Հա, գիտեմՈւլուանա-ի խոսքերից
Մի՞թե, իհա՛րկե... Բաառություններ կան, բնականաբար, բայց ըստ հայերենի կանոնների շեշտը վերջին ձայնավորի վրա է դրվում։Ուղղակի բացառություններն էի ուզում մատնացույց անել։
Ուլուանա, բա ե՞րբ ես միջազգային տերմինները հայերենի թարգմանելու։ Ասեցիր՝ այնտեղ տեղադրիր, ես էլ տեղադրել եմ, ձեն–ձուն չկա
Եվ ոչ միայն, հարցական նշանը նույնպես դրվում ե բառի վերջին վանկի ձայնավորի վրա, որի մասին էլ բացվել է թեման:
Ինչի մյուս մարզերում բոլորն իրենց կոտորու՞մ են ճիշտ շեշտադրմամբ խոսելով
Երեւի արեւմտահայերէնի քերականութեան որեւէ ձեռնարկում:Մի քերականական ձեռնարկում վերջերս կարդացել եմ, որ ճիշտ է ո՞րտեղ, այլ ոչ՝ որտե՞ղ տարբերակը։ Տեսնես, ո՞րտեղ եմ կարդացել։ Որտե՞ղ...
Լեզուն, ճիշտ է, անընդհատ փոփոխւում է, զարգանում. ես դէմ չեմ դրան: Սակայն չեմ ուզի, որ այն աղքատանայ: Օրինակ՝ երբ բառերը կորցնեն իրենց իմաստը: Հիմայ, «ինչպէս», «որպէս» եւ նման այլ դերանուններում շեշտը (շեշտ ասելով՝ նկատի ունեմ նաեւ հարցը եւ բացականչութիւնը) իմաստային առումով կրողը ինչ-ը, որ-ը եւ այլ բաղադրիչներ են: Եւ երբ այդ իմաստը կորցնում են, արդէն տեղի է ունենում աղքատացում: Մեկ-երկու այլ օրինակ. խօսակցականում երբեմն մի բան աւարտելով (որեւէ սովորական բան, որ տհաճ չէ) ասում ենք՝ պրծայ (միգուցէ իմ արշինով եմ չափում, չգիտեմ): Սակայն «պրծայ» բառը, վերջերս նկատել եմ, ինչ-որ բացասական երանգ ունի, այսինքն՝ «պոկուեցի... վա՜յ, վերջապէս...»: Տեղի է ունեցել իմաստի որոշ կորուստ: Կամ՝ «ցանկացած բան հիմայ կարող է վնասել նրա առողջութեանը»: Ի՞նչպէս կարող է որեւէ վատ բան «ցանկացած» լինել:
Վերջին խմբագրող՝ ըշտը: 22.07.2008, 02:12:
Վերոնշյալ դեպքն, իմ կարծիքով, ոչ թե բառիմաստի կորուստ է, այլ ընդհակառակը՝ բառիմաստի ընդլայնում. եթե «պրծնել» բառը նախկինում ունեցել է միայն «ազատվել, պոկվել, փրկվել» իմաստը, ապա հետագայում, պահպանելով իր նախնական իմաստը, ձեռք է բերել լրացուցիչ՝ «վերջացնել, ավարտել» իմաստը։ Էլ ի՞նչ իմաստային կորստի մասին է խոսքը։ Չգիտեմ, համենայնդեպս, ես այդպես եմ հասկանում, հետևաբար կոնկրետ տվյալ դեպքում ոչ մի բացասական բան (աղքատացում) չեմ տեսնում։
Էս մի հարցը մի քիչ բարդ է. եթե խորանանք, բառը լրացուցիչ իմաստ է ստացել՝ էլի միաժամանակ պահպանելով նաև նախնական իմաստը։ Ի դեպ, եթե վերցնենք, օրինակ, «ցանկացած» բառին հոմանիշ «կամայական» բառը, որն առաջին հայացքից կարծես թե լավ ու տեղին է հնչում, այնուամենայնիվ, կտեսնենք, որ վերջինիս հիմքում նույնպես ընկած է «կամք», նույնն է՝ «ցանկություն» բառը։ Սա լեզվին բնորոշ երևույթ է, միշտ եղել է ու, կարծում եմ, միշտ էլ կլինի։ Եթե մենք «աշխատել, սովորել» իմաստն արտահայտելու համար հանգիստ խղճով գործածում ենք «պարապել» բառը, որը նախկինում լրիվ հակառակ իմաստն է ունեցել՝ «պարապ լինել, ոչինչ չանել», ապա ի՞նչն է մեզ խանգարում, որ առավել հանգիստ խղճով գործածենք «ցանկացած» բառը «որևէ» իմաստով։Կամ՝ «ցանկացած բան հիմայ կարող է վնասել նրա առողջութեանը»: Ի՞նչպէս կարող է որեւէ վատ բան «ցանկացած» լինել:
Երջանկությունը ճամփորդելու ձև է, ոչ թե նպատակակետ։
Ռոյ Գուդման
Չէ, արևելահայերենի ձեռնարկ էր, պարզապես հեղինակին չեմ հիշում։
Ինձ թւում է, որ այդ բնորոշ յատկութիւնը շատերի անգրագիտութեան արդիւնք է: Չգիտեմ, եթէ բառը սխալ օգտագործեցի, բայց մի օրինակ բերեմ, նորութիւն, դուք ասէք՝ ինչ է դա: Շատերը սկսել են (այսինքն՝ ես անձամբ չեմ լսել) անպայմանի փոխարէն ասել անպաճոյճ (անզարդ): Հիմայ, լա՞ւ է, որ անպաճոյճ բառը մի լրացուցիչ իմաստ ստանայ, որն ընդհանրապէս կապ չունի դրա իրական իմաստի հետ: Խառնակութիւն է ստացւում: Հայերէնը կը դառնայ Անգլերէնի պէս մի բան, որ մի բառն ունենայ տասը իմաստ: Ես, օրինակ, հաճոյք եմ ստանում երբ խօսելիս բառերն օգտագործում եմ դրանց իմաստներին ուշադրութիւն դարձնելով: Աւելի լաւ չի՞ լինի, եթէ ամեն բառ դրա իսկական իմաստով օգտագործենք. հայերէնը շաատ հարուստ լեզու է: Եսիմ... իմ կարծիքով...
Վերջին խմբագրող՝ ըշտը: 23.07.2008, 20:06:
«Անպաճույճ» բառը, համենայնդեպս, ես ինչքան լսել եմ, զուտ կատակով ասվելիս եմ լսել, ոչ թե լրջորեն։ Չգիտեմ, գուցե արդեն որոշ մարդիկ լրջորեն այն գործածում են «անպայման» բառի փոխարեն...Էդ դեպքում իրոք տխուր է։
Համաձայն եմ ասածներիդ, բայց դե լեզուն ընդհանրապես այդպիսին է՝ մշտապես փոփոխվող, ընդարձակվող, ճկուն ու երբեմն աղավաղվող։ Բոլոր լեզուներն են այդպիսին, այնպես որ դժվար է միայն հայերենը զերծ պահել նման երևույթներից։Խառնակութիւն է ստացւում: Հայերէնը կը դառնայ Անգլերէնի պէս մի բան, որ մի բառն ունենայ տասը իմաստ: Ես, օրինակ, հաճոյք եմ ստանում երբ խօսելիս բառերն օգտագործում եմ դրանց իմաստներին ուշադրութիւն դարձնելով: Աւելի լաւ չի՞ լինի, եթէ ամեն բառ դրա իսկական իմաստով օգտագործենք. հայերէնը շաատ հարուստ լեզու է: Եսիմ... իմ կարծիքով...
Երջանկությունը ճամփորդելու ձև է, ոչ թե նպատակակետ։
Ռոյ Գուդման
Դժուար է, բայց պէտք է փորձել, չէ՞, կարողութեան չափով... Գոյութիւն ունեն յատուկ հաղորդումներ բաներ դրա համար: Ես կողմ չեմ թողնելուն, որ լեզուն աղաւաղուի:
Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)
Ձեր իրավունքները բաժնում
Մեջբերել
Էջանիշներ