Հու իզ Հու Արցախյան պատերազմում

[voter]

Երևում է, դեռ կուռքի պաշտամունքից մարդիկ ետ չեն գնացել ու Լևոն նախագահ կարգախոսը շատերի համար արժեք է...

Բացեմ թեմա, որտեղ Մայիսի 9-ի արթիվ մեջբերում եմ Սեֆիյլանի հարցազրույցից մի հատված

Դեռեւս 2003թ. նախագահական ընտրությունների նախօրյակին առիթ եմ ունեցել իմ կարծիքը արտահայտելու Արցախյան պատերազմին Քոչարյանի մասնակցության մասին: Մասնավորապես ասել եմ, որ նա երբեք առնչություն չի ունեցել ռազմական գործողությունների հետ, առավել եւս չի ղեկավարել որեւէ գործողություն: Ամբողջ պատերազմի ընթացքում ռազմաճակատի որեւէ հատվածում ես նրան չեմ տեսել եւ չեմ տեսել մի մարդու, որ կատարեր նրա հրամանները: Այսինքն որպես ՚վոյինՙ ներկայանալու նրա ճիգերը լավատեղյակ մարդու մոտ կարող են միայն քմծիծաղ առաջացնել: Իսկ ինչ վերաբերում է Սերժիկ Սարգսյանին, ապա նրա առնչությունը հիմնականում եղել է թիկունքային գործունեությունը: Եվ, ի տարբերություն ռազմական այլ գործիչների, որոնք պատասխանատու պաշտոններ էին ստանձնել իրենց վաստակի շնորհիվ, ապա Սերժիկ Սարգսյանը զբաղեցրել էր բարձր պաշտոններ միայն Երեւանի ցանկությամբ ու կարգադրությամբ: Եվ այդ բոլորը կյանքի կոչելու համար Երեւանը դիմում էր հետեւյալ խորամանկ քայլերի` մինչեւ Արցախյան բանակի ձեւավորումը եւ դրանից հետո էլ ՀՀ-ից ինչպիսի նյութական միջոցներ, որ ուղարկվում էին դեպի Արցախ, ուղարկվում էին մի մարդու հասցեով: Այդ մարդը Սերժիկ Սարգսյանն էր: Նման քայլի նպատակը նրան, որպես ղեկավարի, հաստատելն էր ու նաեւ նրանից ուրիշների կախվածությունը ընդգծելը: Այսինքն դաշտային հրամանատարները, իրենց նոր ձեւավորված մարտական միավորների մատակարարումը ապահովելու համար, ստիպված էին Սերժիկին դիմել: Եվ եթե Երեւանը այս բանը արած չլիներ, ապա այդ մարդուն բանի տեղ դնող էլ չէր լինի: Ուստի այսօր եթե փորձում են այս մարդուն էլ որպես ՚վոյինՙ ներկայացնել, ապա դա ընդամենը սուտ է ու ոչ վաղ անցյալի կոպիտ աղավաղում:

http://www.a1plus.am/amu/?page=issue&iid=60291

Այս հանգամանքի շուրջ դեռ կես տարի առաջ բուռն զրուցում էի ուրիշ ֆորումում ԼՏՊի աջակից պատերազմի մասնակից տղաների հետ
http://forum.openarmenia.com/index.p...8418&st=2520&#

QUOTE (Grig777 @ 26 November 2007 - 19:18)
QUOTE (voter @ 26 November 2007 - 17:36)

Պարզեցի ինչու էր ՍՍի ստորագրությունը առկա Բաբայան Սյամոի հետ միասին Շուշիի ազատագրման պլանների վրա

1989-1993 ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտեի (ԻՈՒԿ) նախագահ Ս. Սարգսյան...

ՍՍ ԼՂՀ ինքնապաշտպանական ուժերի կոմիտեի նախագահն էր......

http://new.aravot.am/am/articles/politics/32429/view
Հուսամ Առավոտին ու ԼՏՊի աւակից Երջանիկ Աբգարյանին գոնե կհավատաք...

Իսկ որ Մոսկվաից է եկել, դրա մասին ժխտում չեղավ, հարցը նրանում է, ինչու էր ԼՏՊ-ն աքսորել ՍՍին Մոսկվա, չէ որ նա Ղարաբաղըմ լոխ տիրապետըմ էր...

Իսկ ինքնապաշտպանական ջոկատների միջոցով Արցախի պատերազմը ԼՏՊի կողմից իրականացնելու ու «ուղղորդելու» մասին այստեղ դեռ ամենասկզբում պնդումներ է արվել ու ես հակված եմ արդեն դրան հավատալու - ՍՍ-ն ԼՏՊ-ի համար էր Արցախում աշխատում ու անհրաժեշտության դեպքում չեր թողում, որ շատ ծավալվեն, մեկել տեսար Բաքու մաքու բամբիտ անեն...

Հայերեն վերաձևակերպեմ միտքս միգուցե պարզ լինի ուր եմ կպցնում...

ՍՍ-ն ԼՏՊի մարդն էր Արցախում ու պահում էր «մորուքավոր» կամավորների վերահսկողությունը - այն է, թույլ չեր տալիս, որ առանձնակի առաջխաղացում լինի։ ԼՏՊ բոլոր ջանքերին ի զորու, փոխանակ Շահումյանի նման կամաց կամաց տան պրծնենք, ընդհակառակը Ղարաբախցի տղեքն սկսեցին ազատել, ոնց Շուշին։ ԼՏՊ պարզա կատաղել էր, որ չեն կարում կանտրոլ պահեն ու դա թատրոն չի եղել այլ իսկապես ԼՏՊն հասկացել է, որ իրենից անկախ են ղարաբախցիք գործում - Սյամոն ու մյուսները, որոնք կամաց կամաց դարձան լուրջ ուժ Արցախում ու հրամանատարությունը կամաց կամաց անցնում էր իրենց կողմն։ Ինչ ուզում անում էին, քանի որ ոչ մի խելոք մարդ չեր զբաղվում այն ժամանակ ախմապությամբ ու միայն ՀԱՌԱՋ գնացողների հետ էր...

Հետագայում այդ ուժն համարիա անկախ Արցախյան բանակ դարձավ, անկախ Հայաստանի քմահաճույքներից, այն է ԼՏՊից։ Վերջին հույսը ենթարկել իրեն Արցախը ԼՏՊ-ն փորձեց իրականացնել ՍՍ-ի միջոցով բանակի ղեկավարությանը տիրելու փորձ անելու միջոցով։ Արցախցիք սկսեցին նեղանալ Երևանից ու վերջնականապես գործը քաքմեջ չլինելու համար, Վազգեն Սարգսյանը հրատապ կարգով ՍՍ-ին ուղարկել է Մոսկվա համ նեղացած Արցախցիների համ հիասթափված ԼՏՊի աչքից հեռու։

Իսկ որ ՍՍին հետ են բերել Երևան են էլ միանգամից պաշտպանության նախարարի պաշտոնով, նույնպես նույն տեղին ա կպնում։ Չես զարմանում, ինչու՞ ԼՏՊն որոշեց աքսորյալ ՍՍ-ի իմանալով որ Արցախի հետ պրոբլեմներ ունի, բերել ու միանգամից նենց պաշտոնի, որն Արցախի հետ անմիջական կապ պիտի ունենար։ Պատասխանը պարզ էր, որպես շնորհակալություն, այն բանի համար, որ ՍՍ-ն գոնէ փորձել էր ժամանակին կատարել հրամանը ու տիրանալ Արցախի հրամանատարի պաշտոնին, ոչինչ, որ չի ստացվել, ներել են, բայց ամենակարևորը ցույց տալու Արցախին, որ մեկա ՍՍ-ի միջոցով պիտի ԼՏՊի հետ խոսեն ու անեն նենց, ոնց որ հա էլ իրենց ասվում էր,տալ էն ինչ ԼՏՊ կխոստանա տալ առանց ձեն հանելու...

ՍՍ-ն մինչև հիմա այդ մտքերի տպավորության տակ ա, դրանից էլ Տիգրանակերտը,Աղդամը իրա հայրենիքը չի...

[ChildOfTheSky]

հետո՞

[Մտահոգ]

Վոտեր, չես կարծում որ մի քիչ անազնիվ է Սեֆիլյանի հարցազրույցի երկրորդ մասը դնել, իսկ առաջին մասը ոչ: Ինչ որ Հայլուրական անտաղանդ մոնտաժների հոտ է գալիս,հը՞, չես կարծում որ կլինեն քո չափ խելացի էլի մարդիկ, որ կուզենան սեփական աչքերով կարդալ ամբողջ հարցազրույցը, կամ էլ էլի ինտեռնետից օգտվել իմացողներ կլինեն: Իսկ ինչ որ ֆոռումում քո հնադարյան քննարկումները արդյոք հետաքրքիր են ուրիշներին՞, թե կարծում ես որ նրանք որպես հնություն փաստագրական մեծ արժեք են ներկայացնում՞, իսկ առավոտում գրվածը քո հանճարեղ վերլուծության հետ ինչ կապ ուներ: Մի խոսքով՝ տրյուկը չանցավ, try again OR another "Who is who"
Հիմա տեղադրում եմ Սեֆիլյանի հարցազրույցի քո կրճատած մասը՝ որը կարծում եմ բոլոր հարցերիդ պատասխանները տալիս է:


-Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի դեմ ծավալված քարոզչության շրջանակներում, վերջերս կրկնվում է մի միտք, թե առաջին նախագահը դեմ է եղել հարձակողական գործողությունների իրականացմանը, տեղյակ չի եղել դրանց անցկացման ժամկետներին: Նույն միտքը կրկնվում է նաեւ Շուշիի ազատագրման առումով: Իրո՞ք այդպես է:-
Դա անհեթեթություն է: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը երկրի նախագահն էր եւ որպես գերագույն գլխավոր հրամանատար չէր կարող չիմանալ գործողությունների անցկացման ստույգ ժամկետների մասին: Ավելին. նա ինքն էր որոշում կարեւոր հարձակողական գործողությունների ժամկետները: Եվ այն օրերին նա նույնիսկ քննադատվում էր դրա համար: Մասնավորապես Շուշիի ազատագրումը կարող էր տեղի ունենալ մի քանի շաբաթ շուտ, սակայն Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը որոշել էր, որ գործողությունը պետք է տեղի ունենա մայիսի 8-ին, հավանաբար այն պատճառով, որ Շուշիի ազատագրման տոնը մենք նշեինք Երկրորդ աշխարհամարտի հաղթանակի օրը: Առաջին նախագահին ժամանակին քննադատում էին նաեւ այն բանի համար, որ նա հարձակողական գործողությունների օրերին մեկնում էր արտասահման` ցույց տալու համար, թե դրանք տեղի են ունենում իր կամքից անկախ: Ինչպե՞ս կարող էր ժամկետներին անտեղյակ նախագահը արտասահմանյան պաշտոնական այցելություններ ծրագրել հենց այդ օրերին: Այն, որ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը մինչ օրս անձամբ չի պատասխանում եւ չի էլ պատասխանելու ռեժիմի ներկայացուցիչների նմանօրինակ զրպարտանքներին պայմանավորված է հենց այդ դիվանագիտական խաղով: Սրանք էլ օգտվում են առիթից:
Բացի այդ. հայտնի է, որ խոշոր գործողությունների համար անհրաժեշտ ռազմամթերքը եւ վառելիքը ստացվում էր Երեւանից եւ առանց դրա հնարավոր չէր դրանք իրականացնել: Հետեւաբար այդ մատակարարումները ապահովող Երեւանը չէր կարող չիմանալ, թե ինչի համար է դա անում:
- Ի տարբերություն Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի` Ս.Սարգսյանն ու Ռ.Քոչարյանն իրենք իրենց ներկայացնում են որպես պատերազմի անմիջական մասնակից եւ ղեկավար:
- Արցախյան պատերազմին Քոչարյանի մասնակցության եւ որպես «վոյին» ներկայանալու մասին կարծիքս ես ասել եմ դեռ 2003թ.-ին: Նա երբեք առնչություն չի ունեցել ռազմական գործողությունների եւ դրանց ղեկավարման հետ, պատերազմի ամբողջ ընթացքում ռազմաճակատի որեւէ հատվածում ես նրան չեմ տեսել, որեւէ դաշտային հրամանատար նրանից հրամաններ չի ստացել եւ չի կատարել:
Սերժիկ Սարգսյանը որոշ առնչություն ունեցել է: Ի տարբերություն ռազմական այլ գործիչների, որոնք ղեկավար դիրքեր էին ստանձնել իրենց վաստակի շնորհիվ, Սերժիկ Սարգսյանը Երեւանի ցանկությամբ ու կարգադրությամբ էր զբաղեցրել ղեկավար դիրք եւ զբաղվում էր հիմնականում թիկունքային եւ մատակարարման խնդիրներով: ՀՀ-ից ստացվող բոլոր նյութական միջոցները նա էր բաշխում: Երեւանը դա հատուկ էր արել, որպեսզի ջոկատները եւ նոր կազմավորվող զորամասերը, դրանց հրամանատարները կախվածության մեջ լինեին Սերժիկ Սարգսյանից, որը «Երեւանի մարդն» էր Ստեփանակերտում, այլապես նրա հետ ոչ ոք հաշվի չէր նստի: Եթե Արցախում կամ կռվող տղերքի մոտ ինչ-որ դժգոհություններ եղել են Հայաստանի ղեկավարությունից, ապա Սերժիկ Սարգսյանն է եղել այն մարդը, որ Ստեփանակերտում կատարել է այդ դժգոհություն առաջացնող գործողությունները:
Եթե հիմա էլ նրա համար են փորձում պատերազմ հաղթողի կերպար ձեւավորել, ապա դա իրականության կոպիտ աղավաղում է եւ սուտ:

http://www.zhamanak.com/article/9166/

ՀԳ
ԷՍ ինչ անաստված ձեվով ես խեղել էս հարցազրույցը, այ քո տունը շինվի:

[Koms]

Ճիշտն ասած, լավ չհասկացա այս մեջբեերումների իմաստը, բայց մի բան բոլորիս համար կարծում եմ պարզ է եւ հստակ` 92-94 թվականների պատերազմը շահեց Հայաստանի Հանրապետությունը /եւ ղեկավարությունը, եւ ժողովուրդը/` ներդնելով իր ամբողջ ռեսուրսը` եւ սա հստակ է ու անբեկանելի... էլ ինչի մասին է խոսքը?..

[Racer]

Իսկ որքանով կարելի է համոզված լինել, որ այն ժամանակ նախագահը լիովին վերահսկում էր իրավիճակը ու կամ նրա վրա ճնշումներ չէին գործադրվում:

[Մտահոգ]

...and the thruth will set you free, Voter!!!!

Սեֆիլյանի՝ Շուշին ազատագրող մարդկանցից մեկի, Արցախյան հերոսամարտի հերոսներից մեկի կարծիքը բռնապետության մասին, մարդ՝ որը այսօր գտնվում է Հայկական անկախ պետության զնդաններում, մարդ որը եղել է ԱՍԱԼԱ-յի անդամ երբ Հայկական անկախ պետության այսօրվա ղեկավարը կոմունիստ էր ու հայակեր Կեվորկովի ՕԳՆԱԿԱՆԸ

Պարոն Սէ‎ֆիլյան, այսօր Շուշիի հարցը շահարկվում է նախընտրական քարոզչական շրւջանակներում: դուք, որպես Շուշիի ազատագրման մասնակիցներից մեկը ինչպես եք վերաբերում այդ ամենին: Ով է այսօր արժանի և ով իրավունք ունի խոսել այդ մասին:
Ակնհայտ է, որ Շուշիի ազատագրման հոբելյանը, ինչպես նաև մինչ այդ բանակի տոնը, շահարկվում են նախընտրական նպատակներով: Ինչ-որ իմաստազուրկ շոուներ են կազմակեպվում, բայց դրանից, ըստ էության, չի փոխվում արհամարհական վերաբերմունքը, որ տարիներ շարունակ ցուցաբերվում է թե Շուշիի, թե ազատագրված մյուս շրջանների նկատմամբ: Շուշիում այսօր ավելի քիչ մարդ է ապրում, քան պատերազմի օրերին: Ուրեմն, ի’նչն ենք տոնում:
[BՇուշիի ազատագրման 16 տարին մի շարք ազատամարտիկներ, այդ թվում Դուք, դիմավորում ենք անազատության մեջ, ինչպե՞ս եք գնահատում այս իրողությունը:

- Գոյություն ունի իմաստուն մի միտք` մինչեւ վիճակը շատ չվատանա, հնարավոր չի լինելու ճիշտ ուղու կամ ընթացքի մեջ մտնել: Այս իմաստով առկա վիճակը ես համարում եմ օրինաչափ: Տեսեք, մինչեւ վերջին ամիսների ապօրինի կալանավորումները մեր ժողովրդի շարքերում քիչ չէին այն մարդիկ, որոնք տակավին չէին ընկալում այս ռեժիմի օտարածին լինելը: Այդ մարդկանց խոսքով համոզելը շատ դժվար էր: Սակայն այսօր, այս բոլորը տեսնելով, նրանք հասկացան ու համոզվեցին, թե ինչպիսի հրեշավոր մակարդակի վրա է գտնվում սերժաքոչարյանական կառավարման համակարգը: Ուստի շատ պետք չէ դժգոհել մեր այս վիճակից: Զրկանքը տալիս է նաեւ իր արդյունքը: Փաստը մեր ժողովրդի զարթոնքն է, երիտասարդության բարձր ակտիվությունը:

- Դուք բազմիցս եք ասել, որ եթե իշխանությունները ցանկություն ունենային, ապա կբնակեցնեին ազատագրված տարածքները, ինչպես նաեւ Շուշին: Զինադադարից հետո 14 տարի է անցել, ինչո՞ւ մինչ օրս ազատագրված տարածքները բնակեցված չեն:
-Այո, չեն բնակեցրել, որովհետեւ ոչ միայն ցանկություն չեն ունեցել այն կատարելու, այլեւ միշտ պատրաստ են եղել զիջել այդ տարածքները հակառակորդին: Եվ եթե մինչեւ 1999թ ազատագրված տարածքների վերաբերյալ ծրագրերին տրվում էր հատուկ, բայց ոչ բավարար, ուշադրություն եւ հատուկ արտոնություններ վերաբնակիչներին, որի հետեւանքով նրանց թիվը օր- օրի ավելանում էր, ապա հայտնի զույգի իշխանության օրոք կատարվեց ճիշտ հակառակը: Վերացնելով բոլոր արտոնությունները` նրանք այդ գործի պատասխանատու նշանակեցին մեկին, որին դժվար է նույնիսկ մարդ անվանել եւ կարճ ժամանակում վերաբնակիչների թիվը կիսով չափ կրճատվեց:
-ինչպե՞ս է Այսօր հերոսների նկատմամբ իշխանությունների քաղաքականությունը ազդում հասարակության հոգեբանության վրա:
- Ազդում է շատ վատ եւ նա իրեն վիրավորված է զգում: Սակայն ինչպես վերեւում եմ ասել, սրանք օգնում են ընդհանուր գործին, զգաստացնելով մեր ժողովրդին, վերազարթնեցնելով նրա ազգային արժանապատվությունը: Այս կուտակվող էներգիան հնարավոր չէ, որ ինչ- որ մի պահի չաղաղակի կամ չպոռթկա, որի արդյունքում մաքրագործումը անխուսափելի է լինելու:
- Ձեր կարծիքով մարտի 1-ի դեպքերը ինչպե՞ս կանդրադառնան երկրի հետագա զարգացումների եւ Հայաստանի հեղինակության վրա:
- Մարտի 1-ը երկրի ներքին զարգացումների վրա ունեցավ եւ դեռ կշարունակի ունենալ մեծ ազդեցություն: Այդ սպանդը կազմակերպողներին մեր ժողովուրդը երբեք չի հանդուրժելու եւ չի թողնելու անպատիժ: Այս դեպքը էլ ավելի խորացրեց իշխանությունների եւ հայ ժողովրդի միջեւ գոյացած վիհը: Այս ընթացքի տրամաբանական զարգացումը լինելու է ինքնահռչակ իշխանության պարտությունը եւ հեռացումը: Իսկ ինչ վերաբերում է մարտիմեկյան դեպքերի ազդեցությանը արտաքին աշխարհում ունեցած մեր հեղինակության վրա, ապա կարող ենք հաստատել, որ դա մեզ համար մեծ ամոթ էր: Վերջապես մենք, որպես հին քաղաքակրթություն ունեցող ժողովուրդ, պետք է այսօր աշխարհին օրինակ ծառայենք մեր բարեկրթությամբ, այլ ոչ թե բարբարոսությամբ:
- Մարտի 1-ից հետո իշխանությունները խուսափում են պատասխանել այն հարցին, թե ո՞վ է կրակելու հրաման տվել անզեն ժողովրդի վրա: Որպես պրոֆեսիոնալ զինվորական, ի՞նչ եք կարծում, առանց վերադասի հրամանի, զինվորները կարո՞ղ էին ինքնաբուխ կրակել:
- Ոչ, առանց վերադասի հրամանի չէր կարող գոյություն ունենալ ոչ մարտական զենք, ոչ մարտական փամփուշտ եւ առավել եւս որեւէ կրակոց անզեն ժողովրդի վրա: Դա անառարկելի փաստ է: Սակայն ինձ մտատանջում է մի հանգամանք, թե ովքեր էին այդ կրակողները: Առհասարակ բռնատիրական համակարգերում այդպիսի արարքներ կատարողները հիմնականում լինում են վարձկանները եւ բռնատերերի համար երբեք էլ դժվար չի եղել նման մարդկանց հավաքագրելը: Սակայն, եթե այդ կրակողները մարդիկ են, որոնք պաշտոնապես ծառայում են մեր ուժային կառույցներում, ապա այս դեպքում մեր վիճակը շատ ավելի լուրջ է, քան մենք պատկերացնում ենք:
-Տարիներ շարունակ Դուք բացահայտ հայտարարել եք, որ դեմ եք ազատագրված տարածքները հանձնելուն, իսկ ՀՀ նախագահի ընտրություններից առաջ եւ հետո բոլորին կոչ էիք անում համախմբվել Տեր-Պետրոսյանի շուրջ, որին ժամանակին նույնպես քննադատել եք: Ի՞նչն է պատճառը, որ այսօր Դուք աջակցում եք Տեր-Պետրոսյանին:
Նախ ասեմ, որ 1998-ի սկզբին առկա չէր այնպիսի մի վիճակ, որ Արցախի հարցի կարգավորման պատճառով Լեւոնը հարկադրված լիներ հրաժարական տալ: Համոզված եմ, որ նա բոլորովին այլ պատճառներով հրաժարական ներկայացրեց, որի մասին այսօր հիշատակելը նպատակահարմար չեմ համարում: Եթե փորձենք համեմատել մինչեւ 1998թ եւ դրանից այս կողմ, թե ինչպիսի փաթեթներ են դրվել բանակցությունների սեղանին, ապա կնկատենք, որ նոր փաթեթը միշտ նախորդից վատն է եղել: Սակայն չգիտես ինչու, այսօրվա ռեժիմի ջատագովները դրանք պարտվողական չեն համարել: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, ի տարբերություն իրենց, խոհեմություն եւ համարձակություն ունեցավ բացահայտելու փակ-գաղտնի համարվող բանակցությունների միտքն ու էությունը: Իսկ սրանք, կերպարանափոխվելով ազգայնականի կեղծ դիմակի ներքո, ենթարկվեցին Մինսկի խմբի եզրակացություն-հանձնարարությանը, թե ՚նախագահները պատրաստ են խաղաղության, իսկ ժողովուրդները` ոչՙ: Այդ մտքով Հայաստանի իշխանություններին հանձնարարվեց նախապատրաստել մեր ժողովրդին ընդունելու այդ դժվարին զիջումները: Իսկ ժողովրդին մշակելու պարտավորությունը ստանձնած հակահայ ռեժիմը, պաշտպանության նախարար Սերժիկ Սարգսյանի գլխավորությամբ, օգտագործելով քաղաքական ուժերի, զինվորականների, մտավորականների եւ այլոց կախվածությունը իրենցից, պարտադրեցին նրանց պաշտպանելու տարածքային զիջումների գիծը: Ի տարբերություն սրանց, Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, Արցախի հարցում, երբեք չի անցել քաղաքական բանավեճի սահմանը, իսկ այդ բանավեճում միշտ հղում է արել Արցախի իշխանություններին ու ժողովրդին, ասելով, որ վերջին խոսքը նրանցն է: Իսկ Քոչարյանի օրոք Արցախը ընդհանրապես դուրս եկավ գործընթացից եւ հարցերը որոշում էին 2 մարդ: Եթե Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ժամանակ ազատագրված տարածքների վերաբնակիչներին տրվում էր հատուկ, բայց ոչ բավարար, ուշադրություն ու արտոնություններ, որի արդյունքում նրանց թիվը անընդհատ ավելանում էր, ապա սրանք կատարեցին ճիշտ հակառակը, վերացրեցին արտոնությունները, վարչակազմի ղեկավար նշանակեցին մի մարդու, որի` վերաբնակների նկատմամբ ունեցած ատելության պատճառով դրանց թիվը գրեթե կիսով չափ կրճատվեց:
Քաղաքականություն վերադառնալով, իհարկե, Տեր-Պետրոսյանը չի հրաժարվում իր նախկին արտահայտություններից, սակայն ավելացնում է, որ այս իշխանությունների վերջին 10 տարիների ապիկար գործունեության արդյունքում ստեղծվել է այնպիսի մի վիճակ, որ ՚այսուհետեւ ադրբեջանցիները ոչ մի զիջման չեն գնալու: Ես չգիտեմ ինչ է հնարավոր անել այս վիճակում…ՙ: Այսինքն Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն ակնարկում է, որ չի շտապելու հարցը լուծել, ինչը նշանակում է նաեւ հարցի լուծման ձգձգում: Իսկ ահա Սերժիկը շատ ակտիվ է այս հարցում: Նա ասում է, որ Աղդամը մեր հայրենիքը չէ, որ տարածքները չենք ազատագրել, այլ գրավել ենք, որ հետո առեւտուր անելով հանձնենք: Նա նույնիսկ Մոսկվայում հայտարարեց, որ պատրաստ է ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, Բրյուսելում, բարձր մակարդակի հանդիպման ժամանակ, տառապելով նախագահ դառնալու մարմանջով եւ առաջ ընկնելով ժամանակներից, նա հայտարարեց, որ ինքն այսօր իսկ պատրաստ է ստորագրել առկա նախնական փաստաթղթի տակ: Իհարկե, որեւէ մեկի համար վաղուց գաղտնիք չէ, որ այդ սկզբունքների առանցքը կազմում է ազատագրված տարածքների հանձնումը հակառակորդին: Ես կտրուկ դեմ եմ այն մտքին, որ Լեւոնը Արցախը հանձնող նախագահ է: Դա իրականությանը բոլորովին չի համապատասխանում: Այո, նրա հետ Արցախի խնդրում մենք ունենք լուրջ տարաձայնություններ, որից հիմնականը կայանում է նրանում, որ մենք ընդհանրապես հրաժարվում ենք բանակցությունների սեղանին տեսնել տարածքային զիջումների հետ կապված որեւէ փաստաթուղթ: Միաժամանակ համոզված եմ, որ Տեր-Պետրոսյանը եւ նրա համախոհները, որպես հայ մարդիկ, իրենց սրտի խորքում նույնպես դեմ են տարածքներ զիջելուն, սակայն, ի տարբերություն մեզ, լինելով օգտապաշտ (պրագմատիկ) գործիչներ, նրանք համոզված են, որ առանց զիջումների խնդիրը չի լուծվի: Հետեւաբար, եթե նրանց ներկայացվի հարցի լուծման այլ ելք, որը հնարավոր կդարձնի առանց զիջումների իրագործել Հայաստանը արտաքին շուկաների հետ կապող երկաթգծի եւ այլ հաղորդակցությունների գործարկումը, ապա մեր կարծիքով իրենք կհամաձայնվեն այդ տարբերակին: Իսկ կա արդյո՞ք հարցի լուծման այդպիսի տարբերակ: Այո, կա այդ տարբերակը: Այս հակահայ վարչախմբին ասպարեզից հեռացնելուց հետո, մենք այն կդնենք շրջանառության մեջ, որը համոզված եմ, որ միաժամանակ կարժանանա նաեւ մեր ժողովրդի հավանությանը:
Այսօր, ի դժբախտություն մեզ, մենք չենք կարող պետություն անվանել գործող կառավարող համակարգը: Ես համոզված եմ, որ իշխանության գալով, Լեւոնը իր առաջնային խնդիրը չի համարելու Արցախի հարցի լուծումը: Նա գալիս է վերականգնելու մեր պետականությունն ու սահմանադրական կարգը: Այսօր նրա վերադարձին կողմ լինելը չի նշանակում կողմ լինել տարածքները զիջելուն: Կրկնում եմ, որովհետեւ այս հարցը ներառնված չէ ՚ավգյան ախոռները մաքրելուՙ ծրագրում: Ուստի այն վայրահաչությունները, թե իբր նա գալիս է Արցախը հանձնելու, ամբողջությամբ զրպարտանք են եւ տգիտության արդյունք: Ամփոփելով ուզում եմ կրկին անգամ հիշեցնել, որ հայկական ոչ մի իշխանություն չի համարձակվի հակառակորդին հանձնել հազարավոր մարտիկների կյանքի եւ արյան գնով ազատագրված մեր հայրենի տարածքները: Բայց եթե մի օր նման վտանգ առաջանա, ապա մենք մեր ժողովրդին ոտքի կհանենք տարածքներ զիջող իշխանության դեմ:

[Մտահոգ]

ու վաբշե... ՁԵՌՔԵՐԴ ՀԵՌՈՒ Սեֆիլյանից ու ԱՍԱԼԱՅ-ի ու ազատամարտի մյուս մասնակիցներից, ձեր ատելության մեջ այնքան կմոլորվեք որ Սեֆիլյանին ու Սարգիս Հացպանյանին էլ կզոմբիացնեք(Հացպանյան էլ էր "զոմբի" առաջին օրվանից հացադուլ էր անում ԱԶԱՏՈՒԹՅԱՆ ոչ Թատերական հրապարակում), էն դեպքում որ երբ մենք դեռ Լենին պապի էինք արտասանում հայոց հինավուրց հողի վրա ապրելով, էդ մարդիկ անկախ ու ազատ Հայաստանի համար էին պայքարում օտարության մեջ, որ հիմա տառապեն իրենց երազած հայրենիքի զնդաններում,


ՉՓՈՐՁԵՔ ԱՂԱՎԱՂԵԼ ՈՒ ԱՂՃԱՏԵԼ ՆՐԱՆՑ ԲԱՌԵՐՆ ՈՒ ՄՏՔԵՐԸ

[Գալաթեա]

Եւ վերջապես ՁԵՌՔԵՐԴ ՀԵՌՈՒ Սեֆիլյանից ու ԱՍԱԼԱՅ-ի ու ազատամարտի մյուս մասնակիցներից, ձեր ատելության մեջ այնքան կմոլորվեք որ Սեֆիլյանին ու Սարգիս Հացպանյանին էլ կզոմբիացնեք(Հացպանյան էլ էր "զոմբի" առաջին օրվանից հացադուլ էր անում ԱԶԱՏՈՒԹՅԱՆ ոչ Թատերական հրապարակում), էն դեպքում որ երբ մենք դեռ Լենին պապի էինք արտասանում հայոց հինավուրց հողի վրա ապրելով, էդ մարդիկ անկախ ու ազատ Հայաստանի համար էին պայքարում օտարության մեջ, որ հիմա տառապեն իրենց երազած հայրենիքի զնդաններում,


ՉՓՈՐՁԵՔ ԱՂԱՎԱՂԵԼ ՈՒ ԱՂՃԱՏԵԼ ՆՐԱՆՑ ԲԱՌԵՐՆ ՈՒ ՄՏՔԵՐԸ

ՀԱՐԳԱՆՔՆԵՐԻՍ ՀԱՎԱՍՏԻՔԸ, mtahog .

Չէի կարող չասել

[Ֆրեյա]

Լավ, ինչու եք բացել նման թեմա՞՞՞
Ինչ նոր կռիվներ եք գցում, չեմ հասկանում՞՞՞ Ինչ եք ուզում ապացուցեք՞՞՞

Կարծում եմ նման հարցերը մասսայական քննարկման առարկա չպետք է լինեն, քանի որ ՈՉ ՄԵԿՍ տեղյակ չի, թե իրականում ինչեր են տեղի ունեցել, ով ինչ է արել, ով ով է եղել, և ինչ է փորձում հիմա ներկայացնել:

շատ անտեղի, կեղծ ու անարդար բաներ կարող են հնչել:
Կոչ եմ անում սենց պրովոկացիոն թեմաներում գրառումներից խուսափել

[voter]

Վոտեր, չես կարծում որ մի քիչ անազնիվ է Սեֆիլյանի հարցազրույցի երկրորդ մասը դնել, իսկ առաջին մասը ոչ: Ինչ որ Հայլուրական անտաղանդ մոնտաժների հոտ է գալիս,հը՞, չես կարծում որ կլինեն քո չափ խելացի էլի մարդիկ, որ կուզենան սեփական աչքերով կարդալ ամբողջ հարցազրույցը, կամ էլ էլի ինտեռնետից օգտվել իմացողներ կլինեն: Իսկ ինչ որ ֆոռումում քո հնադարյան քննարկումները արդյոք հետաքրքիր են ուրիշներին՞, թե կարծում ես որ նրանք որպես հնություն փաստագրական մեծ արժեք են ներկայացնում՞, իսկ առավոտում գրվածը քո հանճարեղ վերլուծության հետ ինչ կապ ուներ: Մի խոսքով՝ տրյուկը չանցավ, try again OR another "Who is who"
Հիմա տեղադրում եմ Սեֆիլյանի հարցազրույցի քո կրճատած մասը՝ որը կարծում եմ բոլոր հարցերիդ պատասխանները տալիս է:


-Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի դեմ ծավալված քարոզչության շրջանակներում, վերջերս կրկնվում է մի միտք, թե առաջին նախագահը դեմ է եղել հարձակողական գործողությունների իրականացմանը, տեղյակ չի եղել դրանց անցկացման ժամկետներին: Նույն միտքը կրկնվում է նաեւ Շուշիի ազատագրման առումով: Իրո՞ք այդպես է:-
Դա անհեթեթություն է: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը երկրի նախագահն էր եւ որպես գերագույն գլխավոր հրամանատար չէր կարող չիմանալ գործողությունների անցկացման ստույգ ժամկետների մասին: Ավելին. նա ինքն էր որոշում կարեւոր հարձակողական գործողությունների ժամկետները: Եվ այն օրերին նա նույնիսկ քննադատվում էր դրա համար: Մասնավորապես Շուշիի ազատագրումը կարող էր տեղի ունենալ մի քանի շաբաթ շուտ, սակայն Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը որոշել էր, որ գործողությունը պետք է տեղի ունենա մայիսի 8-ին, հավանաբար այն պատճառով, որ Շուշիի ազատագրման տոնը մենք նշեինք Երկրորդ աշխարհամարտի հաղթանակի օրը: Առաջին նախագահին ժամանակին քննադատում էին նաեւ այն բանի համար, որ նա հարձակողական գործողությունների օրերին մեկնում էր արտասահման` ցույց տալու համար, թե դրանք տեղի են ունենում իր կամքից անկախ: Ինչպե՞ս կարող էր ժամկետներին անտեղյակ նախագահը արտասահմանյան պաշտոնական այցելություններ ծրագրել հենց այդ օրերին: Այն, որ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը մինչ օրս անձամբ չի պատասխանում եւ չի էլ պատասխանելու ռեժիմի ներկայացուցիչների նմանօրինակ զրպարտանքներին պայմանավորված է հենց այդ դիվանագիտական խաղով: Սրանք էլ օգտվում են առիթից:
Բացի այդ. հայտնի է, որ խոշոր գործողությունների համար անհրաժեշտ ռազմամթերքը եւ վառելիքը ստացվում էր Երեւանից եւ առանց դրա հնարավոր չէր դրանք իրականացնել: Հետեւաբար այդ մատակարարումները ապահովող Երեւանը չէր կարող չիմանալ, թե ինչի համար է դա անում:
- Ի տարբերություն Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի` Ս.Սարգսյանն ու Ռ.Քոչարյանն իրենք իրենց ներկայացնում են որպես պատերազմի անմիջական մասնակից եւ ղեկավար:
- Արցախյան պատերազմին Քոչարյանի մասնակցության եւ որպես «վոյին» ներկայանալու մասին կարծիքս ես ասել եմ դեռ 2003թ.-ին: Նա երբեք առնչություն չի ունեցել ռազմական գործողությունների եւ դրանց ղեկավարման հետ, պատերազմի ամբողջ ընթացքում ռազմաճակատի որեւէ հատվածում ես նրան չեմ տեսել, որեւէ դաշտային հրամանատար նրանից հրամաններ չի ստացել եւ չի կատարել:
Սերժիկ Սարգսյանը որոշ առնչություն ունեցել է: Ի տարբերություն ռազմական այլ գործիչների, որոնք ղեկավար դիրքեր էին ստանձնել իրենց վաստակի շնորհիվ, Սերժիկ Սարգսյանը Երեւանի ցանկությամբ ու կարգադրությամբ էր զբաղեցրել ղեկավար դիրք եւ զբաղվում էր հիմնականում թիկունքային եւ մատակարարման խնդիրներով: ՀՀ-ից ստացվող բոլոր նյութական միջոցները նա էր բաշխում: Երեւանը դա հատուկ էր արել, որպեսզի ջոկատները եւ նոր կազմավորվող զորամասերը, դրանց հրամանատարները կախվածության մեջ լինեին Սերժիկ Սարգսյանից, որը «Երեւանի մարդն» էր Ստեփանակերտում, այլապես նրա հետ ոչ ոք հաշվի չէր նստի: Եթե Արցախում կամ կռվող տղերքի մոտ ինչ-որ դժգոհություններ եղել են Հայաստանի ղեկավարությունից, ապա Սերժիկ Սարգսյանն է եղել այն մարդը, որ Ստեփանակերտում կատարել է այդ դժգոհություն առաջացնող գործողությունները:
Եթե հիմա էլ նրա համար են փորձում պատերազմ հաղթողի կերպար ձեւավորել, ապա դա իրականության կոպիտ աղավաղում է եւ սուտ:

http://www.zhamanak.com/article/9166/

ՀԳ
ԷՍ ինչ անաստված ձեվով ես խեղել էս հարցազրույցը, այ քո տունը շինվի:

Երկրորդ մասն է իրական փաստեր պարունակում, դրանից էլ դա եմ բերել Հղումը Ա1+ վրա է բարի եղիր կարդալ ու խորը մտածել, իչի մասին է խոսքը գնում։

Այդին Մորիկյանի «Ժամանակ Երևանում» ներկայացված կտոր մը հարցազրույցը առաջին մասը նույնպես նկատել եմ, բայց առաժմ հակված եմ կարծելու, որ դա ուղղակի հերթական անձնական կարծիք է Սեֆիլյանից և ոչ թե կոնկրետ փաստ քննարկման արժանի, պնդումները «բա ոնց կարողա լիներ, որ նա չիմանար» ինձ ու շատ շատերին այն ժամանակ ու հիմա ու առավել ևս ապագայում չեն հետաքրքրելու։ Կա փաստաթուղտ ԼՏՊի ստորագրությամբ, թող բարի լինեն ցույց տալ, որ նա անձնազոհաբար Արցախի ազատագրման համար հրամաններ է արձակել։

Առայժմ ինչ ներկայացված է ավելին վարկաբեկիչ է ԼՏՊի համար, դրանից է երևի Ա1+ այդ մասը գիտակցաբար բաց թողել չի տպագրել - անիմաստ «խաղեր տալու» մասին մտքեր են չհիմնավորված, որևէ փաստով։

Նույնիսկ կասկածում եմ, որ Ժամանակ Երևանը այդ առաջին հատվածը, որտեղ ԼՏՊին ներկայացնում են, որպես դիվանագիտական «տակից խաղեր տվող» ու թատրոն խաղացող գործիչ, իրենց կարճամտությամբ, որպես հերոսություն են դիտարկել ու առանց լուրջ վերլուծության են տպել...

Կարճ կապեմ, Հայլուրի հետ սա կապ չունի, այն ժամանակ Հայլուր չկար, երբ ԼՏՊն ու նրա շրջապատը ԽԱՂԵՐ ԷՐ խաղում ու ՎԼԱՍՏ էր փորձում բանացնել, թե ինքն է ամեն ինչ որոշում։

Բացիր Արցախյան ազատամարտի տարեգրությունը ու ուշադիր նայիր թե ինչի է հանգեցրել այդ խաղերը Շուշիի ազատագրումից հետո - կտեսնես, որ հանգեցրել է կորուստների ու ԼՏՊն ստիպված վերջնականապես Ղարաբաղցիների ու սփյուռքի հետ քաղաքացիական պատերազմի չհանգելու համար 92-ի օգոստոսին ինչպես ինքն է սիրում կրկրնել «բոլորի համար ընդունելի Վազգեն Մանուկյանի» թեկնածությանն է, որպես ՊՆ նախարար համաձայնվել։

Ավելացվել է 7 րոպե անց

հետո՞

Ճիշտն ասած, լավ չհասկացա այս մեջբեերումների իմաստը, բայց մի բան բոլորիս համար կարծում եմ պարզ է եւ հստակ` 92-94 թվականների պատերազմը շահեց Հայաստանի Հանրապետությունը /եւ ղեկավարությունը, եւ ժողովուրդը/` ներդնելով իր ամբողջ ռեսուրսը` եւ սա հստակ է ու անբեկանելի... էլ ինչի մասին է խոսքը?..

Իսկ որքանով կարելի է համոզված լինել, որ այն ժամանակ նախագահը լիովին վերահսկում էր իրավիճակը ու կամ նրա վրա ճնշումներ չէին գործադրվում:

Լավ, ինչու եք բացել նման թեմա՞՞՞
Ինչ նոր կռիվներ եք գցում, չեմ հասկանում՞՞՞ Ինչ եք ուզում ապացուցեք՞՞՞

Կարծում եմ նման հարցերը մասսայական քննարկման առարկա չպետք է լինեն, քանի որ ՈՉ ՄԵԿՍ տեղյակ չի, թե իրականում ինչեր են տեղի ունեցել, ով ինչ է արել, ով ով է եղել, և ինչ է փորձում հիմա ներկայացնել:

շատ անտեղի, կեղծ ու անարդար բաներ կարող են հնչել:
Կոչ եմ անում սենց պրովոկացիոն թեմաներում գրառումներից խուսափել

Պետք չի անձի պաշտամունք ստեղծել, առավել ևս մի անձի, որի Հայաստանին «անձնազոհաբար» նվիրված լինելու մասին կասկածները մեծ են ՇԱՏ ՇԱՏԵՐԻ մոր, ինչը 1998ին փաստվեց, նրանով, որ նրա հրաժարականից հետո, ոչ մեկ չասեց բա մեր գլխավոր հրամանատարին հնչի եք հանում պաշտոնից։

Քանի դեռ Լևոն գոչողները կան ու նրանք իրենց կուռքին ուղղված քննադատությունները ոչ թե ժղտման այլ արգելման միջոցցով են պայքարում բան դուրս չի գա - գաղափար ու օգուտ, հայ ժողովրդին չի լինելու....

[Վիշապ]

…
Պետք չի անձի պաշտամունք ստեղծել, առավել ևս մի անձի, որի Հայաստանին «անձնազոհաբար» նվիրված լինելու մասին կասկածները մեծ են ՇԱՏ ՇԱՏԵՐԻ մոր, ինչը 1998ին փաստվեց, նրանով, որ նրա հրաժարականից հետո, ոչ մեկ չասեց բա մեր գլխավոր հրամանատարին հնչի եք հանում պաշտոնից։

Քանի դեռ Լևոն գոչողները կան ու նրանք իրենց կուռքին ուղղված քննադատությունները ոչ թե ժղտման այլ արգելման միջոցցով են պայքարում բան դուրս չի գա - գաղափար ու օգուտ, հայ ժողովրդին չի լինելու....

voter, հավանաբար դու պայքարում ես պաշտամունքների դե՞մ։ Այդ դեպքում ես համամիտ եմ քեզ հետ, եկեք ոչ ոքի պաշտամունք չսարքենք, քանզի բոլորն էլ, այդ թվում և Տեր–Պետրսյանը հասարակ մահկանացուներ են ու զերծ չեն սխալներից։ Պարզապես հարցն այն է, թե ով՝ որ ճանապարհին է սխալվում, սխալվում է հանուն սեփակա՞ն շահերի գործելու ժամանակ, թե՞ հանուն ընդհանուրի շահերի։
Հ.Գ. Մարդ կա՝ սեփական շահերը տեսնում է ընդհանուրի շահերի մեջ, իսկ մարդ էլ կա՝ ընդհանուրին ոտնատակ է տալիս հանուն սեփական շահերի։

[voter]

Հենց դա էլ չպիտի մոռանանք - բոլորն էլ սխալվելու ունակ էն։

Մնում է հասկանալ, ով է ավելի հարգանքի արժանի, նա որ սխալներն իր ընդունում է, թե կոտոշի նման ինչպես վերջին Քոչարյանական ասուլիսը, փորձում ամեն կերպ ներկայանալ, որպես ՄԵԾ ՍՏՐԱՏԵԳ ՈՒ զինվոր՞

Պայքարելու առումով, ես անկասկած պաշտամունքների դեմ պայքարող եմ, ամբողջ գործունեությունս նույնիսկ մի ժամանակ անգիտակից, հանգեցրել է պաշտամունքների քայքայման ու առաջին հայացքից ինձ ամենից շատ ատողները ու փնովողները, վերջում ամենաշնորհակալն են եղել։

Համալսարանական մի հարգված պրոֆեսոր ակադեմիկոս ունենք, չմանրամասնեմ ով, բայց նա ի համեմատ մյուսներ այնքան սխալներով էր խոսում անգլերեն, բայց արի ու տես, որ նրա վարկանիշն անասելի բարձր էր նրանցին, ովքեր անսխալ էին ու գրագետ, բայց արդյունքում ասելիք չունեին ու բացի լավ խոսելուց ոչ մի արժեք չեին ներկայացնում։

Ցավոք հիմա «ՀԻՄԱ» ի ջահելներն իրենց գործունեութամբ, թեկուզ միամիտ, թեկուզ առաջին հայացքից անհասկանալի, բայց ավելի մեծ գործ են անում հայ հասարակության համար իրեն «կանաչ լույսի տակ անցնել, կարմիրի տակ կանգնել» ակցիաներոց, քան բազմաթիվ գրագետ, կրթվածներ։

Հուսամ վերջում մի բան գոնթ ստացվի, ասենք գոնթ մի գյուղապետի, կամ Շիրակի մարզպետի իշխանություն կարողանան իրենցով անել ընդիմադիրները - բայց դա նախկին հաղթանակների դափնիներ բաժանելով չեն անում, այն ներկա իրավիճակում տեղական ընտրություններին մասնակցելով։

[voter]

Ո՞վ եք դուք, մենք ձեզ չենք ճանաչում
Հայ ժողովրդի նորագույն պատմության էջերին ավելացրած սեւ օրերի շարքում հյուսիսային Արցախի (Շահումյան, Գետաշեն) անկման կամ եթե ստույգ լինենք՝ հանձման տարեթիվը թեպետ խնամքով քողարկվում ու մատնվում է մոռացության, միեւնույն է, քաղաքական վայրիվերումների տարբեր իրավիճակներում ցցվում է պարկում թաքցված մախաթի տրամաբանությամբ:
Այս տարի էլ Շահումյանի անկման 16-րդ տարեդարձը ոչ ոք չէր հիշի, եթե «Ճիպոտդ քոլիցդ կտրիր» ասացվածքի սկզբունքվ ՍՍ-ի իշխանության պահպանման համար ՀՀ Պաշտպանության նախարար նշանակված Սեյրան Օհանյանը համը չհաներ ու հեռուստատեսությամբ չհայտարարեր, թե ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Մյասնիկ Մալխասյանին ռազմի դաշտում երբեք չի տեսել: Քանի որ մարտի 1-ի ողբերգական իրադարձություններից հետո հասարակությունը հստակ բաժանվել է դահիճների եւ զոհերի, այլեւս ավելորդ եմ համարում ընդգծված համեստությունն ու ստիպված եմ բացահայտվել որպես վկա: Լինելով Շահումյանցի, իմ ընտանիքի բոլոր անդամները, ներառյալ 12- ամյա եղբայրս, մասնակցել են ոչ միայն Շահումյանի ինքնապաշտպանության մարտական գործողություններին, այլեւ կրելով ծանր մարդկային կորուստներ, մասնատվել, հասել են Հայաստան՝ հաստատվելով Ապարանում: Այնտեղ էլ հայրս հավաքել է մեր ընտանիքի բեկորները, պահ տվել պատերազմի դժվարության դեմ թիկունքում պայքարող Ապարանի ջոկատի ազատամարտիկների ընտանիքներին եւ այդ ջոկատի հետ մասնակցել նրա բոլոր արշավներին, մինչեւ վերջ, մինչեւ զինադադար: Շահումյան, Գետաշեն, Մարտակերտ, Լաչին, Գոչազ, Օմարի լեռնանցք, Կուբաթլու... ահա այն ոչ ամբողջական ցանկը, որտեղ ռազմական գոծողություններին մասնակցել է Ապարանի ջոկատը եւ որի կազմում հորս՝ Բենյամին Տեր-Սարգսյանի հետ կողք-կողքի կռվում էր Մյասնիկ Մալխասյանը: Նրա, ջոկատի մյուս տղաների եւ Հայաստանից Շահումյան գնացած ու ինքնապաշտպանական կռիվներին մասնակցած բոլոր տղաներին անուն-առ անուն հիշում եւ նրանց սխրագործությունների մասին պատմում էր եղբայրս, վառվող աչքերով: Հետագայում, երբ պետք է կորցնեինք մեր անցյալն ու դրա հետ մեկտեղ՝ մեր կյանքի մի կարեւոր հատված, Մյասնիկ Մալխասյանը պետք է ապաստան տար մեր ընտանիքին Ապարանի շրջանի Չքնաղ գյուղի դպրոցում, որի տնօրենն ու հիմնադիրն էր, աշխատանքի տեղավորեր մորս՝ հայոց լեզվի եւ գրականության ուսուցչուհու հաստիքով իսկ նրա մայրն ամեն անգամ հաց թխելիս բաժին պիտի հատկացներ մեր ընտանիքին: Իսկ երբ ջոկատը մեկնում էր հերթական արշավին եւ նրանց սպասելու պրոցեսը դառնում էր անտանելի, Մյասնիկ Մալխասյանի մայրը մորս կանչում էր իրենց տուն՝ թեյի կամ սուրճի եւ զրույցի բռնվում: «Ումութ ջան, սիրտդ լեն պախա, կգան մեր որդիք, Աստված նրան խետ: Դուք տուն ու տեղ եք կորցրել, Աստված չի թողա որ մարդդ էրեխեքի գլխից պակասա...»,-սփոփում էր, գոգնոցի ծայրով թաքուն սրբում աչքերն ու լուռ աղոթում իր Մյասնիկի, բոլոր տղերքի համար: Իսկ Ապարանի խստաշունչ ձմռան ոռնացող բքին, ռազմի դաշտերում կռվող ազատամարտիկներից լուր սպասելիս, կարոտից կուչ եկած մեր սրտերը ջերմացնելու համար մեր ժամանակավոր կացարանն այցելող նրանց կանայք, մայրերն ու քույրերը պատմություններ էին պատմում իրենց զինվորների մասին եւ իրենք իրենց հույս ներշնչում, մտածելով, որ քաջ են, փորձառու են, կգան, չեն զոհվի: Խստաշունչ ձմեռների երկար գիշերները եւ հյուծող սպասումը կրճատելու նպատակով վառարանի շուրջը հավաքված ազատամարտիկների հարազատները եւ ժամանակ առ ժամանակ ռազմի դաշտում վիրավորվածները՝ ապաքինվելու անհամբեր ժամանակին մատնված, մեզ հետ միասին հիշում էին իրենց ընկերներին, մարտի տարբեր դրվագներ եւ նորից մրմնջում. որ կգան, բոլորը ետ կգան ողջ եւ առողջ: Երազում էին խաղաղ օրերի մասին, ծրագրեր կազմում, պատկերացնում այն Հայաստանը, որը պատերազմից դուրս կգա հաղթանակած, ոտքի կկանգնի, կլինի ազատ եւ ժողովրդավար: Մի անգամ, երբ կոնտուզիա էր ստացել, եւ ջոկատը որոշել էր Մյասնիկին մի 15 օր թողնել տանը՝ բուժվելու, եկավ մեր տուն, հարցնելու, թե ինչի՞ կարիք ունենք: Փայտ էր բերել եւ ինչ-որ ուտելիք, մայրն էր ուղարկել՝ լավաշ, պանիր, թթու եւ էլի ինչ-որ բան: Երբ քույրս, Ռուզանը, որն այդ ժամանակ 13 տարեկան էր, վազեց նրան ընդառաջ ու լաց եղավ, ասաց, որ շատ է կարոտում մեր տունը, տատիկիս, որին թուրքերը սպանել էին, հարցրեց, թե երբ են գնալու մեր գյուղն ազատեն, Մյասնիկի աչքերում արցունք նկատեցի: Երեսը շուռ տվեց ու չնայելով մեր կողմը, ատամների արանքից քամեց՝ «Կգնանք, Ռուզան ջան, կազատենք մեր գյուղը, մի լացի...»:
Զինվորներին սպասելիս (մեր ամեն օրն այդ ժամանակ անցնում էր սպասումի մեջ), մոմի լույսի տակ կրճատվող երեկոներից մեկի ժամանակ քույրս պատմեց, որ Մանաշիդ գյուղը պաշտպանել է Սասուն Միքայելյանի ջոկատը, որն ապրել է իմ տատիկի տանը, եւ նահանջելիս հայրս նրան խնդրել է պայթեցնել տունը, որ թուրքին չմնա: Սասունի ջոկատի տղաներին եւ Սասունի հետ ծանոթացա միայն վերջերս, ՀՀ նախագահի ընտրության օրը, Հրազդանի իր գրասենյակում ու չհասցրի անգամ երախտիքի խոսք ասել նրան, քանի որ օրն անհանգիստ էր: Իսկ հետո...նրան ձերբակալեցին, որովհետեւ ՍՍ-ին հպատակվելու երդում չէր տվել: ՍՍ-ին չհպատակվելու, իր զոհված ընկերների եւ մոռացության մատնված ողջերի չիրականացված երազանքի ճամփին՝ ձերբակալվեց նաեւ Մյասնիկ Մալխասյանը: Հետո ռեժիմը սկսեց նրանց վարկաբեկելու, նրանց ներդրումը նսեմացնելու եւ նրանց ընտանիքներին հալածելու այն զարհուրելի գործընթացը, մոռանալով, որ պատերազմի արհավիրքը վերապրած մարդիկ դեռ կան, դեռ ողջ են, եւ իրենց չի հաջողվի սրբագրել այն պատմությունն ու ջնջել այն անունները, որնք նպաստել են մի ամբողջ սերնդի ձեւավորմանը՝ իրենց գործերով եւ իրենց օրինակով: Այդ սերունդը եղբորս սերունդն է, որի մանկությունն ավարտվել է 12 տարեկան հասակում եւ որը կռվել է նրանց կողքին, նույն խրամատում եւ դարձել նրանց մարտական ընկերը: Հաջորդը որդուս սերունդն է, որն այժմ 16 տարեկան է եւ որի հոգեկերտվածքը կազմավորվել է նրանց՝ ազատամարտիկների շրջապատում, նրանց երգերի ներքո, նրանց ռազմական զենքի հետ խաղալով: Եվ ահա, Սեյրան Օհանյանը հայտարարում է, որ նրանց չի տեսել ռազմի դաշտերում: Գուցեեւ չի տեսել այն պարզ պատճառով, որ չի եղել ռազմաճակատում: Համենայնդեպս մեզանից ոչ ոք չի լսել ոչ նրա, ոչ ՍՍ-ի, ոչ էլ գեներալ ու չգիտեմ ինչ կարգված շատ այլ «վոյինների» մասին, որոնք փորձում են մեզանից խլել մեր հիշողությունը:
Եվ վերջում՝ վերադառնալով Շահումյանի անկման 16-րդ տարելիցին, ստիպված եմ հիշատակել Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հանրահավաքներից մեկում բացահայտված այն փաստաթղթի Հոդված 2-ը, որով Քոչարյան կոչեցյալ էքս նախագահը Մեղրին հանձնելու իր որոշման մեջ Շահումյանը նշում է որպես ադրբեջանական տարածք: «Աղդամի, Ֆիզուլիի, Ջեբրայիլի, Կուբաթլիի, Զանգելանի, Քելբաջարի, Ղազախի եւ Շահումյանի գրավյալ տարածքները (1988թ. եղած սահմաններում, ինչպես նշված է Ա հավելվածում) անհապաղ փոխանցվում են Ադրբեջանի Հանրապետության քաղաքական եւ վարչական վերահսկողության ներքո»,-գրված է այն փաստաթղթում, որով Քոչարյանը պատրաստ էր վաճառել իմ հայրենիքը, որի համար կյանքով վճարեցին հոկտեմբերի 27-ի զոհերը եւ որի հետ համաձայն չլինելու համար ձերբակալվել են ազատամարտիկները:
ԳԱՅԱՆԵ ԱՌՈՒՍՏԱՄՅԱՆ

[Լեո]

Լավ, իսկ ինչու՞ <<հու իզ հու>> և ոչ թե <<ով ով է>>:

[voter]

Նոր մանրամասներ Արցախյան պատերազմի մասին։
http://miacum.ru/gazeta/2008/07/14/a...ter_tadevosyan

Կոմանդոսի հարցազրույցն իհարկե ի աջակցություն ՍՍի արժանիքների է ու ինչքան էլ նա պնդում է, որ ԼՏՊի մասին չի ուզում բան ասի, մեկ է ասում է - որ,
-ԼՏՊ տեղյակ է եղել որ Շուշիի ազատագրման օպերացիա պիտի լինի, բայց սկսել են առանց նրան տեղյակ պահելու, ԼՏՊն ու հայաստանյան կառավարությունը փորձել է օպերացիան հետաձգել - ինչ պատճառներով, տեխնիկական, որ համոզված չեն եղել, որ հաջողություն կլինի թե քաղաքական, դա արդեն պարզ չի ու դժվար թե ազնվորեն, որևէ մեկը հիմա դա կասի
-Շուշիի ազատագրումից հետո դափնիները բոլորը փորձել են դնել իրենց գլխին ու քաղաքական ռազբիրատ է սկսվել, որի հետևանքով Կոմանդոսին են հանել իր պաշտոնից տարել Հայաստան
-ԼՏՊն համ Հայաստանյան այն ժամանակվա կառավարությունը Կարվաչառի-Քելբաջարի ազատագրմանը քաղաքական նպատակներով է մասնակից դարձրել հայկական բանակը, որ դափնիները Հայաստանյան զինուժին հասնի