Լևոն Տեր-Պետրոսյան քաղաքական գործիչը

[Արշակ]

Արշակ ջան, այո, իրա հիմնական ուղերձն էր, որ Արցախում իրավիճակը շատ նուրբ ա՝ նման ցույցեր անելու համար։ Ուղերձը հղված էր հիմնականում քաղաքական դաշտին, ոչ միայն Նիկոլին ու Բակոյին, ու հիմնականում տեղ հասավ։ Ժողովրդի մեջ էլ էդ հարցը քննարկվեց, ու անկախ նրանից դու ինչ դիրքորոշման եկար, լավ ա որ քննարկեցիր։

Նիկոլի՝ «այլ երկրի» ներքաղաքականությանը խառնվելն եկավ ապացուցելու, որ ինքն էլ ա հասկանում, որ էնտեղ սենց ցնցումային տարբերակ պետք չի։

Բակոյի՝ անհապաղ գործելու խոստումները ցույց են տալիս, որ Արցախի ղեկավարությունն էլ ա էդ հասկանում։

Ավելի ասեմ, Արցախի ղեկավարությունը դա հասկանում ա առանց Լևոնի կոչի էլ։ Կարծում եմ, որ Նիկոլն էս ընթացքում էնքան մանրուքների ու փաստաթղթերի ա ծանոթացել, որ ինքն էլ էր հասկանում առանց Լևոնի կոչի էլ։ Ու եթե Լևոնը չխոսեր էլ, հավանական ա, որ Նիկոլը մեկ ա էս ուղերձն ունենար։ Չնայած որոշակի խթան հաստատ Լևոնի կոչն էլ եղավ էդ հարցում։

Էն, որ քաղաքական շրջանակները Լևոնի խոսքից հետո անցան քննարկումների ու մեծ մասը եկավ իր մոտեցմանը, խոսում ա էն մասին, որ կոչի հրապարակային լինելը կարևոր էր։

Էն, որ Լևոնը ցույց տվեց, որ կան անձինք, ովքեր հանրային պատասխանատվություն վերցնեն, էլի լավ ա։ Էն որ էդ հանրային պատասխանատվությունը վերցրեց Նիկոլը՝ հրաշալի ա, ու իր համար պատվաբեր։ Էն, որ Ռոբն ու Սերժը չվերցրին, էլի լավ ա, ու էլի սահմաններ ա գծում, որը շատ կարևոր ա։

Էն որ Լևոնը խոսեց Սյամոյի ազատ արձակելու անհրաժեշտության մասին, էլի կարեոր ուղերձ ա։

Էն որ դուք տենց էլ չհասկացաք, իմ համար խիստ ցավալի ա։ Էն որ դու անձով պայմանավորված ես հետևություններդ անում՝ պայմանավորված ա էս հասարակ քաղաքական խոսքն ու քայլը չընկալելովդ։

Արտ ջան, սկսենք նրանից, որ ես էն կարծիքին չեմ, թե Նիկոլը չպիտի որևէ ձևով խառնվեր։ Արցախը Հայաստանից անկախ պետություն չի, ինչքան էլ արտաքին ատյաններում ձև բռնենք։ Հայաստանը հազար ձևի ակտիվ մասնակցում ա Արցախյան պատերազմին հետևաբար լրիվ նորմալ ա, որ միջամտեր, գոնե էն ֆորմատով, որով Նիկոլը միջամտեց էս ընթացքում։

Իհարկե հետին թվով հեշտ ա խոսելը, բայց համենայն դեպս ենթադրելի էր, որ Նիկոլը էս ընթացքում ոչ հրապարակային Բակոյի հետ էս հարցը քննարկում ա, որ հենց բանը հասնի կոչ անելուն, կոչ էլ կանի։

Այսինքն՝ ըստ իս, քաղաքական էլիտային Լևոնի կոչը չէր, որ հարց լուծեց, էլիտային խելքի բերեց։ Լևոնի կոչից տակը մնաց ժողովրդին հասած «մեր պես պատերազմական երկրում ցույցեր չի կարելի անել» անդուր մեսիջը։ ՈՒ չէ, քաղաքական շրջանակներում մեծ մասը չեկավ իր մոտեցմանը։ Բարեբախտաբար մեծ մասը չեկավ «պատերազմական երկրում ցույցեր չի կարելի անել» մոտեցմանը, մեծ մասը չեկավ «ոստիկանության պետ գործից հանելով Արցախը կկորցնենք» ապոկալիպտիկ եզրակացությանը։

Ինչ վերաբերվում ա Ռոբ ու Սերժին, բնական ա, որ Ռոբ ու Սերժը էս պահին ոչ մի բան չէին անելու, որովհետև ոչ Նիկոլը իրանց կարիքը ուներ, ոչ էլ բանը հասել էր էն ապոկալիպտիկ, օրհասական վիճակին, որ երկրի բոլոր նախկին ու ներկա ղեկավարներով իրար ձեռ բռնած ժողովրդի առաջ կոչ անեին։ Եթե տենց իրար ձեռ բռնելը ազդեցիկ էլ կարար լիներ, էս հաստատ դրան գնալու պահը չէր․ եթե նույնիսկ պոտենցիալ կար հասնելու (ինչում խիստ կասկածում եմ), դեռ շա՜տ հեռու էր հասնելուց։

Իսկ էս պահին Լևոնի կողմից Սերժին ու հատկապես Ռոբին կոչ անելու միակ քյարը անհարկի իրանց կշիռ տալն եղավ, քան իրանք արժանի էին։
Մարդը որին Լևոնը վախտին Հաագայի դատարանում ուզում էր դատեր որպես մարդկության նկատմամբ հանցագործություն արած մարդ, ում մեղադրել ա սահմանադրական խախտմամբ իշխանությունը զավթելու մեջ, հիմա հրավիրում ա ներկա քաղաքականության մեջ խառնվելու։ Նույնիսկ օրհասական, «սարդարապատային» իրավիճակում Ռոբի օգնությանը դիմելու օգուտ ու վնասը վիճելի ա։
Մի խոսքով, իրավիճակի դրական փոփոխության վաստակը Լևոնին վերագրելուդ հիմքեր չեմ տեսնում։ Տվյալ դեպքում Լևոնից անդուր շեշտադրումներ մնացին մենակ։

[Chuk]

[Արշակ]

Միակ քյարը, որ Լևոնի մեսիջի ու Նիկոլի կոչի համադրությունից եղավ, էդ էն էր, որ Բակոն էդքան հեղինակություն չունի, Նիկոլն ա շեֆը, Նիկոլն ա Բակոյին ասում ինչը–ոնց, հարց լուծում։ Էն էլ չգիտեմ, էդ լավ ա՞, թե վատ։ Որ Նիկոլը մեր համար էս պահին ավելի վստահելի մարդ ա ու սենց ընկալումը իրա դիրքերն ամրապնդում ա Արցախում, էդ առումով լավ ա, բայց գլոբալով՝ չգիտեմ ինչքանով ա լավ էն ընկալումը, որ ՀՀ նախագահն ա ԼՂՀ նախագահի շեֆը։ Կարող ա էդ էլ ա լավ, եսիմ

[Chuk]

Կոշմառ։
Ի՞նչ շեֆ։

Ընդամենը ցույց ա տալիս որ ՀՀն ու ՀՀ վարչապետը խիստ մտահոգ են ու պատրաստ են նպաստել Արցախում հարցերի լուծմանը, խաղաղարարի դեր ստանձնել։

[Chuk]

Անթույլատրելի բան կատարվեց, Նիկոլը կոչով հանդես եկավ, իսկ արցախցիները կոչը լսեցին։

Կարևորը որ դուք համարեք, որ Լևոնի ուղերձն անթույլատրելի էր, ինքնագովազդ էր, վատն էր ։ճ

[Lion]

Բայց ինչի՞ անթույլատրելի: Ավելի լավ, բոլորի գիտակցությունում ընդգծվեց, որ միասնական պետություն ենք, իսկ Բակոն էլ մի քիչ է ավել, քան ՀՀ մարզպետներից մեկը...

[Տրիբուն]

Անթույլատրելի բան կատարվեց, Նիկոլը կոչով հանդես եկավ, իսկ արցախցիները կոչը լսեցին։

Կարևորը որ դուք համարեք, որ Լևոնի ուղերձն անթույլատրելի էր, ինքնագովազդ էր, վատն էր ։ճ

Ապեր, Նիկոլի կոչը Լևոնի ելույթը չի իմաստովորում, իրար հետ վաբշե կապ չունեն:

Բայց, եթե դրական բան ես ուզում, էտ ՀԱԿ-ի էսօրվա հայտարարությունն ա ընտրությունների վերաբերյալ: Մեջը միտք կա, բովանդակություն կա, առաջարկություն կա: Հույս կա, որ ՀԱԿ-ը նորմալ կմասնակցի քաղաքական ու ընտրական պրոցեսներին:

[Chuk]

Հետադարձ ակնարկ.

Քանի որ պահանջները հասցեագրված են Բակո Սահակյանին, նրա խոսքը, որքան էլ հեղինակավոր, համոզիչ չի լինի բողոքավորների համար: Անհրաժեշտ է մի երրորդ, չեզոք կողմի ակտիվ միջամտությունն ու հորդորը` Ղարաբաղի ներքաղաքական կայունությունը վերականգնելու և պետական մեքենայի անխափան գործունեությունն ապահովելու համար: Այդ կողմը դեռևս 1993 թվականից իրեն պաշտոնապես Լեռնային Ղարաբաղի անվտանգության երաշխավոր հայտարարած երկրի` Հայաստանի Հանրապետության ղեկավարն է` Նիկոլ Փաշինյանը:

Այսպիսով Տեր-Պետրոսյանն ասում ա, որ Բակոն կտա հավաստիացումներ, բայց դրանք բավական, համոզիչ չեն լինի: Բակոն տալիս է հավաստիացումները.

Հետաքննությունը անվերապահորեն տարվելու է օրենքի տառին ու ոգուն խիստ համապատասխան եւ հնարավորինս հրապարակային՝ հանրությանը պարբերաբար իրազեկելով ընթացքի մասին: Բոլոր մեղավորները ենթարկվելու են պատասխանատվության՝ օրենքով սահմանված կարգով

Բայց դրանք համոզիչ չեն լինում: Ցույցերը շարունակվում են: Լևոնը նաև ասում էր, որ արբիտրի դեր պետք է իր վրա վերցնի Նիկոլը, որպես չեզոք կողմ միջամտի: Այդ դեպքում ժողովուրդը կլսի:
Այս մասին մեր շատ սիրելի Տրիբունն ասում է.

Դո կորոշի Բակո Սահակյանը ու Արցախի ժողովուրդը: Ոչ Լևոնը, ոչ Նիկոլը, ոչ էլ առավել ևս Սերժիկն ու Ռոբը, որոնց հետ Լևոնը հոգեպես խիստ կապվածություն ա զգում:

Չնայած մեր շատ սիրելի Տրիբունի, Նիկոլը ճիշտ գնահատելով իրավիճակը ունենում է տեսաուղերձ, որտեղ ըստ էության ճշտորեն կատարում է Լևոնի ակնարկած միջամտությունը (ես որևէ ձևի չեմ պնդում, որ եթե Լևոնը չխոսեր, էդ միջամտությունը չէր լինի):

Ես ուշի ուշով հետևում եմ Արցախում ծավալվող իրադարձություններին, մշտական կապի մեջ եմ եղել Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանի հետ և գոհունակությամբ եմ արձանագրում, որ Արցախի նախագահը մի քանի անգամ հանդիպումներ է ունեցել ցուցարարների ներկայացուցիչների հետ, լսել նրանց պահանջները և դրանց վերաբերյալ մտահոգությունների վերաբերյալ ձեռք են բերվել կոնկրետ պայմանավորվածություններ, և Արցախի նախագահն ասել է, որ պատրաստ է ի կատար ածել այդ պայմանավորվածությունները, լրիվ, ամբողջական քննություն իրականացնել:

...

Ըստ էության՝ ցույցն իր նպատակին հասել է, և կարծում եմ, որ հիմա գնդակը Արցախի իշխանությունների դաշտում է, հիմա ճիշտ կլինի, որ հարգելի ցուցարարները գնդակը թողնեն իշխանությունների դաշտում:

Այսինքն կատարում է էն, ինչն ըստ Տրիբունի չպիտի կատարեին:

Սրան Արցախի ցուցարարները պատասխանում են.

Հաշվի առնելով Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանի հետ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները և ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կոչը՝ դադարեցնում ենք բողոքի գործողությունները:

Ու էսքանից հետո մեր շատ սիրելի Տրիբունը գրում ա.

Ապեր, Նիկոլի կոչը Լևոնի ելույթը չի իմաստովորում, իրար հետ վաբշե կապ չունեն:

Ինձ չի մնում այլ բան քան վերահաստատել իմ լրիվ անկեղծ ու մեծ սերն առ իմ սիրելի բարեկամին՝ Տրիբունին

[Արշակ]

Կոշմառ։
Ի՞նչ շեֆ։

Ընդամենը ցույց ա տալիս որ ՀՀն ու ՀՀ վարչապետը խիստ մտահոգ են ու պատրաստ են նպաստել Արցախում հարցերի լուծմանը, խաղաղարարի դեր ստանձնել։

Արտ, տեխնիկապես քո ասածով ա, քո ասած քաղաքական էլիտայի առումով օկ ա, բայց իմ ասածը հասարակ ժողովրդի էմոցիոնալ ընկալման մասին ա։ Լևոնն ասում ա․ «Քանի որ պահանջները հասցեագրված են Բակո Սահակյանին, նրա խոսքը, որքան էլ հեղինակավոր, համոզիչ չի լինի բողոքավորների համար»։ Այսինքն՝ Լևոնը որպես ակնհայտ բան ասում ա, որ Բակոն ինքն իրանով հարցը չի կարա լուծի, Նիկոլն էլ իր ելույթում ասում ա էս ընթացքում Բակոյի հետ խնդիրը քննարկում էի, էսա ձեր պայմանների հետ համաձայնության եկավ, ապրեք, դե հիմա ցրվենք տներով, եթե պետք լինի էլի կհավաքվենք։
Քաղաքականության հարաբերությունների ակադեմիկ կանոնների մեջ չխորացած հասարակ ժողովրդի էմոցիոնալ ընկալմամբ եթե նայես – Բակոն հարց չի կարա լուծի, Բակոն հարցի լուծումը Նիկոլի հետ էր քննարկում, Նիկոլն էլ վերջում իտոգ տվեց, արդյունքում Նիկոլի կոչով ժողովուրդը ցրվում ա տներով, կոնֆլիկտը հարթվում ա։

[Gayl]

Էս ամգամ Չուկը ճիշտ էր: Ինձ էլ ա արդեն թվում, որ Նիկոլը ԼՏՊ ին լսեց: Բայց ստեղ կայֆը էն ա, որ Նիկոլի խոսքը հարգեցին, այ էս փաստի վրա ուրախացա:

[Chuk]

Արտ, տեխնիկապես քո ասածով ա, քո ասած քաղաքական էլիտայի առումով օկ ա, բայց իմ ասածը հասարակ ժողովրդի էմոցիոնալ ընկալման մասին ա։ Լևոնն ասում ա․ «Քանի որ պահանջները հասցեագրված են Բակո Սահակյանին, նրա խոսքը, որքան էլ հեղինակավոր, համոզիչ չի լինի բողոքավորների համար»։ Այսինքն՝ Լևոնը որպես ակնհայտ բան ասում ա, որ Բակոն ինքն իրանով հարցը չի կարա լուծի, Նիկոլն էլ իր ելույթում ասում ա էս ընթացքում Բակոյի հետ խնդիրը քննարկում էի, էսա ձեր պայմանների հետ համաձայնության եկավ, ապրեք, դե հիմա ցրվենք տներով, եթե պետք լինի էլի կհավաքվենք։
Քաղաքականության հարաբերությունների ակադեմիկ կանոնների մեջ չխորացած հասարակ ժողովրդի էմոցիոնալ ընկալմամբ եթե նայես – Բակոն հարց չի կարա լուծի, Բակոն հարցի լուծումը Նիկոլի հետ էր քննարկում, Նիկոլն էլ վերջում իտոգ տվեց, արդյունքում Նիկոլի կոչով ժողովուրդը ցրվում ա տներով, կոնֆլիկտը հարթվում ա։

Արշակ ջան, երբ ասենք ՊՊԾ գնդի գրավման ժամանակ Բալասանյանն եկել էր Սերժի հավաստիացումները տանում-բերում էր Սասնա Ծռերին, ինքը դրանից շեֆ չդառավ:

Էս դեպքում էլ կա կոնֆլիկտ, կա կոնֆլիկտի երկու կողմ, ու կա միջնորդ, որը իր վրա վերցնում երաշխավորի ու հանդարտացնողի դեր:

Շեֆության հարց բացարձակ չկա:

[Chuk]

Էս ամգամ Չուկը ճիշտ էր: Ինձ էլ ա արդեն թվում, որ Նիկոլը ԼՏՊ ին լսեց: Բայց ստեղ կայֆը էն ա, որ Նիկոլի խոսքը հարգեցին, այ էս փաստի վրա ուրախացա:

Գայլ, լրիվ անկեղծ, ես չեմ համարում, որ եթե Լևոնը չասեր, Նիկոլը չէր անի: Կարծում եմ, մեկ ա կաներ: Բայց հրապարակային քննարկման ու քաղաքական շրջանակներին հարցի կարևորության վրա կենտրոնացնելու համար Լևոնի արածը շատ կարևոր եմ համարում:

[Տրիբուն]

Հետադարձ ակնարկ.



Այսպիսով Տեր-Պետրոսյանն ասում ա, որ Բակոն կտա հավաստիացումներ, բայց դրանք բավական, համոզիչ չեն լինի: Բակոն տալիս է հավաստիացումները.



Բայց դրանք համոզիչ չեն լինում: Ցույցերը շարունակվում են: Լևոնը նաև ասում էր, որ արբիտրի դեր պետք է իր վրա վերցնի Նիկոլը, որպես չեզոք կողմ միջամտի: Այդ դեպքում ժողովուրդը կլսի:
Այս մասին մեր շատ սիրելի Տրիբունն ասում է.



Չնայած մեր շատ սիրելի Տրիբունի, Նիկոլը ճիշտ գնահատելով իրավիճակը ունենում է տեսաուղերձ, որտեղ ըստ էության ճշտորեն կատարում է Լևոնի ակնարկած միջամտությունը (ես որևէ ձևի չեմ պնդում, որ եթե Լևոնը չխոսեր, էդ միջամտությունը չէր լինի):



Այսինքն կատարում է էն, ինչն ըստ Տրիբունի չպիտի կատարեին:

Սրան Արցախի ցուցարարները պատասխանում են.



Ու էսքանից հետո մեր շատ սիրելի Տրիբունը գրում ա.




Ինձ չի մնում այլ բան քան վերահաստատել իմ լրիվ անկեղծ ու մեծ սերն առ իմ սիրելի բարեկամին՝ Տրիբունին

Չուկ, ցույց տուր մի գրառում, որտեղ ես ասել եմ թե Նիկոլը ինչ պիտի անի, կամ ինչ պիտի չանի:

Ես ասել եմ ու հիմա էլ պնդում եմ. Լևոնի ելույթը անտեղի էր ու անիմաստ:

[Chuk]

Չուկ, ցույց տուր մի գրառում, որտեղ ես ասել եմ թե Նիկոլը ինչ պիտի անի, կամ ինչ պիտի չանի:

Ես ասել եմ ու հիմա էլ պնդում եմ. Լևոնի ելույթը անտեղի էր ու անիմաստ:

[Gayl]

Գայլ, լրիվ անկեղծ, ես չեմ համարում, որ եթե Լևոնը չասեր, Նիկոլը չէր անի: Կարծում եմ, մեկ ա կաներ: Բայց հրապարակային քննարկման ու քաղաքական շրջանակներին հարցի կարևորության վրա կենտրոնացնելու համար Լևոնի արածը շատ կարևոր եմ համարում:

Դե կամ էլ նպաստեց, բայց ինչ որ ազդեցություն հաստատ ունեցավ: Հիմա ինձ հետաքրքիր ա վարչապետը ինչ լուծում ունի?, թե պատերազմի մեջ գտնվող Արցախը բոյկոտի իրավունք չունի: