Ինը տարի առաջ, երբ Կոպենհագեն տեղափոխվեցի, առաջին բնակավայրս արվարձանում էր, աշխատավայրս՝ թեև ոչ կենտրոնում, բայց համեմատաբար կենտրոնական հատվածներում, ու ամեն օր մոտ մի ժամ հեծանիվ էի քշում, որ հասնեմ գործի։ Հետագայում գնալով ավելի ու ավելի մոտեցա աշխատավայրիս, եթե Կոպենհագենում էի աշխատում, մինչև մի օր լրիվ հակառակը ստացվեց. ես ապրում եմ կենտրոնին շատ մոտ, իսկ աշխատավայրս արվարձանում է։ Ու նորից նույն մի ժամանոց ճանապարհը գրեթե ամեն առավոտ, որից մի ժամանակ էդպես ուզում էի ազատվել, հիմա երանություն է դարձել. կեսը քաղաքի միջով, կեսը քաղաքից դուրս՝ հեծանվային մայրուղով։ Սկզբում քաղաքային աղմուկը, հեծանիվների ու մեքենաների խցանումը, տարբեր տեղեր շտապող մարդիկ, հետո՝ սառը օդը, հատուկենտ հեծանվորդներ ու հեծանվային մայրուղին մեքենաներից առանձնացնող թունելները։ Քաղաքից դուրս տարվա եղանակների փոխվելն ես տեսնում։ Արևից այրվում ես, անձրևի տակ թրջվում, սառած ասֆալտի վրայով զգույշ քշում, զմայլվում արևածագի գույներով մինչև առավոտները լրիվ մութ են դառնում, ու լրացուցիչ լուսավորություն ու ռեֆլեկտորներ ես ավելացնում հեծանվիդ։
Արցախում 120 000 հոգի շրջափակման մեջ է արդեն 41 օր։ Էլեկտրականությունը հովհարային անջատումներով է, գազն անջատված է։ Դպրոցների ու մանկապարտեզների գործունեությունը դադարեցվել է։ Խանութները դատարկ են։ Սնունդը կտրոններով է։
Էներգետիկ ճգնաժամով պայմանավորված փողոցային լուսավորությունը սահմանափակել են։ Ու հեծանվով գործի գնալ-գալիս տեսնում ես լապտերները ճակատներին կամ կրծքավանդակներին փակցրած հետիոտների։ Հեծանվորդներն էլ են սովորականից ավելի լուսավորված. մայրուղին մութ է, իսկ երբ նաև մշուշ է, դժվար է իրար տեսնելը։
Արցախում երեխաները մոմի լույսի տակ են դաս անում։
Մոտ ինը տարի Կոպենհագենում յոթ տարբեր թաղամասերում գտնվող ութ տարբեր բնակարաններում ապրած լինելով ու էս ամբողջ ժամանակ հեծանիվով տեղաշարժվելով՝ երբեմն թվում է, թե այլևս չկան փողոցներ, որոնցում չեմ եղել։ Արդեն մի ամիս է նոր տեղում եմ յոգայի գնում Վելբյու թաղամասում, որ մեր տանը շատ մոտ է. 15-20 րոպե հեծանիվով։ Իմ հին տներից մեկն ու նախկին աշխատավայրս միացնող ճանապարհին է։ Լրիվ ծանոթ երթուղի, որ 2015-ին այնքա՜ն հաճախ եմ անցել։ Համատեղության կարգով այս նոր ստուդիան թեթևակի շեղումով նաև ներկայիս աշխատավայրից տուն գալու ճանապարհին է։ Երեկ առաջին անգամ փորձեցի գործից հետո յոգայի գնալ, ինչը նշանակում էր քաղաք մտնելուն պես մայրուղուց շեղվել ու նոր փողոցներ մտնել։ Դեռևս տոնական լուսավորությունը չհանած իրար կիպ կպած տներ, դարուփոս փողոցներ, ծառեր։ Այստեղ երբեք չեմ եղել։ Գիտեմ, որ Ֆրեդերիկսբերգի ու Վանլյոսեի արանքում եմ, որ եթե մի քիչ հյուսիս-արևմուտք գնամ, լճին կհասնեմ, հարավ-արևելք՝ Նորեբրո, կենտրոն։ Բայց այս փոքր հատվածը լրիվ անծանոթ է ինձ համար։
Արցախում մոմի լույսի տակ են երեխաները դաս անում։ «Ինձ պետք է այսինչ բանը» խմբի արցախյան տարբերակում խնձոր են փնտրում, բանան են փնտրում, երեխայի տակդիր են փնտրում։
Ահա Դալգաս բուլվարը, որտեղ հենց իմ յոգայի ստուդիան է։ Այնտեղ գալիս եմ միշտ Պիտեր Բանգս վայի խաչմերուկով, ու փաստացի Դալգաս բուլվարով երբեք չեմ քշել այս տարիների ընթացքում։ Ինչու՞ այստեղ չեմ եղել։
Մի արցախցի գրում է, որ շաքարային դիաբետ ունի, ու ինսուլինը վերջանում է դեղատներում։ Ու ինքը պարզապես ժամանակի հետ հանգչում է։ Իսկ ես աշխատում եմ ինսուլին արտադրող ընկերությունում։
Հետո մետրոն է առաջս գալիս։ Լինդեվանգ կայարանն է։ Այստեղ էլ երբեք չեմ եղել։ Իմ նախկին տունը Ֆլինթհոլմ կայարանի մոտ էր, ու այն ծույլ օրերին, երբ չէի ուզում հեծանիվ քշել, մետրոյով Ֆլինթհոլմ էի գնում, վերջին երկու կիլոմետրը տուն քշում։ Ֆրեդերիկսբերգի լողավազանն է Լինդեվանգի մոտ, բայց զուգահեռ փողոցում է, ուրիշ ճանապարհով էի գնում։
Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը փակ է։ Ուրիշ ճանապարհ չկա։
Վերջապես հասնում եմ յոգայի ստուդիա։ Ցուրտ է, ու հեռախոսս արագ լիցքը կորցնում է. ոչինչ, տանը կլիցքավորեմ։ Ինձ ներս եմ գցում, որ սառած մարմինս տաքացնեմ դասից առաջ։ Խաղաղ ու հանդարտ դաս, լրիվ լիցքաթափում ծանր աշխատանքային շաբաթվանից հետո։ Սթրեսից ազատված գնում եմ տուն։
Արդեն քառասունմեկ օր է, ինչ Արցախը շրջափակված է։ Արցախցիները կատակում են, իրար օգնում ինչով կարող են, կիսվում իրենց վերջին ունեցածով մինչև...
Էջանիշներ