Սքադի-ի խոսքերից
Արդեն կես տարվա ուսանող էի: Քիչ –Քիչ ընտելանում էի համալսարանական մթնոլորտին: Մի անգամ, երբ բակում կանգնած էի, մեկը փակեց աչքերս: Թվարկեցի բոլորի ծանոթ կուրսեցիներիս անունները, բայց չգուշակեցի:
- Ես եմ,- Արևն էր:
Այ թե անակնկալ: Սիրելի ընկերուհիս եկել էր ինձ տեսնելու: Գնացինք զբոսնելու, սիրում էինք զբոսենել միասին քաղաքում: Քայլում էին փողոցներով ու խոսում: Զգում էի, որ հոգին մռայլված է: Օդում մի անհանգստություն էր սավառնում, սիրտս էլի բաբախում էր տագնապահար: Բայց պատճառներ չկային, ամեն ինչ լավ էր, ինչ է կատարվում?
Նա սկսեց տագնապեցնող ձայնով ինչ-որ չկապակցված մտքեր արտահայտել, ինչպես սովորաբար խոսում էր. կարծես իրեն տանջող մտքերը օդին հանձնելով` հանգստանում էր ցավից: Սովորաբար դրանք ավելի շատ զգացմունքային էին, քան իմաստ արտահայտող, ուղղակի խոսում էր գեղեցիկ նախադասություններով: Սարսռում էի դրանցից: Զգում էի` ինչպես է կրծքավանդակովս ելևէջ անցնում, համակում է ներսը մռայյլ զգացում ու շնչառությունս դառնում է մակերեսային: Այդ դեպքերում միայն խորը շնչելն ու մկանների թուլացնելն է հանում հիստերիկ վիճակից, կամ հոգեմետ հաբը: Մեկ քարորդ` ու ելևէջները դադարում են: Զգում ես , որ կրծքավանդակի մկանների կծկումն անցնում է, հանդարտվում ես, ինչպես հրեշտակ ու նորից սկսում ես լիաթոք շնչել : Էլ չես զգում աշխարհի բեռը սրտիդ մեջ: Այդ ժամանակ հասկանում ես, թե ինչքան ավելի հաճելի է ապրել առանց ցավի: Երբ հոգիտ ցավում է, չես հասկանում ինչ է ցավը , ընդունում ես նրան որպես լավագույն բարեկամ, սնում, տաքացնում, ապաստան ես տալիս սրտումդ: Եւ միայն այդ բարեկամության աղետը հասկացած մարդը կարող հանել իրեն հիստերիկ վիճակից: Միայն սիրուն, լույսին, հույսի տեղ տալով կարելի է հաղթել մթությունը:
Արևը կարծես իր հետևից ման էր տալիս այդ սարսուռը: Երբ նա հայտնվում էր, ճակատագրի հոտ էր բերում քամին իր հետ: Իրեն զգում էր ճակատագրական կին, չնայած որ 17 տարեկան աղջնակ էր:
Երկրորդ կուրս էի, որոշել էի ծնունդս նշել, ու կանչել էի տարբեր մարդկանց: Կյանքումս առաջին անգամ էր, որ հանդիպեցի չամուռության: Ինչ նկատի ունեմ? Երբ ծնունդիդ չես կանչում, քեզ լրիվ օտար են, բայց գալիս ասում են` «Ընկերոջս չես կանչել , բայց նա անպյամնա պետք է գա»:
Հավաքվել էին խառը մադրիկ, նրանց մեջ հին ընկերներ: Խնջույքի ժամանակ նկատեցի, որ Արևը գնացել է հեռու մի տեղ, և արդյունքները հոսում են:
- Ну почему?
- Ինչ ա եղել քեզ, ջանիկս, ինչի ես լացում?
- Ну почему?
Ինչու ես դու կարողանում լավ հարաբերությունների մեջ մնալ նախկին ընկերոջդ հետ, երբ բաժանվել եք, իսկ ես` ոչ. սա էր պատասխանը:
Ինչ էր սա` նախանձ? նողկալի էր: Ինչ կապ ունեի ես, ինչու է համեմատում ինձ իր հետ, պարտադիր իմ մոտ էլ ամեն ինչ վատ պետք է լինի, որ զգանք մեզ մի նավակի մեջ>
Այդ օրը առաջին օրն էր, որ հանդիպել էր իմ կուրսեցուն: Օրվա վերջում գրկախառնված էին տուն գնում: Մանավանդ մերձեցում նկատվեց այդ հիմար լացից հետո:
Չէ, հիրավի, հիստերիկ էր: Գնում էր մի հեռու անկյունում նստում, որ իր վրա ուշադրություն դարձնեն, խնդրեն, բերեն, որ մասնակցի խնջույքին: Պետք էր զգալ անընդհատ, որ մեկին պետք է, շնչահեղձ լինե այդ զգացումից, ամեն րոպե հիշեր: Հենց մի վայրկյան մենակ էր մնում, հիստերիան լցնում էր դատարկությունը:
Չափավոր քանակություններերով հիստերիան օգտակար երևույթ է: Այն ստիպում է վատ զգալ, տառապել, իսկ վատ զգալը մղում է նոր բացահայտումների, հայտնագործությունների, ցավը ստիպում է առաջ շարժվել, մտածել, զգալ:
Բայց երբ չափից անցնում է, սկսում է ոչնչացնել իր տիրոջը: Նա կախվածության մեջ է մտնում հիստերիայից, դառնում մշտական ընկերը, հիվանդը սկսում է հաճույք զգալ սեփական հոգին այրելուց, սիրտը կոտրելուց: Ինքն իրեն նորից կրկնում է տանջալի, բայց քաղցր զգացումը: Զգում ես քեզ ունակ, զգում ես քեզ զբաղված, զբաղված, թեև վնասակար, աբցյ էլի գործով:
Հաջորդ օրը, երբ գնացի դասի, զգացի արհամարհական ժպիտ:
-Որն է գնում ֆրանսիական համալսարանի մոտ, չգիտես?
Հասկանալի էր: Ուզում էր ասել, թե գնում է Արևի մոտ: Իր կարծիքով` պետք է զղջամ, որ մեկ տարի շարունակ մերժել եմ, նույնիսկ հանդիպել, չեմ փողել նույնիսկ իր զգացմունքների մասին խոսել, ծաղրել եմ: Պատասխան ազդեցությունն էր սա, վրեժը: Եւ դա էր շնորհակալությունը իմ ընկերական նվիրվածությանը, որ ցուցաբերել էի իր նկատմամբ:
Դրա համար էր այդքան ինքնավստահ, որ ամենամոտ ընկերուհուդ էր գրավել, կամ գուցե Արևն էր ինձ <արել>, իր մի վայրկյանում դավաճանելով:
Նրա հարցը, ինչպես հասնել ֆրանսիական, կրկնվեց ևս մի քանի անգամ:
Արևը լռում էր, ընդհանրապես փակելով իրենց մասին թեման, կարծես` ոչինչ չկար: Ամեն ինչ այնքան պարզ էր:
-Ախ, ինչ հոյակապ մազեր ունի Արևը,- փորձում էր ակնարկել ինձ կուրսեցիս,- իսկապես սիրահարվել եմ նրան:
-Իսկապես? Չփորձես խաղալ զգացմունքների հետ, լսում ես? քեզ թվում է, որ վրեժ ես առնում, բայց ես անտարբեր եմ ձեր նկատմամբ: Ես խանդողներից չեմ, հասկացիր:
-Ինչ ես խոսում, սիրահարվել եմ:
Ընկերուհիս կրկին լռում էր:
Եւ ամենամեծ ցավս այդ հիստերիկ ոչխարի դավաճանությունն էր: Միթե իրեն թվում էր, թե ես պետք է խանգարեի իր երջանկությանը, կամ ուզում էր ցույց տալ, որ էլ իր ընկերը չեմ, թե կարծում էր խաբում եմ իրեն, երբ ասում եմ, որ կասկածելի է այդքան շուտ սերը, մի ժամ առաջ, ծնունդիս օրը ինձ սեր է խոստավանում և մեկ ժամ անց արդեն լավ ընկերներ են: Էլի մեջից իրեն ուտում էր կասկածներով, թե արդյոք ինչի համար եմ իրեն զգուշացնում, երևի խանդում եմ, որ իմ նախկն երկրպագուին է կարողացել գրավել: Ուզում էր ցավ պատճառել և պատճառեց: Մեծ ցավ: <Ընկերուհիս էժանագինի մեկն է, հավի պես վազում է իր հետ խաղացող մեկի հետևից և չի էլ հասկանում դա>,- այս միտքը անընդհատ տանջում էր ինձ, ինչպես կպչուն դաշտային մի բույսի փուշ, որ կպչում է կոշիկներիդ կապոցներիդ ու գուլպաներիդ և դեռ ձեռքերդ էլ ծակում է, երբ փորձում ես հանել: Եւ միակ կատաղի ուժը որ մղում էր նրան հիմար արարքների իր բարդույթներն էին, անհաջողակ լինելու վախը, սիրված լինելու ցանկությունը, իր սիրված լինելու փաստի ապացուցումը ամբողջ աշխարհին:
Ամեն ինչ ավարտված էր: Երբ կես տարի անց ինքնակամ պատմում էր իրենց հարաբերությունների պատմությունը, արդեն չկար զայրույթ, միայն անտարբերությունն էր համակել սիրտս ու նողկանքը մի մարդու նկատմամբ, ով կարող է աչքերիս մեջ նայելով ստել, թե ոչինչ չկա, ոչինչ չի եղել, միթե չէր պատմի ինձ, եթե լիներ? Եւ ահա խոստովանություն կես տարի անց, բայց արդեն ուշ էր, շատ ուշ: Դիմակները պատռված էին: Ինձ մնում էր միայն հավելել, որ կուրսեցիս բոլորին ասում էր, թե ընկերուհուս հետ է ֆռֆռացել:
Խեղճ աղջիկ, եթե վստահեր~: Ինչպես կարելի էր այսքանից հետո հարգել Արևին, չզգալ նողկանք մի մարդու նկատմամբ, ով միշտ փորձել է ապացուցել իր առավելությունն իմ նկատմամբ, ապացուցել իր կեղծ նրբազգացությունը, մտնել իմ շրջապատը ու իրեն ցույց տալ:
Նա պատմում էր, որ հանդիպել են մի քանի անգամ, բայց զգացել է, որ չի սիրում տղային և խզել հարաբերությունները: Վերջինս ջղայնությունից կոտրել է ձեռքում բռնած մատիտը:
Ի հարկե, հերթական խաղալիքը նրա ձեռքում, սկզբից գլխովի սուզվում է հարաբերությունների մեջ, նոր պարզում, թե պետք են իրեն դրանք արդյոք: Սովորաբար պարզվում է, որ ոչ: Ինչու եմ ես նորից ճիշտ դուրս գալիս այստեղ? Երբ հարցրի Արևին, թե ինչու խզեց հարաբերությունները, ասաց, որ իրեն դույր չեն եկել տղայի չափազանց տարվածությունը և կրքոտ վերաբերմունքը իր նկատմամբ: Կարծես ամեն հայացքով, շարժումով, ամեն խոսքով հետապնդում էր իրեն, ինչպես մոլագարը հետապնդում է իր հերթական զոհին: Ինչքան ճիշտ էր նկարագրում զգացողությունները: Ժամանակին ես էլ էի տագնապահար լինում այդ տղայի ներկայությունից: Երբ սիրահարվում էր մեկին, սկսում էր հետապնդել համակրանքի օբյեկտին, դառնում էր նրա շողքը, հետևում ամենուր: Ամեն անգամ շրջվելիս, տեսնում էիր նրա սիրով լի աչքերը, և երազում էիր, որ մի ծանր առարկա լիներ ձեռքիդ տակ ու գլխին տայիր: Ինչքան ծանոթ էր: Հիմարիկ աղջիկ: Միայն պետք է ազնիվ և անեղծ գտնվեիր ընկերուհւոդ հանդեպ, ես քեզ կասեի, թե ով է նա, ու չէիր ընկնի տառապանքների նոր մի ալիքի մեջ:
Մի քանի անգամ էլ զանգեինք իրար: Հիմար խորհուրդներ էր տալիս, թե որտեղից մազերիս համար բալզամ առնեմ, կամ էլ` չեմ հոգնել երկար մազերից? Կտրեմ, նոր սանրվածք անեմ:
Անընդհատ տեսնում էի տարբեր տղաների ուղեկցությամբ ու չտեսնելու էի տալիս, անցնում:
Երբ տեսա եղբորս ընկերոջ հարսանիքին, ամուսնու հետ էր: Շատ զարմացա. ինչպես էր կարողացել ընտրություն կատարել, չէ որ հիստերկ էր, չէր կարողանում մեկի կողքը երկար մնալ:
Մի օր հանդիպեցին փողոցում:
-Ինչպես ես, ինչպես են գորխերդ? Աշխատում ես?
-Ոչ, դեռ չեմ կարողանում մասնագիտությամբ աշխատանք գտնել, իսկ ոչ մասնագիտականի չեմ ուզում գնալ,- տխուր պատասխանեցի ես:
-Իսկ ես պրակտիկայի եմ գնում, մասնագիտական,- սառը ձայնով պատասխանեց նա:
-Ինչպես է կյանքը? ինչով ես զբաղվում?
-Ամեն ինչ հոյակապ է ինձ մոտ, ավելի լավ չէր կարող լինել: Կյանքը աղբյուրի պես ցայտում է մեջիցս,- ասաց նա:
Կարծես ինքն իր հետ էլ էր մրցում ու ինքն իր վրա էլ էր փորձում ինքնահաստատվել: Թուլությունը նրան սպանում էր, ստիպում էր զգալ չնչին ու միայն սեփական կյանքի մասին գերադրական աստիճանով խոսելն էր մի քանի վայրկյանով թույլ տալիս զգալ իրեն հզոր ու մի քիչ պետքական:
Մեջբերել
Ոչ ոքի դուրը չեկավ 
Կար մեկը , լռիվ քո նկարագրածի նման անուննել Արևիկ:
Էջանիշներ