Լևոն Տեր-Պետրոսյան քաղաքական գործիչը

[Գաղթական]

Քանի որ իսկականից ժամանակավրեպ ա էս քննարկելը ու իրականում ոչ-ոք չի կարա հաստատ ասի, թե ինչ զարգացումներ կարային լինեին, մենակ էս մասին պատասխանեմ՝ "Իրենց հող"՝ էն յոթ շրջանը մենք ժամանակին հանձնել ենք իրենց, թողել ենք ԼՂԻՄ-ի տարածքը։
Ինչքան էլ մեր պատմական հողերն են՝ իրենք պատմական են, ոչ-մի իրավաբանական հիմք/ուժ չունենք դրանք պահանջելու։

Ե՞րբ ենք հանձնել:
Ո՞Ւմ ենք հանձնել:

Բոլշևիկը ոնց ասել էր՝ տենց էլ եղել էր:
Համ էլ դրա համար ապստամբել էինք էդ հասարակարգի դեմ ու ԽՍՀՄ էլ չկար:

Անգամ իրենց կամքից անկախ էին էդ հողերը իրենց տրվել:

Համենայն դեպս՝ մենք ավելի շատ իրավաբանական հիմքեր կունենայինք դրանք որպես Հայաստանի մաս ճանաչելու՝ քան իրենք՝ որպես մինչ այդ գոյություն չունեցած ազերփայչանի:

[Freeman]

Ե՞րբ ենք հանձնել:
Ո՞Ւմ ենք հանձնել:

Բոլշևիկը ոնց ասել էր՝ տենց էլ եղել էր:
Համ էլ դրա համար ապստամբել էինք էդ հասարակարգի դեմ ու ԽՍՀՄ էլ չկար:

Անգամ իրենց կամքից անկախ էին էդ հողերը իրենց տրվել:

Համենայն դեպս՝ մենք ավելի շատ իրավաբանական հիմքեր կունենայինք դրանք որպես Հայաստանի մաս ճանաչելու՝ քան իրենք՝ որպես մինչ այդ գոյություն չունեցած ազերփայչանի:

Բոլշևիկի հետ պայմանավորվել ենք, տվել ենք, ստորագրել ենք, մոտ մի դար տենց ապրել ենք ու ասում ենք, որ փոշմանել ե՞նք։ Չեմ կարծում, որ կանցնի

[Գաղթական]

Բոլշևիկի հետ պայմանավորվել ենք, տվել ենք, ստորագրել ենք, մոտ մի դար տենց ապրել ենք ու ասում ենք, որ փոշմանել ե՞նք։ Չեմ կարծում, որ կանցնի

Մի բան շփոթում ես, Ֆրիման ջան:

Հիմա մի քիչ հոգնած եմ, ավելի հարմար նյութ չգտա, բայց սրա մեջ էլ ուզածս մասը կա.

2:30-ից ուշադիր

[Freeman]

Մի բան շփոթում ես, Ֆրիման ջան:

Հիմա մի քիչ հոգնած եմ, ավելի հարմար նյութ չգտա, բայց սրա մեջ էլ ուզածս մասը կա.

2:30-ից ուշադիր

Հիշեմ, նայեմ, կգրեմ))

[Գաղթական]

Բոլշևիկի հետ պայմանավորվել ենք, տվել ենք, ստորագրել ենք, մոտ մի դար տենց ապրել ենք ու ասում ենք, որ փոշմանել ե՞նք։ Չեմ կարծում, որ կանցնի

Ի դեպ՝ ոչ թե տենց հոժարակամ, խինդ-ուրախությամբ պայմանավորվել ենք, տվել ու ստորագրել, այլ՝ ապստամբել ենք ու պայքարել:

Էն էլ ի՜նչ վիճակում..
Եղեռնից ընդամենը 6 տարի անց, պատերազմներից, հիվանդություններից, սովից ու լիքը այլ զրկանքներից, մեղմ ասած, հյուծված ժողովուրդը ոտքի ա կանգնել նենց հսկաների դեմ՝ ինչպիսիք էին ՌԽՖՍՀ-ն, իր հետ եղբայրության համաձայնագիր ստորագրող քեմալիստական թուրքիան ու վերջինիս քութիկ ազերփայչանը:

Իսկ Փետրվարյան Ապստամբության հիմնական պատճառներից մեկն էլ այն էր, որ Երևանի Համաձայնագրի ստորագրման հենց նույն պահից սկսած՝ Խորհրդային Ռուսաստանը սկսեց դրժել այն:

Երևանի Համաձայնագրի նախագծի 2-րդ հոդվածը.

2-րդ հոդվածով ՌԽՖՍՀ պարտավորվում էր չխաոնվել Հայաստանի ներքին գործերին։ Իսկ սահմանը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետք է որոշվեր նրանց ներկայացուցիչների կոնֆերանսում. ՌԽՖՍՀ ներկայացուցչի մասնակցությամբ, կոնֆերանսում համաձայնություն չկայանալու դեպքում հարցը լուծվելու էր հանրաքվեի միջոցով։ Ռուսաստանն ընդունում էր, որ Կարսի մարզը և Երևանի նահանգը (բացի Նախիջևանի գավառից), ինչպես նաև Ղազախի գավառի մի մասը (Դիլիջան-Քարվանսարայի շրջանը) անպայման կազմում են հայկական պետության տարածք, իսկ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վիճելի համարվող Ղարաբաղի, Զանգեզուրի և Նախիջևանի պետական պատկանելության հարցը համաձայնություն չկայանալու դեպքում լուծվելու էր հանրաքվեով։

Ընդ որում՝ Փետրվարյան Ապստամբությունը պաշտոնապես համարվում է պարտված՝ ազատագրված Երևանի խորհրդային ուժերի կողմից վերանվաճումով:
Բայց, փաստացի, Երևանի ընկնելուց հետո ապսամբները նահանջում են Զանգեզուր ու Նժդեհի գլխավորությամբ շարունակում պայքարը ինքնահռչակ Լեռնահայաստան «երկրի» համար:
Դե էդ ամենի արդյունքն էլ հայտնի է՝ ի թիվս շատ այլ հանգամանքների՝ Զանգեզուրը մնաց Հայաստանի կազմում:

[Freeman]

Ի դեպ՝ ոչ թե տենց հոժարակամ, խինդ-ուրախությամբ պայմանավորվել ենք, տվել ու ստորագրել, այլ՝ ապստամբել ենք ու պայքարել:

Էն էլ ի՜նչ վիճակում..
Եղեռնից ընդամենը 6 տարի անց, պատերազմներից, հիվանդություններից, սովից ու լիքը այլ զրկանքներից, մեղմ ասած, հյուծված ժողովուրդը ոտքի ա կանգնել նենց հսկաների դեմ՝ ինչպիսիք էին ՌԽՖՍՀ-ն, իր հետ եղբայրության համաձայնագիր ստորագրող քեմալիստական թուրքիան ու վերջինիս քութիկ ազերփայչանը:

Իսկ Փետրվարյան Ապստամբության հիմնական պատճառներից մեկն էլ այն էր, որ Երևանի Համաձայնագրի ստորագրման հենց նույն պահից սկսած՝ Խորհրդային Ռուսաստանը սկսեց դրժել այն:

Երևանի Համաձայնագրի նախագծի 2-րդ հոդվածը.




Ընդ որում՝ Փետրվարյան Ապստամբությունը պաշտոնապես համարվում է պարտված՝ ազատագրված Երևանի խորհրդային ուժերի կողմից վերանվաճումով:
Բայց, փաստացի, Երևանի ընկնելուց հետո ապսամբները նահանջում են Զանգեզուր ու Նժդեհի գլխավորությամբ շարունակում պայքարը ինքնահռչակ Լեռնահայաստան «երկրի» համար:
Դե էդ ամենի արդյունքն էլ հայտնի է՝ ի թիվս շատ այլ հանգամանքների՝ Զանգեզուրը մնաց Հայաստանի կազմում:

Դրանք դետալներ են, որոնք արդեն բավարար պայման չեն, որևէ սահման փոխելու համար։
Վիդեոն դեռ չեմ հասցրել նայել ճիշտն ասած, հարմարացնեմ, կգրեմ)

[Գաղթական]

Դրանք դետալներ են, որոնք արդեն բավարար պայման չեն, որևէ սահման փոխելու համար։
Վիդեոն դեռ չեմ հասցրել նայել ճիշտն ասած, հարմարացնեմ, կգրեմ)

Լավ չպատկերացրեցի, ճիշտն ասած, թե ինչի տենց պատասխանեցիր ))

Խոսքը սահման փոխելու կոնտեքստում չէր, առավել ևս՝ էս պահին:

[Freeman]

Լավ չպատկերացրեցի, ճիշտն ասած, թե ինչի տենց պատասխանեցիր ))

Խոսքը սահման փոխելու կոնտեքստում չէր, առավել ևս՝ էս պահին:

Դե խոսքն ում հողն ա ու ով կարա վերցնիի մասին չէ՞ր։
Ես էլ ասում եմ, որ դրանք փոքր դետալներ են, թե ով ա ստիպել, ով ինչի դիմաց ա համաձայնվել։ Ինչ որ պահի մարդիկ համաձայնվել են, որոշել են, որ չեն փոխելու, ստորագրել են, միջազգայնորեն ճանաչված պայմանագրեր կան, որոնցով կոնկրետ հողեր մերը չեն։ Ոչ հիմք ունենք, ոչ ուժ դրանք պահանջելու։
Էսքանի հաշվի առնելով Լևոնենք ասել են՝ դե էդ հողի վրա ապրող մարդիկ չեն ուզում ադրբեջանի կազմի մեջ լինեն, ինչը շատից քչից էլի հիմք կարար հանդիսանար ԼՂԻՄ-ը մեզ միացնելու, բայց մնացած տարածքների պահով էդ էլ չկար։

[Գաղթական]

Դե խոսքն ում հողն ա ու ով կարա վերցնիի մասին չէ՞ր։
Ես էլ ասում եմ, որ դրանք փոքր դետալներ են, թե ով ա ստիպել, ով ինչի դիմաց ա համաձայնվել։ Ինչ որ պահի մարդիկ համաձայնվել են, որոշել են, որ չեն փոխելու, ստորագրել են, միջազգայնորեն ճանաչված պայմանագրեր կան, որոնցով կոնկրետ հողեր մերը չեն։

Իսկ իմ կարծիքով փոքր դետալ չի, երբ քո ընթացիկ իշխանության հետ թուղթ են ստորագրում, թե երկիրը տվեք մեզ, մենք ձեզ էս կտանք, էն կտանք, ստեղ ու էնտեղ հանրաքվե կանենք-բան, հետո իշխանությունը վերցնում են ու սկսում աջ ու ձախ փրթել, ժողովուրդն ապստամբում ա, էդ էլ՝ արյան մեջ խեղդում են..

Հիմա վերջապես դու էդ ռեժիմից պըրծնում ես, անկախություն ես ձեռք բերում, ու ասում ես՝ ախպեր հոպ, բոլշևիկը լիքը հարցում իմ իրավունքները ոտնահարել ա ու ես իմ փայ էդ սաղ հեչ եմ անում:

Ոչ հիմք ունենք, ոչ ուժ դրանք պահանջելու։

Հիմքերն արդեն նշեցի, իսկ ուժի մասով՝ էլ ուժ ունենալը ո՞նց էր լինում, եթե հենց նոր էիր թշնամուդ չոքցրել ու քեզնից ընդամենը հասնում էր պայմաններդ թելադրել..

[Freeman]

Իսկ իմ կարծիքով փոքր դետալ չի, երբ քո ընթացիկ իշխանության հետ թուղթ են ստորագրում, թե երկիրը տվեք մեզ, մենք ձեզ էս կտանք, էն կտանք, ստեղ ու էնտեղ հանրաքվե կանենք-բան, հետո իշխանությունը վերցնում են ու սկսում աջ ու ձախ փրթել, ժողովուրդն ապստամբում ա, էդ էլ՝ արյան մեջ խեղդում են..

Հիմա վերջապես դու էդ ռեժիմից պըրծնում ես, անկախություն ես ձեռք բերում, ու ասում ես՝ ախպեր հոպ, բոլշևիկը լիքը հարցում իմ իրավունքները ոտնահարել ա ու ես իմ փայ էդ սաղ հեչ եմ անում:

Դեհ իմ կարծիքով էլ երկրի սահման փոխելու, մարդկանց իրենց տներից հանելու համար շատ փոքր դետալ ա։ Բոլոր ազգերն էլ ստիպված ինչ-որ տարածքներ տվել-վերցրել են, եթե բոլորն ամեն հարմար պահի սկսեն հիշել, թե իրենց ոնց են կոտորել-գցել, հեչ լավ չի լինի, դրա համար լուծումը մնում ա հաջորդ գրածս՝

Հիմքերն արդեն նշեցի, իսկ ուժի մասով՝ էլ ուժ ունենալը ո՞նց էր լինում, եթե հենց նոր էիր թշնամուդ չոքցրել ու քեզնից ընդամենը հասնում էր պայմաններդ թելադրել..

Նենց պայմաններ պիտի թելադրեիր, որ մյուս երկրների համար էլ տրամաբանական կլիներ (ինչը Լևոնն էր անում), թե չէ գալիս ենք չոքցնելով արյան մեջ խեղդելով հող վերցնելուն, ինչից ավելի մեղմ բան են արել բոլշևիկները)) Քանի չոքցրել էինք, էն վերմակի պահերը կարայինք անեինք, բայց չէ, մեզ սաղ էր պետք ու թքած մնացած աշխարհի վրա։
Տենց բան Ռուսաստանն ա ուզում անի Ղրիմի հետ, մեզնից անհամեմատ շատ ռեսուրսներով դեռ հարց ա, կմարսի, թե չէ

[Գաղթական]

Դեհ իմ կարծիքով էլ երկրի սահման փոխելու, մարդկանց իրենց տներից հանելու համար շատ փոքր դետալ ա։ Բոլոր ազգերն էլ ստիպված ինչ-որ տարածքներ տվել-վերցրել են, եթե բոլորն ամեն հարմար պահի սկսեն հիշել, թե իրենց ոնց են կոտորել-գցել, հեչ լավ չի լինի, դրա համար լուծումը մնում ա հաջորդ գրածս՝

Իրար չհասկացանք ))
Իմ ասածն էն ա, որ էդ ինքնորոշումը, ճիշտ ա, տեղ ունի միջազգային իրավունքում, բայց շատը՝ ձևի համար:

Օրինակն էլ գերտերությունների վրա բերեցի, որոնցից շատերը հենց իրենք լիքը ազգային փոքրամասնություններ ունեն ու մի քիչ անհասկանալի ա, թե ինչի պիտի էդ հարցը մեր օգտին հենց էդ ձևով լուծեն, եթե էսօր մեկ, վաղը երկու՝ լիքը տենց ինքնորոշվելու հավակնորդներ կարող ա շարք կանգնեն:
Հենց նույն ՌԴ-ում, օրինակ, 180-ից ավել էթնիկ խմբեր կան, որոնց մեծ մասը՝ իրա ավտոնոմիայով, զինանշանով-բան, խորհրդարանով ու մայրաքաղաքով ու շատ ավելի մեծ թվաքանակով, քան Արցախն ու Հայաստանը միասին վերցրած:

Իսկ էդ ինքնորոշման իրավունքին ազրփեյչանը տարածքային ամբողջության իրավունք ա հակադրում, որն ավելի ծանրակշիռ փաստարկ ա՝ բանից պարզվեց:

ՈՒ ասածս էն էր, որ հայերն էլ՝ հանձինս ժամանակի ԼՏՊ-ի իշխանության, պիտի Հայաստանի տարածքային ամբողջականության խնդիր բարձրացնեին՝ 1 ազգին 2 նախագահ ու 2-ին էլ մեկ գառշոկ տունտունիկի փոխարեն:

Էս ասածիս դու արձագանքեցիր, թե «ոչ մի իրավական հիմք չունեինք», ես էլ՝ էդ իրավական հիմքերն էի բերում..

Ինչ էլ վերաբերում ա մնացած բանակցային գործընթացին՝ հա, էլի տայիր ու առնեիր, խոսքի Քարվաճառն ու Քաշաթաղը պահեիր, Վարանդան կամ Ջրականը՝ Շահումյանի հետ փոխեիր,
խաղեր տայիր, մի բան անեիր..
բայց նախապես խնդիրը ճիշտ ձևակերպած լինեիր ու էդ սաղ հողերը քո տարածքային ամբողջականություն հայտարարած լինեիր:

Էդ դեպքում՝ էդ 7 շրջանն էլ վիճելի տարածքի ստատուս կունենար ու հանգիստ բազար կանեիք:
Թե չէ սենց դու գլխանց ասում ես՝ ախպեր էդ 7 շրջանը թուրքինն ա, մնացածը վիճելի ա, քելեք վիճենք..
Մարդիկ էլ ասում են՝ հոպ, թուրքինն ա՝ ուրեմ հլա նաղդ էտի հետ տուր թուրքին, մնացածի մասին հետո կմտածենք

[Freeman]

Իրար չհասկացանք ))
Իմ ասածն էն ա, որ էդ ինքնորոշումը, ճիշտ ա, տեղ ունի միջազգային իրավունքում, բայց շատը՝ ձևի համար:

Օրինակն էլ գերտերությունների վրա բերեցի, որոնցից շատերը հենց իրենք լիքը ազգային փոքրամասնություններ ունեն ու մի քիչ անհասկանալի ա, թե ինչի պիտի էդ հարցը մեր օգտին հենց էդ ձևով լուծեն, եթե էսօր մեկ, վաղը երկու՝ լիքը տենց ինքնորոշվելու հավակնորդներ կարող ա շարք կանգնեն:
Հենց նույն ՌԴ-ում, օրինակ, 180-ից ավել էթնիկ խմբեր կան, որոնց մեծ մասը՝ իրա ավտոնոմիայով, զինանշանով-բան, խորհրդարանով ու մայրաքաղաքով ու շատ ավելի մեծ թվաքանակով, քան Արցախն ու Հայաստանը միասին վերցրած:

Իսկ էդ ինքնորոշման իրավունքին ազրփեյչանը տարածքային ամբողջության իրավունք ա հակադրում, որն ավելի ծանրակշիռ փաստարկ ա՝ բանից պարզվեց:

ՈՒ ասածս էն էր, որ հայերն էլ՝ հանձինս ժամանակի ԼՏՊ-ի իշխանության, պիտի Հայաստանի տարածքային ամբողջականության խնդիր բարձրացնեին՝ 1 ազգին 2 նախագահ ու 2-ին էլ մեկ գառշոկ տունտունիկի փոխարեն:

Էս ասածիս դու արձագանքեցիր, թե «ոչ մի իրավական հիմք չունեինք», ես էլ՝ էդ իրավական հիմքերն էի բերում..

Ինչ էլ վերաբերում ա մնացած բանակցային գործընթացին՝ հա, էլի տայիր ու առնեիր, խոսքի Քարվաճառն ու Քաշաթաղը պահեիր, Վարանդան կամ Ջրականը՝ Շահումյանի հետ փոխեիր,
խաղեր տայիր, մի բան անեիր..
բայց նախապես խնդիրը ճիշտ ձևակերպած լինեիր ու էդ սաղ հողերը քո տարածքային ամբողջականություն հայտարարած լինեիր:

Էսքան մասի հետ կապված հասկացա ինչ ես ասում, լրիվ համաձայն չեմ, բայց քանի որ ավելի շատ տրամաբանելով եմ հակառակը մտածում ու կրկնվելու եմ, մենակ հաջորդ մասին պատասխանեմ։

Էդ դեպքում՝ էդ 7 շրջանն էլ վիճելի տարածքի ստատուս կունենար ու հանգիստ բազար կանեիք:
Թե չէ սենց դու գլխանց ասում ես՝ ախպեր էդ 7 շրջանը թուրքինն ա, մնացածը վիճելի ա, քելեք վիճենք..
Մարդիկ էլ ասում են՝ հոպ, թուրքինն ա՝ ուրեմ հլա նաղդ էտի հետ տուր թուրքին, մնացածի մասին հետո կմտածենք

Գործնականում տենց չէր, մարդիկ ասեցին՝ օք, վերցրու ԼՂԻՄԸ, Լաչինն էլ պահի քեզ, որ գնաս-գաս։ Իսկ մենք ասեցինք՝ չէ, բա էն վեցը, հետոն էլ հետո երևաց)

[Գաղթական]

Գործնականում տենց չէր, մարդիկ ասեցին՝ օք, վերցրու ԼՂԻՄԸ, Լաչինն էլ պահի քեզ, որ գնաս-գաս։ Իսկ մենք ասեցինք՝ չէ, բա էն վեցը, հետոն էլ հետո երևաց)

Եղբայր, դու մենակ ԼՏՊ-ի հոդվածներն ե՞ս կարդացել, թե՞ նաև առաջարկվող իրական համաձայնագրի նախագիծը:

Ո՞վ ա ասել վերցրու ԼՂԻՄ-ը կամ, առավել ևս, Քաշաթաղը (Լաչին):

Ամենասկզբում, օրինակ, (97թ. հուլիս) Հայաստանը (կարդա՝ ԼՏՊ-ն) դաբռո էր տվել ԵԱՀԿ առաջարկած Փաթեթային Տարբերակին, բայց որն ընդունել մերժել էր ինքն Արցախը:
Դրանում, մասնավորապես, խոսք ա գնում Հայաստանը Արցախին կապող Լաչինի միջանցքը ազերփայչանից վարձակալության մասին (ԵԱՀԿ միջնորդությամբ):
Այսինքն՝ փաստացի իրանցն ա, դու էլ վարձակալում ես, որ գնաս ու գաս: Ընդ որում՝ իրանք էլ են դրանով գնալ գալու՝ իրենց վերադարձվող հյուսիսից հարավ շրջաններից:

Իսկ Արցախի կարգավիճակն էլ գրվում էր սառույցին՝ ծիպը հետո կորոշվի, թե անունն ինչ կդնենք:
Բայց անունն ինչ էլ դնելուց լինեին, ըստ համաձայնագրի, ՀՀ ԶՈՒ-ն Արցախից դուրս էր բերվում, էնտեղ մնում էր, այսպես կոչված, «գվարդիա» + ոստիկանություն, թողում էին սեփական դրոշ-մրոշ ունենալ ու արցախցիներին ազերական անձնագրեր էր բաժանվում՝ թույլտվությամբ, որ ազերփայչանի խորհրդարանական ու նախագահական ընտրություններին մասնակցեն:

Էս ա էն, ինչը ներկայացվում ա որպես հայկական դիվանագիտության ամենափայլուն հաղթանակը ու որ դրանից հետո բանակցությունները գնալով փակուղի են մտել՝ հայկական կողմի մեղքով..

Հ.Գ. Հա՝ ի դեպ՝ համաձայնագրում նաև խոսվում ա Շուշիի «խնդրի» մասին.. էդ էլ՝ էն որ վերջերս նիպանյատկա էր եղել, թե արդյոք երբևէ Շուշիի հարց ա քննարկվել՝ վերջին պատերազմից առաջ ))

[Freeman]

Եղբայր, դու մենակ ԼՏՊ-ի հոդվածներն ե՞ս կարդացել, թե՞ նաև առաջարկվող իրական համաձայնագրի նախագիծը:

Ո՞վ ա ասել վերցրու ԼՂԻՄ-ը կամ, առավել ևս, Քաշաթաղը (Լաչին):

Ամենասկզբում, օրինակ, (97թ. հուլիս) Հայաստանը (կարդա՝ ԼՏՊ-ն) դաբռո էր տվել ԵԱՀԿ առաջարկած Փաթեթային Տարբերակին, բայց որն ընդունել մերժել էր ինքն Արցախը:
Դրանում, մասնավորապես, խոսք ա գնում Հայաստանը Արցախին կապող Լաչինի միջանցքը ազերփայչանից վարձակալության մասին (ԵԱՀԿ միջնորդությամբ):
Այսինքն՝ փաստացի իրանցն ա, դու էլ վարձակալում ես, որ գնաս ու գաս: Ընդ որում՝ իրանք էլ են դրանով գնալ գալու՝ իրենց վերադարձվող հյուսիսից հարավ շրջաններից:

Իսկ Արցախի կարգավիճակն էլ գրվում էր սառույցին՝ ծիպը հետո կորոշվի, թե անունն ինչ կդնենք:
Բայց անունն ինչ էլ դնելուց լինեին, ըստ համաձայնագրի, ՀՀ ԶՈՒ-ն Արցախից դուրս էր բերվում, էնտեղ մնում էր, այսպես կոչված, «գվարդիա» + ոստիկանություն, թողում էին սեփական դրոշ-մրոշ ունենալ ու արցախցիներին ազերական անձնագրեր էր բաժանվում՝ թույլտվությամբ, որ ազերփայչանի խորհրդարանական ու նախագահական ընտրություններին մասնակցեն:

Էս ա էն, ինչը ներկայացվում ա որպես հայկական դիվանագիտության ամենափայլուն հաղթանակը ու որ դրանից հետո բանակցությունները գնալով փակուղի են մտել՝ հայկական կողմի մեղքով..

Հ.Գ. Հա՝ ի դեպ՝ համաձայնագրում նաև խոսվում ա Շուշիի «խնդրի» մասին.. էդ էլ՝ էն որ վերջերս նիպանյատկա էր եղել, թե արդյոք երբևէ Շուշիի հարց ա քննարկվել՝ վերջին պատերազմից առաջ ))

Երկար պիտի պատասխանեմ, դրա համար կարող ա մի-քիչ ուշանամ))

[Varzor]

Եթե մի կողմ թողնենք իրական դրդապատճառները, ապա իրավիճակի խորքային վերլությունը ցույց է տալիս, որ Արցախի հարցում ԼՏՊ-ի գործողություններն ընդհանուր առմամբ սալ չեն եղել։ Կարծում եմ այն ժամանակվա փսատեցրի և իրավիճակի հիման վրա հասել են հնարավոր առավելագույնին:

Իրական դրդապատճառներն այն էին, որ արցախյան հակամարտությունը, ինչպես նաև հետխորհրդային տարածում բոցավառված այլ էթնիկ և տարածքային վեճերը, նախապես ծրագրավորված են եղել Մոսկվայի կողմից, որպես պլան Բ, եթե խորհրդային տերությունը սկսի քայքայվել։

Եթե մի փոքր խորը նայենք, ապա կտսնենք, որ 1994թ ռազմական արդյունքին հասել ենք մեծապես այն բանի շնորհիվ, որ մեզ զենք են տվել։ Թե ինչի դիմաց և ինչ պայմաններով ենք ստացել այդ զենքը՝ մանրամասներ չգիտեմ։ Միայն հստակ է, որ պատերազմի սկզբում մենք հերոսբար դիմադրելով, այնուամենայնիվ նահանջում էինք։

2020-ի պատերազմը հակառակ սցենարով գնաց։ Իսկ նրանում, որ այդ պատերազմի պլանավորումն ու իրականացումը չէին կարող տեղի ունենալ առանց Ռուսաստանի անմիջական գիտության և մասնակցության, ուղղակի չեմ կասկածում։

ԼՏՊ-ն շատ լավ գիտակցում էր (չեմ բացառու, որ իրեն ուղղակի ասվել էր այդ մասին), որ Հայաստանի անհնազանդության դեպքում Ռուսաստանը միանշանակ խաղարկելու է Թուրքիայի գործոնը։
Այդ սիկ պատճառով, Տեր-Պետրոսյանը այդքան էլ կողմ չէր 7 շրջանների ազատագրմանը, մանսնավորապես հարավային շրջանների մասով էր դեմ, քանզի դա արդեն ավելին էր, քան կարող էին մարսել, եթե նույնիսկ իրավիճակը խիստ բարենպաստ լիներ։

Ինչևէ, ինչպես հիմա, այնպես էլ այն ժամանակ՝ հարցի ընթացքն ապահովող լծակներն ամբողջությամբ ՌԴ ձեռքերում են։ Եվ եթե ինչ-որ մեկը կարծում է, ԼՏՊ-ն կարող էր Արցախի հարցում ավելին անել, քան արել է (քան թույլ են տվել), ապա ԻՀԿ սխալվում է։