Մանրապատումներ

[Դեկադա]

- Մա՛մ, ես քեզ ծերացած չեմ պատկերացնում… Խոստացի՛, որ չես ծերանա...
- Ես էլ չեմ պատկերացնում, ջանս: Երանի չէր, որ դա էլ խոստանալով լիներ...
-Մա՛մ, բայց որ հանկարծ ծերանաս դու էն երկար փեշերով յուբկեքից չհագնես հա՞: Դու թիթիզ տատիկ կդառնաս:
- Եղավ բալես, այ էդ մեկը խոստանում ես: Ես շալվարով եմ մեռնելու...

[E-la Via]

Այսօրվա պես հիշում եմ այդ օրը:

Արագ-արագ վազում էի շենքերի բակերով` ինձ շտապեցնելով, որ հանկարծ չուշանամ: Հասնում եմ շենքին, ահա շքամուտքում եմ, առաջին հարկը, երկրորդը, երրորդը… Դուռը բաց է, ներսում մարդիկ այս ու այն կողմ են գնում, ինչ-որ բան անում, իսկ ես այդ մարդկանց մեջ փորձում եմ գտնել նրան` ում համար այդքան մարդ էր հավաքվել : Ու տան սենյակներից մեկում տեսա նրան` հարսնացուին:

Այդ օրը բարեկամուհուս հարսանիքն էր: Ընտանեկան խնդիրների պատճառով մենք ներկա չէինք լինելու այդ արարողությանը: Բայց ես չէի կարողացել հանգիստ նստել տեղս, տանից, հարմար պահ գտնելով, ծլկել էի, որ անապայման տեսնեմ հարսիկին: Ու հիմա հիացած նայում էի նրան, որն այնքան գեղեցիկ էր հարսանեկան զգեստի մեջ: Կարծես երկնքից իջած հրեշտակ լիներ: Հարսնացուն անհանգիստ ինչ-որ կարգադրություն էր անում արդուզարդի վերաբերյալ, խոսում էր շուրջը հավաքված ջահել աղջիկների հետ, հետո գլուխը թեքում պատուհանի կողմը, մի պահ դրսի ձայներին ականջ դնում, մտքերով ընկնում, հետո իր այդ մտքերին անուշ ժպտում ու նորից անցնում իր նախորդ զբաղմունքին:

-Աննա քուր… Աննա քուր,- ձայն տվեցի ես:

Աննան գլուխը թեքեց իմ կողմը, մոտեցավ ինձ ու ժպիտալով` ամուր գրկեց : Երբ ուզում էր հեռանալ, ձեռքը բռնեցի ու ասացի.

-Աննա՛ քուր, երջանի՛կ եղիր:

Այդ տարիքում դժվար թե հասկանայի, թե մաղթանքն ինչ է, երևի դրանք լսել էի մեծերից ու հիմա կրկնում էի:

Նա էլ նայեց ինձ ու ինչ-որ բան էր պատրաստվում ասել, երբ լսվեց ինչ-որ մեկի ձայնը.

-Եկա՜ն, եկա՜ն…

Աննան մի պահ քարացավ, հետո վազեց դեպի պատշգամբ, որ տեսնի իրեն երջանկություն բերողներին , այնուհետև ներքին անհուն երջանկությամբ սկսեց թռվռալ տեղում, փաթաթվել հարազատներին, ընկերուհիներին, իսկ ես էլ, տեսնելով մաղթանքս ի կատար ածված, հիշեցի, որ գաղտնի եմ այդտեղ ու եթե չեմ ուզում պատժվել, պետք է արագ տուն վերադառնամ:

15 տարի էր անցել այդ օրվանից: Մեր տուն հյուր էր եկել Աննան: Ու ես նայում էի իմ առջև նստած ժամանակից շատ շուտ ծերացած կնոջը, որը նյարդային շարժումներ էր անում, արագ-արագ ու կտրուկ խոսում, անընդհատ պատմում իր ընտանեկան խնդիրներից, փորձում հումորով ներկայացնել սկեսուրի ու սկեսրոջ արարքները, որի ժամանակ արցունքակալվում էին աչքերը: Շրջվում էր, փոքր աղջկան անտեղի նկատողություն անում, փորձում խոսակցության թեման փոխել, բայց հենց ինքն էլ նորից վերադառնում էր դրան` երևի դրանով իսկ ցանկանալով փոքր ինչ թեթևանալ ու դուրս հանել ներսում կուտակվածը: Բայց դա, ինչպես երևում էր, այնքան էլ իր մոտ չէր ստացվում :

Այդ ամբողջ ժամանակ նայում էի նրան, հիշում երջանկությամբ ու ներքին լույսով փայլող այն Աննային, նրանց միջև համեմատականներ անցկացնում, փորձում ընդհանուր բան գտնել այս անհուն տխրությամբ և այն անհուն երջանկությամբ լեցուն աչքերով Աննաների միջև:

Ի՞նչ եղավ քեզ, Աննա քուր: “Երջանկություն բերողներդ” իրենց հետ այդ ի՞նչ բերեցին: Ի՞նչը քեզ ստիպեց դառնալ այսպիսին: Ի՞նչ արեցիր կյանքիդ հետ, հը՞:

Այս հարցերն էին հնչում մտքումս, երբ նրանք ոտքի կանգնեցին, որ գնան: Դռան շեմին Աննան փաթաթվեց ինձ, ցանկանում էր հրաժեշտ տալ, երբ նորից տասնհինգ տարի առաջվա նման, բռնեցի նրա ձեռքը ու այս անգամ՝ արդեն գիտակցելով, ասացի.

-Երջանի՛կ եղիր, Աննա՛ քուր:

[Մանուլ]

Պապաս ընտանիքի միակ երեխան ա, հարազատ հորաքույր ու հորեղբայր չունեմ, իսկ պապայիս մորաքրոջ երեխեքին դիմում էի անուն + «կոչումով» , օրինակ՝ Հասմիկ հորքուր: Մենակ երեքին էի անուններով դիմում, որովհետև համեմատաբար տարիքով փոքր էին:
Գևորգը մեր գյուղում էր ապրում, էն ժամանակ դեռ ամուսնացած չէր, ազատ ժամանակ շատ ուներ, մեր հետ շատ էր լինում: Ես էլ իրան շատ էի սիրում : Իրան էլ էի անունով դիմում: Մեծ չի, հիմա մոտ 35 տարեկան կլինի:
Ինչ հիշում եմ փոքր ժամանակվանիցս, ինձ թվում ա, որ 6 տարեկան եմ եղել : Մի խոսքով՝ ես էլ մոտ 6 տարեկան էի: Գևորգի մեքենայով գնում էինք ես, Գևորգը, պապաս: Նենց լավ հիշում եմ : Պապաս հարցրեց, թե ինչի՞ եմ Գևորգին անունով դիմում, իսկ մյուսներին՝ «կոչումով», Գևորգին էլ Գևորգ հոպար ասեմ: Ես էլ պատասխանեցի, որ Գևորգը հիմա փոքր ա. երբ ամուսնանա, էն ժամանակ էլ Գևորգ հոպար կասեմ :

Գևորգը վաղուց ամուսնացել ա, Սյուզին իմ հիշելով 8 տարեկան պիտի լինի, Գոռն էլ՝ 4-5: Ուտելու մռութ ունի : Երեխեքին ընդհանրապես չեմ տեսել, Գևորգին՝ 2002 թվից: Հիմա ընդհանրապես առիթ չի լինում որևէ կերպ դիմելու: Բայց որ լինի էլ, Գևորգ կասեմ. էն ժամանակ հաշվի չէի առել, որ ես էլ եմ մեծանում :
Կարոտել եմ:

[E-la Via]

Բարեկամներիս հյուրասենյակում կանգնած նայում եմ պատից կախված երեսնամյա մի կնոջ դիմանկարի, որն այնքան պարզ արտացուլում է այդ կնոջ ուժեղ կամքը, աշխույժ բնավորությունը, նաև աչքերի թախիծը:

Մտքումս փորձում էի վերհիշել նրա մասին հարազատներիս պատմածները, երբ ետևիցս լսեցի.
-Գիտես` ես չեմ կարողանում ներել նրան, այնքան բարկացած եմ, երբեմն ուզում եմ մի պահ նրան ողջ տեսնել ու ասել այն, ինչ այսքան ժամանակ կուտակվել է ներսումս:
Մարմինս փշաքաղվեց այդ խոսքերից:
-Գայանե, բայց ինչի՞ ես նրա վրա բարկացած: Նա ի՞նչ մեղք ուներ, որ քաղցկեղով հիվանդացավ ու այդքան շուտ մահացավ:
-Մեղք չունե՞ր: Ինպե՞ս թե չուներ: Չէ՞ որ իր հիվանդության մասին վաղուց գիտեր: Ինչի՞ չէր բուժվում: Ինչի՞ ոչինչ չէր անում: Ու՞մ հույսին էր թողնում երկու փոքր երեխաներին:

Գայանեի ձայնում այնքան հուսահատություն, ցավ կար, որ ոչինչ չգտա ասելու:

Այդ խոսակցությունից հետո օրեր շարունակ գլխումս հնչում էին նրա “Ո՞ւմ հույսին էր մեզ թողնում” խոսքերը: Իսկապես, ո՞ւմ հույսին:

Այո, կար հայրը, որի պարտքն էր խնամել երեխաներին, բայց որը, կնոջ մահից շատ չանցած, ամուսնացավ մի կնոջ հետ, որի նման երկրորդը դժվար էլի գտնվի: Շատ քիչ մարդիկ են ինձ մոտ այդպիսի ատելություն, նողկանք առաջացնում, ինչպես այդ կինը: Կի՞նը... Ի՞նչ կին: Ո՞ր մի կինը կարող է այդպես վարվել երկու որբացած երեխաների` հատկապես աղջա` Գայանեի հետ: Ի՞նչ մարդ պետք է լինես, որ նման դաժանություն ցուցաբերես անպաշտպան երեխայի հանդեպ: Տարիներ շարունակ պատեհ-անպատեհ պատժես, ստորացնես, կոտրես երեխայի կամքը, որը քեզ ոչինչ չի արել և որի երևի թե միակ մեղքը նման հայր ունենալն էր: Հայր, որը չէր տեսնում կամ չէր ուզում տեսնել, թե ինչ է կատարվում իր տանը, չէր նկատում աղջկա մշտապես արցունքակալած աչքերը: Իսկ երբ նա այդ կնոջից մի երեխա ունեցավ, Գայանեենք ընդհանրապես մոռացության մատնվեցին:

Ո՞ւմ հույսին էիր թողնում նրանց: Բարեկամների՞դ:

Երբ մի օր Գայանեն, այլև չդիմանալով այդ վիճակին, հավաքում է իրերն ու գնում մորական տուն, տատն ընդունում է, լսում կատարվածը, կարեկցում, թոռնուհուն առնում իր հովանու տակ, բայց մի քանի օր անց, երբ հայրը գալիս է աղջկա ետևից, սուս-փուս, առանց որևէ բառ ասելու թոռնուհուն ետ է ուղարկում:

Քրոջդ ու եղբայրներիդ վրա՞ էիր հույսդ դրել, որոնք ավելորդ հոգսի, գլխացավանքի տակ չէին ուզում ընկնել` գերադասելով ամեն ինչ թողնել նույնը, անտեսել այդ ամենը: Բայց դե նրանք այն նույն քույր ու եղբայրներն էին, որ քո մահից հետո, ի պատիվ քեզ` այդքան սիրելի քրոջ, իրենց առաջին թոռնուհիներին կոչեցին քո անունուվ: Ի՞նչ է` չգիտեիր, որ մարդիկ հիմա այլ կերպ են սիրում ու այդ սերը տարօրինակ ձևով արտահայտում: Սիրում են ու քո պատվին անվանակոչում են իրենց թոռնուհիներին, սիրում են ու անտերության, անուշադրության են մատնում զավակներիդ, նրանց թողնում բախտի, որ էլ ավելի վատ է, նման հոր քմահաճույքին:

Ինչի՞ էիր այդքան անփույթ վարվում առողջությանդ հետ, երբ կարելի էր բուժվել: Ինչի՞ կամ ո՞ւմ հույսով: Միգուցե Աստծո: Ի՞նչ Աստծո մասին կարող է խոսք գնալ անաստված մարդկանց հետ գործ ունենալիս:

Չէ, չգիտեիր երևի , միամիտ մարդ:

Գիտես շատ եմ սիրում աղջկադ` քրոջս պես: Երբ նրա վրա բարկանում եմ, պաշտոնական հորքուր եմ ասում, գիտեմ, որ չի սիրում նման դիմելաձևը:

Այսօր նայում եմ նրան ու տեսնում անիմաստ վատնած ու անվերադարձ կորած տարիներ: Տեսնում եմ երջանկություն չիմացող, բայց կյանքի դժվարությունների հանդեպ գլուխը չխոնարհած մի կնոջ: Կարող ես հպարտանալ նրանով, Անո տոտա: Այդ ամենը տեսնելով հանդերձ` աղջիկդ հինալաի մարդ է, սիրով ու քնքշանքով լի, բարի կամքի տեր: Միայն տեսնես, թե իչ հոգատարությամբ է խնամում թոռներիդ` տղայիդ որդիներին: Բայց նա հիմա պետք է շաատ ավելի երջանիկ լիներ:

Էէէէէէէէ…. Եթե միայն լինեիր Անո տոտա, եթե միայն լինեիր…

Առանց ծնողի մեծացած երեխան, ճիշտ է, մեծանում է, բայց թե ինչպես է մեծանում, միայն ինքը գիտի:
Շատ բան պետք չէ՝ ընդամենը մի բուռ հոգատարություն:

[Բարեկամ]

Տղայիս պատմում եմ Myst-ի մասին, ու որ կարելի է միասին սկսել այն խաղալ նորից: Պատմում եմ, որ տարօրինակ թունելներ կամ խցիկներ կային, որոնց մեջ մտնելով` փոխադրվում ես մի աշխարհից մյուսը: Ոնց որ ժամանակի մեքենա, ասում եմ, բայց սա տարածության մեքենա է: Իսկ եթե ժամանակի մեքենա լիներ, դու ո՞ր ժամանակները կուզենայիր գնալ, հարցնում է տղաս: Անցյալ, ասում եմ, բայց որ իշխանական միջավայրում ապրեի: Noo, ասում է խոժոռվելով ու ժպտալով, ես չէի ուզի էդքան անցյալ, ես մարտական տեսակ չեմ, ես կպարտվեի ու ինձ լավ չէի զգա: Դե, ասում եմ, պարտադիր չի մարտական տեսակ լինես այնպայման, այն ժամանակ գիտությունը նույնպես շարժում էին: Իսկ ո՞ր ժամանակները կուզենայիր գնալ, եթե ժամանակի մեքենա լիներ, հարցնում եմ: Աչքերը պտտեց դեպի առաստաղ` մմմ..., - հինգ վայրկյան առաջ, ասաց ժպտալով: Ու ի՞նչ, հարցնում եմ: Ոչինչ, ասում է, կմնայի ընդմիշտ այդ պահի մեջ: Այսի՞նքն: Դե, եթե գնայի հինգ վայրկյան առաջ, հինգ վայրկյան հետո կլիներ այն պահը, երբ հետ եմ գնում հինգ վայրկյան առաջ, ու ես ստիպված նորից կգնայի հինգ վայրկյան հետո, ու նորից հինգ վայրկյան հետո կգար այն պահը, երբ հետ եմ գնում հինգ վայրկյան առաջ, ու այդպես շարունակ...

[ivy]

Էս Սիդի պապան (գրական ասած՝ ամուսնուս հայրը), ինչպես բնորոշ է հնդիկներին, հոյակապ անգլերեն է խոսում, բայց անտանելի ծանր աքցենտով: Ականջս արդեն սովորել է, լավ հասկանում եմ իր ակցենտը: Ցավն էն է, որ ինքը իմը չի հասկանում. երևի իրենից շատ տարբերվող է:

Մի երկու շաբաթ առաջ մեր տանը նկարներ էր նայում, աչքով ընկավ իմոնցից մեկը, որտեղ ես աշխատավայրում եմ՝ մանկապարտեզում: Էդ օրը կարնավալ էր, ու ես նկարում զատիկի կերպարանքով էի՝ հատուկ շորերով, պարիկով, կպցրած թարթիչներով:
Էդպես նայում էր նկարին, ես էլ մեկնաբանեցի.
- Մեր մանկապարտեզում եմ: Մի տարի առաջ: Կարնավալ էր, ես էլ զատիկ էի դարձել...
Ու արդեն ոգևորված ուզում էի շարունակությունը պատմել, մեկ էլ նա թե.
- Ես ի՜նչ մեծ ես էստեղ երևում:
Բա դա ասելու բա՞ն էր: Հա, դե հիմա առաջվա ջահելը չեմ, բայց ինչ անպայման էր երեսիս շրխկացնել: Որ խորանանք, դու էլ անցյալ տարի ավելի թարմ տեսքի էիր...
- Հլը սպասի, ակնոցներս հագնեմ:
Ակնոցները՝ քթին ու ավելի զարմացած.
- Ախր շաա՜ատ մեծ ես երևում:
Գլուխն էլ հնդիկավարի շարժելով:
Մտածում եմ՝ երևի սա կոմպլիմենտի ձև է, երևի ուզում է ասել՝ հիմա ավելի լավն եմ...
- Աղջիկդ էլ հաստատ քեզ է քաշելու՝ արագ մեծացող:
Քիչ էր ինձ նախշեցին, մի հատ էլ «շուտ ծերանալու գենս» խեղճ էրեխուս վերագրեցին...
Ես էդպես դարդերի մեջ ընկած, մեկ էլ թե.
- Մի տարեկանում էլ արդեն մանկապարտեզ էիր հա՞ գնում:
Հը՞ն:

Էս մարդը "ago"-ն "old" էր լսել՝ հասկանալով, թե նկարում մի տարեկան եմ: Ու էսքան ժամանակ հիանում էր, թե ինչ փարթամ էրեխա եմ եղել:
Չմոռանամ ասել, որ էդ նկարում երեսուն տարեկան եմ...

Սա էլ էդ «մի տարեկան» բալան.

 •

• 

 Սեղմել՝ ցույց տալու համար

[E-la Via]

Հայոց աշխարհի օրիորդներ, այ այդպես պինդ, աչքի լույսի պես պահեք-պահպանեք ձեր "բարիքը" , դրանից կուռք սարքեք, օր ու գիշեր զոհասեղանի առաջ աղոթք արեք ու ձեր ունեցած լավագույնը նվիրաբերեք այդ կուռքին : Որպես փոխհատուցում՝ դրախտում տեղ ռեզերվ կանեք ու թքած, որ ձեր "բարիքը" մի օր որդերի բաժին է դառնալու:

Իսկ հիմա պատմությունը:
Մի քանի ամիս առաջ բարեկամուհիներիցս մեկը պատմեց, որ իր քառասունամյա բավականին լավ պաշտոն զբաղեցնող գործընկերուհիներից մեկը իրեն լավ չի զգում, ցավեր ունի, բայց չի գնում հետազոտման: Իսկ չի գնում, որովհետև... որովհետև ամաչում է գինլկոլոգին դիմի, իսկ ամաչում է, որովհետև իր մայրիկի դաստիարակության համաձայն, չամուսնացած աղջիկն ինչ իրավունք ունի գինեկոլոգի մոտ գնա, ու օ՜ սարսափ, դեռ մի բան էլ մերկանա... խայտառակություն: Բարեկամուհիս դա լսելով ` գործընկերուհուն առաջարկում է մորը չասել այդ այցելության մասին, ու խեղճն այնքան է զարմանում իրեն այդքան խորթ մտքի վրա, որ միանգամից չի էլ ըմբռնում ասածը: Մի շաբաթ անց ասում է, որ կմտածի այդ ուղությամբ, իսկ մի ամիս անց գաղտնի գործողության մի բարդ կոմբինացիա մշակելով` գնում է ստուգման:
Իսկ ստուգման ժամանակ մի ամբողջ պատմություն է խաղում բժշկի գլխին: Նախնական ստուգումից հետո, երբ բժիշկը ներքին հետազոտություն է նշանակում, սա կտրականապես հրաժարվում է` ասելով, որ ինքը դեռ աղջիկ է , մի գեղեցիկ օր պատրաստվում է ամուսնանա, իսկ եթե հանկարծ կուսաթաղանթը վնասվի, ինչպես դա պետք է բացատրի իր ամուսնուն: Ալամ աշխարհով խայտառակ կլինի: Մի քանի ժամ տևող բժիշկների համբերատար բացատրություններից հետո, սա հասկանում է, որ ինքը նախնական հետազոտությունների տվյալներով բավական լուրջ խնդիրներ ունի ու որպեսզի դա ճշտվի նման հետազոտություն պարտադիր պետք է արվի, ու ուզած- չուզած պետք է կամ հրաժեշտ տա կուսաթաղանթին, կամ կյանքին:
Սա լսելով` հետաձգում է այդ հետազոտությունը` մայրիկի կարծիքն իմանալու ու դաբրոն ստանալու համար: Դե ինչպես արդեն հասկնաում ենք` այդ լուրը (ոչ թե աղջկա հիվանդության, այլ ստուգման) մայրիկին գրեթե գերեզման հասցրեց, իսկ երբ ուշքի եկավ, աղջիկա ձեռքը բռնած` գնաց մի քանի այլ բժիշկների մոտ` հուսալով "վատագույնից խուսափել", բայց չստացվեց:
Մի խոսքով հետազոտություն արեցին, իսկ արդյունքները վատագույն էին, որ կարելի էր սպասել` չարորակ ուռուցք հայտնաբերեցին, շտապ վիրահատություն նշանակեցին: Արգանդի հեռացման հետ մեկտեղ այս կինը հրաժեշտ տվեց երբևէ ամուսնանալու, իրեն կին զգալու ու մայրանալու երազանքներին: Ամիսներ շարունակ չէր կարողանում ուշքի գալ, չէր հասկանում, թե ինչպես կամ ինչի համար շարւնակի կյանքը, քանի դեռ բարեկամուհիս նրան չհուշեց, որ կարելի է մի երեխա որդեգրել ու հենց նրա համար էլ ապրել: Այս միտքը նրան կյանքի վերադարձրեց: Սկսեց արագ ապաքինվել ու երբ իր մորն հայտնեց մտադրության մասին, այդ կինը ուր որա է, պատրաստվում էր աղջկան անկյուն կանգանցնել, բայց առաջին անգամ հանդիպեց վերջինիս վճռական հայացքին ու տեղի տվեց:
Հիմա նրա կյանքը լավից, թե վատից կարգավորվում է, հունի մեջ ընկնում, բայց ահա թե ինչ էի ուզում ասել:

Նմանատիպ դեպքերի հաճախ կարելի է հանդիպե մեր հասրակության մեջ, բայց հայ աղջիկ, հայ կին մի ափսոսա քեզ: Ծնվել ես սիրելու համար: Շատ մարդիկ կան, որ արժանի են քո սիրուն: Երբ մարդ է հանդիպում ճանապարհիդ, որը ոչ հանցագործ է, ոչ վերջին տականք, նրան ու քեզ հարաբերություններ կառուցելու հնարավորություն տուր` մի կողմ դնելով սպիտակ ձիով ասպետի մասին ռոմանտիկ պատկերացումները: Մարմինդ քեզ տրված է նաև սեքսով զբաղվելու, հաճույք ստանալու ու հաճույք պարգևելու համար: Մի ափսոսացեք այն, օգտագործեք ըստ արժանվույն, վերջիվերջո, էլի եմ ասում, այն մի օր թառամած, կնճիռներով պատված՝ որդերի բաժինն է դառնալու:

[impression]

ուրեմն, էս նոր շենքը, ու տեղափոխվել եմ, արդեն հայտնի ա բոլոր նրանց, ովքեր էս տանն էղել են, իր ցնդած հարևաններով
բառիս բուն իմաստով՝ ցնդա՛ծ
մի քանի օր առաջ դուռը ջարդում են, գնում բացում եմ, տեսնեմ կողքի հարևան տատին ա, ինքն էն նավսա-մունաթա-անեծքային տատիներից ա, սուպեր հնացած, ամբողջ մարմնից մենակ քիթն ա աշխատում, էն էլ՝ ուրիշի գործերի մեջ խցկվելու համար
դուռը բացեցի, տեսա ինքն ա, միանգամից տրամադրությունս փչացավ, էդ կնիկը տեղով մեկ շառ ա ու անհամություն
-ինչ,-ասում եմ՝ նայելով աչքերին:
-էս դռանդ դեմի շորը ե՞րբ ես փոխելու,-անվրդով ասում ա նա՝ ուղիղ նայելով ինձ, իբր հենց տենց էլ պետք ա լիներ, ինչ կա որ
-ի՞՞՞՞նչ:
-ասում եմ դռանդ դեմի շորը կփոխես, բալկոնի զիբիլներն էլ հավաքի տար թափի, դրսից սիրուն չի նայվում

[ivy]

Լիլ, ես ձենով ծիծաղում եմ, դա կինո ա, Կուստուրիցա, Ալմոդովար

[impression]

էս նույն շենքի տակի բուդկայից ամեն օր առևտուր եմ անում, երբ դեռ նոր էի տեղափոխվել, երրորդ օրը վաճառողից նկատողություն ստացա՝ էդքան կոլա խմել չի լինի, դու գիտես դա ինչ վնաս ա, մեջը ԴՈՊԻՆԳ են լցնում :Shok
հետո նենց ստացվեց, որ իմ հիմնական ծխախոտը՝ Marlboro Fine touch-ը փոխարինեցի մի քանի անգամ ավելի թույլ, բայց նախորդին գնով ընդամենը հարյուր հիսուն դ րամ զիջող Esse 1-ով
առաջին անգամ նա դա տվեց՝ առանց ավելորդ հարցերի, բայց երկրորդ օրը չդիմացավ՝
-երևի աշխատավարձ չես ստացել, հա՞ :mamajan
էսօր մտնում եմ՝ նա արդեն պատրաստ ա
-էս վերջերս կոլա չես առնում...
ասում եմ, հա, չեմ խմում կոլա, բայց դա աշխատավարձի հետ կապ չունի, ուղղակի չեմ խմում
-հա դե, ջահել էրեխա ես, էդքան դոպինգն օրգանիզմիդ ինչի ա պետք (ու էդ նենց տոնով, որ արդեն համակերպվում ես, որ իրոք դոպինգ կա կոլայի մեջ ու հետն էլ հասկանում ես, որ նա դոպինգ ասելով նկատի ունի վիագրա)

[Smokie]

Հասա էս թեմայի 8-րդ էջին:Չզարմանաք, որ Նոյի թվի գրառման համար վարկանիշ ստանաք: Մի շնչով են կարդացվում ձեր մանրապատումներն ու գրառումները, մեկը մեկից լավն ու զվարճալի, նաև տխուր (Աաաա՜րս)

Դայանա ջան, մեջս տպավորվում ու դուրս չի գալիս։ Հատկապես, երբ երեխաներին է վերաբերվում։ Ավելի սքանչելի արարած, քան երեխան է, ես տեսած չկամ։ Մաքուր հոգու փայլը աչիկներում, ամեն ինչին հավատացող, զարմանալու ունակությունը չկորցրած, ամեն մեկը՝ մի փոքրիկ արև (ռուսական մի ֆորումում այսպես էի գրել. "Каждый ребенок - маленький, светлый мирок, а взрослые - большие, черные дыры")։ Իրոք, եթե ուզում ես հոգիդ հանգստանա, հավատդ չկորցնես մարդու նկատմամբ, բարու, գեղեցիկի նկատմամբ՝ շփվիր քառորդ ժամ երեխայի հետ։ Ես, օրինակ, իմ կյանքի ամենաերջանիկ պահերն եմ համարում երեխաների հետ շփումը։ Երբ նրանց համակարգչով հացից, մրգերից ու բանջարեղենից պատրաստված կոմոպոզիցիաների լուսանկարներ եմ ցույց տալիս (հասարակ բան, տեղադրեցի ֆորումում, ոչ ոք չարձագանքեց, իսկ երեխաներն այնպիսի հետաքրքրությամբ են նայում, հարցեր տալիս, ուրախանում), հետաքրքիր բաներ եմ պատմում, երաժշտություն ենք լսում։ Երեխաների հետ շփվելը հեշտ է, մոռանում ես հոգսերի, հոգնածության մասին։ Ընդ որում, սա մարդկանց միակ դասակարգն է, որի համար միջազգայնական, կրոնական, քաղաքական և այլ սահմաններ չկան։
Համալիրում բողոքական ժամանակս գնացել էի մի սեմինարի, որին չինացիներ էին եկել իրենց երեխաների հետ։ Մի րոպե էլ չքաշեց, որ հայ, ռուս ու չինացի երեխաները, առանց իրար լեզու իմանալու, սկսեցին միասին խաղալ, խաղաղ, համերաշխ, ուրախ։ Իտալացի ընկերոջս տանը նրա մեծ տղայի հետ (6-7 տարեկան) էլեկտրական դաշնամուրով իտալական երգեր էինք նվագում միասին, ուրախանում՝ այն դեպքում, երբ երկուսիս իմացած ընդհանուր լեզուն ֆրանսերենն էր, այն էլ մի քանի բառ։
Երեխան մի ուրույն աշխարհ է. մաքուր, լուսավոր, գեղեցիկ (տգեղ երեխա չկամ տեսած կյանքումս)։
Ու երբ տեսնում ես, որ այդ էակների նկատմամբ ոտնձգություն է կատարվում, չարություն, կոպտություն, մեջդ ամեն ինչ խառնվում է Ու հիշում ես ամեն ինչ, չես կարողանում մոռանալ։

Այ, Կասիոպեայի որբանոց կազմակերպած այցելության նկարները նայեք, երեխաների լավաշից պատրաստած կոմպոզիցիաները, բա դա հրաշք չէ՞։

Դե լավ, այս թեմայով որ ծավալվեմ, էլ չեմ կարողանա կանգնել, համ էլ թեմային չի բռնում։

Մի բան էլ ասեմ. ինչքան մեծանում եմ, այնքան ավելի դժվար է դառնում երեխայի աչքերի մեջ նայելը, չեմ դիմանում նրանց մաքրությանը։ Դա հասկանալի է՝ խավարն ի՞նչ գործ ունի լույսի հետ...

Արսեն ջան ինձ անչափ դուր եկան այս խոսքերդ, լիովին համամիտ եմ քեզ հետ, Աստված պահի Ձեր ընտանիքը: Լավն եք

Էհ, իսկ ես չեմ կարողանում։ Դու Ժելեզնիկովի "Чучело"–ն կարդացե՞լ ես։ Ֆիլմն էլ կա, Յուրի Նիկուլինն ու Քրիստինա Օրբակայտեն են խաղում։ Ուղղակի սպանիչ գիրք է ու ֆիլմ։ Հազար օսկար արժի։

Մի դեպք էլ պատմեմ, գնամ։ Մինչև հիմա չեմ կարողանում հասկանալ այդ երեխայի վարքը, շատ եմ մարդկությունից հեռացել։ Մի շվեյացարական սուպերմարկետում ընկերոջս էի սպասում։ Մի հնդիկ կին էր կանգնած երեխայի հետ։ Երեխան ինչ–որ շատ էր ջղայնացրել նրան։ Կինը անընդհատ գոռում էր, ատամները սեղմում։ Հետո սկսեց երեխային խփել։ Եվրոպացիների մոտ ընդունված բան չի, իհարկե, բայց դե ու՞մ ինչ բանն է՝ ուրիշի գործին խառնվեն։ Ես սպասում էի, որ երեխան կփախչի մորից, մանավանդ, որ նա չէր պահում նրան, միայն հարվածում էր՝ մեջքին, գլխին, երեսին։ Երեխան լացում էր, ձեռքերով գլուխը փակեց։ Հետո ձեռքերը քաշեց գլխից, փաթաթվեց մոր ոտքերին ու սկսեց հեկեկալ։ Մայրը շարունակում էր հարվածել անպաշտպան գլխին ու մեջքին, բայց սա է՛լ ավելի ամուր էր բռնվում մոր ոտքերից ու ավելի ուժեղ լացում։
Կինը չդիմացավ, թափով գրկեց երեխային, գլուխը սեղմեց կրծքին, սկսեց համբուրել ու հեկեկալ։ Երկուսով էին լացում, մայրը երեխայի ձեռքերն ու երեսն էր համբուրում, ինչ–որ բաներ ասում ու լացում։ Երկուսով հեկեկում էին, բայց մայրն ավելի ուժեղ էր լալիս։

Հետո, երբ հիշում էի այս դեպքը, հիշեցի Աստվածաշնչի մի դրվագի մասին, որում Աստված ասում է Իսրայերին՝ քեզ հարվածեցի, բայց չդարձար Ինձ։ Ես էլ միշտ մտածում էի՝ ախր որ մեկին ծեծես, ո՞նց պիտի քեզ դառնա։ Բայց, փաստորեն, կարող է։ Ու միայն հիմա եմ հասկանում, թե այդ խոսքերից հետո Աստված ինչպես է ասում այդ նույն Իսրայելին՝ քեզ հետ եմ լինելու, քեզ աչքի բիբի պես եմ պահելու, հավիտյան քեզ վրա չեմ բարկանալու։
Երևի դա միայն ծնողը կարող է մինչև վերջ հասկանալ...

Ինչ ուզում է լինի, մոր սիրտը սուրբ է, Լավ վերջաբան էր:

[Smokie]

Մի դեպք հիշեցի, կիսատխուր–կիսաուրախ։

Կապանից մեր բարեկամներից մեկի երեխաներն էին եկել, աղջիկ ու տղա, երևի մի 7-8 տարեկան։ Փողոցով միասին քայլում ենք, ինձ հարցաքննում են։
(Տղան) –Բա տյու սոտըվի ունե՞ս։
–Չէ, չունեմ (երջանիկ մարդ էի, չունեի այն ժամանակ)։
(Զարմացած աչքեր) –Բա խէ՞ չես առնում, փող չունե՞ս։
–Չէ, ինձ պետք չի գալիս, դրա համար էլ չեմ առնում։
(Թերահավատությամբ նայում է վրաս ու լռում։ Մի քիչ քայլում ենք, աղջիկը հարցնում է) – Բա տյու մաշնա ունե՞ս։
–Չէ չունեմ։
–Որ մեծանաս առնե՞լու է՞ս։
–Չէ, ես մեքենա չեմ սիրում։
–Խէ՞, բա քեզ պետք չի՞։
–Չէ, պետք չի։
Մի պահ կանգնեցին, քույր և եղբայր մեծ աչքերով իրար նայեցին ու միաբերան ասացին.
– Շյաշ ա, է՜

Մի բան էլ ես պատմեմ

Իսկ էս տարի մե՛ր կապանցի բարեկամի տղան էր եկել մեր տուն: 12 տարեկան ա: Կոմպով գոնկա էր քշում, երբ խաղը անջատեց, ասեցի:
- Ուզում ե՞ս մուլտիկ նայես,- մեր հին հայկական մուլտերից էի ցույց տալու::lova
- Չէ,- ասում ա:- Պուճուր էրեխան դու՛ ես

[Ամմէ]

Էրեխեքի մասին էս երրորդ մանրապատումն էլ դնեմ, ու էսօր հերիք է:
Իրենք ահագին հնոտ են բայց, բլոգիցս եմ թխում:


***
Արամի մազերը երկարել էին, խտացել, մգացել ու ծածկում էին սպիտակ ճակատը, սև աչքերը ավելի արտահայտիչ ու խոշոր էին դարձել: Նենց սիրուն էր: Հագին էլ իր տարիքի համար չափազանց ստիլնի շորեր էին` մի տեսակ ռետրո ու ռոքային:
Ոնց-որ յոթանասունականների տղա լիներ:
Նենց երջանիկ զգացի ինձ, որ համարյա ծնված օրվանից գիտեմ իրեն, ու աչքիս առաջ մեծանում և տղայանում է: Շուտով չորս տարեկան կլինի:
Աննան էլ արդեն մեկ ու կես տարեկան է և անընդհատ ասում է.
- Արամինն ա:
Ուրիշ բան ասել դեռ չգիտի: Իր իսպանացի մաման էլ շատ հպարտ է աղջկա հայերենով:
Արամը էդ տարիքում արդեն երեք լեզվով խոսում էր` հայերեն, իսպաներեն, գերմաներեն: Տարբեր են իրենք...

Արամը կամուրջ էր կառուցում, տեսավ, որ էկել եմ, ինձ ներառեց կառուցման մեջ` քթի տակ ասելով.
- Աննայի գլուխը խլելու եմ:
Աննան էլ հա փորձում էր քանդել Արամի սարքածը, ու շատ արագ հասկացա, որ Արամը, խլել ասելով, պոկել նկատի ուներ:

Գնացինք հաց ուտելու: Արամը կերավ վերջացրեց ու ասաց ինձ.
- Հռիփսիմե, շալակը երգի:
Էդ տղու պատվերը ինձ համար օրենք է:
Ու կլկլացրեցի.
Քեռին եկավ մեր բակը,
Դու լու լու, դու լու լու,
Մեր բակը,
Մի մեծ կճուճ շալակը,
Դու լու լու, դու լու լու,
Շալակը,
Կճուճն ընկավ, կոտրվեց,
Դու լու լու, դու լու լու,
Կոտրվեց,
Միջի մածունը թափվեց.
Դու լու լու, դու լու լու,
Ախ, թափվեց...

Աննան երջանկությամբ իր գդալն էր ճոճում օդում` դեմքիս վրա յոգուրտային բրավոներ ցփնելով:
Արամն էլ, որ առաջ երբեք չէր խորացել էդ երգ մեջ, հիմա սկսեց միտք անել.
- Հռիփսիմե, իսկ ինչո՞ւ կճուճն ընկավ:
- Կճուճը պարանով կախված էր քեռու շալակին, պարանը պոկվեց, կճուճն ընկավ:
- Ինչո՞ւ պարանը պոկվեց:
- Կճուճը ծանր էր, պարանը չդիմացավ ծանրությանը ու պոկվեց...
Արամը շարունակեց մտածմունքը.
- Մածունը թափվեց...
- Հա...
- Կատուն էկավ, մածունը կերավ, գնաց տատի մոտ...
Մեկ էլ տեղից վեր կացավ.
- Մի հատ սպասի, հիմա քեզ մի պատմություն եմ պատմելու:
Ու տարավ իր ամանները դրեց լվացարանի մեջ, հետ էկավ նստեց իր տեղում ու շարունակեց.
- Մի պատմություն եմ ուզում քեզ պատմել չար տատիկի մասին: Աղջիկն ու տղան գնում էին անտառով, մեկ էլ մի տուն տեսան` շոկոլադի ու թխվածքի պատերով: Մոտ եկան, որ ուտեն, միջից չար տատին տեսավ նրանց ու ուզեց աղջկան ուտել: Բայց աղջիկը մտավ տուն, ու ինքը կերավ տատիին: Աչքերն էլ կերավ, ականջներն էլ... տուտուզն էլ:
- Էդ չար տատիի անունը Կախարդ Պառավ էր հաստատ,- ասացի ես:
- Հա, էդ չար տատի Կախարդ Պառավը հեքիաթի մեջ ա ապրում, թե չէ ինքը չկա... Տենց բաներ չկան:
Հետո նորից վեր կացավ տեղից, ու կողքովս անցնելիս` առանց ինձ նայելու արտասանեց.
- Արի գնանք սենյակ, քեզ մի պատմություն էլ պիտի պատմեմ:


Երեկոյան` գնալուցս առաջ, մաման խնդրեց, որ Աննայի համար էլ առանձին գամ, երբ Արամը տանը չի լինում, որ Աննան էլ հայերեն սովորի, թե չէ էսպես Արամը ամբողջությամբ վերցնում է ինձ, քուրիկին ինձնից բան չի հասնում:
Դռան մոտ Արամն ինձ ասաց.
- Կոտրելու եմ Աննային:
- Մի կոտրի Աննային,- ասացի ես:
- Ինչո՞ւ:
- Ինքը քո լավ ու բարի քուրիկն է:
- Հա,-համաձայնեց Արամը:
Ու անմիջապես ավելացրեց.
- Բայց չգիտեմ:

Է՜, լավ էլի, ինչ կարդացի Արամ էր, այ մարդ Արամներից պրծում չկա՞

[ivy]

Մեր տան կողքի խանութները

Մեր տան կողքին մի քանի թիթիզ-միթիզ խանութների կան, որտեղ երբևէ չէի մտել, որովհետև մտածում էի՝ ինձ էնտեղից ոչ մի բան պետք չի գա:
Բայց վերջերս՝ Հայաստան գնալուց առաջ, քուրիկիս համար նվեր էի ուզում առնել, որոշեցի էդ խանութներից մեկը մտնել, քանի որ ահավոր հիվանդ էի ու հեռու գնալ ուղղակի ի վիճակի չէի, իսկ օր արդեն չէր մնում:
Ու ես սենց ոտից գլուխ կապկպված-ծածկված՝ էլ բրդի շարֆեր, էլ գոբլինի գլխարկ, էլ քուրք ու վալինկեք, մտնում եմ էդ զիզի խանութը: Քիթս կարմրած, աչքերս կուլ գնացած ու ես էլ մի հազ եմ դրել, գնա գալիս եմ...
Դուռը բացում եմ ու դիմացս անմիջապես գալիս տնկվում է քառասունին մոտ, ոտից գլուխ դզած-փչած մի տղամարդ՝ էնքան խնամված, որ փակ քթովս մարմնի վրա օգտագործած բոլոր կրեմների հոտը առնում եմ: Հագած-կապած-մշակված եվրոպացի գեյ: Նա ինձ որ տեսավ, ձեռքերը միանգամից տնկեց օդում, կոնքը առաջ թեքեց, ու թե՝ ինչով կարող եմ օգնել: Հետն էլ էնպես սկսեց նայել վրաս, որ ես արդեն ուզում էի հետ-հետ դուրս գալ: Բայց աչքս ընկավ խանութի պարունակությանը, ու հասկացա, որ քրոջս համար էնտեղից հաստատ մի բան կճարեմ: Ինքը իմ նման քնձռոտ չի, սիրուն բլանդինկա է՝ կարմիր պամադայով:
Խռպոտ ձայնով ու հայկական ղըռռ ակցենտով ասում եմ.
- Քրոջս համար նվեր եմ փնտրում:
- Ի՞նչ կարգի նվեր:
Արդեն լուրջ հասկացնել է տալիս, որ ես իր խանութում հաստատ ոչ մի բան գտնողը չեմ: Ես սենց մի լավ քիթս ներս եմ քաշում ու թե.
- Այ էս մի հատ նայեմ:
Ձեռքս տանում եմ, որ վերցնեմ, սա թե.
- Դուք ձեռք մի տվեք, ասեք, ես ցույց կտամ:
Ու նենց մի ակնհայտ զզվանքով է վրաս նայում, որ ես իր տեղը վատ եմ զգում: Քոռանամ ես, երևի փշաքաղված էլ կլիներ...
Լավ է, էդ պահին լիքը զարդերով ու ընտիր սանրվածքով մի պատկառելի տարիքի կին մտավ ներս, ու խանութպանը միանգամից անցավ նրան սպասարկելու:
Ես էլ սկսեցի ամեն ինչին ձեռք տալ: Ու ամեն ինչի վրա հազալ:
Վերջը գտա ինչ որ ուզում եմ, տարա դեմ տվեցի սիրունիկին, թե էս եմ առնում: Նա մի քիչ փափկեց իմ հանդեպ, թեև դեռ աշխատում էր բացիլներիցս հնարավորինս հեռու պահել իրեն: Գնածս նվերը փաթաթեց-մաթաթեց, տվեց ինձ, լավ օր մաղթեց, բարով-խերով ճամփեց:

Դրանից հետո էդ խանութներին մոտիկ չէի գալիս:
Բայց էսօր ասեցի՝ մի շանս էլ տամ իրենց:
Մի հատ պստլիկ խանութ կար էդ շարքում, որ ինչքան նայում էի, միշտ փակ էր լինում ու գրված էր վրան, որ օրվա մեջ երկու ժամ է բաց: Ցուցափեղկից տեսնում էի, որ շատ որակյալ ու ընտիր մանկական խաղալիքներ են ներսում, որոնք սովորական խանութներում չես գտնի: Էսօր մեկ էլ որոշեցի գնալ էդ խանութը, դեռ Սոնյային էլ հետս վերցնել: Ժամը հարմարացրեցի ու գնացինք:
Ներսում մի երիտասարդ կին էր՝ ահագին պարզ ու հասարակ: Սկսեց պատմել, թե ինչու է խանութը միայն երկու ժամ բացում, էդպես զրույցի բռնվեցինք: Իսկ խաղալիքներն իսկապես շատ լավն էի: Բացատրում էր՝ որն ինչ է, խորհուրդ տալիս որն առնել: Մեկի մասին ասաց.
- Սա ես իմ տղայի համար էի վերցրել, որ ինքնաթիռում խաղա, դիմանա թռիչքին:
- Դե իմ պստոն էնքան է թռչում, որ արդեն լրիվ սովորել է դրան, ինքնաթիռում իրեն զբաղեցնելու խնդիր չի լինում, - ասացի ես:
- Իսկ ո՞ւր եք էդքան թռչում:
Սկսեցի թվարկել, երբ հասա Հայաստանին, աչքերը լուսավորվեցին:
- Հայաստա՜ն, դա իմ երազանքների երկիրն է: Ո՜նց եմ ուզում էնտեղ գնալ, ու արդեն ինչքա՜ն ժամանակ է...
Կյանքում չէի պատկերացնի, թե որևէ գերմանացուց էդպիսի բան կլսեմ... Ապշեցի:
Ասեցի, որ Հայաստանից եմ: Նա ավելի ոգևորվեց: Սկսեց հարձուփորձ անել: Պատմեց, թե ոնց է հիացած հայկական խոհանոցով, էս բանով, էն բանով:
- Ամռանը գնանք միասին, - ասացի ես:
Ոնց որ թե էդ միտքն իրեն էնքան էլ վատը չթվաց:
Մի խաղալիք առա ու խոստացա նորից երևալ իրենց կողմերում, հատկապես, որ հենց տանս կողքին են:
Չգիտեմ՝ ով էր ավելի շատ ուրախացել՝ ես, թե ինքը:
Ընկերացանք երևի, հավես էր:

[ivy]

Էս թեման ահագին անհաջող տեղում է. հա սարդոստայն է կապում: Բոլորն իրենց մանրապատումները Անկապ օրագրում են գրում:
Մարդիկ, էստեղ պատմեք, Անկապում քոմենթել չի կարելի, իսկ էստեղ՝ ինչքան ուզես