Հոգեվարքից հետո (օրագիր)

[StrangeLittleGirl]

Սենյակս մաքրելիս մայրս պահարաններիս ձեռք է տալիս միայն արտաքինից, որովհետև գիտի, որ եթե մի բան տեղում չլինի, ղժղժոցս դնելու եմ: Դրա համար հենց այսօր փոշու շորը ձեռքիս բացեցի պահարաններիցս մեկը ու սկսեցի փոշեզերծել: Մի կես տարվա փոշի էր հավաքվել:

Պահարանս թափանցիկ է: Տարիներ առաջ մայրս գրքերի համար գնեց, որովհետև հին գրապահարանիս մեջ նոր գրքերս տեղ չէին անում: Էս նորն էնքան մեծ էր, որ լիքը բան կարողացա մեջը դասավորել, իսկ գրքերի դիմաց զանազան գույնզգույն իրեր շարել, որոնք բոլորը նվեր էի ստացել:

Այսօր հատ-հատ վերցնում էի այդ իրերը, փոշին սրբում, տեղը դնում: Մտածեցի` մի մասը դեն նետեմ, բայց ձեռքս չգնաց: Ամեն մեկը մի մարդու պատմություն է, մի հին ընկերոջ, որը չգիտեմ էլ որտեղ է կամ ինչ-ինչ պատճառներով մեր ճամփաները հեռացել են:

Սիրուն դասավորեցի` առանձին-առանձին հիշելով բոլորին: Չնայած չուզեցի դեն նետել, բայց շատ լավ գիտեմ նաև, որ էս անգամ գնալիս հետս չեմ վերցնելու: Ոչ էլ հաջորդ անգամ: Ոչ նույնիսկ այն ժամանակ, երբ իմ սեփական տունն ունենամ, ու տեղափոխվելու հարցեր չլինեն: Իմ ճամպրուկում երբեք տեղ չի լինելու դրանց համար: Երբեք դեն նետելու սիրտ չեմ ունենալու: Ու մնալու են էդ բոլոր իրերը գրքերիս դիմաց շարված: Հավերժ:

[StrangeLittleGirl]

Լեզու սովորելը նման է պատերազմի: Սկզբում կատաղի մարտեր են սովորողի ու լեզվի միջև: Եթե լեզուն է հաղթում, սովորողը հանձնվում է ու ձեռք քաշում տվյալ լեզվից: Եթե սովորողն է հաղթում, լեզուն անցնում է նրա կողմը, ու միասին քայլում են նույն ուղղությամբ:

Հիմա ես ու հոլանդերենն իրար միս ենք կրծում: Տեսնենք` ով կհաղթի:

[StrangeLittleGirl]

Գիշերվա ժամը երկուսի համար Խրոնինգենի փողոցներն անսովոր մարդաշատ էին, իսկ ավելի ճիշտ` ես էի անսովոր ուշ մնացել դրսում: Խրոնինգենի սառած փողոցներում հարբած ջահելները թրև էին գալիս, ու ես, ողջ երեկոյի ընթացքում ոչ մի կաթիլ ալկոհոլ խմած չլինելով, չէի հասկանում նրանց:

Գիշերվա ժամը երկուսին Խրոնինգենի փողոցներն անսովոր սառած էին: Վախենում էի` հանկարծ հեծանիվս չսահի, ընկնեմ: Ու սառը քամին խառնվում էր մազերիս, բարի քնացնող տոթից հետո հաճելի թարմություն հաղորդում: Գիշերային Խրոնինգենում մարմինս սառում էր:

Գիշերային աղմկոտ Խրոնինգենի վերևում աստղազարդ երկինքն է: Ու նայում եմ վերև` հասկանալով, որ վաղուց աստղեր չեմ տեսել, որովհետև քաղաքը միշտ ամպերի տակ է եղել: Պարզ երկինքը նվեր է Խրոնինգենի համար: Իսկ ես լսում եմ. «Ծիածանից այն կողմ...»:

Գիշերային Խրոնինգենի փողոցներում մեքենաներ չկան: Մարդիկ օրորվում ու երգում են, մեկ-մեկ` պարում, հայհոյում: Երբեմն-երբեմն միայն հեծանվորդներ են անցնում:

Գիշերային ջահելական Խրոնինգենում Հեմինգուեյներ ու Ֆիցջերալդներ չկան: Այստեղ ամեն ինչ պարզ ու հասարակ է, որովհետև բոլորն արթուն են:

Եվ շուտով մտնում եմ հանրակացարանի հետնաբակ, որտեղ հեծանիվները կամաց-կամաց պակասում են, որովհետև մարդիկ գնում են: Գիշերային Խրոնինգենում ոմանք վերջին անգամ են զվարճանում:

[StrangeLittleGirl]

Երկու շաբաթ էլ դիմանամ, ու վերջ: Հետո կսկսվի փոքրիկ ճամփորդությունների շարան, որը կավարտվի Նիդեռլանդների հարավ-Բելգիայի տարբեր քաղաքներ-Բեռլին միակողմանի երթուղով (էստեղ ակումբցիներից մեկը գրառումս կծաղրանմանակեր ):

Գլուխս ուռեց էսօր էդքան գրելուց: Ստեղծագործելուց չէ, գիտական գրելուց: Ամեն նախադասությունից հետո ուզում եմ փակագիծ դնել, հեղինակի անուն ու տարեթիվ: Լրիվ տարել ա ինձ (Հայկօ, 2010):

Սենց հոգնած ժամանակ սովորաբար պատուհանից նայում եմ դիմացի շենքին: Մի հատ սիրուն պատուհան կա մուգ վարդագույն վարագույրներով, շրջանակված դեղին լույսերով: Հենց տեսնում եմ էդ պատուհանը, սիրտս տեղն ա ընկնում: Հենց նոր նայեցի, չգտա պատուհանը. ուրեմն տանը մարդ չկա: Մեկ-մեկ ինձ հարց եմ տալիս` տեսնես ո՞վ ա էնտեղ ապրում (Ծով, 2009):

Մի լավ մարդ ժամանակին խորհուրդ էր տվել էսպես տրաքած ժամանակ գրել: Էդ էլ անում եմ: Շատ էլ որ ձեր ներվերի հաշվին ա:

[StrangeLittleGirl]

Չկա-չկա, մտնեմ օնլայն խանութներից մեկը, Վալենտինի բացիկ պատվիրեմ, որ իմ հասցեին բերեն, մոռանամ դրա մասին, ստանամ, զարմանամ, ուրախանամ:

[StrangeLittleGirl]

Խանութից ներկելու գիրք ու գունավոր մատիտներ գնեցի: Վերջին տարիներին ամենալարված ժամանակ ներվերս հանգստացնելու լավագույն մեթոդներից է: Ներկելու գրքի վրա գրված էր` 2-6 տարեկան, բայց հեչ վեջս չէր:

Ամեն դեպքում, երևէ էդ տարիքից էլ սկսել եմ ներկել: Սկզբում անճոռնի խզբզոցներ էին: Ու դա երկար կտևեր, եթե տարիքով ավելի մեծ, հետևաբար ավելի շատ բան տեսած մի երեխա չասեր, որ էդպես չեն ներկում, որ պետք է ձգտեմ սև գծերից դուրս չանցնել ու որևէ բան ներկելիս սպիտակ ծակ չթողնել: Դրանից հետո ներկածներս ավելի կոկիկ էին, բայց ինչ-որ կպչունություն կար մեջս: Երբ ներկում էի մուլտերի հերոսներին ու երբ չէի հիշում, թե որն ինչ գույնի է, աշխարհ էի շուռ տալիս, մինչև պարզում էի ու էդ գույն ներկում:

Էդ ժամանակներն էլ անցան: Սկսեցի մտածել` ինչու՞ պիտի Դիսնեյի բադիկը սպիտակ լինի, ոչ թե կանաչ, մանուշակագույն ու կապույտ միաժամանակ: Ու սկսեցի գունավոր բադիկներ ստանալ, Փոքահոնթասին բաց դեղինից բացի նաև այլ շորեր հագցնել, Մինի մաուսի բանտիկների վրա նախշեր անել:

Մեծանալուս հետ էդ հոբին մոռացվեց-գնաց, մինչև մի քանի տարի առաջ հանկարծ չհիշեցի ու չուզեցի նորից ներկելով զբաղվել: Անգամ Ակումբի հատուկ հանդիպումներ էինք կազմակերպում, տուփերով մատիտներ ու ներկելիքներ բերում, Վեսթի սեղաններին փռում ու խմբակային ներկում: Էդ տարի ծնունդիս լիքը ներկելիքներ նվեր ստացա:

Էդպես էսօր էլ վերջապես ներկելիք գնեցի և ուրախ-ուրախ եկա, որ ներկեմ: Երևում է` խելոքացել եմ: Խոտը կանաչ ներկեցի, երկինքը` կապույտ: Բայց չէ, չդիմացա: Վերջը ոչխարին նարնջագույն սարքեցի:

[StrangeLittleGirl]

Մեծ անակնկալ չէր, որ գրական մրցույթում չհաղթեցի: Անգլերեն թարգմանածս ի՞նչ պիտի լիներ որ: Հետաքրքիր էր հաղթողի մասին կարդալը. պատահում է, որ օրերով նստում ու անընդհատ գրում է: Ես էլ եմ տենց ուզում ու էշ-էշ անընդհատ դրանից փախնում եմ

[StrangeLittleGirl]

Գիշերվա ժամը հազար: Մեկ էլ տեսնեմ` մեյլ ունեմ: Մտածում եմ` էս ո՞ր խելառն ա էս ժամին մեյլ ուղարկում: Բացեմ, տեսնեմ ինձնից եմ ստացել: Երկու րոպե առաջ բան էի ուղարկել հասցեիս, որ վաղը տպեմ:

[StrangeLittleGirl]

- Միշտ էլ լավ է, որ կան քաղաքներ, որտեղ կարող ես տանը զգալ: Գիտես` որտեղից ես տանձ ու խնձոր առնում, որտեղ մարդկանց ճանաչում ես:

Երեկվա հրաժեշտի ընթրիքին հոլանդերենի դասախոսիս խոսքերն էին:

Աշխարհում լիքը քաղաքներ կան, որտեղ ինձ տանն եմ զգում: Ու հենց այդ պատճառով չկա մի քաղաք, որն իմ տունն է:

[StrangeLittleGirl]

Եթե հասկանում ես, որ որևէ մարդու վերջին անգամ ես տեսնում, ուրեմն ինչ-որ հետք թողել է քո կյանքում:

[StrangeLittleGirl]

Հեծանիվս չեմ վերցնի: Ուզում եմ Խրոնինգենի փողոցներում քայլել այնպես, ինչպես առաջին օրերին էր:

Դուրս եմ գալիս առջևի դռնից, որը հազվադեպ եմ օգտագործում, որովհետև հեծանիվս հետնաբակում է ապրում: Քայլում եմ ուղիղ` դեպի համալսարան: Կամրջից այն կողմ քաղաքի կենտրոնն է: Առաջին անգամ էլ նույն ուղղությամբ եմ քայլել` չիմանալով ուր եմ գնում, բայց փնտրելով քաղաքը:

Ճամփին տեսնում եմ հարևանուհուս` Ռումիին:
- Եղանակը լավն է,- ժպտում է,- տաք ու արև:
- Հա, տաք Ու արև:
- Հազվագյուտ համակցություն այս քաղաքում:

Անցյալ գիշեր, երբ դասախոսիս տնից ինձ մոտ էինք գնում, Նիդեռլանդներին այդքան բնորոշ մանր անձրևը լցվում էր մեր աչքերի մեջ:
- Հիմա սրան անձրև՞ են ասում:

Երկու ժամ անց Հարենից եկավ Սոֆիի ընկերը` ամբողջովինի թրջված: Նկարագրում է դրսում տեղացող անձրևը: Երեք-չորս անգլերեն բառ, որոնց բոլորին մենք ասում ենք անձրևել:
- Մենակ հոլանացիներդ կարող եք անձրևին տարբեր անուններ տալ:

Նախորդ երեկոյից սենյակումս գարեջրի դատարկ շշեր էին մնացել: Գրկեցի դրանք, իջեցրի խոհանոց` որպես ապացույց, որ դասերս ավարտվել են:

Ուզում եմ մոդեմի վրայի կատվին հրաժեշտ տալ: Տեղում չէ, բայց քիչ այն կողմ տիրուհին սեղանի մոտ նստած գրում է: Սովորականի պես:

Հաջորդ օրը պիտի հեծանիվով նույն տեղով անցնեի: Կատուն նստած էր լինելու մոդեմի կողքը, տիրուհին` սեղանի մոտ նստած, գրելիս: Սովորականի պես: Իսկ կողքի ցուցափեղկից մյուս կատուն էր նայելու: Ու նորից մանր անձրևը ծակծկելու էր դեմքս, բայց ես չէի նեղվելու: Փակելու էի աչքերս ու վերջին անգամ վայելելու թաց Խրոնինգենը:

Թեքվում եմ աջ, հասնում համալսարան: Սովորականի պես դռան մոտ կանգնած են աղջիկներ, թղթեր են բաժանում: «Ինչի՞ս է պետք»,- մտածում եմ, բայց վերցնում եմ: «Մարտի 5-ին...»,- շարունակությունը չեմ կարդում:

Ճաշարանը լիքն է, բայց հիմա արդեն ես մասնակից չեմ: Դեռ երեկ կոմպով, գրքերով ու մի բաժակ սուրճով ես էլ էի մի անկյունում հարմարվել ու պարապում:

Սուրճ եմ ուզում: Բացում եմ դրամապանակս: Սովորաբար մոտս կոպեկներ եմ պահում, որ ապարատից օգտվեմ: Սովորաբար էնքան եմ ունենում, որ թղթադրամը մանրել մոռացած համակուրսեցիներիս համար էլ եմ գնում:

Հաշվում եմ: Ուղիղ 40 ցենտ: Ուղիղ այնքան, ինչքան պետք է վերջին անգամ սուրճ խմելու համար:

Նստում եմ սեղաններից մեկի մոտ: Սկսում եմ գրել: Համալսարանում առաջին անգամ:

[StrangeLittleGirl]

Իսկականից չեմ ջոկում` տղամարդիկ ինչու՞ են էդքան անուղեղ:

Ուրեմն էսօր մեկը զանգել ա ու չի խոսում: Շատ լավ գիտի, որ համարը գրվում ա բջջայինի վրա, դրա համար ուրիշ համարից ա զանգել: Բայց էնքան ապուշ ա, որ մտքով չի անցկացրել, որ Ֆրանսիայից մենակ ինքն ա ինձ զանգում: Ու դա չափահաս մարդու պահվա՞ծք ա:

Մի ապուշ էլ ես եմ, որ ալո-ալո ասելուց ու ադբոյ տալու փոխարեն մի էրկու քֆուր չտվեցի:

[StrangeLittleGirl]

Չէ, մի տեղ պիտի գրեմ, թե չէ կպայթեմ: Չպատճառաբանված զզվելի տրամադրություն, որն առաջին պատահածի վրա եմ թափում: Դուռը զանգում են, չեմ բացում: Թվում է` պիտի ասեն լվացքդ արդեն եղել է, արի, տար, մենք էլ ենք ուզում լվացք անել: Ու մոռանում են, որ հաջորդ կես ժամն էլ է իմը: Չէ, լվացքիս համար չէին զանգում:

Ու նորից զանգ հեռախոսիս 33-ով սկսվող համարից: Չպրծա:

Նայում եմ պատուհանից դուրս ու մտածում, որ պատահական չէ, որ էս անգամ տունս վեցերորդ հարկում է, դեռ հետն էլ պատշգամբ ունի:

Ուֆ... Չգիտեմ ինչ եմ ուզում ինձնից:

[StrangeLittleGirl]

Ուզում եմ ձեռագիր օրագիր պահել: Նոր ընկերներիցս մեկի հետ էի խոսում, հանկարծ հիշեցի մի բան, որ տարիներ առաջ գրել էի: Հետո հիշեցի, որ արդեն քանի տարի է, օրագիր չունեմ: Անունը բլոգ դիր, թե օրագիր, հազար աչք կա վրան: Վաղը գնամ, նախշուն տետր առնեմ, օրագիր սարքեմ, մեջն ամեն օր մի բան գրեմ քնելուց առաջ ու ոչ մեկի ցույց չտամ:

[StrangeLittleGirl]

Կյանքը հիասքանչ է: Կյանքիս ամենալավ Զատիկը տոնեցի 2000 այլ քրիստոնյաների հետ, որոնց մի մասին աշխարհի ու ժամանակի տարբեր կետերում էի հանդիպել: Հետն էլ հիվանդացած վերադարձա: Անկողնում փռված տաք թեյ եմ խմում ու դեղեր ընդունում: Կատարյալ վիճակ: Եթե միայն կարողանայի ամեն դժվար իրավիճակից էսպես հաճույք ստանալ...