմնված է հավատքի վրա, նա ուղղակի հավատում է, մեծանալուն զուգընթաց` փորձի ու զարգացման հետևանքով մարդը ձեռք է բերում գիտելիքներ, որոնց հիման վրա բացատրում է իր շրջապատի շատ երևույթներ: Բերեմ օրինակ դպրոցի կյանքից: Երկրորդ դասարանի երեխան, երբ սովորում է օրինակ 3-ի բաժանելիության հայտանիշը, նա դրան վերաբերվում է որպես հավատքի, քանի որ չի կարող բացատրել, թե դա խի ա տենց: Էդ ինչ հրաշքով ա ստացվել, որ եթե թվանշանները բաժանվում են երեքի, ապա թիվն էլ է բաժանվում 3-ի? Բայց մեծանալու ու հանրահաշվի իր գիտելիքները զարգացնելու շնորհիվ, բարձր դասարանում նա հասկանում է, թե ինչու է հենց էդպես ու պարզվում է, որ հրաշք չկա այլ կա հասարակ թվաբանություն:
Նույն ձև էլ մարդկության էվոլյուցիան է, մի տարբերության, որ մարդ անհատը էվոլյուցիայի ընթացքում մահանում է, իսկ մարդկությունը չի մահանում այլ շարունակում է կատարելագործել ու տրամաբանական բացատրություններ տալ իր շուրջը կատարվող այն երևույթներին, որոնց մինչ այդ զուտ հավատով էր վերաբերվում: Օրինակ, մարդկության պատմության սկզբում մարդը չէր կարող բացատրել, թե ինչպես է բեղմնավորումից երեխա ծնվում: Էդ ինչ հրաշք է կատարվում, որ էդ երևույթից հետո երեխա է ծնվում? Բայց էվոլյուցիան ցույց տվեց, որ ոչ մի հրաշք էլ չկա, կա ուղղակի որոշակի կենսաբանական պրոցես:

Հիմա եթե ես քեզ խնդրեմ, որ գիտականորեն ապացուցես, թե ինչքան շատ ես սիրում Լուսնյակին, ի՞նչ պիտի անես: Գուցե օրինակս էնքան էլ հարմար չէր, բայց...

Գիտականորեն ոչ ապացուցել, այլ ցույց տալ կարող եմ, թե Լուսնյակին ինչքան եմ սիրում: Այնքան, որ պատրաստ եմ նրա հետ միշտ ապրել

Մի ուրիշ խնդիր է այն, որ եթե մարդը հավատում է մի բանի, այն էլ այնքան, որ դրան պաշտամունքի տեսք է տալիս, իսկ դու դրան հիմարություն ես անվանում, կներես էլի, հո չէ՞իր կանգնի երեսին ասեիր դու հիմար ես: Չես կարծում, որ հիմարությունը պաշտողը հիմար խորանարդ պիտի լինի՞ :

Հենց նոր գրառումներս կարդացի ու համոզվեցի, որ ես կրոնը հիմարություն չեմ անվանել, այլ ուղղակի պնդել եմ, որ կրոնը հիմք ընդունելով կարող եմ տրամաբանորեն ապացուցել ցանկացած հիմարություն: Այսինքն ցանկացած անհեթեթ միտք կարող եմ ապացուցել հիմնվելով կրոնի վրա: Սա գալիս է նրանից, որ կրոնը որպես տեսություն, հակասական է, իսկ մաթեմատիկական տրամաբանություն գիտությունից հայտնի է, որ հակասական տեսության մեջ կարելի է ապացուցել ամեն բան, ցանկացած դատողություն հակասական տեսության մեջ ճիշտ է:

Որպես գիտական օրինակ կարող ես փորձել հետազոտել էն բոլոր գիտական տեղեկությունները, որոնք ապացուցում են, որ եղել է մարդ, ով Քրիստոսն է, նա միայն իգական բջջից է առաջացել ու նրան խաչել են իսկ հետո նա անհետացել է: Ու էդ անհետանալը ուղղակի դիակի սեփական ոտքերի վրա 80 կմ/ժ արագությամբ վազելը չէ, այլ հարությունը: Իսկ եթե մտածենք, որ ինչ-որ գեր զարգացած նախնիներ ենք ունեցել, որոնք ծառերի վրա թռչկոելով կլոնավորմամբ են զբաղվել, կներեք էլի, բա էս 2000 տարում ինչի՞ էնքան դեբիլանաց ու սսկեցին փողոցում թքել:

Հնարավորություններիս ու հետաքրքրություններիս չափով հետազոտում եմ: Հիսուսի ծննդյան, կյանքի ու մահվան հետ կապված շատ առեղծվածային հարցեր կան, որոնց պատասխանները դեռևս տրված չեն: Միայն մի բան կարող եմ ասել: Բնության մեջ, բնությունից դուրս` գերբնական բան չի կարող կատարվել, այն պարզ պատճառով, որ դա կատարվում է բնության մեջ, բնության օրենքների շրջանակներում: Այսինքն չկա հրաշք, կա միայն երևույթ, որը մարդկության ժամանակակից փուլում դեռևս բացատրված չէ, բայց ժամանակը կանցնի, բացատրություններն էլ հետը կգան:

[Արիացի]

Դայանայի հարցը Ձեզ ուղղված ինձ էլ հետաքրքրեց,դրա համար եմ ես էլ անդրադառնում դրան...
Ասեմ,որ ես ինձ հավատացյալ չեմ համարում,որ դուք էլ մասնակցում եք բանավեճերի կոնկրետ ինձ հետ...Ես հավատում եմ Աստծուն,բայց հավատացյալ չեմ,նկատի ունեմ այն հավատացյալներին,որոնք ամեն ինչ անում են եկեղեցու կանոններին համաձայն,ես դեմ չեմ նրանց,բայց ես ինքս այդքան խորը հավատացյալ չեմ, ես հավատում եմ Աստծուն,ես քրիստոնյա եմ,բայց չեմ ընդունում այդքան հավատացյալ տերմինը համենայն դեպս ինձ համար...Այնպես որ դուք բանավիճում եք Աստծուն հավատող Հոգեվարքի հետ և ոչ հավատացյալ...

Հավատացյալ բառը իմ կողմից օգտագործվում է միայն մի իմաստով` Աստծուն հավատող մարդ ու եկեղեցի գնալ չգնալը էդքան էլ էական չի: Ես էլ եմ մեկ-մեկ եկեղեցի գնում, բայց ես հավատացյալ չեմ, քանի որ Աստծուն չեմ հավատում:

Գուցե էլի եմ խառնվում,բայց ես Ձեր պատասխանների մեջ տեսա լրիվ այլ բան...դե քանի որ դուք գրել էիք նաև, որ համոզված չեք.. ,բայց այնուամենայնիվ, երբ Ձեր պատկերացումների ու գաղափարների ճշմարտացիության մեջ համոզվում եք, դուք հանգիստ քնում եք...տարօրինակ է, դուք ուրեմն պակաս եք զգում,որ Ձեր պատկերացումներն ու գաղափարները ճշմարիտ լինեն,իսկ երբ համոզվում եք,դուք ինքնաբավարարված եք զգում այդ ամենից...Համենայն դեպս մենք՝ մեր գաղափարների մեջ համոզվածներս, ավելի հանգիստ ենք ապրում,քան դուք, որովհետև դուք անվերջ հակառակը ապացուցելու կարիք ունեք և ոչ թե բանավիճելու...Իմ սուբյեկտիվ կարծիքն է...

Ճիշտն ասած էդ բանի պակասը չեմ զգում ու դրանից ինձ բավարարված չեմ զգում: Բայց հաճախ եմ ինքս իմ պատկերացումները ու սկզբունքները քննության ենթարկում բանավեճների կամ էլ ինքնաքննադատության միջոցով: Դրանից նրանք ավելի կուռ ու հստակ են դառնում:
Սեփական գաղափարների ճշմարտացիության մեջ բացարձակորեն կարող են համոզված լինել միայն աստված ու մեկ էլ անխելքները, իսկ ես ոչ առաջինն եմ, ոչ էլ երկրորդներից եմ:

[Արիացի]

Երբ ասում եմ գերբնական,դա չի ենթադրում բնությունից դուրս, այլ բնությունից վեր, անբացատրելի ու անշոշափելի մի բան,այ Աստված հենց այդ գերբնական ուժն է ինձ համար,իսկ ես,այսինքն մարդ արարածը նրա կողմից ստեղծված ամենակատարյալ երևույթն է համեմատած նրա ստեղծած այլ երևույթների հետ...Իմ ու Աստծո շփումը տեղի է ունենում աղոթքի միջոցով...Բացի աղոթքից ես խոսում եմ նաև նրա հետ իմ սրտում,բայց հայացքս միշտ դեպի վեր...Բնականի ու գերբնականի հատման կետը մեր միջև գոյություն ունեցող այն հոգևոր կապն է, որ ինձ հետ է...Այն և իմ ուղեղում է և իմ սրտում...Առանց ուղեղի հնարավոր չի,գիտակցության գործոնը կա,որ զորավոր է ու հենց դա Աստծո կողմից տրված շնորհ է,բայց դա չի նշանակում,որ դու Աստված ես,որ քեզ փոխանցվել է ու փոխանցվում են որոշ ուժեր,արտահայտված ասենք բանականության տեսքով...Ուղղակի մենք շատ քիչ տոկոսն ենք օգտագործում գերբնական ուժի՝Աստծո կողմից մեզ փոխանցված ուժերից...ավաղ...

Բնությունից վեր ա, թե բնությունից վար ա, դա կարևոր չի: Կարևորը այն է, որ բնությունից դուրս է, իսկ թե որ ուղղությամբ ա դուրս, էական չի:

Այո, բոլորը...Կենդանիներն էլ, բույսերն էլ խաչասերվում են ու ծնվում են նոր կենդանիներ, բույսեր...նրանք շնչում են,նրանք տխրում են, խռովում են,ուրախանում են,ժպտում են,նրանք վերջապես սիրում են...Նույնիսկ մարդիկ են տարբեր ձևի սիրում ու անվանում այն սեր...բոլորն ունեն սիրո կարիք,նույն բույսն ու կենդանին, մարդը, Աստված...բայց տարբեր սերեր են դրանք...

Մի հոգու հարցրել էի, քեզ էլ հարցնեմ: Դու որ փողոցով քայլում ես, ուշադիր ես լինում, որ մրջյուններին չտրորես?

Նախ,Ձեր ասած գերբնական ուժով օժտված իսպանացին Աստված չի կարող լինել, որ սիրեր հնդկացուն...Ես խոսում էի Աստծո ու մարդ արարածի սիրո մասին, իսկ դուք ընդամենը խելացի իսպանացուն սարքեցիք Աստված ու հարցադրում արեցիք սիրում էր,թե ոչ...

Ես խելացի իսպանացուն աստված չսարքեցի, այլ ուղղակի նշեցի այն, որ նա օժտված էր հնդկացիների համար գերբնական ուժով: Իսկ դու նշել էիր, որ աստված սիրում է մարդուն, քանի որ աստված օժտված է գերբնական ուժով: Հիմա անալոգ որ տանենք, իսպանացին էլ էր օժտված գերբնական ուժով, բա խի չէր սիրում հնդկացուն?

Ձեր օրինակը կապ չուներ իմ գրածի հետ,բայց քանի որ գրեցիք,ես կուզենայի երկու կարևոր բան առանձնացնել...Նախ,հնդկացիները ունեին Աստվածներ,դրա համար էլ չփրկվեցին...ես համաձայն չեմ աստվածներ ունենալու մտքի հետ, Աստված լինում է միակը, մենք էլ հեթանոս ժամանակ Աստվածներ ենք պաշտել,բայց դա սխալ է իմ խորին համոզմամբ...իսկ իսպանացիները ամենազորեղն էին հնդկացիների համար,որովհետև նրանք ճիշտ էին օգտագործել Աստծո կողմից նրանց տրված ուժերից մեկը՝բանականությունը...իսկ դա արտահայտվել էր այս տեսքով- փայտի մի իր, որի վրա կար ձգան...

Իսկ իսպանացիների աստվածը Իսպանիայում իրանց չէր ասել, որ սպանելը մեղք է? Թե հնդկացիներին սպանելը մեղք չի?

[Հոգեվարք]

Հավատացյալ բառը իմ կողմից օգտագործվում է միայն մի իմաստով` Աստծուն հավատող մարդ ու եկեղեցի գնալ չգնալը էդքան էլ էական չի: Ես էլ եմ մեկ-մեկ եկեղեցի գնում, բայց ես հավատացյալ չեմ, քանի որ Աստծուն չեմ հավատում:

Ես նախընտրում եմ Ասծուն հավատացող, քան հավատացյալ...ինչևէ...Հարց ունեմ…Իսկ ինչու՞ մեկ-մեկ եկեղեցի եք գնում, եթե չեք հավատում Աստծուն...

Ճիշտն ասած էդ բանի պակասը չեմ զգում ու դրանից ինձ բավարարված չեմ զգում: Բայց հաճախ եմ ինքս իմ պատկերացումները ու սկզբունքները քննության ենթարկում բանավեճների կամ էլ ինքնաքննադատության միջոցով: Դրանից նրանք ավելի կուռ ու հստակ են դառնում:

Լավ է,որ ինքննադատության նշույլ եմ նկատում, բայց անկեղծ ասած չեմ հավատում,որ դուք կարող է Ձեզ ինքնաքննադատության ենթարկեք, համենայն դեպս հրապարակավ...Սա էլ իմ կարծիքն է՝հաշվի առնելով Ձեր պատասխանները որոշ...

Սեփական գաղափարների ճշմարտացիության մեջ բացարձակորեն կարող են համոզված լինել միայն աստված ու մեկ էլ անխելքները, իսկ ես ոչ առաջինն եմ, ոչ էլ երկրորդներից եմ:

Ինքնապաշտպանությունը լավ բան է,բայց ոչ նման հարձակումով...

Սեփական գաղափարների ճշմարտացիության մեջ բացարձակորեն կարող են համոզված լինել միայն աստված

Ձեր համոզմունքների տեր մարդը, որ չի հավատում Աստծուն,ինչպես է վստահաբար հաստատում այս միտքը...Դուք ձեզ հակասեցիք...

Բնությունից վեր ա, թե բնությունից վար ա, դա կարևոր չի: Կարևորը այն է, որ բնությունից դուրս է, իսկ թե որ ուղղությամբ ա դուրս, էական չի:

Դուք զգացիք,որ բառախաղ դարձրեցիք իմ ասածը, երբ ասածի վեր է ,ուրեմն վեր է իմ մտածելակերպով, ես մանրամասն նշեցի՝ ինչու...Իսկ դուք վեր վար բառերը բառախաղի վերածեցիք ու պնդեցիք Ձերը, որ բնությունից դուրս է...Դա Ձեր կարծիքն էր ընդամենը, նա էլ իմն էր, իմը աղավաղել մի փորձեք...Անհեթեթ է...

Մի հոգու հարցրել էի, քեզ էլ հարցնեմ: Դու որ փողոցով քայլում ես, ուշադիր ես լինում, որ մրջյուններին չտրորես?

Էլի կապ չուներ իմ պատասխանի հետ...Բայց կպատասխանեմ...Հոգ չէ..Իհարկե,ուշք ու միտքս մրջյունները չեն,երբ քայլում եմ փողոցով ու հնարավոր է, որ եթե մրջյուններ եղան, տրորեմ, բայց ոչ դիտմամբ բնականաբար...Հիմա ես հարց ունեմ,ի՞նչ կապ ուներ թեմայի հետ...

Ես խելացի իսպանացուն աստված չսարքեցի, այլ ուղղակի նշեցի այն, որ նա օժտված էր հնդկացիների համար գերբնական ուժով: Իսկ դու նշել էիր, որ աստված սիրում է մարդուն, քանի որ աստված օժտված է գերբնական ուժով: Հիմա անալոգ որ տանենք, իսպանացին էլ էր օժտված գերբնական ուժով, բա խի չէր սիրում հնդկացուն?

Էլի խառնում եք իրար,ես նորից եմ ասում... Ես խոսում էի Աստծո ու մարդ արարածի սիրո մասին...Եվ ես չեմ գրել սա "Իսկ դու նշել էիր, որ աստված սիրում է մարդուն, քանի որ աստված օժտված է գերբնական ուժով:" Ես ասում էի, որ Աստված գերբնական ուժ է,որ սիրով ստեղծել է մարդուն...Տարբերությունը զգացիք,հուսով եմ...
Անդրադառնալով իսպանացու ու հնդկացու սիրուն,ասեմ,որ իրենց սիրելը կամ չսիրելը հեչ կապ չուներ իմ հարցի հետ,տեղին չեմ համարում այս հարցը խառնել նման հետաքրքիր թեմայի հետ...

Իսկ իսպանացիների աստվածը Իսպանիայում իրանց չէր ասել, որ սպանելը մեղք է? Թե հնդկացիներին սպանելը մեղք չի?

Հիմա իսպանացիների ականջները երևի եռում են մեր խոսակցություններից,լօլ,իսկ եթե լուրջ, իհարկե կապ չունի՝ ինչ ազգություն է, սպանել չի կարելի...իսկ Աստված մեղավոր չի,որ մարդ արարածը՝տվյալ դեպքում իսպանացին օգտագործելով իր բանականությունը,ստեղծել է մի զենք,որով ոչնչացրել է հնդկացուն սպանելու միջոցով,նույն իսպանացին կարող էր օգտագործել իր բանականությունը՝ստեղծելով խոսքի ուժ տապալելու հնդկացուն կամ հպատակեցնելու,բայց ոչ սպանելու...Ամեն ինչ չի կարելի բարդել Աստծո վրա...Մարդ իր խելքից է տուժում...ու սա պատահական չի ասված, արիացի ջան...

[Արիացի]

Ես նախընտրում եմ Ասծուն հավատացող, քան հավատացյալ...ինչևէ...Հարց ունեմ…Իսկ ինչու՞ մեկ-մեկ եկեղեցի եք գնում, եթե չեք հավատում Աստծուն...

Եկեղեցի գնում եմ, երբ քաղաքում աղմուկի տակ շատ քայլելուց հոգնում եմ ու աղմուկից գլուխս ցավում ա: Դե գիտես, եկեղեցում շատ հանգիստ է:

Լավ է,որ ինքննադատության նշույլ եմ նկատում, բայց անկեղծ ասած չեմ հավատում,որ դուք կարող է Ձեզ ինքնաքննադատության ենթարկեք, համենայն դեպս հրապարակավ...Սա էլ իմ կարծիքն է՝հաշվի առնելով Ձեր պատասխանները որոշ...

Դե ինչ արած, հավես չկա քեզ հակառակը համոզել:

Ինքնապաշտպանությունը լավ բան է,բայց ոչ նման հարձակումով...

Իսկ դա ինքնապաշտպանություն չի, այլ տարրական միտք: Եթե մարդ բացարձակ համոզված է, որ իր իմացածը բացարձակ ու անփոփոխ ճշմարտություն ա, ապա այդ մարդը անխելք է, քանի որ հաստատ աստված չէ: Եթե քո համար էս միտքը դաժան է թվում, կարող ես ուղղակի այն չընդունել: Դա իմ կարծիքն է:

Ձեր համոզմունքների տեր մարդը, որ չի հավատում Աստծուն,ինչպես է վստահաբար հաստատում այս միտքը...Դուք ձեզ հակասեցիք...

Հմ, երևի պետք է ավելացնեի, որ քանի որ աստված չկա ուրեմն նա ով համոզված է իր գաղափարների բացարձակ անսխալականության մեջ, անխելք է:

Էլի կապ չուներ իմ պատասխանի հետ...Բայց կպատասխանեմ...Հոգ չէ..Իհարկե,ուշք ու միտքս մրջյունները չեն,երբ քայլում եմ փողոցով ու հնարավոր է, որ եթե մրջյուններ եղան, տրորեմ, բայց ոչ դիտմամբ բնականաբար...Հիմա ես հարց ունեմ,ի՞նչ կապ ուներ թեմայի հետ...

Էն կապը ունի, որ քանի որ աստված ասում է մի սպանիր, բայց դու հնարավոր է սպանում ես, կապ չունի դիտմամբ է, թե ոչ:

Էլի խառնում եք իրար,ես նորից եմ ասում... Ես խոսում էի Աստծո ու մարդ արարածի սիրո մասին...Եվ ես չեմ գրել սա "Իսկ դու նշել էիր, որ աստված սիրում է մարդուն, քանի որ աստված օժտված է գերբնական ուժով:" Ես ասում էի, որ Աստված գերբնական ուժ է,որ սիրով ստեղծել է մարդուն...Տարբերությունը զգացիք,հուսով եմ...
Անդրադառնալով իսպանացու ու հնդկացու սիրուն,ասեմ,որ իրենց սիրելը կամ չսիրելը հեչ կապ չուներ իմ հարցի հետ,տեղին չեմ համարում այս հարցը խառնել նման հետաքրքիր թեմայի հետ...

Արի քո գրածը մեջբերեմ, թյուրիմացություններից խուսափելու համար`

Աստված սիրում է բոլորին, նույնիսկ քեզ, որ նրան չես սիրում և չես հավատում, ինչքան՝ հասկացա...Նա սիրում է մեզ, որովհետև Աստված է ստեղծել մարդ կոչվող արարածին...Ինչու՞ եմ էդպես կարծում,քանի որ նա ամենազորեղն է,ով օժտված է գերբնական ուժով,նա հենց ինքը գերբնական ուժ է, ով սիրով է ստեղծել մարդուն...

Խոսքս վերաբերվում է ընդգծված մասին: Ինչքան ես հասկացա, նշվածը վերաբերվում էր սիրելուն, այսինքն աստված ամենազոր է, դրա համար է սիրում մարդկանց: Բայց նորից կարդալով հասկացա, որ նշվածը երևի վերաբերվում է, ոչ թե սիրելուն, այլ աստծու կողմից մարդ արարելուն, այսինքն աստված ամենազոր է, դրա համար է ստեղծել մարդուն: Եթե այդպես է, ապա ես սխալ էի հասկացել:

Հիմա իսպանացիների ականջները երևի եռում են մեր խոսակցություններից,լօլ,իսկ եթե լուրջ, իհարկե կապ չունի՝ ինչ ազգություն է, սպանել չի կարելի...իսկ Աստված մեղավոր չի,որ մարդ արարածը՝տվյալ դեպքում իսպանացին օգտագործելով իր բանականությունը,ստեղծել է մի զենք,որով ոչնչացրել է հնդկացուն սպանելու միջոցով,նույն իսպանացին կարող էր օգտագործել իր բանականությունը՝ստեղծելով խոսքի ուժ տապալելու հնդկացուն կամ հպատակեցնելու,բայց ոչ սպանելու...Ամեն ինչ չի կարելի բարդել Աստծո վրա...Մարդ իր խելքից է տուժում...ու սա պատահական չի ասված, արիացի ջան...

Իսկ ով է մեղավոր? Չէ որ աստված է ստեղծել մարդուն և հետևաբար մարդկային մեղքերը նույնպես աստծո ստեղծածն են: Օրինակ, եթե երեխան ինչ-որ սխալ բան է անում, ապա ծնողները ակամայից իրենց մեղավոր են զգում: Նույն անալոգը նաև այստեղ է:


Լավ Հոգեվարք ջան, ինչքան որ ես եմ նկատում, մեր զրույցը գնում է փակուղի, քանի որ ոչ դու ինձ կարաս բան համոզել, ոչ էլ ես քեզ: Հետևաբար ավելի լավ է հետևենք Դատարկության օրինակին ու դադարեցնենք այս զրույցը, միմյանց ասելով. "Հուսով եմ մի օր ինձ կհասկանաս":

[Tig]

.......... բա էս 2000 տարում ինչի՞ էնքան դեբիլանաց ու սսկեցին փողոցում թքել:

Արմին ջան, մարդ ինչպես ունակ է զարգանալ, այնպես էլ՝ դեգրադացվել…

[Արծիվ]

Ես էլ եմ մեկ-մեկ եկեղեցի գնում, բայց ես հավատացյալ չեմ, քանի որ Աստծուն չեմ հավատում:

Քանի որ չես հավատում ես քո տեղը լինեմ էտ մեկ մեկն էլ չեմ գնա, իհարկե մենակ չասես թե դա քեզ համար որպես ադաթ է ինչպես շաաաաատ շատերի համար

[Արծիվ]

Եկեղեցի գնում եմ, երբ քաղաքում աղմուկի տակ շատ քայլելուց հոգնում եմ ու աղմուկից գլուխս ցավում ա: Դե գիտես, եկեղեցում շատ հանգիստ է:

Այ տեսնում ես Արիացի ջան որ հոգիտ էլ է փափագում հանգիստ տեղերի ինչպես եկեղեցին է, քանի որ մարմնի վերջը կորուստ է իսկ հոգին հավիտյան է: