Ջոն Գոլսուորդի. «Ֆորսայթների պատմությունը»

[Ուլուանա]

Եկեք այստեղ քննարկենք անգլիացի արձակագիր և դրամատուրգ Ջոն Գոլսուորդիի ստեղծագործությունները, մասնավորապես՝ «Ֆորսայթների պատմությունը» լայնաշունչ վիպերգությունը՝ բաղկացած երեք եռերգությունից, որոնցից յուրաքանչյուրն էլ իր հերթին ներառում է երեքական վեպ ու մի քանի ինտերլյուդիա։ Սա անգլիական բարձր միջնախավը ներկայացնող Ֆորսայթների գերդաստանի պատմությունն է, որն ընդրկում է երեք սերունդ... (կարծեմ )

Այս ստեղծագործության մասին ամենահակասական կարծիքներն եմ լսել։ Ոմանք հիացած են, ոմանք տանել չեն կարողանում, շատերը, հենց միայն երկարության մասին լսելով, անմիջապես «խրտնում են»՝ եզրակացնելով, որ նման երկարաշունչ ստեղծագործությունը դժվար թե իրենց դուր գա, ոմանք էլ սկսում են, բայց չդիմանալով երկարությանը կամ պարզապես չհավանելով, կիսատ թողնում... Այնուամենայնիվ, անկախ նրանից՝ կարդացողները հավանել են, թե ոչ, քննարկելու բան, համոզված եմ, կլինի։

Այս ստեղծագործության մեջ բավական բազմազան ու հետաքրքիր կերպարներ կան։ Հետաքրքիր կլիներ կարդալ ձեր կարծիքները տարբեր կերպարների ու ընդհանրապես ստեղծագործության մասին։

[StrangeLittleGirl]

Ան, վերջերս որ իմացա Գոլսուորդին Նոբելյան մրցանակ է ստացել, որոշեցի կարդալ, բայց խճճվեցի. ուզում էի նախ պարզել՝ արդյոք ունե՞նք բոլոր մասերը: Անգլերեն երեք հատոր գտա, հետո էլ մեկը հայերեն, որը չորրորդ էր ու վերջինը չէր: Որ խնդրեմ, հստակ կառուցվածքը կներկայացնե՞ս, որ իմանամ որտեղից սկսեմ ու ինչն է պակասում ինձ մոտ, որ ճարեմ:

[Enigmatic]

Ես ռուսերենով եմ կարդացել: Շատ լավն ա,շատ եմ հավանել: Մենակ թե այնքան շատ պերսոնաժ կա,որ խճճվում ես, մի բան էլ պետքա լարված կարդաս, որ բոլորին անուն առ անուն հիշես:

[Գալաթեա]

Ան, վերջերս որ իմացա Գոլսուորդին Նոբելյան մրցանակ է ստացել, որոշեցի կարդալ, բայց խճճվեցի. ուզում էի նախ պարզել՝ արդյոք ունե՞նք բոլոր մասերը: Անգլերեն երեք հատոր գտա, հետո էլ մեկը հայերեն, որը չորրորդ էր ու վերջինը չէր: Որ խնդրեմ, հստակ կառուցվածքը կներկայացնե՞ս, որ իմանամ որտեղից սկսեմ ու ինչն է պակասում ինձ մոտ, որ ճարեմ:

Դասավորությունը անգլերեն՝

The Man of Property (1906)
Indian Summer of a Forsyte (1918)
In Chancery (1920)
Awakening (1920)
To Let (1921)

Հայերեն՝

Գիրք առաջին "Սեփականատերը" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք երկրորդ "Ծուղակի մեջ" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք երրորդ "Վարձու է տրվում" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք չորրորդ Սպիտակ կապիկը" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք հինգերորդ Արծաթե գդալը" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք վեցերորդ "Կարապի երգը" /բաղկացած է երեք մասից/

Առաջին գիրքը մեկ հատորով է, երկրորդ-երրորդը միասին, չորս-հինգը նույնպես, վեցերորրդը՝ առանձին, մեկ հատորով: Ստացվում է չորս գիրք:

Հատորներն ունեմ, Բյուր, Կարպիսի թարգմանությամբ Սուրենյան, անգլից, կարող եմ տալ, եթե ուզում ես:

[ars83]

Ես ռուսերենով եմ կարդացել: Շատ լավն ա,շատ եմ հավանել: Մենակ թե այնքան շատ պերսոնաժ կա,որ խճճվում ես, մի բան էլ պետքա լարված կարդաս, որ բոլորին անուն առ անուն հիշես:

Ես էլ եմ ռուսերենով կարդացել: Ու շատ վաղուց: Ու լրիվ մոռացել եմ: Ու շատ ուրախ եմ, որ մոռացել եմ: Նման ձգձգած, ծամած, անհամ ստեղծագործություն մեկ էլ, երևի, Շառլոտա Բրոնտեի «Ջեն Էյրն» էր, կամ էլ Դրայզերի «Ամերիկյան ողբերգությունը»: Ափսոս իմ այն ժամանակը, որ խլեց Գոլսուորսին: Բռռռ․․․

[StrangeLittleGirl]

Դասավորությունը անգլերեն՝

The Man of Property (1906)
Indian Summer of a Forsyte (1918)
In Chancery (1920)
Awakening (1920)
To Let (1921)

Հայերեն՝

Գիրք առաջին "Սեփականատերը" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք երկրորդ "Ծուղակի մեջ" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք երրորդ "Վարձու է տրվում" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք չորրորդ Սպիտակ կապիկը" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք հինգերորդ Արծաթե գդալը" /բաղկացած է երեք մասից/
Գիրք վեցերորդ "Կարապի երգը" /բաղկացած է երեք մասից/

Առաջին գիրքը մեկ հատորով է, երկրորդ-երրորդը միասին, չորս-հինգը նույնպես, վեցերորրդը՝ առանձին, մեկ հատորով: Ստացվում է չորս գիրք:

Հատորներն ունեմ, Բյուր, Կարպիսի թարգմանությամբ Սուրենյան, անգլից, կարող եմ տալ, եթե ուզում ես:

Շնորհակալ եմ: Փաստորեն ստացվում է, որ անգլերեն բոլոր հատորներն ունեմ: Հայերենն էլ հենց նույն Սուրենյանի թարգմանությամբ մենակ չորրորդ հատորն ունեմ, որը պարունակում է «Արծաթե գդալը» և «Սպիտակ կապիկը»: Բայց չեմ հասկանում. ինչու՞ են հայերեն ու անգլերեն վերնագրերն իրարից էդքան տարբերվում:

[impression]

Սագայի հետ առաջին ծանոթությունս ինքնաբուխ էր, ուղղակի տեսա, որոշեցի կարդալ: Ահագին դուր եկավ ինձ, դե էդ տարիքում ինչ ասես դուրս գալիս էր:
Հետո երրորդ կուրսում սկսեցի դա պարտադրված վերընթերցել home reading կոչվածին պատրաստվելու համար: Այ դա տանջանք էր: Կարդում էինք, դուրս գրում անծանոթ բառերը, ամեն գլխից մի քանի էջ թարգմանում.... ուֆ:
Հիմա կերպարների մասին: Սոմզը ամենահետաքրքիրն էր ինձ համար: Այրինից պայթում էի, որովհետև լղոզված կերպար էր, անհաջող կին ու ընդհանրապես... լավը չէր: Երկրորդ ընթերցման ժամանակ Սոմզին էի ուսումնասիրում: Միայն խղճահարություն էր առաջացնում ինձ մոտ այն, ինչի պատճառով ուրիշները նրանից զզվում էին: Սոմզը շատ բազմաշերտ ու ստացված կերպար էր:
Մի քիչ էլ գրեմ` գնալու եմ նորից կարդամ, նենց որ լավ կլինի սահմանափակվեմ էսքանով:

[StrangeLittleGirl]

Սագայի հետ առաջին ծանոթությունս ինքնաբուխ էր, ուղղակի տեսա, որոշեցի կարդալ: Ահագին դուր եկավ ինձ, դե էդ տարիքում ինչ ասես դուրս գալիս էր:
Հետո երրորդ կուրսում սկսեցի դա պարտադրված վերընթերցել home reading կոչվածին պատրաստվելու համար: Այ դա տանջանք էր: Կարդում էինք, դուրս գրում անծանոթ բառերը, ամեն գլխից մի քանի էջ թարգմանում.... ուֆ:
Հիմա կերպարների մասին: Սոմզը ամենահետաքրքիրն էր ինձ համար: Այրինից պայթում էի, որովհետև լղոզված կերպար էր, անհաջող կին ու ընդհանրապես... լավը չէր: Երկրորդ ընթերցման ժամանակ Սոմզին էի ուսումնասիրում: Միայն խղճահարություն էր առաջացնում ինձ մոտ այն, ինչի պատճառով ուրիշները նրանից զզվում էին: Սոմզը շատ բազմաշերտ ու ստացված կերպար էր:
Մի քիչ էլ գրեմ` գնալու եմ նորից կարդամ, նենց որ լավ կլինի սահմանափակվեմ էսքանով:

Էս ինչ ռեկլամ էր Մի հատ կասե՞ս՝ էդ որ տարիքդ էր ու էդ ժամանակ էլ ինչ ա դուրդ էկել, որ կողմնորոշվեմ՝ կարդամ, թե չէ: Թե չէ էդ երեք հատորը կյանքիս կեսը կխլի:

[impression]

Բյուր ջան, մի կարդա

[StrangeLittleGirl]

Բյուր ջան, մի կարդա

Էդ մեկը բացառված ա Գրապահարանիս մեջ հենց առաջին շարքում ու հենց առաջին հարկում (նենց, որ կոլոտ բոյս տեսնում ա) երեք սպիտակ հատոր ուշադիր ինձ են նայում: Կասես՝ հետև տար: Որ հետև տանեմ, պիտի Բրոնտե-Դիքենս առաջ բերեմ: Հիմա ո՞րն ա լավ

[Ռուֆուս]

Չեմ կարդացել, բայց ուսանող տարիներին home reading-ի դասին The Man Of Property-ից որոշ հատվածներ եմ կարդացել... Ավելի ձանձրալի բան կյանքումս չէի կարդացել

Դե գիտեք ինչ, էն թվերին հեռուստատեսություն չի եղել, մարդիկ էլ սերիալներ են գրել գրքի տեսքով...

[StrangeLittleGirl]

Չեմ կարդացել, բայց ուսանող տարիներին home reading-ի դասին The Man Of Property-ից որոշ հատվածներ եմ կարդացել... Ավելի ձանձրալի բան կյանքումս չէի կարդացել

Դե գիտեք ինչ, էն թվերին հեռուստատեսություն չի եղել, մարդիկ էլ սերիալներ են գրել գրքի տեսքով...

Բա էդ հարիֆին ինչու՞ են Նոբելյան տվել: Սերիալները «Օսկար» չեն ստանում Անու˜կ, ու՞ր ես: Արի մի բան էլ դու ասա:

[Ուլուանա]

Անու˜կ, ու՞ր ես: Արի մի բան էլ դու ասա:

Ճիշտն ասած՝ առավոտ որ կարդացի գրառումները, միանգամից ես էլ գրառում արեցի, էն էլ ուղարկելու պահին մեր կապը գնաց։ Մի քիչ առաջ են տվել։

Սագայի հետ առաջին ծանոթությունս ինքնաբուխ էր, ուղղակի տեսա, որոշեցի կարդալ: Ահագին դուր եկավ ինձ, դե էդ տարիքում ինչ ասես դուրս գալիս էր:
Հետո երրորդ կուրսում սկսեցի դա պարտադրված վերընթերցել home reading կոչվածին պատրաստվելու համար: Այ դա տանջանք էր: Կարդում էինք, դուրս գրում անծանոթ բառերը, ամեն գլխից մի քանի էջ թարգմանում.... ուֆ:

Մենք էլ էինք home reading–ին "The Man of Property"–ն անցնում, մի ամբողջ սեմեստր դրա վրա էինք՝ լրիվ քո ասածի պես, ու եթե բախտս բերած չլիներ՝ մինչև էդ արտ. գրակից հանձնարարած չլինեին ու կարդացած չլինեի լրիվ, ահավոր տառապանք էր լինելու։ ։D Դե, էլի տառապանք էր, բայց կարդացած լինելս ահագին օգնում էր։

Հիմա կերպարների մասին: Սոմզը ամենահետաքրքիրն էր ինձ համար: Այրինից պայթում էի, որովհետև լղոզված կերպար էր, անհաջող կին ու ընդհանրապես... լավը չէր: Երկրորդ ընթերցման ժամանակ Սոմզին էի ուսումնասիրում: Միայն խղճահարություն էր առաջացնում ինձ մոտ այն, ինչի պատճառով ուրիշները նրանից զզվում էին: Սոմզը շատ բազմաշերտ ու ստացված կերպար էր:

Լրիվ համաձայն եմ։ Այրինից ես էլ էի պայթում ու շշմում էի, թե ոնց է ինքը համարյա բոլորի կողմից համարվում տենց խիստ դրական կերպար։ Հիշում եմ՝ հուսով էի, որ գոնե քննադատությունը կարդալիս մի բացասական բան կհանդիպեմ Այրինի վերաբերյալ, բայց էնտեղ էլ էր նույնը։ Վայ, ոնց էր ներվերիս վրա ազդում իր «հրեշտակաեթերային զոհի» կերպարով։ Իսկ Սոմզը դե սկզբից ներկայանում էր որպես բացասական, բայց ընթացքում ես էլ քիչ–քիչ սկսեցի խղճալ ու ինչ–որ առումով նաև համակրել։

Էդ ստեղծագործության մեջ սեփականատիրության զգացումը, որ այս կամ այն չափով բնորոշ էր ամբողջ գերդաստանին, բավական հետաքրքիր է ներկայացված, իմ կարծիքով։ Մեկ էլ Ֆորսայթների բարդ ու պրոբլեմատիկ ընտանեկան հարաբերությունները։ Մի բան էր լավ տպավորվել. էն որ առիթների ժամանակ ամբողջ ցեղով հավաքվում էին, բայց դժվար էր գտնել երեք Ֆորսայթների, որոնք իրար հետ լավ հարաբերությունների մեջ լինեին։ Ցանկացած երեքի մեջ երկուսն իրար հետ չունեին։
Չգիտեմ, ինձ Ֆորսայթների պատմությունը բավական կյանքից վերցված պատմություն է թվում, ու, ի տարբերություն սերիալների, էստեղ կերպարները շատ բազմաշերտ ու հարուստ են, միանշանակ դրական ու բացասական չեն։

Ի դեպ, բացի Գալաթեայի ներկայացրած վեց վեպերից, կա նաև լրացուցիչ երեք վեպ, որոնցում, սակայն, Ֆորսայթներն արդեն երկրորդական դեր են խաղում, ու ընդհանրապես շատ քիչ են հանդիպում։ Այդ վերջին եռերգությունը հայերեն թարգմանված չէ, ես ռուսերենով եմ կարդացել էն ժամանակ։ Ավելի ճիշտ՝ երեքից մեկը՝ երկրորդը, էդպես էլ չգտա, մնացած երկուսն եմ կարդացել միայն (մի գրքում էին էդ երկուսը, մյուսն առանձին էր)։ Չգիտեմ՝ հիմա որ կարդայի՝ որքանով կհավանեի, բայց ուսանող ժամանակ հաճույքով եմ կարդացել, համենայնդեպս, չեմ ափսոսում էն ժամանակը, որ դրա վրա եմ ծախսել։ Ճիշտ է, Գոլսուորդիի մտածելակերպը, մոտեցումները որոշ դեպքերում հեչ չէին համընկնում իմի հետ, բայց դե դա չէր խանգարում, որ ստեղծագործությունն ընդհանուր առմամբ հավանեի։ Ամեն անգամ քիչ է մնում՝ գրեմ՝ գիրքը, հետո հիշում եմ, որ ախր գիրք չի, գրքեր են։

Ինձ ամենաշատը Ջոնի, Կրտսեր Ջոլիոնի, մեկ էլ Մայքլ Մոնթի կերպարներն էին դուր գալիս։

[Lilosik]

Սագայի հետ առաջին ծանոթությունս ինքնաբուխ էր, ուղղակի տեսա, որոշեցի կարդալ: Ահագին դուր եկավ ինձ, դե էդ տարիքում ինչ ասես դուրս գալիս էր:
Հետո երրորդ կուրսում սկսեցի դա պարտադրված վերընթերցել home reading կոչվածին պատրաստվելու համար: Այ դա տանջանք էր: Կարդում էինք, դուրս գրում անծանոթ բառերը, ամեն գլխից մի քանի էջ թարգմանում.... ուֆ:
Հիմա կերպարների մասին: Սոմզը ամենահետաքրքիրն էր ինձ համար: Այրինից պայթում էի, որովհետև լղոզված կերպար էր, անհաջող կին ու ընդհանրապես... լավը չէր: Երկրորդ ընթերցման ժամանակ Սոմզին էի ուսումնասիրում: Միայն խղճահարություն էր առաջացնում ինձ մոտ այն, ինչի պատճառով ուրիշները նրանից զզվում էին: Սոմզը շատ բազմաշերտ ու ստացված կերպար էր:
Մի քիչ էլ գրեմ` գնալու եմ նորից կարդամ, նենց որ լավ կլինի սահմանափակվեմ էսքանով:

Բարև բոլորին:
Քանի որ ես նորեկ եմ, այնքան էլ ծանոթ չեմ բոլոր մարդկանց կամ քննարկվող թեմաներին, բայց երբ աչքս ընկավ Գոլսուորդիի "Ֆորսայթների պատմություն" գրքի վերաբերյակ քննարկումներին, չկարողացա անտարբեր անցնել...
Ես այս գիրքը կարդացել եմ տարիներ առաջ, բայց այնքան է տպավորվել մեջս, որ երևի բոլոր մանրամասները հիշում են, սկսած հորաքույր Էնի փետրավոր գլխարկներից, Այրինի կամ Ֆլերի շրջազգեստներից
Շատ լավ գիրք է, շատ լավ նկարագրված, ես էլ եի Այրինից պայթում հենց առաջին իսկ տպավորությունից, ու շատ կզարմանամ, եթե գտնեմ մեկին, ով էդ գիրքը կարդացել է և հավանել է Այրինի կերպարը Սոմզին շատ հավանել եմ, շատ էլ լավ կերպար էր, ուղղակի ես միշտ շատ նյարդայնանում էի, որ նա էդքան սեր էր տածում դեպի Այրինը
Կուզենայի մեկ անգամ էլ ընթերցել, բայց կնախընտրեի մեկ ուրիշ ինձ անծանոթ բան կարդալ...

[Գալաթեա]

Ինձ մոտ Այրինի կերպարը նման բուռն բացասական վերաբերմունք չի առաջացրել:
Ճիշտ է, իր հանդեպ գրքի տղամարդկանց համատարած բերանբաց լոզոտ հիացմունքն էնքան էլ չի համոզում, բայց ընդունում եմ,. որ կարող է լինել կին, որն իսկապես ունենա անբացատրելի էդ հմայքը, որ մարդկանց անտարբեր չի թողնում:
Եթե դա հաշվի առնես՝ Այրինի կերպարը լավ էլ ստացված է:

Իսկ իր ատելությունը խեղճ Սոմզի հանդեպ հասկանալի է կարծում եմ: Պատկերացրեք, որ կյանքի պայմանները ստիպեն ձեզ ամուսնանալ մի մարդու հետ, որի ամեն ինչն ատում եք՝ սկսած բնավորությունից, վերջացած արտաքինից: Նման դեպքերում այդ տղամարդու անվերջ սերը միայն ավելի կարող ա վանել իրենից: