Սթիվենին հրաժեշտ չէի տվել, և կարծում էի, որ լավ էր էդպես: Ու հիմա՝ երեք ամիս անց, կանգնած էր ինձ դեմ-դիմաց Փազինգ կայարանում: Ինձ էր նայում ու ծիծաղում: Դեռ երբևէ չէր եղել, որ որևէ մեկն ինձ տեսնելու ուրախությունից ծիծաղեր: Տեղից էլ չէր շարժվում, միայն ձեռքերը վեր էր բարձրացրել ու ծիծաղում էր լիաթոք: Մոտեցա, գրկեցի առանց երկար մտածելու. նախկինում երբևէ կպած չկայի իրեն՝ որպես աշխատանքային դիստանցիայի անհրաժեշտություն: Բայց նա այլևս դուրս էր իմ աշխատանքից:
-Գտա քեզ, ոնց էի քեզ կարոտել, ամեն տեղից փորձում էի ինֆորմացիա գտնել քո մասին:
Չգիտեր, որ Թիերնոն ուներ տվյալներս. նա միակն էր, ում աշխատանքս փոխելուց առաջ տվել էի անձնական համարս, այլ կերպ անել չէի կարող, պատասխանատու էի զգում ինձ իր համար, և ինքս ինձ խոստացել էի, որ շարունակելու եմ աջակցել իրեն, ինչքան որ ունենա իմ կարիքը: Իսկ Սթիվենն ինձ ավելի ամուր էր թվում, գոնե առանց հոգեկան առողջության խնդիրների, առանց սուիցիդալության, գերբնականի հանդեպ մեծ հավատքով, որն իրեն ուժ էր տալիս՝ դիմակայելու և առաջ գնալու:
Եվ հիմա էլ կանգնած Փազինգի կայարանում՝ նա բարձրաձայն շնորհակալություն էր հայտնում երկնայինին, որ օգնեց ինձ գտնել:
Չգիտեմ՝ կողքից ինչ տպավորություն էինք թողնում, բայց ինձ անհասկանալի էի զգում տվյալ իրավիճակում, ու չգիտեի՝ «գտնելը» հիմա ինչ շարունակություն պիտի ունենար: Կարող էի ուղղակի գնալ դեպի գնացքս ու նորից կորչել՝ մինչև հերթական պատահական հանդիպումը, ինչն իրականում շատ հազվադեպ երևույթ է Մյունխենում:
Իզայն ասում է՝ ինչ եկել եմ իրենց մոտ, հա աֆրիկյան երկրներից միգրանտներ են գալիս խորհրդատվության, թեև մեր պրոյեկտը էդ երկրները չի ընդգրկում:
-Չեմ հականում, հե՞տդս ես բերել,- ասում է ծիծաղելով:
-Չէ, բայց ես իրենց կընդունեմ, դու մի անհանգստացիր:
-Մեր պրոյեկտից դուրս են, շեֆը որ իմացա՞վ:
Ինձ անծանոթ մարդիկ են բոլորն էլ, ու ամեն անգամ էն հարցին, թե ինչու են մեր մոտ եկել, ասում են՝ լսել ենք, որ էստեղ օգնում են: Իրենց հետ շփվելիս միշտ «իմոնց» եմ մտաբերում, մտածում, թե ոնց են: Միայն Թիերնոյից էի տեղյակ:
Ու հիմա Սթիվենն էր, որ գերբնականին իր երախտագիտությունը հայտնելուց հետո պատմում էր իրենից՝ տեղեկացնելով բոլոր վերջին իրադարձությունների մասին:
Պիտի խոստովանեմ, որ կուզեի չլիներ էդ հանդիպումը, որովհետև նորից պատասխանատվության զգացում էր առաջացնում, որի համար այլևս չունեի անհրաժեշտ ռեսուրսներ: Ու գիտեի, որ հենց էնպես շրջվել-գնալ չեմ կարող, թեև դա գուցե լավագույնը լիներ երկուսիս համար էլ: Հեռախոսահամարս տվեցի բաժանվելուց առաջ, որ կապվի, եթե ինչ-որ բանի կարիք ունենա:
Բայց Սթիվենի ամենամեծ կարիքը մարդկային շփումն էր կամ ուղղակի մոտ գտնվելը՝ թեկուզ և առանց խոսելու:
Սթիվենն էն միակն էր, որ ամեն օր գալիս էր իմ աշխատասենյակ ու մնում ժամերով, և հաճախ ստիպված էի լինում կլիենտներին հարցնել, թե արդյոք օքեյ է, որ Սթիվենը մնա սենյակում, երբ իրենք խորհրդատվության են: Սովորաբար ոչ ոք դեմ չէր լինում. արդեն սովորել էին, որ ինքն իմ սենյակի անբաժան մասն է:
Երբ նոր էի հայտնվել իերնց կացարանում, ահավոր վիճակի էր. Դուբլինի օրենքով ուզում էին ուղարկել Իտալիա, նպաստը կտրել էին. ոչ ուտելու բան ուներ, ոչ հույս: Իտալիան աֆրիկյան երկրներից եկածների համար սարսափելի երազ էր, եթե հասցրել էին որոշ ժամանակ մնալ էնտեղ: Ոչ ոք չէր ուզում նորից հայտնվել էդ կողմերում՝ որպես փախստական:
Դուբլինի օրենքը լավ ուսումնասիրելուց հետո լիքը ճեղքեր էր հնարավոր գտնել ու դրանք օգտագործել ըստ նպատակի: Օրենքը ուժի մեջ էր ուղիղ վեց ամիս, և Bundespolizei-ը սովորաբար վերջին մի շաբաթն էր գալիս փախստականի հետևից՝ նրան ուրիշ եվրոպական երկիր տեղափոխելու համար, որտեղ առաջին անգամ դրվել էին իր մատնահետքերը: Դաշնային ոստիկանությունը այցելում էր ուշ գիշերը, երբ մարդը խաղաղ քնած պիտի լիներ և փախչելու հնարավորություն չունենար: Դուբլինի օրենքի անհեթեթությունից մեկն էն էր, որ եթե վեց ամիսը լրանալուց հետո ինչ-որ պատճառով հնարավոր չէր եղել տվյալ փախստականին տեղափոխել կոնկրետ երկիրը, ապա ժամկետը լրանալու առաջին իսկ պահից Գերմանիան դառնում էր պատասխանատու էդ մարդու համար: Սթիվենի վեց ամիսը հաշվարկելով՝ անհրաժեշտ էր միայն, որ վերջին մի շաբաթը կացարանում չգիշերի: Բայց միայն էդ մի շաբաթը, եթե երկու շաբաթ տևեր բացակայությունը, կկորցներ իր տեղը կացարանում: Ու իմ զգուշացնելուց հետո, էդ մի շաբաթը Սթիվենը «տանը» չէր. ոստիկանությունը երկու անգամ եկել էր այդ օրերին ու հենց գիշերվա կեսին, բայց Սթիվենին չէին գտել: Դրանով անցավ վեց ամսվա դեդլայնը. Սթիվենն այլևս Գերմանիային էր «պատկանում»: Անձնագիրը վերականգնեցին, ինչպես նաև նպաստը, ու ամեն ինչ իր տեղն եկավ: Հետո պիտի էս տրյուկը նաև ուրիշ փախստականների համար օգտագործեի, որ մնային Գերմանիայում. եթե միայն իմանար կառավարությունը, թե ինչեր էի անում: Ֆիլիպին պատմեցի մի անգամ. ապշած վրաս էր նայում: Բայց դե գոնե ինքն էլ սովորեց դուբլինյան օրենքից խուսափելու տրյուկը. գուցե մի օր որոշեր օգտագործել մեկի համար:
Իսկ էն օրերին, երբ Սթիվենը դեռ վտարման օրենքի տակ էր և նպաստից կտրված, իրար հետ գնում էինք զբոսնելու ու ձեռքի հետ մի սուպերմարկետ մտնում, որտեղից ինձ կարծես մի բան էր պետք, բայց արդյունքում վերցնում էի հնարավորինս մեծ քանակությամբ մթերք ու կենցաղային իրեր, որոնք հետո թողնում էի Սթիվենի մոտ: Գերմաներենի դասերն էլ էին դե կտրել. տնից մանկական գրքեր ու ինքնուսույցներ էի բերում, քիչ-քիչ սովորում էր կարդալ, հասկանալ:
Դաբլինի բեռից ազատվելուց հետո Մարիանեի օգնությամբ (մի հրա՜շք կամավոր) փայտային արհեստի կուրսերի դասավորեցինք Սթիվենին: Շտանբերգի լեզվի դպրոցի հետ էլ հնարավոր եղավ պայմանավերվել, որ լեզվի կուրսերի այցելի՝ առանց վճարի: Իսկ աշխատանքի իրավունքը միևնույն է մերժում էին: Բայց էստեղ էլ էր հնարավոր ճեղքեր գտնել: Փոքրիկ աշխատանքի տեսակներ կային, որոնց համար հնարավոր էր աշխատանքային իրավունք ստանալ՝ միայն դրանց սահմաններում մնալու դեպքում: Միխիի հետ խոսեցի, իմ ու իրենց սենյակին մաքրող էր պետք, որը բնույթով ու ժամաքանակով Սթիվենի համար մտում էր «իրավական սահմաների մեջ»: Մեծ բան չէր, բայց լավ էր, քան ոչինչ: Ու Սթիվենն անցավ գործի:
Հետո կոնֆլիկտներ սկսվեցին նույն սենյակում ապրող տղաների հետ, բայց դա էլ հնարավոր եղավ հարթել:
Երևի նաև Սթիվենի հավատքն էր, որ օգնում էր իրեն, չգիտեմ: Բայց ամեն ինչ իսկապես լավ էր ընթանում: Ու հենց էդ ժամանակ էլ ես գնացի: Առանց հրաժեշտ տալու:
Ու հիմա Փազինգում հանդիպելուց չէի կարող համարս չտալ. իրեն ոչինչ պետք չի, բացի կողքին մտերիմ մարդ ունենալու զգացողությունից:
Առավոտյան բարի լույս-եր եմ ստանում և ուրիշ մաղթանքներ: Մեկ-մեկ էլ հասցնում եմ պատասխանել ու իմանալ, թե ոնց է: Լավ է ամեն ինչ: Ու դեռ ավելի լավ է լինելու:
Էջանիշներ