Հայտարարություն
23.12.2009թ.
ԵԽԽՎ Մոնիտորինգի հանձնաժողովում շրջանառության մեջ է դրվել Պրեսկոտի և Կոլոմբիեի զեկույցը` նվիրված Մարտի 1-ի խորհրդարանական հանձնաժողովի զեկույցին:
Ցավոք սրտի, թեև զեկույցն արդեն վաղուց բաժանվել էր Մոնիտորինգի հանձնաժողովի անդամներին, իշխանությունները ըստ էության մինչև վերջերս այս զեկույցը հայ հասարակությունից թաքցրել են և ներկայացրել մի քանի կցկտուր մեջբերումների միջոցով և աղավաղված: Երեկ զեկույցը տեղադրվել է ԵԽԽՎ-ի պաշտոնական կայքում, և մենք հնարավորություն ունենք այն ներկայացնելու մեր հասարակությանը:
Եթե մի կողմ դնենք դիվանագիտական նորմերը պահպանելու և օբյեկտիվություն ցուցադրելու անհրաժեշտությամբ թելադրված խորհրդարանական հանձնաժողովի հասցեին արված հաճոյախոսությունները, ապա ԵԽԽՎ համազեկուցողներ Պրեսկոտի և Կոլոմբիեի եզրակացություններն, ըստ էության, հանգում են ջախջախիչ քննադատության հետևյալ դրույթներում.
1. «2008 թ. 1609 Բանաձևում ԵԽԽՎ-ն կոչ էր արել անցկացնել մարտի 1-ի իրադարձությունների և դրանք առաջացրած հանգամանքների անկախ, թափանցիկ և վստահելի քննություն: Ի պատասխան՝ Հայաստանի Ազգային Ժողովն այդ իրադարձությունների և «նրանց պատճառների» ուսումնասիրման նպատակով հատուկ հանձնաժողով ստեղծեց: Սակայն նրա կազմը, որում գերիշխում էին իշխող կոալիցիայի ներկայացուցիչները, և այն փաստը, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին աջակցող ուժերը բոյկոտեցին այն, պատճառ դարձան այնպիսի եզրակացության համար, ըստ որի այդ հանձնաժողովը հայ հանրության աչքերում չունեցավ պահանջվող վստահելիությունը»:
8. «Երբ Վեհաժողովի համազեկուցողները հանդիպեցին հատուկ Հանձնաժողովի նախագահին, վերջինս նշեց այն դժվարությունները, որ հատուկ հանձնաժողովն ունի իշխանություններից, հատկապես իրավապահ մարմիններից և հատուկ ծառայություններից նյութեր ստանալու հարցում: Սակայն, զեկույցում որևէ կերպ դա չի նշվում»:
10. «Համաձայնելով մարդու իրավունքների պաշտպանի հետ հիմնական պատճառների շուրջ, Հանձնաժողովը, այդուամենայնիվ եզրակացրել է, որ Տեր-Պետրոսյանին աջակցող ուժերի կողմից որպես իշխանությունների դեմ քարոզչություն» այդ գործոնների ցինիկ շահարկումն է, որ ստեղծեց անհանդուրժողականության մթնոլորտ և հասարակական դժգոհություն, ինչն իր հերթին օգտագործվեց ընդդիմության կողմից զանգվածային անկարգություն հրահրելու նպատակով»:
11. «Քաղաքական ճգնաժամի պատճառների նման միակողմանի տեսակետը, իշխանությունների նկատմամբ քննադատության ապշեցնող բացակայությունը, ինչպես նաև բևեռացած քաղաքական մթնոլորտի համար մեղավորությունը բացառապես ընդդիմությանը, մասնավորապես Լևոն Տեր-Պետրոսյանին աջակցող ուժերին վերագրելն ցավալի է, քանի որ դա խարխլում է Հանձնաժողովի զեկույցի արժանահավատությունը: Միևնույն ժամանակ, զեկույցի առաջարկություններից պարզ է, որ իրականում հանձնաժողովը կատարել ճգնաժամը առաջացրած պատճառների շատ ավելի ամբողջական և, ըստ երևույթին, ավելի հավասարակշռված վերլուծություն, քան այն, ինչ հարկ է համարել հրապարակել իր զեկույցում»:
16. «Ցավալիորեն Հանձնաժողովը չի անդրադառնում այն հայտարարություններին, որ ոստիկանության գործողությունները ամենասկզբից ուղղված են եղել բողոքների ճնշմանը, իսկ զենքերը տեղադրվել են ցուցարարների մեջ` բողոքների բռնի դադարեցումն արդարացնելու նպատակով: Սակայն զեկույցից ակնհայտ է, որ թեև հանձնաժողովը լրջագույն հարցադրումներ ունի ոստիկանության գործողության պատճառաբանության նկատմամբ, հատկապես նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի փետրվարի 23-ի այն հայտարարության լույսի ներքո, որ բողոքի ակցիաները եղել են «իշխանությունը զավթելու անօրինական փորձ», Հանձնաժողովը չի ցանկանում դա բացահայտ ասել զեկույցում»:
17. «Հիմնվելով հրապարակումների և ականատեսների վկայությունների վրա, Հանձնաժողովը նկարում է մի պատկեր, ըստ որի` բողոքներն առաջացել են Երևանում կենտրոնում` Ազատության հրապարակում ոստիկանության գործողություններից հետո, իսկ հետո վերաճել են պրակտիկորեն անվերահսկելի ընդվզումների, երբ տարածվել են լուրեր , որ ոստիկանները սպանել են անմեղ բողոքավորների: Թեև զեկույցը պարզորեն նշում է, որ ընդդիմության ղեկավարները կոչ էին անում մարդկանց գնալ Ֆրանսիական դեսպանատանը հարող տարածք, այն նույնպես ընդունում է, որ այդ բողոքների ընդհանուր առմամբ կրել են ինքնաբուխ և ոչ նախապես մշակված ակցիաների բնույթ: Այդ առումով զեկույցը հաստատում է Վեհաժողովի համազեկուցողների այն դիրքորոշումը, որ մարտի 1-ի իրադարձությունները չեն եղել իշխանության յուրացման կանխամտածված փորձ»:
24. «Փաստահավաք խմբի միջանկյալ զեկույցը, ինչպես նաև խմբի կազմալուծումից հետո նրա որոշ անդամների անհատական զեկույցները հարցերի շարք են բարձրացնում 10 անհատների մահվան հանգամանքների վերաբերյալ: Նրանք, թվում է թե, ավելի շատ կենտրոնացած են համապատասխան քննչական մարմինների պրոցեդուրային սխալների և խախտումների, քան 10 մահվան դեպքերի հանգամանքները պարզելու վրա: Այնուամենայնիվ, այդ զեկույցները օրինաչափ հարցեր են բարձրացնում իրադարձությունների պաշտոնական վարկածի վերաբերյալ և պարունակում են կարևոր բացահայտումներ, որոնք որպես այդպիսին ճանաչվել են Հանձնաժողովի կողմից: Պետք է նշել, որ փաստահավաք խմբի զեկույցներին քննչական ծառայությունների պատասխանները, որոնք վերարտադրված են Հանձնաժողովի զեկույցում, ցուցադրում են այդ ծառայությունների կողմից փաստահավաք խմբի անդամների և աշխատանքի նկատմամբ արհամարհանքի անընդունելի աստիճան»:
26. «Փաստահավաք խումբը մի շարք հարցեր է բարձրացրել պայթուցիկ սարքի պայթյունից մահացած ոստիկանի վերաբերյալ: Համաձայն փաստահավաք խմբի, բավարար ապացույցներ կան պնդելու, որ պայթյունը տեղի է ունեցել գոտկատեղի հատվածում /ինչը ցույց կտար, որ ամենայն հավանականությամբ այն առաջացել է ոստիկանի գոտիից վերցրած նռնակից/, այլ ոչ թե ոտնաթաթերի հատվածում, ինչպես պնդում էին իշխանությունները /ինչը ցույց կտար, որ նռնակը նետված էր ցուցարարի կողմից/: Հիմնվելով սեփական քննության վրա` Հանձնաժողովը մերժում է փաստահավաք խմբի եզրակացությունները /որոնք իրոք հիմնականում վերաբերում են պրոցեդուրային խախտումներին/, սակայն համաձայնում է խմբի հետ, որ լուրջ հարցեր կարող են բարձրացվել ոստիկանության կողմից այդ մահվան քննության անցկացման վերաբերյալ»:
27. «Հրազենային վնասվածքներից առաջացած 5 մահերից երկուսում գնդակը չի հայտնաբերվել, ինչն անհնար է դարձնում պարզել այն զինատեսակը, որոնցից նրանց վրա կրակել են: Հրազենային վնասվածքների հետևանքով առաջացած մնացած երեք մահերի դեպքում երկուսը արդյունք են «Մակարով» տեսակի ատրճանակից կրակված գնդակի, իսկ մեկը AK-47 ավտոմատից: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ոստիկանությունը լուսածիր գնդակներ էր կրակում այդ տեսակի ավտոմատներից ցուցարարների գլխավերևով /իսկ այն ինչ կրակված է վերև, պետք է ընկնի ներքև/, ինչպես նաև այն հանգամանքը, որ Մակարով տիպի ատրճանակը Հայաստանի ոստիկանության համար ստանդարտ զենք է, կարելի էր ակնկալել, որ վիճակագրական առումով բավականին լուրջ շանսեր կան, որ այդ գնդակներից գոնե մի քանիսի համար հնարավոր կլիներ պարզել, թե որ զենքերից են նրանք կրակված: Սակայն զարմանալիորեն Հանձնաժողովը զեկուցում է, որ քննչական ծառայությունները ի վիճակի չեն եղել իդենտիֆիկացնել այդ գնդակներից որևէ մեկը: Ցավալի է այն փաստը, որ Հանձնաժողովը նման եզրակացությունը հարցականի տակ չի դնում, քանի որ այն պնդումը, թե գնդակները չեն կարող իդենտիֆիկացվել, հարուցում է մի շարք լուրջ հարցեր և հեշտությամբ կարող է մեկնաբանվել որպես ոստիկանության կողմից պարտակում»:
28. «Մեկ անձ մահացել է բութ առարկայի ներգործությունից, որի հետևանքով փշրվել է գանգոսկրը, իսկ առարկան թափանցել է գանգուղեղ. Զեկույցը որևէ լրացուցիչ տեղեկություն չի հայտնում առարկայի բնույթի կամ մահվան հանգամանքների վերաբերյալ, ինչպես նաև չի հանգում որևէ եզրակացության»:
31. «Հանձնաժողովը խստորեն քննադատում է 10 մահվան քննության մեջ կատարված ոստիկանության սխալները, ինչը առնվազն խարխլում է ամբողջ քննության վստահելիությունը: Դրան հակառակ Հանձնաժողովը եզրակացնում է, որ Գլխավոր դատախազը քննությունը անցկացրել է արհեստավարժ և ճիշտ»:
37. «Հանձնաժողովը նշում է, որ ընդդիմության կալանավորված ներկայացուցիչների դեմ մի շարք դատավարություններում մեղադրող կողմի վկաները դատարանում հրաժարվել են իրենց նախաքննական ցուցմունքներից, հայտարարելով, որ դրանք կատարվել են ոստիկանության ճնշման տակ: Զարմանալիորեն, Հանձնաժողովը եզրակացնում է, որ այդ հայտարարությունները արդյունք են պաշտպանյալների կամ նրանց կողմից գործող անձանց ճնշման /!/, ուստի առաջարկում է կիրառել վկաների պաշտպանության ծրագիր: Այն փաստը, որ, հակառակ վստահելի ապացույցների առկայության, Հանձնաժողովը ակնհայտորեն մերժում է ոստիկանության ճնշման հնարավորությունը, խորապես ցավալի է»:
41. «Առաջարկությունների ընդարձակ փաթեթը ցույց է տալիս, որ Հանձնաժողովը կատարել է մարտի 1-ի և 2-ի իրադարձությունների շատ ավելի խորքային վերլուծություն, քան այն, ինչ ներկայացված է զեկույցի մյուս մասերում: Այդ հակասությունը, ինչպես նաև այն, թե ինչպես են շեշտել որոշակի հարցերը կամ նրանցից խուսափել, տպավորություն է ստեղծում, որ Հանձնաժողովը ջանացել է, ամեն գնով, խուսափել իրադարձությունների պաշտոնական վարկածը շատ բացահայտորեն վարկաբեկելուց կամ իրադարձությունների ժամանակ իշխանությունների պահվածքը շատ խիստ քննադատելուց: Նման "ինքնագրաքննությունը" ցավալի է, քանի որ խարխլում է այս ուսումնասիրության ամբողջ արժանահավատությունը»:
43. «Զեկույցի երկու ամենաակնհայտ թուլություններն են. դեպի 2008 մարտի 1-ի և 2-ի ճգնաժամը տանող իրադարձությունների միակողմանի, ընդհուպ մինչև կողմնակալ լինելու նկարագրությունը և 2008 մարտի 1-ի և 2-ի իրադարձություններին հետևած այնպիսի զարգացումների քննարկման և վերլուծության գործնականում ի սպառ բացակայությունը, ինչպիսիք են ընդդիմության մեծաքանակ աջակիցների կալանավորումը և հետապնդումը»:
44. «Ինչպես նշվել է վերևում, 2008 մարտի 1-ի և 2-ի իրադարձություններն առաջացրած հանգամանքների քննարկումը բացառապես ընդդիմությանն է վերագրում բևեռացված և լարված սոցիալ-քաղաքական մթնոլորտի մեղավորությունը, և ընդհանրապես խուսափում է որևէ մեղավորություն վերագրել իշխանություններին»:
45. «Մարտի 1-ի և 2-ի իրադարձություններին հետևած զարգացումների որևէ վերլուծության ակնհայտ բացակայությունը լուրջ մտահոգություն է առաջացնում: Հաշվի առնելով տարբեր անկախ դիտորդների, ներառյալ Վեհաժողովի, արձանագրած չափազանց լուրջ թերությունները, հատկապես կապված դատական համակարգի, դատախազության և իրավապահ մարմինների դերի հետ, այդ թերությունները շտկելու համար անհրաժեշտ են շտապ վերափոխումները»:
46. «Մարտի 1-ի և 2-ի իրադարձությունների ժամանակ տեղի ունեցած 10 մահվան դեպքերի քննության որևէ կոնկրետ արդյունքի բացակայությունը գոհացուցիչ չէ: Պետք է լրացուցիչ ջանքեր գործադրել, որ պարզվեն, թե որտեղից են կրակված այն գնդակները, որոնք սպանել են 10 անհատներից հինգին մարտի 1-ի և 2-ի իրադարձությունների ընթացքում, գտնվեն այն զենքերը, որոնցից այդ գնդակները կրակված են, մանավանդ` նշաններ կան, որ այդ գնդակներից առնվազն երեքը կարող էին կրակված լինել զենքերից, որոնք այդ իրադարձությունների ժամանակ օգտագործվել են ոստիկանության կողմից: Այդ մտահոգություններին պատշաճ պատասխանելու ձախողման դեպքում հեշտությամբ կառաջանալու են ոստիկանության կողմից խաբեության կամ պարտակման մասին հայտարարություններ»:
շարունակելի
Chuk-ի խոսքերից
Մեջբերել
Իմ մոտ որ չէ /էս հոդվածի հեղինակ ո՞վ ա
/:
Էջանիշներ