Հայաստանի պատմության ամենա, ամենա իրադարձությունները

[Lion]

Քիչ էս կարդացել, Տրիբուն: Դեռևս Հոմերոսը մեզ տեղեկություններ է հայտնում Կիլիկիայում բնակվող "արիմ"-ների մասին: Իսկ Հոմերոսի տեղեկությունները վերաբերվում են մ.թ.ա. 13-րդ դարի վերջին: Դրանից ավելի առաջ` մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակի սկզբներից սկսած, Կիլիկիան ուներ միանշանակ այսպես կոչված "խուրրիական", իսկ իրականում` հայ-արիական բնակչություն: Ինչ վերաբերվումէ ավելի ուշ դարերին, ապա արդեն Տիգրան Մեծի ժամանակներում Կիլիկիան հիշատակվում է որպես հոծ հայկական բնակչություն ունեցող տարածք:

Ի դեպ - մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակի սկզբներից մինչև մ.թ.ա. 331 թ-ը Կիլիկիայում իշխել են մի շարք արքաներ "Սիենիս" անունով, որոնց անունը չի մեկնաբանվում այլ կերպ, քան "Շահեն"...

Ինչ վերաբերվում է աշխարհագրությանը - կարող ես ասել, այդ որ չափանիշով Կիլիկիան չի ընդգրկվում Հայկական լեռնաշխարհի մեջ, եթե Կիլիկիայի հիմնական մասը կազմող Անտիտավրոսյան լեռները աշխարհագրորեն հանդիսանում են Տավրոսյան լեռների բնականոն շարունակությունը?

[Տրիբուն]

Քիչ էս կարդացել, Տրիբուն: Դեռևս Հոմերոսը մեզ տեղեկություններ է հայտնում Կիլիկիայում բնակվող "արիմ"-ների մասին: Իսկ Հոմերոսի տեղեկությունները վերաբերվում են մ.թ.ա. 13-րդ դարի վերջին: Դրանից ավելի առաջ` մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակի սկզբներից սկսած, Կիլիկիան ուներ միանշանակ այսպես կոչված "խուրրիական", իսկ իրականում` հայ-արիական բնակչություն: Ինչ վերաբերվումէ ավելի ուշ դարերին, ապա արդեն Տիգրան Մեծի ժամանակներում Կիլիկիան հիշատակվում է որպես հոծ հայկական բնակչություն ունեցող տարածք:

Ի դեպ - մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակի սկզբներից մինչև մ.թ.ա. 331 թ-ը Կիլիկիայում իշխել են մի շարք արքաներ "Սիենիս" անունով, որոնց անունը չի մեկնաբանվում այլ կերպ, քան "Շահեն"...

Ինչ վերաբերվում է աշխարհագրությանը - կարող ես ասել, այդ որ չափանիշով Կիլիկիան չի ընդգրկվում Հայկական լեռնաշխարհի մեջ, եթե Կիլիկիայի հիմնական մասը կազմող Անտիտավրոսյան լեռները աշխարհագրորեն հանդիսանում են Տավրոսյան լեռների բնականոն շարունակությունը?

Դե սրանից ավել բան չէի էլ սպասում Լիոն ջան, եթե ցեղի անունը արիմ-ա, ուրեմն հայկական ա, եթե երկու հատ թագավոր ա Սիենիս անունունով, ուրեմն Շահեն ա, պռոստը Սիենիս չի կարա լինի: Չնայած ինչ անուն էլ լիներ, պիտի ինչ-որ հայկական անունի հետ ասոցացվեր:

Ապեր, Հայկական լեռնաշխարհն էլ կարող է համարվել Իրանական բարձրավանդակի բնականոն շարունակությունը, Իրանական բարձրավանդական էլ հինդիկուշինի, սա էլ հիմալայներինը, է հետո ?

[Արիացի]

Ապեր, Հայկական լեռնաշխարհն էլ կարող է համարվել Իրանական բարձրավանդակի բնականոն շարունակությունը, Իրանական բարձրավանդական էլ հինդիկուշինի, սա էլ հիմալայներինը, է հետո ?

Ապեր, բարձրավանդակը ու լեռնաշխարհը մի բան է, լեռնաշղթան լրիվ ուրիշ բան: Լեռնաշխարհները ու բարձրավանդակը աշխարհագրական տեսանկյունից չեն կարող լինել մեկը մյուսի շարունակություն, դա ուղղակի աբսուրդ է: Իսկ այ լեռները ու լեռնաշղթաները իրար շարունակություն կազմում են: Օրինակ` անտիտավրոսյան լեռները տավրոսյան լեռների աշխարհագրական շարունակությունն են:

[Տրիբուն]

Ապեր, բարձրավանդակը ու լեռնաշխարհը մի բան է, լեռնաշղթան լրիվ ուրիշ բան: Լեռնաշխարհները ու բարձրավանդակը աշխարհագրական տեսանկյունից չեն կարող լինել մեկը մյուսի շարունակություն, դա ուղղակի աբսուրդ է: Իսկ այ լեռները ու լեռնաշղթաները իրար շարունակություն կազմում են: Օրինակ` անտիտավրոսյան լեռները տավրոսյան լեռների աշխարհագրական շարունակությունն են:

էս ինչ մի հատ ոգևորվել եք ոգևարվել

Ուրախ եք չէ, որ մեռած թեման էլի կենդանացրեցի ??

Արիացի ջան, փաստորեն քո տրամաբանությամբ լեռնաշղթաների կապվածությունը կարող է հանդիսանալ նույն ազգի տարբեր կողմերում տարածվածության հիմք, իսկ բարձրավանդակների կապվածությունը չի կարող, հա ? Այսինք եթե տավրոսյան կլեռները մեկը մյուսի շարունակությունն են, ապա հայերը պիտի դրա ամբողջ երկայնքով ապրած լինեին, իսկ եթե հայկական ու իրանական բարձրավանդակները իրար հարևան են, ապա այդ երկու բարձրավանդակներում երկու տարբեր ազգեր են ապրել: Փաստորեն հայերը տարածվելուց նայել են, մի հատ լեռնաշխթան է շարունակվում, թե բարձրավանդակը, ու նոր են որոշել տեղաշարժվել, ու եթե հանկարծ հասել են բարձրավանդակի սահմաններին ապա կանգնել են, իսկ եթե հասել են լեռնաշղթայի շարունակություն, ապա շարունակել են ճանապարհը:

[Տրիբուն]

Նախ ուշադիր չես կարդացել - եթե նկատել ես, ես խոսում եմ նաև այդ տարածքում բնակվող հարիների մասին, որոնք ուղղակի հայեր են եղել: Այնպես որ այստեղ մի քիչ ավելի շատ բան կա, քան Հոմերոսի հիշատակումն ու թագավորների անուններն են; Ի դեպ, նույն թուրքերը այժմ երջանիկ կլինեին, դրոշ կսարքեին ու սաղ աշխարհով կգոռային, եթե հանկարծ Հոմերոսյան պոեմում հիշատակվեր "թուքր" բառը: Իսկ մենք, բնականաբար տուրք տալով մեր մեջ ամուր նստած ազգային կոմպլեքսներին, հրաժարվում ենք "արիմ"-ը համարել "արմեն"-ին հավասար: Էդ ոչինչ, որ ըստ Խորենացու Զարմայրը ու հայերը մասնակցել են Տրոյական պատերազմին, էդ ոչինչ, որ Կիլիկիայում Հոմերոսը հիշատակում է արիմներին, ջհանդամը, թե Կիլիկիայի արքաների տոհմական սիրած անունը "Շահեն" չի եղել, թքած, թե Տիգրան Մեծ ժամանակ Կիլիկիայում բնակչության ճնշող մեծամասնությունը հայեր էին ...

Թքած, ճիշտա, չէ, Տրիբուն?

Լիոն ջան, դու երբ ես տեսել, որ ես թքած ունենամ որևէ բանի վրա ??

Ապեր, նախ Տիգրան մեծ ժամանակվա ճնշող մեծամասնությունը շաաաատ կասկածելի է: Գոնե Կիլիկյան պետության մարդահամարը ցույց է տալիս հայերի ու հույների գրեթե հավասար բնակչություն: Հետո, քո պոստերում էտ բնակչությունը Տիգրան մեծի ժամանակ մեկ հոծ բնակչությունա, մեկ էլ ճնշող մեծամասնություն ա: Դրանք տարբեր բաներ են, երևի գիտես: Նենց ոչ քո աղբյուրները բնակչության մասին, բացառապես անհիմն են, դրա համար էլ դու էլ ես խառնվել, ու չգիտես հոծ ա թե մեծամասնություն: Ոնց հասկանանք ??

[Տրիբուն]

էդ ոչինչ, որ Կիլիկիայում Հոմերոսը հիշատակում է արիմներին, ջհանդամը, թե Կիլիկիայի արքաների տոհմական սիրած անունը "Շահեն" չի

էս Ս-ով սկվող անունն էլ վերջնականապես Շահեն դարձավ չէ ?? Լիոն ջան, էտ բառախաղերով բան չես ապացուցի: Հնդեվրոպական ազգերի ծագման հայկական տեսությունը հենց էտ պատճառով էլ լայն գիտական շրջանակներում հավանության չի արժանացել, ու քննադատվել ա, քանի որ բոլոր համեմատությունները շատ պայմանական բառախաղերի նմանվող համեմատություններ են եղել:

[Lion]

Լիոն ջան, դու երբ ես տեսել, որ ես թքած ունենամ որևէ բանի վրա ??

Ուղղակի փաստերի անտեսումը, համենայն դեպս քո կողմից, ուղղակի անհասկանալի է...

Ապեր, նախ Տիգրան մեծ ժամանակվա ճնշող մեծամասնությունը շաաաատ կասկածելի է:

Բայց ՀՍՍՀ Հանրագիտարանի վերջին` Հայաստանին նվիրված, հատորը, ինչպես նաև "Կիլիկիա" հոդվածը 6-րդ հատորում և կարդա...

Գոնե Կիլիկյան պետության մարդահամարը ցույց է տալիս հայերի ու հույների գրեթե հավասար բնակչություն:

Իրոք? Մի բեր տեսնենք այդ մարդահամարը - ես նման բան կարծես չեմ հանդիպել: Եվ ի դեպ, նույնիսկ եթե մի պահ էլ ընդունենք, որ ասենք թե ինչ-որ մի ժամանակ ինչ-որ մի ազգ մեր պատմական Հայրենիքի մի մասի վրա ապրել է մեզ հավասար թվով կամ նույնիսկ մեզնից շատ - դա նշանակում է այդ տարածքը արդեն մերը չէ?

Հետո, քո պոստերում էտ բնակչությունը Տիգրան մեծի ժամանակ մեկ հոծ բնակչությունա, մեկ էլ ճնշող մեծամասնություն ա: Դրանք տարբեր բաներ են, երևի գիտես:

Անիմաստ պռիդիռկա ես անում...

Նենց ոչ քո աղբյուրները բնակչության մասին, բացառապես անհիմն են, դրա համար էլ դու էլ ես խառնվել, ու չգիտես հոծ ա թե մեծամասնություն: Ոնց հասկանանք ??

Իմ աղբյուրները ուղիղ այնքան են անհիմն, ինչքան հնագիտական տվյալները հարիների մասին, Հոմերոսյան տեղեկությունը արիմների մասին, "Շահեն" անունով առկայությունը Կիլիկիայի արքայացանկում, ինչպես նաև ՀԽՍՀ հանրագիտարանի տվյալները

Նախ անհիմն ու անտեղի համեմատություն ես անում: Մեծ Հայքի նահանգ կազմող մասը` Արցախը, համեմատում ես Մեծ Հայքին հարևան նահանգի հետ: Չհաշված ձեր սիրած լեռնաշղթան,ո ր տենց դրանք կապում ա իրար հետ:

Շատ էլ տեղին է: Մեծ Հայքը ընդամենը Հայկական պետականության արտահայտողներից մեկն էր և, ինչպես հիմա ՀՀ-ն, չի ընդգրկել իր մեջ ողջ Հայաստանը: Իսկ Կիլիկիան և Արցախը այնքանով են իրար նման, որ երկուսն էլ "Հայաստան" հասկացության մասնիկն են...

Երկրորդ, Արիացի ջան, մի բան հարցնեմ, ախպերս - եթե Արցախը դառնա միջազգայնորեն ճանաչված պետություն, միավոր, կամ էլ միավորվի մայր Հայաստանի հետ, քո համար մեկ չի լինի, թե հազար տարի հետո մի հատ դուռակ ինչ ա ասում: Օրինակ իմ համար մեկ կլինի: Թող Արցախը անկախանա, ոնց կարա, թող մի քանի թուրք քամակները ճղեն, որ դա պատմական թուրքական կամ մոնղոլական հող ա: Հիմա մենք որ քամակներս ճղում ենք, որ Կլիկիկան հայկական ա, դրանից թուրքերին ինչ ա լինում ??

Անհամատեղելի համեմատություններ ես բերում: Ինոչւ պետք է մեկը լինի մյուսի հաշվին: ԱՆշածդ երկու երևույթներն էլ կարող են գոյություն ունենալ զուգահեռաբար

բա մնացածն ինչ են եղել ???

Ու կրկին - ովքեր են այդ "մնացածը"...?

Եթե հոծ հայ կա, ուրեմն վերջ հայկական ա: Նմանություն չես տեսնում քո գրածւ ու թուրքերի ասածների մեջ; Հիմա էլ պատմական հայաստանում հոծ քրդեր են ապրում, ու ահագին ժամանակ ա հոծ քրդեր են ապրել, դուրդ կգա որ քրդերն ասեն որ Մեծ Հայքը զուտ քրդական տարածք ա ??

Ոչ; Հայկական է, եթե այդ տարածքում մարդկության գիտակցական պատմության սկզբից ապրել են հայեր
Այսօր 15:07

[Տրիբուն]

Իրոք? Մի բեր տեսնենք այդ մարդահամարը - ես նման բան կարծես չեմ հանդիպել: Եվ ի դեպ, նույնիսկ եթե մի պահ էլ ընդունենք, որ ասենք թե ինչ-որ մի ժամանակ ինչ-որ մի ազգ մեր պատմական Հայրենիքի մի մասի վրա ապրել է մեզ հավասար թվով կամ նույնիսկ մեզնից շատ - դա նշանակում է այդ տարածքը արդեն մերը չէ?

Փաստորեն դու Տիգրան Մեծի ու Հոմերոսի մարդահամարներն ունես:

Անիմաստ պռիդիռկա ես անում...

Փաստորեն հոծն ու մեծամասնությունը նույն բանն են:

Շատ էլ տեղին է: Մեծ Հայքը ընդամենը Հայկական պետականության արտահայտողներից մեկն էր և, ինչպես հիմա ՀՀ-ն, չի ընդգրկել իր մեջ ողջ Հայաստանը: Իսկ Կիլիկիան և Արցախը այնքանով են իրար նման, որ երկուսն էլ "Հայաստան" հասկացության մասնիկն են...

Իսկ կապադովկիան, ադիաբենեն, պոնտոսը, լիդիան ու ընդհանրապես փոքր ասիան ?? Բան չի մնացել տակը, Լիոն, դրանք էլ մտցրու:

[Տրիբուն]

Ու կրկին - ովքեր են այդ "մնացածը"...?

էտ էլ դու ասա, սաղ գիտես, էտ մի բանը չգիտես ?? Ասում ես, հոծ հայերն են ապրել կամ ասենք մեծամասնույթուն են եղել, բա հոծի տակի մնացածն ու փոքրամասնույթունն ովքեր են եղել ??

Ոչ; Հայկական է, եթե այդ տարածքում մարդկության գիտակցական պատմության սկզբից ապրել են հայեր

Բայց Տիգրան Մեծի ժամանակները մարդկության պատմության սկիզբը չի, Լիոն: Այնպես ինչպես Մեծ Հայքի քրդերով բնակեցվելն էլ պատմության վերջը չի: Այնպես, որ մի հազար տարի հետո, քրդերը կասեն, որ իրենք Էրդողան մեծի ժամանակներից Հայքում հոծ բնակչություն են ունեցել: Դուրդ գալիս ա ??

[Տրիբուն]

Եվ ի դեպ, նույնիսկ եթե մի պահ էլ ընդունենք, որ ասենք թե ինչ-որ մի ժամանակ ինչ-որ մի ազգ մեր պատմական Հայրենիքի մի մասի վրա ապրել է մեզ հավասար թվով կամ նույնիսկ մեզնից շատ - դա նշանակում է այդ տարածքը արդեն մերը չէ?

մոռացա
էս քո տրամաբանությունն ա Լիոն ջան; Դու ես գրում, որ Կիլիկիայում հոծ հայեր են ապրել, դրա համար էլ հայկական ա: Հա մեկ էլ Շմավոնին ես մեջ բերում, կամ ոնց էր էն տղու անունը, Սիրասիր, Սիրասուն, Շահան, Շոպեն, Շտիռլից ?? Մոռոցա

[Lion]

էս ինչ մի հատ ոգևորվել եք ոգևարվել

Բա ասում ես, է

Ուրախ եք չէ, որ մեռած թեման էլի կենդանացրեցի ??

Իմ համար մեկ է: Ի դեպ, կարող ես գրել, որ հայերի ցեղասպանություն չի եղել, թեկուզ ամենամեռած թեմաներում, ու էդ թեման էլ կկենդանանա

Արիացի ջան, փաստորեն քո տրամաբանությամբ լեռնաշղթաների կապվածությունը կարող է հանդիսանալ նույն ազգի տարբեր կողմերում տարածվածության հիմք, իսկ բարձրավանդակների կապվածությունը չի կարող, հա ? Այսինք եթե տավրոսյան կլեռները մեկը մյուսի շարունակությունն են, ապա հայերը պիտի դրա ամբողջ երկայնքով ապրած լինեին, իսկ եթե հայկական ու իրանական բարձրավանդակները իրար հարևան են, ապա այդ երկու բարձրավանդակներում երկու տարբեր ազգեր են ապրել: Փաստորեն հայերը տարածվելուց նայել են, մի հատ լեռնաշխթան է շարունակվում, թե բարձրավանդակը, ու նոր են որոշել տեղաշարժվել, ու եթե հանկարծ հասել են բարձրավանդակի սահմաններին ապա կանգնել են, իսկ եթե հասել են լեռնաշղթայի շարունակություն, ապա շարունակել են ճանապարհը:

Խնդիրն իհարկե դա չէ; Փաստն այն է, որ ի դեմս հարի ճանաչված մեր ազգի մի մասի, մենք արդեն մ.թ.ա. մինիմում 2-րդ հազարամյակի սկզբից ունենք Կիլիկիա նահանգի հայ բնակչություն: Այդ ժամանակ, ի դեպ, ասածդ "մնացածներ"-ի հնարավոր թեկնածուներին ցույց կտաս - ովքեր էին այդ մնացածները, ասա մի տեսնենք

Նույն հազարամյակի վերջերին արդեն Հոմերոսն է հիշատակում արիմներին, որպես Կիլիկիայ բնակիչներ; Իսկ արդեն հաջորդ հազարամյակում սկսվում է "Շահեն"-ների տիրապետությունը: Դե իսկ արդեն այն, որ հազարամյակի վերջին` Տիգրան Մեծ ժամանակ, Կիլիկիայում բնակչության ճնշող մեծամասնությունը հայեր էին դա արդեն ուղղակի հանրագիտարանային ճշմարտություն է...

[Տրիբուն]

Իմ համար մեկ է: Ի դեպ, կարող ես գրել, որ հայերի ցեղասպանություն չի եղել, թեկուզ ամենամեռած թեմաներում, ու էդ թեման էլ կկենդանանա

Կներես անկեղծության համար, Լիոն ջան, բավականին ապուշ համեմատություն էր:

[Արիացի]

Արիացի ջան, փաստորեն քո տրամաբանությամբ լեռնաշղթաների կապվածությունը կարող է հանդիսանալ նույն ազգի տարբեր կողմերում տարածվածության հիմք, իսկ բարձրավանդակների կապվածությունը չի կարող, հա ? Այսինք եթե տավրոսյան կլեռները մեկը մյուսի շարունակությունն են, ապա հայերը պիտի դրա ամբողջ երկայնքով ապրած լինեին, իսկ եթե հայկական ու իրանական բարձրավանդակները իրար հարևան են, ապա այդ երկու բարձրավանդակներում երկու տարբեր ազգեր են ապրել: Փաստորեն հայերը տարածվելուց նայել են, մի հատ լեռնաշխթան է շարունակվում, թե բարձրավանդակը, ու նոր են որոշել տեղաշարժվել, ու եթե հանկարծ հասել են բարձրավանդակի սահմաններին ապա կանգնել են, իսկ եթե հասել են լեռնաշղթայի շարունակություն, ապա շարունակել են ճանապարհը:

Ապեր, ես ոչ մի ազգի հարց չեմ քննարկել: Ես ընդամենը նշել եմ քո աշխարհագրական տեսանկյունից սխալ համեմատությունը: Մի լեռնաշղթան լինում է մյուսի շարունակությունը, բայց մի լեռնաշխարհը մի ուրիշի շարունակությունը չի լինում: Շատ էլ որ երկուսի մեջ լեռ արմատը կա, դա հո չի նշանակում, որ իրանք իմաստով իրար նման են:
Իսկ թե հայերը ինչ կրիտերիաներով են տարածվել աշխարհում, դա արդեն լրիվ ուրիշ, լեռնաշղթաների ու լեռնաշխարհների հետ կապ չունեցող թեմա է:
Բայց այնուամենայնիվ ստեղ մի երկու ասելիք էլ ունեմ: Ապեր, բարձրավանդակը չի ազգ ծնում, ազգն ա բարձրավանդակ ձևավորում: Այսինքն, ի սկզբանե Հայկական ու Իրանական բարձրավանդակ չի եղել, այլ եղել է հայ և պարսիկ: Ու կախված նրանից, թե որ ազգը որտեղ է ապրել, առաջացել են Հայկական ու Իրանական Բարձրավանդակ գաղափարները: Այսինքն հայերը տարածվելուց չեն նայել ոչ մի բանի ուղղակի տարածվել են: Իսկ էդ տարածվելու արդյունքում էլ որոշվել են բարձրավանդակի սահմանները, այլ ոչ թե որոշել են բարձրավանդակի սահմանները ու նոր սկսել տարածվել: Կարծում եմ տարբերությունը կհասկանաս:

[REAL_ist]

Իսկ էդ տարածվելու արդյունքում էլ որոշվել են բարձրավանդակի սահմանները

Հայերն են ամբողջ Հայկական բարձրավանդակով տարածվել? Ապեր բարձրավանդակի սահմանները ազգի տարածվելով ոչ մի ձև չի կարա սահմանվնի: Բարձրավանդակը աշխարհագրական երևույթա: Հիմա որ հայերը մինչև Չինաստան տարածվեին, պետքա բարձրավանդակնել տարածվեր? Տարրական անգրագիտությունա պատմական Հայաստանը ու Հայկական լեռնաշխթան ու դրանց սահմանները չտարբերելը:
Տրիբուն ջան, հալալա հավեսիդ

[Արիացի]

Հայերն են ամբողջ Հայկական բարձրավանդակով տարածվել? Ապեր բարձրավանդակի սահմանները ազգի տարածվելով ոչ մի ձև չի կարա սահմանվնի: Բարձրավանդակը աշխարհագրական երևույթա: Հիմա որ հայերը մինչև Չինաստան տարածվեին, պետքա բարձրավանդակնել տարածվեր? Տարրական անգրագիտությունա պատմական Հայաստանը ու Հայկական լեռնաշխթան ու դրանց սահմանները չտարբերելը:

Ապեր սենց բան մեկ էլ դու կգրեիր: Հենց բանն էլ նրանում ա, որ բարձրավանդակի սահմանները ազգի տարածվելով են որոշվում: Ու շատ ցավալի է, որ քո նման կրթված մարդը չի գիտակցում, որ բարձրավանդակը դա աշխարհագրական երևույթ չի: Բարձրավանդակը, դա ազգի հոգևոր մշակութային ու պատմական զարգացման կրողն ա: Հենց քո նման շատերն են Լեռնաշխարհին վերաբերվում զուտ որպես աշխարհագրական տերմինի ու դրա համար էլ էսօր Հայրենիքի գիտակցությունը շատերի մեջ մարել ա: Ազգի պատմությանը ու նրա մշակութա-հոգեբանական զարգացվածության աստիճանին ծանոթ լինելու դեպքում, երևի կհասկանայիր, որ եթե հայը հասներ Չինաստան, նա այլևս հայ չէր կոչվի, հետևաբար Հայը չէր կարող հասնել Չինաստան ու Հայ մնալ:
Ու ամենամեծ անգրագիտությունն էլ էն ա, որ մարդը Հայկական Լեռնաշխարհը անվանում ա Հայկական Լեռնաշխթա: